Απαντήσεις σε 11 ερωτήσεις σας

Συντονιστές: Anastasios68, Νίκος, johnge

Α.Γ.
Δημοσιεύσεις: 824
Εγγραφή: Παρ Φεβ 12, 2016 11:46 pm

Απαντήσεις σε 11 ερωτήσεις σας

Δημοσίευσηαπό Α.Γ. » Πέμ Αύγ 08, 2019 2:40 pm

Εικόνα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ 11 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΑΣ

Τι γνωρίζουμε για τον κόσμο των Αγγέλων;

Η Αγία Γραφή και η Ιερά Παράδοση φιλοξενούν πολυάριθμες μαρτυρίες σχετικά με την ύπαρξη και τη δράση των αγγέλων. Μετά από τη πτώση των πρωτοπλάστων άγγελοι φυλάσσουν το Παράδεισο, άγγελοι διδάσκουν στον Αδάμ τον τρόπο καλλιέργειας της γης, ενώ άγγελοι εμφανίζονται στον Αβραάμ, το Λωτ, κατά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο και σε πολλούς από τους προφήτες. Στο κείμενο της Καινής Διαθήκης οι άγγελοι μνημονεύονται σε πολλά χωρία, εκ των οποίων τα ενδεικτικότερα είναι κατά τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και καθ΄ όλη τη πορεία του Ιησού από τη Γέννηση μέχρι και την Ανάληψή του.

<>

Τι είναι η Θεία Λειτουργία;

π. Στέφανος Αναγνωστόπουλος:

Η Θεία Λειτουργία είναι η δημόσια λατρεία όλων των πιστών. Προσφέρεται η λατρεία αυτή από το λαό του Θεού και το Λειτουργό ιερέα, προς το Θεό. Η θεία της δωρεά και ο σωτήριος καρπός της, δηλαδή η λυτρωτική Θυσία, είναι για όλους εμάς, που αποτελούμε το λαό του Θεού. ΄Αρα η Θεία Λειτουργία γίνεται από το λαό του Θεού για το λαό του Θεού. Από μας και για μας .

Επομένως, λαός του Θεού είναι και οι ιερείς και οι πιστοί Χριστιανοί, οι λαϊκοί. Εμείς οι ιερείς δε λειτουργούμε ποτέ μόνοι μας και μυστικά. Δε μπορεί, δηλαδή, ο ιερέας να τελέσει Θεία Λειτουργία, να πει «Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος…» και ύστερα να πει και το «Αμήν». Να λέγει «Εν ειρήνη του Κυρίου δεηθώμεν…» και να απαντά ο ίδιος «Κύριε ελέησον». Πρέπει να υπάρχει έστω και ένας ακόμη. Να υπάρχουν τουλάχιστον δύο: ο ένας να λειτουργεί και ο άλλος να αντιπροσωπεύει τους λαϊκούς.

Εμείς, ως λαός του Θεού, τελούμε τη Θεία Λειτουργία, δια μέσου όμως των ιερέων και των επισκόπων, που με τη χειροτονία τους έχουν τη Χάρη της Ιερωσύνης. Άλλο όμως οι λαϊκοί και άλλο οι ιερείς, οι Λειτουργοί του Υψίστου.

Οι ιερείς είναι οι λογικοί ποιμένες, που ποιμαίνουν την Εκκλησία του Χριστού, ενώ οι λαϊκοί είναι τα λογικά ποιμαινόμενα πρόβατα της Μάνδρας του Χριστού. Ο ιερέας, ως Λειτουργός του Υψίστου, που ιερουργεί τα πανάχραντα Μυστήρια, είναι συγχρόνως και μέλος του Σώματος του Χριστού. ΄Ολοι μαζί είμεθα μέλη Χριστού. Είμεθα και αλλήλων μέλη, είμεθα ο λαός του Θεού, είμεθα η Εκκλησία του Χριστού, το Σώμα του Χριστού.

Οσα αισθάνεται και ζη ο άξιος ιερέας, που λειτουργεί, και εκείνος, που αξίως συμμετέχει στη Θεία Κοινωνία, δε μπορεί να τα περιγράψει ούτε να τα εκθέσει. Δε μπορεί να τα πη με λόγια, να τα βάλει πάνω στο χαρτί και να τα γράψει. Αυτά που ζη κανείς, δε λέγονται, γιατί δε μπορούν να εκφραστούν με λέξεις. Κινδυνεύει δηλαδή να κενωθεί η αλήθεια, η αλήθεια του μεγάλου Μυστηρίου, που δε βρίσκεται στα λόγια, στις ωραίες ποιητικές εκφράσεις, στα τυχόν καλολογικά στοιχεία, που θα χρησιμοποιήσουμε, αλλά στο απροσπέλαστο ΓΕΓΟΝΟΣ της Μεταβολής των Τιμίων Δώρων, του άρτου και του οίνου, του ψωμιού και του κρασιού, σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Τα λόγια μειώνουν το γεγονός… Το γεγονός αυτό βιώνεται όμως ψυχοσωματικά:

Ανάλογα με την πνευματικότητα του πιστού.

Ανάλογα με την πίστη του.

Ανάλογα με την καθαρότητα του.

Ανάλογα με τη μετάνοιά του.

Αποσπάσματα από το βιβλίο «Εμπειρίες κατά την Θεία Λειτουργία» του π. Στεφάνου Αναγνωστοπούλου

<>

Υπάρχει ο Θεός; Υπάρχει απόδειξη για την ύπαρξη του Θεού;

Υπάρχει Θεός; Βρίσκω ότι είναι πολύ ενδιαφέρον ότι δίνεται τόση προσοχή σ’αυτή τη διαμάχη. Τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι το 90% των ανθρώπων στον κόσμο πιστεύει στην ύπαρξη του Θεού ή σε κάποια μεγάλη δύναμη. Παρ’ όλα αυτά, κάπως η ευθύνη να αποδείξουν ότι υπάρχει Θεός έπεσε σ’ αυτούς που πιστεύουν στην ύπαρξη του Θεού. Κατ’ εμέ νομίζω πως έπρεπε να είναι το αντίθετο.

Όμως, δεν μπορεί να αποδειχθεί ότι υπάρχει ή όχι Θεός. Η Βίβλος μιλά ότι οφείλουμε κατά την πίστη να δεχτούμε το γεγονός ότι υπάρχει Θεός, “Άλλωστε, χωρίς πίστη είναι αδύνατο να ευαρεστήσει κανείς το Θεό, αφού εκείνος που πλησιάζει τον Θεό πρέπει να πιστεύει στην ύπαρξή του κι ότι ανταμείβει εκείνους που τον αναζητούνε.” (Εβραίους 11, 6). Αν το ήθελε ο Θεός, θα μπορούσε απλά να εμφανισθεί και ν’ αποδείξει σ’ όλο τον κόσμο ότι υπάρχει. Αλλά αν το έπραττε αυτό, η πίστη δεν θα μας ήταν απαραίτητη. “Του λέει ο Ιησούς , ‘Eπειδή με είδες με τα μάτια σου, πίστεψες. Mακάριοι όσοι πίστεψαν χωρίς να με δουν’” (Ιωάννην 20, 29).

Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν αποδείξεις περί της υπάρξεως του Θεού. Η βίβλος αναγγέλλει, “ Οι ουρανοί διηγούνται την δόξαν του Θεού, και το στερέωμα αναγγέλλει το έργον των χειρών αυτού. Η ημέρα προς την ημέραν λαλεί λόγον, και η νυξ προς την νύκτα αναγγέλλει γνώσιν.

Δεν είναι λαλιά ουδέ λόγος, των οποίων η φωνή δεν ακούεται. Εις πάσαν την γην εξήλθεν ο φθόγγος αυτών και έως των περάτων της οικουμένης οι λόγοι αυτών. Εν αυτοίς έθεσε σκηνήν διά τον ήλιον” (Ψαλμός 19, 1-4). Αν κοιτάξουμε στους αστέρες, αντιληφθούμε την απεραντοσύνη του γαλαξία, παρατηρήσουμε τα θαύματα της φύσεως, δούμε την ομορφιά του ηλιοβασιλέματος –τα πάντα μας οδηγούν στο Θεό Δημιουργό. Αν αυτό δεν είναι αρκετό, υπάρχει επίσης απόδειξη περί του θεού στις καρδιές μας. Στο βιβλίο Εκκλησιαστής 3, 11 μας λέει, “… και γε συν τον αιώνα έδωκεν εν καρδία αυτών.…” Υπάρχει κάτι βαθιά μέσα μας που αναγνωρίζει ότι υπάρχει κάτι που είναι εκτός αυτής της ζωής και ότι υπάρχει κάποιος έξω από αυτόν τον κόσμο. Διανοητικά μπορούμε να απορρίψουμε αυτή την γνώση, αλλά η παρουσία του Θεού σε εμάς και δια εμάς θα είναι πάντα εδώ. Αντιθέτως όλων αυτών, η βίβλος μας προειδοποιεί ότι θα υπάρξουν άνθρωποι που θα αρνηθούν την ύπαρξη του θεού,“ Είπεν ο άφρων εν τη καρδία αυτού, ‘δεν υπάρχει Θεός.’” (Ψαλμός 14, 1). Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι άνω του 98% όλων των ανθρώπων καθ’ολοκλήρου της ιστορίας, σ’ όλα τα μορφωτικά επίπεδα, σε όλους τους πολιτισμούς, σε όλες τις ηπείρους πιστεύει σε κάποιο είδος Θεού – πρέπει να υπάρχει κάτι (ή κάποιος ) που είναι η αιτία τέτοιου είδους πίστεως.

Εκτός των βιβλικών επιχειρημάτων περί της υπάρξεως του Θεού, υπάρχουν και λογικά επιχειρήματα. Πρώτον, αυτά είναι οντολογικά επιχειρήματα. Η ποιο δημοφιλής μορφή οντολογικού επιχειρήματος κάνει χρήση στην αρχή της ιδέας του Θεού να αποδείξει την θεϊκή ύπαρξη. Ξεκινά με τον ορισμό του Θεού ως ‘’εκείνου από τον οποίο μεγαλύτερο δεν μπορεί να κατανοηθεί.” Έπειτα συζητά περί αυτού ότι, το να υπάρχεις είναι μεγαλύτερο από το να μην υπάρχεις, επομένως μεγαλύτερη ύπαρξη που μπορεί να κατανοηθεί πρέπει να υπάρχει. Αν δεν υπήρχε ο Θεός, τότε ο Θεός δεν θα ήταν η μεγαλύτερη ύπαρξη που μπορεί να κατανοηθεί – πράγμα που θα ήταν αντίθετο προς τον ορισμό του Θεού. Δεύτερον είναι θεολογικό επιχείρημα. Το θεολογικό επιχείρημα λέει, ότι λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το σύμπαν είναι μια καταπληκτική δημιουργία, τότε πρέπει να υπάρχει θεϊκός δημιουργός. Παράδειγμα, αν η γη βρισκόταν μόνο μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα κοντά ή μακριά από τον ήλιο, πολλές μορφές ζωής που υπάρχουν σήμερα σ’ αυτή, δεν θα μπορούσαν να καταστούν δυνατές. Αν τα στοιχεία στην ατμόσφαιρά μας ήταν μερικά ποσοστά διαφορετικά, κάθε ζωντανή ύπαρξη στην γη θα πέθαινε. Η πιθανότητα να δημιουργηθεί ένα άτομο πρωτεΐνης περιστασιακά είναι 1 στα 10243 (αυτό είναι 10 ακολουθούμενο από 243 μηδενικά). Ένα κελί συνίσταται από εκατομμύρια άτομα πρωτεΐνης.

To τρίτο λογικό επιχείρημα για την ύπαρξη του Θεού ονομάζεται κοσμολογικό επιχείρημα. Κάθε αποτέλεσμα έχει την αιτία του. Αυτό το σύμπαν και παν τι που βρίσκεται σ’ αυτό είναι ένα αποτέλεσμα. Πρέπει να υπάρχει κάτι που είναι η αιτία της υπάρξεως του παντός. Σε τελευταία ανάλυση, πρέπει να υπάρχει κάτι “που δεν έχει αιτία” αλλά που είναι η αιτία για ότι που υπάρχει. Αυτό που δεν έχει αιτία της υπάρξεως του είναι ο Θεός. Το τρίτο επιχείρημα είναι γνωστό ως ηθικό επιχείρημα. Κάθε πολιτισμός στην ιστορία είχε κάποια μορφή νόμων. Όλοι έχουν την αίσθηση του καλού και του κακού.. Φόνος, ψέμα, κλοπή , και ανηθικότητα είναι σχεδόν γενικά αναπόδεικτοι. Από πού προέρχεται αυτή η αίσθηση του καλού και του κακού , αν όχι από τον Άγιο Θεό;

Παρ’ όλα αυτά , η Βίβλος μας λέει ότι οι άνθρωποι θα απορρίψουν την σαφή και αναμφισβήτητη γνώση περί του Θεού και αντί αυτής θα πιστέψουν στο ψέμα . Ρωμαίους 1, 25 λέει, “Αυτοί που αντικατέστησαν την αλήθεια του Θεού με το ψέμα και σεβάστηκαν και λάτρεψαν τη δημιουργία αντί για το Δημιουργό, ο οποίος είναι ευλογητός για πάντα. Αμήν.” Η Βίβλος επίσης αναγγέλλει ότι η άνθρωποι δεν έχουν δικαιολογία που δεν πιστεύουν στο Θεό, “Kαθότι, οι αόρατες ιδιότητές του, δηλαδή τόσο η παντοτινή δύναμή του όσο και η θεϊκή του υπόσταση, από την αρχή ακόμα της δημιουργίας του κόσμου διακρίνονται καθαρά, καθώς γίνονται αντιληπτές με το νου μέσα στα δημιουργήματα, έτσι που να είναι οι άνθρωποι τελείως αδικαιολόγητοι.” (Ρωμαίους 1, 20).

Οι άνθρωποι δηλώνουν ότι δεν πιστεύουν στο Θεό γιατί αυτό “δεν είναι επιστημονικό” ή “επειδή δεν υπάρχει απόδειξη”. Αληθινός λόγος είναι αν οι άνθρωποι αναγνωρίσουν ότι υπάρχει Θεός, οφείλουν να αντιληφθούν ότι είναι υπεύθυνοι ενώπιον του Θεού και ότι τους είναι απαραίτητη η συγχώρεση από τον Θεό (Ρωμαίους 3, 23 και 6,23). Αν ο Θεός υπάρχει, τότε είμαστε υπεύθυνοι για τις πράξεις μας ενώπιον Αυτού. Αν δεν υπάρχει Θεός, τότε, μπορούμε να κάνουμε ότι θέλουμε και να μην ανησυχούμε για την κρίση Του. Πιστεύω ότι Αυτός είναι ο λόγος γιατί πολλοί στην κοινωνία μας τόσο πιστεύουν στην θεωρία της εξέλιξης – για να έχουν οι άνθρωποι εναλλακτική επιλογή σε σχέση με την πίστη στο Θεό δημιουργό. Ο Θεός υπάρχει, και εν τέλει, όλοι γνωρίζουν ότι Αυτός υπάρχει . Μόνο το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι προσπαθούν τόσο επιθετικά να διαψεύσουν την ύπαρξή του είναι αφ εαυτού γεγονός ότι Αυτός υπάρχει.

Επιτρέψτε μου ακόμη ένα τελευταίο επιχείρημα ότι υπάρχει Θεός. Πώς γνωρίζω ότι υπάρχει ο Θεός; Γνωρίζω ότι υπάρχει ο Θεός επειδή μιλώ καθημερινά με Αυτόν. Εγώ δεν Τον ακούω να μου απαντά με φωνή, αλλά αισθάνομαι την παρουσία Του, αισθάνομαι την καθοδήγησή Του, γνωρίζω την αγάπη Του, λαχταρώ για το έλεός Του. Πράγματα που συνέβησαν στη ζωή μπορούν να εξηγηθούν μόνο με το Θεό. Ο Θεός θαυματουργικά με έσωσε και άλλαξε τη ζωή μου, έτσι, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να αναγνωρίσω και να δοξάζω την ύπαρξή Του. Κανένα από αυτά τα επιχειρήματα δεν μπορεί αφ εαυτού να πείσει εκείνον που αρνείται να αναγνωρίσει εκείνο που είναι τόσο σαφές. Και τέλος, υ ύπαρξη του Θεού πρέπει να αποδεχθεί με την πίστη (Εβραίους 11, 6). Η πίστη στη ύπαρξη του Θεού δεν είναι βήμα στα τυφλά, αλλά σίγουρο βήμα σε καλά φωτισμένο μέρος που το 90% των ανθρώπων ήδη βρίσκεται.

Πηγή:

Norman L. Geisler, Frank Turek, I Don’t Have Enough Faith to Be an Atheist, CROSSWAY / 2004 / PAPERBACK

<>

Γιατί μερικοί άνθρωποι αν συναντήσουν κάποια μεγάλη δυσκολία στη ζωή τους αμέσως σκέφτονται να αυτοκτονήσουν;

Απαντάει ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης (+1994)


-Γέροντα Παΐσιε, μερικοί άνθρωποι, αν συναντήσουν κάποια μεγάλη δυσκολία στην ζωή τους, αμέσως σκέφτονται να αυτοκτονήσουν;

-Μπαίνει ο εγωισμός στην μέση. Οι περισσότεροι που αυτοκτονούν, ακούν τον διάβολο που τους λέει πως, αν τερματίσουν την ζωή τους, θα γλιτώσουν από το εσωτερικό βάσανο που περνούν, και από εγωισμό αυτοκτονούν. Αν λ.χ. κάνη κάποιος μια κλεψιά και αποδειχθή ότι έκλεψε, «πάει, λέει, τώρα έγινα ρεζίλι» και, αντί να μετανοήση, να ταπεινωθή και να εξομολογηθή, για να λυτρωθή, αυτοκτονεί. Άλλος αυτοκτονεί, γιατί το παιδί του είναι παράλυτο. «Πως να έχω παράλυτο παιδί εγώ;» λέει και απελπίζεται. Αν είναι υπεύθυνος γι’ αυτό και το αναγνωρίζη, ας μετανοήση. Πως βάζει τέρμα στην ζωή του και αφήνει το παιδί του στον δρόμο; Δεν είναι πιο υπεύθυνος μετά;

-Γέροντα, συχνά ακούμε για κάποιον που αυτοκτόνησε ότι είχε ψυχολογικά προβλήματα.

-Οι ψυχοπαθείς, όταν αυτοκτονούν, έχουν ελαφρυντικά, γιατί είναι σαλεμένο το μυαλό τους. Και συννεφιά να δουν, νιώθουν ένα πλάκωμα. Αν έχουν και μια στενοχώρια, έχουν διπλή συννεφιά. Γι’ αυτούς όμως που αυτοκτονούν χωρίς να είναι ψυχοπαθείς – καθώς και για τους αιρετικούς -, δεν εύχεται η Εκκλησία, αλλά τους αφήνει στην κρίση και στο έλεος του Θεού. Ο ιερέας δεν μνημονεύει τα ονόματά τους στην Προσκομιδή ούτε τους βγάζει μερίδα, γιατί με την αυτοκτονία αρνούνται, περιφρονούν την ζωή που είναι δώρο του Θεού. Είναι σαν να τα πετούν όλα στο πρόσωπο του Θεού.

Αλλά εμείς πρέπει να κάνουμε πολλή προσευχή για όσους αυτοκτονούν, για να κάνη κάτι ο Καλός Θεός και γι’ αυτούς, γιατί δεν ξέρουμε πως έγινε και αυτοκτόνησαν, ούτε σε τι κατάσταση βρέθηκαν την τελευταία στιγμή. Μπορεί, την ώρα που ξεψυχούσαν, να μετάνιωσαν, να ζήτησαν συγχώρηση από τον Θεό και να έγινε δεκτή η μετάνοιά τους, οπότε την ψυχή τους να την παρέλαβε Άγγελος Κυρίου.

Είχα ακούσει ότι ένα κοριτσάκι σε ένα χωριό πήγε να βοσκήση την κατσίκα τους. Την έδεσε στο λιβάδι και πήγε πιο πέρα να παίξη. Ξεχάστηκε όμως στο παιχνίδι και η κατσίκα λύθηκε και έφυγε. Έψαξε, αλλά δεν την βρήκε και γύρισε στο σπίτι χωρίς την κατσίκα. Ο πατέρας του θύμωσε πολύ, το έδειρε και το έδιωξε από το σπίτι. «Να πας να βρης την κατσίκα, του είπε. Αν δεν την βρης, να πας να κρεμασθής». Ξεκίνησε το ταλαίπωρο να πάη να ψάξη. Βράδιασε και αυτό ακόμη δεν είχε γυρίσει στο σπίτι. Οι γονείς, βλέποντας ότι νύχτωσε, βγήκαν ανήσυχοι να βρουν το παιδί. Έψαξαν και το βρήκαν κρεμασμένο σε ένα δένδρο. Είχε δέσει στον λαιμό του το σχοινί της κατσίκας και κρεμάστηκε στο δένδρο. Το κακόμοιρο είχε φιλότιμο και πήρε κατά γράμμα αυτό που του είπε ο πατέρας του. Το έθαψαν μετά έξω από το κοιμητήρι.

Η Εκκλησία φυσικά καλά έκανε και το έθαψε απ’ έξω, για να φρενάρη όσους αυτοκτονούν για το παραμικρό, αλλά και ο Χριστός καλά θα κάνη, αν το βάλη μέσα στον Παράδεισο.

Ἀπό το βιβλίο: Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, ΛΟΓΟΙ, τομ. Δ´, εκδ. Ι. Ησυχαστηρίου Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, Σουρωτή Θεσσαλονίκης

<>

Άγιος Φύλακας Άγγελος: Πώς μας προστατεύει και πότε απομακρύνεται;

Συχνά γίνεται λόγος για τον προσωπικό Άγιο Φύλακα Άγγελο κάθε ανθρώπου. Κάθε Χριστιανός έχει από το Βάπτισμα του ένα αγαθό άγγελο, ο οποίος στέκεται δεξιά του και τον συμβουλεύει σε κάθε ευάρεστο στον Θεό έργο.

Αυτός μάλιστα είναι τρυφερός, σεμνός, πράος, διδάσκει στην ανθρώπινη καρδιά τη δικαιοσύνη και το δρόμο προς το αγαθό. Και άλλοι Πατέρες της Εκκλησίας μας διδάσκουν ότι απαραίτητη προϋπόθεση παραμονής του Αγίου Φύλακα Αγγέλου δίπλα στον άνθρωπο, είναι ο άγιος βίος, διαφορετικά απομακρύνεται εξ’ αιτίας των πονηρών και αμαρτωλών έργων. Ο Άγιος Φύλακας Άγγελος μυστικά κατευθύνει επίσης και τα βήματά του σε καθετί καλό και τον απομακρύνει όσο του είναι επιτρεπτό, από το κακό και την αμαρτία. Δεν στέκεται όμως απλά σαν προστάτης της ψυχής και του σώματος του ανθρώπου, αλλά γίνεται ένα εν Πνεύματι Αγίω με την ψυχή αυτή, γι’ αυτό πονάει και αγωνιά για την ψυχή που του δόθηκε.

Ο άγγελος αυτός παρηγορεί στις θλίψεις, βοηθά στους πόνους, συμπάσχει με τον άνθρωπο, τον οδηγεί στη μετάνοια και τον προστατεύει από ορατούς και αόρατους εχθρούς. Εκτός όμως από τον Άγιο Φύλακα Άγγελο του κάθε ανθρώπου, υπάρχουν και οι Άγιοι Φύλακες Άγγελοι των εθνών, των πόλεων και των κατά τόπους εκκλησιών. Στη Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο του Δευτερονομίου ο Θεός διαμοιράζει τα έθνη και τοποθετεί τα όρια των εθνών σύμφωνα με τον αριθμό των Αγίων Αγγέλων του. Έπειτα ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρατηρεί ότι ο Θεός έχει εγκαταστήσει σε κάθε πόλη στρατόπεδα Αγίων Αγγέλων που αναχαιτίζουν τις επιθέσεις των δαιμόνων. Ενώ τέλος ο Άγιος Ιππόλυτος είναι ιδιαίτερα σαφής, όταν παρομοιάζει την Εκκλησία με πλοίο που έχει ναύτες τους Αγίους Αγγέλους.

Στα παλιά χρόνια ο Αρχάγγελος Μιχαήλ λογαριάζονταν ως ο Άγιος Φύλακας Άγγελος του λαού του Ισραήλ. Ο προφήτης Ωσηέ τον είδε στην Ιεριχώ και τον άκουσε να λέει πως αυτός ήταν ο αρχηγός του στρατού του Θεού. Και στο Δανιήλ ο Αρχάγγελος Γαβριήλ μίλησε για τον Αρχάγγελο Μιχαήλ λέγοντας: «Και εν τω καιρώ εκείνω αναστήσεται Μιχαήλ ο άρχων ο μέγας, ο εστηκώς επί τους υιούς του λαού σου» (Δανιήλ 12,1). Ο Απόστολος Ιούδας αναφέρει: «Μιχαήλ ο αρχάγγελος, ότε τω διαβόλω διακρινόμενος διελέγετο περί του Μωυσέως σώματος» (Ιούδα 9). Σαν φύλακας του λαού ήταν και φύλακας του νεκρού σώματος του ηγέτη τους Μωυσή.

Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος μαρτυρεί για τον προσωπικό του Άγιο Φύλακα Άγγελο: «Κάθε φορά που επιθυμούσα ν’ ανέβω περισσότερο στην πνευματική ζωή, ο Άγγελος εμφανιζόταν και με φώτιζε». Ο Μέγας Βασίλειος γράφει: «Ο Άγγελος δε θα απομακρυνθεί από μας, έκτος κι αν τον απομακρύνουμε εμείς με τις πονηρές μας πράξεις. Όπως ο καπνός απομακρύνει τις μέλισσες κι η κακοσμία τα περιστέρια, έτσι κι η δυσώδης αμαρτία μας απομακρύνει από μας τον άγγελο που προστατεύει τη ζωή μας».

Κατά την Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας του Χριστού, ο Άγιος Φύλακας Άγγελος δίνεται στον άνθρωπο στο Άγιο Βάπτισμά του. Αυτό το γεγονός μπορούμε να καταλάβουμε καλλίτερα από την 5η ευχή προς κατηχούμενους, όπου μεταξύ των άλλων, λέγει και αυτά: «Συνόδευέ τον στην ζωή του με Φύλακα Άγγελο για να τον λυτρώνει από κάθε παγίδα του εναντίου, από προσβολή του πονηρού, από δαίμονα μεσημβρινό και από κακές φαντασίες».

Εκτός από τον Άγιο Φύλακα Άγγελο ο Θεός στέλνει στον άνθρωπο και άλλους Αγίους Αγγέλους στην ζωή του για να τον βοηθούν, να τον κατευθύνουν και να τον παρηγορούν στους πειρασμούς του, στις δοκιμασίες του εκ του πνευματικού πολέμου, τις οποίες περνάει ο άνθρωπος σ’ αυτόν τον κόσμο. Περί αυτών των θείων λόγων, ο Θείος Παύλος λέγει: Ότι οι Άγγελοι είναι «λειτουργικά πνεύματα προς διακονία αποστελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομεί σωτηρία» (Εβρ. 1,14). Με αυτό τον ορισμό ο Απόστολος Παύλος εξυψώνει τον λογισμό των υπηκόων και παρηγορεί πάρα πολύ τους Χριστιανούς, διότι φανερώνει Ότι ο Θεός έχει πολλή φροντίδα γι’ αυτούς, αφού τους Αγγέλους, οι οποίοι υπερβαίνουν κατά πολύ τους ανθρώπους, τους διέταξε να υπηρετούν την σωτηρία των ανθρώπων.

Από το βιβλίο:

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ

ΜΕ ΤΟΝ ΡΟΥΜΑΝΟ ΗΣΥΧΑΣΤΗ Π. ΗΛΙΕ ΚΛΕΟΠΑ

<>

Ἐρώτηση: Ποιά εἶναι τά χαρακτηριστικά γνωρίσματα, βάσει τῶν ὁποίων ἡ Ἐκκλησία ἐπιλέγει ποιός θά μπῆ στό Ἁγιολόγιο;

Ἀπάντηση:

Κατ’ ἀρχάς πρέπει νά ὁρισθῆ τό νόημα τῆς ἁγιότητος, τί σημαίνει ἅγιος, ἀπό πλευρᾶς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως καί θεολογικῆς.

Ἅγιος δέν εἶναι ὁ καλός ἄνθρωπος ἤ ἔστω ὁ ἐνάρετος ἄνθρωπος, ἀλλά ἐκεῖνος πού ζώντας μέσα στήν Ἐκκλησία μέ τά Μυστήρια καί τήν εὐαγγελική ζωή, ἑνώνεται μέ τόν Χριστό καί αἰσθάνεται μέσα του τήν Χάρη τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἱερός Νικόλαος Καβάσιλας λέγει ὅτι ἅγιοι λέγονται «διά τόν Ἅγιον οὗ μετέχουσι».

Ἑπομένως, τά χαρακτηριστικά γνωρίσματα ἑνός Χριστιανοῦ γιά νά εἰσέλθη στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας εἶναι: νά εἶναι μέλος τῆς Ἐκκλησίας, νά διαθέτη Ὀρθόδοξη Πίστη, νά ἔχη ἐκκλησιαστικό φρόνημα, νά ἔχη ἀγάπη γιά τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, νά εἶναι μάρτυρας ἤ νά διάγη ὁσιακό βίο καί νά γίνωνται θαύματα, δηλαδή ὁ Χριστός δι’ αὐτοῦ νά ἐνεργῆ διάφορα σημεῖα.

Βεβαίως, ἡ φράση πού χρησιμοποιεῖται ἀπό την Ορθόδοξη Εκκλησία δέν εἶναι ἡ «ἁγιοποίηση» ἑνός ἀνθρώπου, ἀλλά ἡ ἁγιοκατάταξη ἑνός ἀνθρώπου, δηλαδή ἡ ἔνταξή του στό Ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτό σημαίνει ὅτι η Ορθόδοξη Εκκλησία δέν «κατασκευάζει» ἁγίους, ἀλλά συγκαταλέγει στό Ἁγιολόγιο αὐτούς πού ἔχουν τά γνωρίσματα πού ἀνέφερα, οἱ ὁποῖοι συγχρόνως ἀναγνωρίζονται καί ἀπό τούς ἀνθρώπους πού τούς γνώρισαν ἤ δέχθηκαν θαυματουργικές ἐπεμβάσεις ἀπό αὐτούς. Προηγεῖται ἡ ἀποδοχή ἀπό τόν λαό καί ἀκολουθεῖ ἡ ἁγιοκατάταξη ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ἡ συνείδηση τοῦ Ὀρθοδόξου λαοῦ παίζει μεγάλο ρόλο στήν ἁγιοκατάταξη ἑνός Χριστιανοῦ.

<>

Ἐρώτηση: Τά τελευταῖα χρόνια γίνονται πιό συχνά ἁγιοκατατάξεις, κατά τήν γνώμη σας; Ἄν ναί, ποῦ πιστεύετε ὅτι ὀφείλεται αὐτό;

Ἀπάντηση: Κάθε ἐποχή ἔχει τούς δικούς της ἁγίους. Σέ ὅλους τούς αἰῶνες τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχουν ἑκατομμύρια ἅγιοι. Γιά παράδειγμα, κατά τήν διάρκεια τῆς Τουρκοκρατίας ἀναδείχθηκαν ἑκατοντάδες μάρτυρες, πού λέγονται νεομάρτυρες, ὅπως καί σήμερα ὑπάρχουν νεομάρτυρες στήν Μέση Ἀνατολή.

Μέσα στήν Ἐκκλησία συναντᾶμε πολλούς ἀνθρώπους, Κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ὅλα τά γνωρίσματα πού σᾶς ἀνέφερα προηγουμένως, ἀλλά ἡ Ἐκκλησία προχωρᾶ στήν ἁγιοκατάταξη μερικῶν χαρακτηριστικῶν προσώπων, χωρίς νά σημαίνη ὅτι δέν ὑπάρχουν ἄλλοι ἐξαγιασμένοι ἄνθρωποι. Ἑπομένως, ἡ ἁγιοκατάταξη μερικῶν ἁγίων τά τελευταῖα χρόνια δέν καλύπτει τό πλῆθος τῶν ἁγίων πού ὑπάρχουν.

Ἡ ἐποχή μας εἶναι δύσκολη ἀπό κάθε πλευρά, τά ΜΜΕ παρουσιάζουν συνήθως τήν ἐπικαιρότητα, ἀλλά ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ὑπάρχουν πολλοί ἄνθρωποι πού μπορεῖ κανείς νά τούς χαρακτηρίση ὡς ἁγίους, οἱ ὁποῖοι συνήθως δέν ἐμφανίζονται. Αὐτό σημαίνει ὅτι παρά τά πολλά προβλήματα πού ὑπάρχουν σήμερα δέν πρέπει νά ἀπελπιζόμαστε.

<>

Πώς πρέπει να γίνεται η εξομολόγηση;

Άγιος Γεράσιμος Παλλαδάς Πατριάρχης Αλεξανδρείας (+1714):

Η ωφέλεια της εξομολογήσεως με προτρέπει να το αναφέρω αυτό στην αγάπη σας. Διότι, αν δεν γίνεται η εξομολόγηση όπως πρέπει, καμιά ωφέλεια δεν προσφέρει. Τον καρπό λοιπόν της σωτηρίας των αμαρτωλών τον παρομοιάζω με τα άνθη και τους καρπούς, επειδή όλη η σωτηρία στηρίζεται σ’ αυτά τα δύο, δηλ. στην εξομολόγηση και στην θεία κοινωνία.

Και την μεν εξομολόγηση την παρομοιάζω με τα άνθη, γιατί αυτά είναι εκείνα που πρώτα στολίζουν το δένδρο. Έτσι και η εξομολόγηση προσφέρει όλον τον πνευματικό στολισμό στο λογικό δένδρο, τον άνθρωπο.

Αλλ’ είδα τα άνθη ότι είναι πολυποίκιλα· γνώρισα και τις απόψεις των ανθρώπων, πως είναι πολλές και διαφορετικές. Είδα και πολλά άνθη να πέφτουν από πολλές αιτίες. Έτσι γνωρίζω και πολλούς που πηγαίνουν να εξομολογηθούν και μένουν άκαρποι, πέφτουν και ξεραίνονται. Βλέπω την διαφορά των εξομολογούμενων αυτών στην παραβολή του σπόρου, στην οποία ο ίδιος σπόρος, πέφτει από το χέρι του σπορέα πάνω στις πέτρες, μέσα στα αγκάθια, πάνω στο δρόμο και στην καλή γη. Κάτι τέτοιο γίνεται και μ’ αυτούς που εξομολογούνται.

Είναι κάποιοι σπουδαίοι άνθρωποι, οι οποίοι κάνουν ένα σφάλμα θανάσιμο, αλλά – και κατά τον κόσμο – πράγμα ¬που δεν αρμόζει στη ζωή τους.Έχουν και όνομα, ότι είναι καλοί και ευλαβείς, και στον πνευματικό. Τώρα σκέφτονται και λένε: «Πώς να πάμε να πούμε αυτό το σφάλμα, που ο πνευματικός μάς θεωρεί φρόνιμους και ενάρετους; Όχι, αυτό να μην το πούμε, αλλά άλλα, τα οποία δεν μειώνουν την εκτίμηση του ανθρώπου». Τώρα αυτοί θεωρούν ότι ωφελήθηκαν! Ας το βγάλουν από το μυαλό τους!

Είναι άλλοι που δεν έχουν καθόλου ευλάβεια στην εξομολόγηση και στους πνευματικούς, και μόνο λένε: «Εμείς είμαστε χριστιανοί· τώρα είναι η γιορτή των Χριστουγέννων ή της Αναστάσεως και τρέχουν όλοι οι χριστιανοί στην εξομολόγηση. Ας πάμε κι’ εμείς για να μη μας κατηγορήσει η Εκκλησία, οι ιερείς και αρχιερείς και οι αδελφοί οι κοσμικοί, να μας βλέπουν όλοι, μικροί και μεγάλοι, ότι τρέχουμε στην εξομολόγηση· απ’ εκεί και πέρα κάνουμε αυτό που θέλουμε. Αν θέλουμε, λέμε κάτι, και αν δεν θέλουμε, δεν λέμε. Μετά πάμε και κοινωνούμε χωρίς πρόβλημα!» Τώρα και αυτοί τί λένε; «Να, που ξεγελάσαμε καί την Εκκλησία και τον κόσμο!» Ας λυπούνται οι ταλαίπωροι τους εαυτούς τους και ας κλαίνε, γιατί ο Θεός δεν κοροϊδεύεται· κλωτσούν τα καρφιά οι ταλαίπωροι.

Είναι άλλοι, που πηγαίνουν στον πνευματικό, με σκοπό να κατηγορήσουν τον πλησίον τους και να φανούν αυτοί καλοί. Μιμούνται και αυτοί τον Φαρισαίο. Αλλά και πόσοι είναι εχθροί των πνευματικών πατέρων και λένε: «Ας πάμε να δοκιμάσουμε τον πνευματικό, αν αγαπά τα λεφτά». Και τον δοκιμάζουν οι πονηροί και ύστερα βγαίνουν και τον κατηγορούν στους ομοίους τους και λένε: «Εγώ πήγα στον τάδε πνευματικό, που είναι ασκητής και δεν τρώει λάδι, αλλά μου πήρε μου δέκα ασημένια νομίσματα και μου συγχώρησε την τάδε θανάσιμη αμαρτία». Και οι άλλοι οι παρόμοιοί του, ακούοντας αυτόν τον κακό άνθρωπο να λέει τέτοια λόγια, σκεφτείτε εκείνοι τί λένε: «Τέτοιες εξομολογήσεις κάνουν οι χριστιανοί!»

Αλλά υπάρχουν και άλλοι, που δεν θέλουν καθόλου την εξομολόγηση, και είναι και από τους κληρικούς μερικοί, οι οποίοι σκέφτονται λάθος και λένε: «Εμείς που έχουμε εξουσία να λύνουμε και να δένουμε τα αμαρτήματα των ανθρώπων, συγχωρούμε και τα δικά μας και δεν έχουμε ανάγκη να πηγαίνουμε σε άλλο πνευματικό!» Ω πόση είναι η πλάνη των ανόητων ανθρώπων! Πρώτον μεν λέω σ’αυτούς, ή αρχιερείς είναι ή ιερείς, πως σ’ όλους ο διδάσκαλος όλων λέει γράφοντας προς Γαλάτας: «αδελφοί, εάν και προληφθή άνθρωπος εν τινι παραπτώματι, υμείς οι πνευματικοί καταρτίζετε τον τοιούτον εν πνεύματι πραότητος, σκοπών σεαυτόν μη και συ πειρασθής. Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε, και ούτως αναπληρώσατε τον νόμον του Χριστού»(Αν κάποιος, αδελφοί, βρεθεί να κάνει κάποιο παράπτωμα, εσείς που έχετε το Πνεύμα του Θεού να τον διορθώνετε με πραότητα.

Προσέχετε μόνο μην παρασυρθείτε κι εσείς από τον πειρασμό. Να σηκώνετε ο ένας το φορτίο του άλλου και έτσι θα εφαρμόσετε πλήρως το νόμο του Χριστού). Πρώτα, λέει, προσέχετε εσείς οι πνευματικοί· δέν ξεχωρίζει μικρούς ή μεγάλους. Φυλάττεσθε, λέει, μην πέσετε και σεις στα ίδια αμαρτήματα. Δεύτερον, λέει, εξομολογείσθε μεταξύ σας. Διότι αυτό που λέει, αλλήλων τα βάρη βαστάζε¬τε, θέλει να πει, να εξομολογείσθε μεταξύ σας. Εν τούτοις ο μέγας Ιάκωβος το λέει απλά: «να εξομολογείστε τις αμαρτίες σας ο ένας στον άλλο και να προσεύχεστε ο ένας για τον άλλο, για να θεραπευτείτε».

Εμείς, που είμαστε αρχιερείς, λέμε: «Ίσως δεν μας χρειάζεται να εξομολογούμαστε σε άλλους ή να προσευχηθούν άλλοι για μας». Αλλ’ ο Παύλος σκέφτομαι ότι ήταν μεγαλύτερος από μας· εν τούτοις γράφει προς τους Εβραίους να προσεύχωνται άλλοι γι΄ αυτόν: «να προσεύχεστε για μας. Φυσικά, είμαστε βέβαιοι πως έχουμε καθαρή τη συνείδησή μας, αφού σε κάθε περίπτωση θέλουμε να συμπεριφερόμαστε όπως πρέπει».

Αδελφοί, μη σας φανούν βαριά τα λόγια μου. Πρώτον, πρέπει εμείς να εξομολογούμαστε μεταξύ μας και να προσευχόμαστε ο ένας για τον άλλο. Και όταν πηγαίνουμε στην εξομολόγηση, να γονατίζουμε μπροστά στον πνευματικό μας πατέρα, να πετάμε το προσωπείο της υποκρισίας, γιατί το πρόσωπο του πνευματικού εκείνη την ώρα παριστάνει το ουράνιο πρόσωπο του δίκαιου Κριτή. Και αμέσως να σκεφτούμε ότι κρινόμαστε μαζί με τον εχθρό μας μπροστά στο αλάνθαστο κριτήριο του Θεού. Είναι δε ο εχθρός μας η σάρκα και ο εμπαθής λογισμός. Να μη ντρεπόμαστε να κατηγορούμε τον εαυτόν μας ότι φταίει πολύ.

Αλλά και εσείς οι κοσμικοί, όταν ακούτε τί λέω για μας, συλλογιστείτε πόσο μεγάλη υποχρέωση έχετε να τρέχετε στην εξομολόγηση, στον τόπο της μάχης, και με πόσο θυμό πρέπει να κατηγορείτε τον εαυτό σας. Ο πολεμιστής μόνον τον εχθρό κοιτάζει και το νου του τον έχει στον εχθρό και τα όπλα του πάνω στον εχθρό τα ρίχνει, και συνεχώς σκέφτεται να τον θανατώσει και να παρουσιάσει στο βασιλιά του τα σημάδια του θανάτου.Έτσι πρέπει να κάνετε εσείς στο θέατρο αυτό· να σταθείτε μπροστά στον πνευματικό πατέρα και αμέσως να φωνάξετε το «αυτός είναι ο εχθρός μου!» Ποιός;

Εγώ ο ίδιος είμαι ο εχθρός μου· ο εχθρός της τύχης μου· ο εχθρός του αγαθού μου· ο εχθρός των εντολών του Θεού· ο εχθρός της ψυχής μου· ότι αυτό καί αυτό μου έκανε αυτός ο εχθρός μου. Εν συντομία, με έκανε να απαρνηθώ τον ευεργέτη και δημιουργό μου. Σε τέτοιο σημείο με κατάντησε, που να με αρνηθεί ο Κύριός μου. Τώρα μετά από τέτοιο πόλεμο ήλθα μπροστά στο τίμιο πρόσωπό σου, αιδεσιμώτατε πάτερ, για να τον απαρνηθώ ολοκληρωτικά. Γιατί άκουσα την απόφαση του δικαιότατου κριτή που είπε: «όποιος θέλει να με ακολουθήσει πρέπει να απαρνηθεί τον εαυτό του».

Προσέχετε, για χάρη της φιλανθρωπίας του Θεού, μη σκεφθεί κάποιος με υπερηφάνεια -αν και είναι ενάρετος- και πει: «Και τί έκανα; Μήπως είμαι κλέφτης ή πόρνος ή μέθυσος;». Δύο μεγάλα κακά κάνει εκείνος που σκέφτεται αυτά. Ένα, ξεγελά τον εαυτόν του, γιατί τον αποδείχνει ψεύτη. Άλλο, και τον Θεό αποδείχνουμε ψεύτη.Έτσι λέει ο μέγας Ιωάννης στην Καθολική του Επιστολή: «εάν είπωμεν ότι αμαρτίαν ουκ έχομεν, εαυτούς πλανώμεν και η αλήθεια ουκ έστιν εν ημίν. Εάν είπωμεν ότι ουχ ημαρτήκαμεν, ψεύστην ποιούμεν αυτόν και ο λόγος αυτού ουκ έστιν εν ημίν».(Αν ισχυριστούμε πως είμαστε αναμάρτητοι, εξαπατούμε τον εαυτό μας και δεν λέμε την αλήθεια. Αν ισχυριστούμε πως δεν έχουμε αμαρτήσει, βγάζουμε ψεύτη τον Θεό, και ο λόγος του δεν ζει μέσα μας).

(Αγίου Γερασίμου Παλλαδά, Άπαντα, τ. Α, Έκδοση Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου, 2014, σσ.139-144)

<>

Πότε δίνει ο Θεός στον άνθρωπο τον Άγιο Φύλακα Άγγελό του;

Γέροντας Κλεόπας Ηλιέ της Ρουμανίας (+1998):

Συχνά γίνεται λόγος για τον προσωπικό φύλακα άγγελο κάθε ανθρώπου. Κάθε άνθρωπος έχει από ένα φύλακα άγγελο, ο οποίος στέκεται δεξιά του και τον συμβουλεύει.

Κατά την Ιερά Παράδοση της Εκκλησίας του Χριστού, ο φύλαξ άγγελος δίνεται στον άνθρωπο στο Άγιο Βάπτισμά του. Αυτό το γεγονός μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα από την 5η ευχή προς κατηχούμενους, όπου μεταξύ των άλλων, λέγει και αυτά: «Συνόδευέ τον στην ζωή του με φύλακα άγγελο για να τον λυτρώνει από κάθε παγίδα του εναντίου, από προσβολή του πονηρού, από δαίμονα μεσημβρινό και από κακές φαντασίες». Έκτος από τον φύλακα άγγελο, ο Θεός στέλνει στον άνθρωπο και άλλους αγγέλους στη ζωή του για να τον βοηθούν, να τον κατευθύνουν και να τον παρηγορούν στους πειρασμούς του, στις δοκιμασίες του εκ του πνευματικού πολέμου, τις οποίες περνάει ο άνθρωπος σ’ αυτόν τον κόσμο. Περί αυτών των θείων λόγων, ο θείος Παύλος λέγει ότι οι άγγελοι είναι «λειτουργικὰ πνεύματα εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα διὰ τοὺς μέλλοντας κληρονομεῖν σωτηρίαν» (Εβρ. 1, 14).

Με αυτόν τον ορισμό ο Απόστολος Παύλος εξυψώνει τον λογισμό των υπηκόων και παρηγορεί πάρα πολύ τους χριστιανούς, διότι φανερώνει ότι ο Θεός έχει πολλή φροντίδα γι’ αυτούς, αφού τους αγγέλους, οι οποίοι υπερβαίνουν κατά πολύ τους ανθρώπους, τους διέταξε να υπηρετούν τη σωτηρία των ανθρώπων.

Αλλά βλέπουμε ότι τόσο στον Παλαιό Νόμο, όσο και στον Νόμο της Χάριτος, οι άγγελοι αποστέλλονται από τον Θεό να βοηθούν και να εξυπηρετούν τους ενάρετους ανθρώπους, όπως τον Λωτ, τον Αβραάμ, τον Ιακώβ, τον Μωυσή, τον Βαλαάμ, τον Ιησού του Ναυή, τον Γεδεών, τον Μανασσή και άλλους, ενώ από την Καινή Διαθήκη τον Ιωσήφ, την Παρθένο Μαρία, τους ποιμένας, την Μαρία Μαγδαληνή και άλλους.

Με αυτές τις λίγες μαρτυρίες έδειξα ότι ο Πανάγαθος Θεός βάζει σε εμάς φύλακας αγγέλους, όχι μόνο στο Άγιο Βάπτισμα, αλλά σ’ όλη την ζωή μας, οι οποίοι βοηθούν τους δικαίους στην οδό της σωτηρίας, που Τον αγαπούν και πιστεύουν σ’ Αυτόν.

Οι άπιστοι, οι ειδωλολάτρες και οι αιρετικοί δέχονται και αυτοί από τον Θεό φύλακα άγγελο; Μερικοί απ’ αυτούς επειδή δεν είναι βαπτισμένοι στο όνομα του Χριστού δεν λαμβάνουν φύλακας αγγέλους. Μα ούτε και πιστεύουν σε αγγέλους. Ενώ όσοι λέγουν μολαταύτα ότι πιστεύουν στον Θεό, αλλά είναι αιρετικοί, αυτοί καταθλίβουν και απομακρύνουν από κοντά των τον άγγελο του Κυρίου, ο όποιος αγαπά την αλήθεια μόνο της ορθοδόξου πίστεως, που στηρίζεται στον Χριστό και τους Αποστόλους Του.

Όσον αφορά τους ειδωλολατρικούς λαούς, αυτοί μόλις έχουν από ένα φύλακα άγγελο, ως φύλακα των συνόρων ολοκλήρου της χώρας των, κατά τη μαρτυρία της Αγίας Γραφής, η οποία λέγει: «Έστησε όρια εθνών κατά αριθμόν αγγέλων Θεού» (Δευτ. 32, 8).

Αυτοί οι άγγελοι συμμετέχουν στις συνεδριάσεις των αρχόντων μιας χώρας, οι οποίοι την κυβερνούν. Κατά παράδοση, υπάρχουν φύλακες άγγελοι για τα φρούρια, για τις πόλεις, τα χωριά, τα μοναστήρια και οπουδήποτε δοξάζεται το όνομα του Θεού.

Ποιος είναι ο σκοπός του φύλακος αγγέλου στην ζωή του ανθρώπου και πώς τον βοηθάει στην σωτηρία; Ο σκοπός του φύλακος αγγέλου είναι να φυλάγει τον άνθρωπο με αόρατο τρόπο από τους πειρασμούς του διαβόλου, από κάθε είδους αμαρτωλή πτώση, να τον κατευθύνει στην εκκλησία, στην μετάνοια, στην προσευχή. Να τον παρηγορεί στις στενοχώριες της ζωής και να τον προτρέπει στα καλά έργα. Ο φύλαξ άγγελος δόθηκε από τον Θεό για την σωματική και ψυχική προστασία του ανθρώπου. Ουδέποτε κοιμάται, κατά τον λόγο του ψαλμωδού: «Μηδέ νυστάξει ο φυλάσσων σε» (Ψαλμ. 120, 3).

Ο φύλαξ άγγελος προστατεύει την εμπιστευμένη σ’ αυτόν ψυχή σε καιρό πειρασμού, εάν έχει πίστη και φόβο Θεού, όπως λέγει ο ίδιος βασιλεύς και προφήτης: «Παρεμβάλει άγγελος κύκλω των φοβούμενων αυτόν» (Ψαλμ. 33, 9). Ο φύλαξ άγγελος υπηρετεί την σωτηρία του ανθρώπου (Εβρ. α’ 14). Λυτρώνει τον άνθρωπο σε επικίνδυνες περιστάσεις (Πράξ. 5, 19, Πράξ. 12, 7-8, Πράξ. 9, 11).

Είναι λειτουργικό πνεύμα του Θεού για την προστασία των ανθρώπων (Ψαλμ. 102, 21, Ψαλμ. 103, 5, Λουκ. 16, 22). Οι άγγελοι βλέπουν πάντοτε την δόξα του Θεού στους ουρανούς και προσεύχονται για τους ανθρώπους.

Από το βιβλίο: Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο Ησυχαστή π. Κλεόπα Ηλιέ

<>

Τι σημαίνει ότι οι ψυχές είναι αθάνατες;

Φυσικά ο μόνος που μπορεί να απαντήσει σ’ αυτή την ερώτηση είναι η Εκκλησία που περιλαμβάνει όλη την Αλήθεια. Η Αγία Γραφή το λέει καθαρά.

Εκείνο που δίνει απροσμέτρητη αξία στον άνθρωπο είναι η αθάνατη ψυχή. Χάρη σ’ αυτήν ονομάσθηκε ο άνθρωπος βασιλιάς της κτίσεως, παιδί του Θεού, προορισμένος να ζήσει στην αιωνιότητα και να κληρονομήσει τη βασιλεία των ουρανών. Γι’ αυτή την ψυχή, τον ατίμητο θησαυρό, μιλούσε ο Κύριος και έλεγε: « Τι ωφελείται ο άνθρωπος αν κερδίσει όλο τον κόσμον, αλλά ζημιωθεί την ψυχή του; » (Ματθ. 16, 26).

Οι αναφορές της Αγίας Γραφής στην αθανασία της ψυχής και τη μετά θάνατο ζωή είναι αναρίθμητες. Νομίζουμε πως αρκεί να δούμε τι λέει το τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής για αυτό το θέμα:

« Είδα κάτω από το ουράνιο θυσιαστήριο τις ψυχές εκείνων, που είχαν σφαγεί για το λόγο του Θεού και για την πίστη στο Χριστό… Και δόθηκε στον καθένα απ’ αυτούς στολή λευκή και τους ειπώθηκε να ξεκουραστούν ακόμη λίγο καιρό, μέχρι να ολοκληρώσουν και οι σύνδουλοί τους στη γη και οι αδελφοί τους που πρόκειται να σκοτωθούν όπως και αυτοί » (Αποκ. 6, 11). Είναι φανερό ότι αναφέρεται σε ψυχές ζωντανές και με πλήρη συνείδηση, που ζουν και επικοινωνούν μεταξύ τους.

Παρόμοιες αλήθειες εκφράζουν και οι Πατέρες της Εκκλησίας. Η ψυχή, κατά το Μ. Αθανάσιο, είναι αυθυπόστατη και αυτοκίνητη. Αυτή κινεί το σώμα και η ίδια δεν κινείται από άλλη δύναμη. Επομένως αφού η ψυχή κινείται μόνη της και μετά την εκδημία της από το σώμα, μπορεί να κινείται με τις δικές της δυνάμεις. Διότι δεν είναι η ψυχή που πεθαίνει, αλλά επειδή αυτή αναχωρεί, πεθαίνει το σώμα. Αν το υλικό σώμα διαλύεται μετά το χωρισμό του από την ψυχή, όμως δεν ισχύει το ίδιο και για την πνευματική φύση της ψυχής. Αυτή εξακολουθεί να ζει.

Η διδασκαλία του Χριστιανισμού είναι ξεκάθαρη. ΤΙ άλλο μαρτυρεί η υπόσχεση του Χριστού στο μετανοημένο ληστή πάνω στο σταυρό; « Σήμερον μετ’ εμού έση εν τω παραδείσω» . Συνδέει τη μία ζωή με την άλλη χωρίς να μεσολαβεί τίποτε. Ο ληστής ζήτησε από τον Κύριο να τον θυμηθεί. Και ο Χριστός του παραχωρεί θέση μαζί Του στον Παράδεισο. Και του την παραχωρεί όχι στο απώτερο μέλλον, αλλά στο άμεσο παρόν, σήμερα πριν ο ήλιος δύσει.

Η ψυχή, λοιπόν, του πιστού, ευθύς μετά την εκδημία, μεταφέρεται σε τόπο όπου είναι ο Χριστός. Και όλα αυτά με πλήρη συνείδηση και εγρήγορση. Πώς αλλιώς θα ερμηνεύσουμε την επιθυμία του αποστόλου Παύλου, « επιθυμώ να πεθάνω και να είμαι μαζί με το Χριστό » (Φιλ. 1, 23).

Η άμεση αυτή κοινωνία και επικοινωνία των ψυχών με το Χριστό είναι γι’ αυτές πηγή χαράς, ειρήνης, αναπαύσεως. Προαπολαμβάνουν πνευματικά αγαθά, έως ότου αναστηθούν και τα σώματα άφθαρτα, για να συναπολαύσουν « ά οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσε και επί καρδίαν αναθρώπου ουκ ανέβη … » (Α΄ Κορ. 2, 9)

Βρίσκονται επομένως μακριά από τη Χριστιανική διδασκαλία, όσοι νομίζουν ότι οι ψυχές φθείρονται ή εξαφανίζονται ή κοιμούνται ή ναρκώνονται ή μετασαρκώνονται μετά την εκδημία. Οι ψυχές και μετά το θάνατο του σώματος εξακολουθούν να ζουν, να αισθάνονται, να γνωρίζουν και να αναγνωρίζουν με πλήρη αυτοσυνειδησία.

<>
Ποια είναι η ερμηνεία της Ευχής του Αγίου Εφραίμ του Σύρου;

Ερμηνεία της Ευχής του Αγίου Εφραίμ του Σύρου

«Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργείας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δως.

Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης χάρισαι μοι τω σω δούλω.

Ναι, Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου, ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».


Δέσποτα Κύριε, ο Θεός του ουρανού και της γης, Βασιλιά των αιώνων, ευδόκησε να ανοιχθεί για μένα η πόρτα της μετάνοιας, διότι σε ικετεύω με πόνο ψυχής. Δες στοργικά με την πολλή ευσπλαχνία σου, και δέξου τη δέησή μου, και μην αρνηθείς την ικεσία μου, αλλά συγχώρησε εμένα που έπεσα σε πολλά παραπτώματα. Στρέψε το αυτί σου στη δέησή μου, και συγχώρησέ μου όλες τις αμαρτίες που ως άνθρωπος έπραξα, επειδή νικήθηκα από την προαίρεσή μου. Διότι ζητώ ανάπαυση και δεν βρίσκω, επειδή η συνείδησή μου είναι μολυσμένη· αλλά ούτε ειρήνη υπάρχει μέσα μου εξαιτίας του πλήθους των αμαρτιών μου.

Άκουσε, Κύριε, μια καρδιά που κράζει σ’ εσένα με πόνο, και μην προσέξεις στα φαύλα έργα μου, αλλά ρίξε στοργικά το βλέμμα σου στον πόνο της ψυχής μου, και σπεύσε γρήγορα να θεραπεύσεις εμένα που είμαι τραυματισμένος φοβερά, και δος μου καιρό να συνέλθω, σύμφωνα με τη χάρη της φιλανθρωπίας σου, και ελευθέρωσέ με από τα αισχρότατα έργα μου, και μη μου ανταποδώσεις αντάξια με τα έργα που έπραξα, για να μην απολεσθώ εντελώς και στερηθώ από κάθε προθυμία και από κάθε σκέψη να διορθώσω τον εαυτό μου. Πέφτω λοιπόν και γονατίζω στην ευσπλαχνία σου, για να ελεήσεις εμένα που είμαι ριγμένος στη γη από την καταδίκη των έργων μου.

Επανάφερέ με, Δέσποτα, εμένα που κατέχομαι αιχμάλωτος από τις πράξεις μου και σφίγγομαι σαν να είμαι δεμένος με αλυσίδα· διότι μόνο εσύ ξέρεις να ελευθερώνεις εκείνους που είναι δεμένοι, και να θεραπεύεις τα αφανή τραύματα, που μόνο εσύ τα ξέρεις καλά, ως γνώστης των κρυφών. Διότι σε όσα πάθη αμαρτιών υπάρχουν σ’ εμένα, σε όλα σε βρίσκω να είσαι γιατρός εκείνων που είναι άρρωστοι, να είσαι πόρτα εκείνων που κλαίνε έξω, να είσαι λυτρωτής εκείνων που οδηγούνται στην αιχμαλωσία, να συγκρατείς συνεχώς το χέρι σου και να μην αφήνεις να ξεσπάσει η οργή σου, που είναι ετοιμασμένη για τους αμαρτωλούς, αλλά χάρη στην πολλή σου φιλανθρωπία σε βρίσκω να δίνεις σ’ εμάς καιρό να συνέλθουμε· διότι εσύ είσαι ο γρήγορος σε ευσπλαχνία και βραδύς σε τιμωρία. Θέλησε λοιπόν να απλώσεις το χέρι σου σ’ εμένα και να με ανασηκώσεις από το βόρβορο των αμαρτιών μου, εσύ που δεν χαίρεσαι με την απώλεια του ανθρώπου, και δεν αποστρέφεις το πρόσωπο από εκείνον που ατενίζει σ’ εσένα με δάκρυα.

Άκουσε, Κύριε, τη φωνή του δούλου σου που κράζει σ’ εσένα, και φανέρωσε το πρόσωπό σου σ’ εμένα τον σκοτισμένο, και φώτισέ με με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, και χάρισε σ’ εμένα τον αχρείο προθυμία, και μετάτρεψε, Κύριε, το θρήνο μου σε χαρά, και ξέσχισε το σάκκο του πένθους μου, και ζώσε με ολόγυρα με ευφροσύνη, και ας ανοιχθεί η πόρτα της βασιλείας σου, για να μπω σ’ αυτή και να δοξάζω το πανάγιο όνομά σου, του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

Φιλάνθρωπε Ιησού Χριστέ, ο Θεός μου, σε ικετεύω, έχοντας εμπιστοσύνη στην ευσπλαχνία σου, μη με τοποθετήσεις στα αριστερά σου, μαζί με τα ερίφια που σε παρόργισαν, ούτε να μου πεις, «Αλήθεια σου λέω, δεν σε ξέρω», αλλά δος μου, σύμφωνα με την καλοσύνη σου, αδιάκοπο κλάμα, και κατάνυξη, και ταπείνωση στην καρδιά μου, και εξάγνισέ την με το φόβο σου, με τη μετάληψη των ζωοποιών σου αχράντων μυστηρίων, για να γίνει ναός της χάρης σου· διότι, αν και είμαι πάρα πολύ αμαρτωλός και ανάξιος, όμως χτυπώ αδιάκοπα στην πόρτα σου, και αν και είμαι ράθυμος και οκνηρός, και καταφρονώ τη σωτηρία μου, όμως βαδίζω στο δρόμο σου. Σώσε με, χάρη στο έλεός σου, διότι είσαι αγαθός για όλους, Κύριε, και η ευσπλαχνία σου απλώνεται επάνω σε όλα τα έργα σου, και δική σου είναι η δόξα, στους αιώνες. Αμήν.

Από το βιβλίο: Οσίου Εφραίμ του Σύρου Έργα, τ. ΣΤ’, «Προσευχές». Εκδόσεις «Το Περιβόλι της Παναγίας», Θεσσαλονίκη 1998, σελ. 264 και 274

<>

Πού λέει στην Αγία Γραφή ότι είναι αμαρτία να μην πηγαίνουμε στην Θεία Λειτουργία κάθε Κυριακή;

Απάντηση:

Ο Θεός μάς έχει δώσει κάποιες εντολές. Όταν δεν τις τηρούμε αυτό ειναι αμαρτία.

Η Θεία Λειτουργία ειναι το Ιερό Μυστήριο της Θεία Κοινωνίας (Θείας Ευχαριστίας).

Ο Χριστός στο Ματθαίου 26, 26 μας δίνει την εντολή της Θείας Κοινωνίας και αυτός είναι ο λόγος που είναι αμαρτία αν δεν πάμε στη Θεία Λειτουργία:

Ματθαίου 26, 26:

“Ἐνῶ δὲ αὐτοὶ ἔτρωγαν, ἐπῆρε ὁ Ἰησοῦς τὸν ἄρτον καὶ ἀφοῦ εὐχαρίστησε τὸν ἔκοψε εἰς τεμάχια καὶ ἔδιδε εἰς τοὺς μαθητὰς καὶ εἶπε· <λάβετε φάγετε· τοῦτο εἶναι τὸ σῶμα μου>”.

Επίσης στο Ιωάννην 6, 53-56 ο Χριστός μας λέει ότι όποιος δεν Κοινωνάει το Σώμα Του και το Αίμα Του (=Θεία Κοινωνία) τότε δεν έχει μέσα του ζωή και όποιος Κοινωνάει θα έχει ζωή αιώνια:

Ιωάννην 6, 53-56:

“53 Τοὺς εἶπε τότε ὁ Ἰησοῦς· <εἰλικρινῶς καὶ ἀληθῶς σᾶς λέγω, ἐὰν δὲν φάγετε τὴν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου, διὰ τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας, καὶ πίετε τὸ αἷμα αὐτοῦ, δὲν ἔχετε μέσα σας ζωήν.
54 Ἐκεῖνος ποὺ τρώγει τὴν σάρκα μου, διὰ τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας, καὶ πίνει τὸ αἷμά μου, ἔχει ζωὴν αἰώνιον καὶ ἐγὼ θὰ τὸν ἀναστήσω ἔνδοξον κατὰ τὴν μεγάλην ἡμέραν τῆς κρίσεως.
55 Διότι ἡ σάρξ μου εἶναι πράγματι πνευματικὴ τροφὴ καὶ τὸ αἷμα μου εἶναι πράγματι πνευματικὸν ποτόν. Καὶ ἐκεῖνος ποὺ κοινωνεῖ ἀπὸ αὐτὰ ἔχει ζωὴν αἰώνιον.
56 Καθένας ποὺ τρώγει τὴν σάρκα μου καὶ πίνει τὸ αἷμα μου, ἐνώνεται μαζῆ μου στενότατα εἰς ἕνα πνευματικὸν σῶμα, ὥστε αὐτὸς νὰ μένῃ μέσα εἰς ἐμὲ καὶ ἐγὼ νὰ μένω μέσα εἰς αὐτὸν καὶ νὰ τὸν μεταβάλλω εἰς κατοικητήριον τῆς θεότητος”.

Επίσης η Καινή Διαθήκη στο Α´ Κορινθίους 11, 27-31 μεσω του Αποστόλου Παύλου μας λέει ότι δέν κάνει κάποιος να κοινωνάει αναξίως, δηλαδή χωρίς το σβήσιμο των αμαρτιών του:

Α´ Κορινθίους 11, 27-31:

“27 ῞Ωστε ὅποιος τρώγει τὸν ἄρτον αὐτὸν καὶ πίνει τὸ ποτήριον τοῦ Κυρίου ἀναξίως, θὰ εἶναι ἔνοχος καὶ ὑπόδικος διὰ βαρεῖαν ἀσέβειαν καὶ ὕβριν ἐναντίον τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου.
28 ῍Ας ἐξετάζῃ δὲ κάθε ἄνθρωπος τὸν ἑαυτὸν του μὲ πολλὴν προσοχήν, καὶ ἔτσι προετοιμασμένος ἂς τρώγῃ ἀπὸ τὸν καθαγιασμένον ἄρτον καὶ ἀπὸ τὸ καθαγιασμένον ποτήριον.
29 Διότι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος τρώγει καὶ πίνει ἀναξίως τὰ πάντιμα αὐτὰ δῶρα τρώγει καὶ πίνει κρῖμα καὶ καταδίκην διὰ τὸν ἑαυτὸν του, ἐπειδὴ δὲν κάνει καμμίαν διάκρισιν τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου ἀπὸ τὰς συνήθεις, καὶ κοινὰς τροφὰς τοῦ σώματος.
30 Ἀκριβῶς δέ, διότι ἀναξίως κοινωνεῖτε ἀπὸ τὰ τίμια δῶρα, ὑπάρχουν μεταξύ σας πολλοὶ ἀσθενεῖς καὶ πολὺ βαρειὰ ἄρρωστοι· ἀρκετοὶ δὲ καὶ πεθαίνουν.
31 Διότι ἐὰν ἐξετάζαμεν τὸν εὐατόν μας μὲ προσοχὴν καὶ μετανοούσαμε εἰλικρινῶς διὰ τὰ ἁμαρτήματά μας καὶ ἔτσι προετοιμασμένοι προσηρχόμεθα εἰς τὸ μέγα μυστήριον, δὲν θὰ κατεδικαζόμεθα καὶ δὲν θὰ ἐτιμωρούμεθα ἔτσι ἀπὸ τὸν Θεόν”.

Όπως μας λέει ο Χριστός στο Ιωάννη 20, 21-23 το σβήσιμο των αμαρτιών μας γίνεται μεσω της Θείας Εξομολόγησης στους Αποστόλους και στους διαδόχους τους Ιερείς και Επισκόπους:

Ιωάννην 20, 21-23:

“21 Εἶπε, λοιπόν, τότε εἰς αὐτοὺς ὁ Ἰησοῦς· <εἰρήνη εἰς σᾶς. Ὅπως ἔστειλεν ἐμὲ ὁ Πατήρ, διὰ νὰ τελειώσω τὸ ἔργον τῆς σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων, ἔτσι καὶ ἐγὼ στέλνω σᾶς, νὰ μεταφέρετε εἰς τοὺς ἀνθρώπους τὴν σωτηρίαν>.
22 Καὶ ἀφοῦ εἶπε τοῦτο, ἐφύσησε εἰς τὰ πρόσωπα των τὴν ζωογόνον πνοὴν τῆς νέας ζωῆς καὶ τοὺς εἶπε· <λάβετε Πνεῦμα Ἅγιον.
23 Εἰς ὅποιους συγχωρεῖτε τὶς ἁμαρτίες, θὰ εἶναι συγχωρημένες καὶ ἀπὸ τὸν Θεόν. Εἰς ὅποιους ὅμως τὶς κρατεῖτε ἄλυτες καὶ ἀσυγχώρητες, θὰ μείνουν αἰωνίως ἀσυγχώρητες>”.

Για αυτό τον λόγο εξομολογούμαστε για να σβήνουν οι αμαρτίες και με την άδεια του Πνευματικού μας να κοινωνάμε στην Θεία Λειτουργία της Κυριακής και όποτε άλλοτε παμε Θεία Λειτουργία. Αν κάποιος δεν εχει την άδεια απο τον Πνευματικό του να κοινωνήσει τότε πέρνει αντίδωρο.

Επίσης στην Παλαιά Διαθήκη στις 10 Εντολές του Θεού, μας λέει ο Θεός ότι έξι ημέρες πρέπει να εργαζόμαστε και την εβδομη ημέρα, ημέρα αναπαύσεως, να την αφιερώνουμε στο Θεό:

Έξοδος 20, 9-10:

“9 Ἕξ ἡμέρας ἐργᾷ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου·
10 τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου”.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:

“Ἓξι ἡμέρας πρέπει νὰ ἐργάζεσαι καὶ νὰ κάνῃς ὅλα τὰ ἔργα σου· τὴν δὲ ἡμέραν τὴν ἑβδόμην, ἡμέραν ἀναπαύσεως, θὰ τὴν ἀφιερώνῃς εἰς Κύριον τὸν Θεόν σου”

´Ετσι βλέπουμε στην Καινή Διαθήκη στις Πράξεις των Αποστόλων 20, 7 ότι οι Χριστιανοί αφιέρωναν στο Θεό την “μία των σαββάτων” δηλαδή την Κυριακή η οποία σημαινει “ημέρα Κυρίου”.

Πράξεις 20, 7:

“Ἐν δὲ τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων συνηγμένων τῶν μαθητῶν κλάσαι ἄρτον, ὁ Παῦλος διελέγετο αὐτοῖς”.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:

“7 Κατὰ δὲ τὴν πρώτην ἡμέραν τῆς ἐβδομάδος, δηλαδὴ τὴν Κυριακήν, ὅταν οἱ μαθηταὶ εἶχαν συγκεντρωθῆ, διὰ νὰ κόψουν καὶ κοινωνήσουν τὸν ἄρτον τῆς θείας Εὐχαριστίας, ὁ Παῦλος ὠμιλοῦσε καὶ συνωμιλοῦσε πρὸς αὐτούς”.

<>

Πηγή:

ORTHODOX WEB - ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ



Επιστροφή στο

Μέλη σε σύνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση: 7 και 0 επισκέπτες