Στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς διασώζει τὴν ἀπροσδόκητη καὶ ἀσυνήθιστη γιὰ τὰ δεδομένα τῶν ἠθικιστῶν συνάντηση τοῦ Ζακχαίου μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, ὅταν Ἐκεῖνος εἰσῆλθε στὴν Ἰεριχὼ καὶ περνοῦσε μέσα ἀπὸ τὴν πόλη.
Ὁ ἀρχιτελώνης Ζακχαῖος ἦταν ἕνας πλούσιος ἄνθρωπος τῆς περιοχῆς. Ὅτανἔμαθε πὼς ἔφτασε στὴν Ἰεριχὼ ὁ Ἰησοῦς, προσπάθησε νὰ Τὸν δῇ ἀπὸ κοντά,ὅμως, ἐπειδὴ ἦταν μικρόσωμος καὶ τὸ πλῆθος ποὺ περικύκλωσε τὸν Διδάσκαλο στεκόταν ἐμπόδιο σὲ ἕνα τέτοιο ἐνδεχόμενο, ἀνέβηκε σὲ μία συκομουριά, ἀπ’ὅπου θὰ μποροῦσε νὰ Τὸν δῇ. Ἡ χαρά του ἦταν ἀπερίγραπτη, καθὼς ὁ ἴδιος καθημερινὰ γινόταν ἀντικείμενο ἀπαξίωσης τῶν συμπολιτῶν του. Προφανῶς δὲν φανταζόταν ὅτι ἕνας ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ θὰ καταδεχόταν νὰ συνομιλήσῃ μὲκάποιον ποὺ συναυλιζόταν καθημερινὰ μὲ πόρνες καὶ ἀνθρώπους τοῦὑποκόσμου, μὲ κάποιον ποὺ ἦταν ὁ πιὸ μισητὸς ἀπὸ τοὺς μισητοὺς ἀνθρώπους τῆς πόλεως. Ἀπομυζοῦσαν οἱ τελῶνες τὴν περιουσία τοῦ λαοῦ, καθὼς τὸ ὕψος τῆς φορολογίας δὲν ἦταν καθορισμένο καὶ γι’ αὐτὸ ἀναγκάζονταν νὰ ἐπιβάλουν δυσβάσταχτους φόρους, γιὰ νὰ βγάλουν τὰ ἔξοδα τοῦ διορισμοῦ τους καὶ τὶςἀπαιτήσεις τῆς κεντρικῆς ἐξουσίας. Καὶ ὁ Ζακχαῖος ἦταν ὁ ἀρχηγὸς αὐτῆς τῆς...συμμορίας τῶν τελωνῶν. Ὑπάρχει μία ἀντίστροφη προοπτικὴ στὴνἑρμηνεία τῆς ἐνέργειάς του νὰ ἀνεβῇ στὴ συκομουριά. Βεβαίως καὶ δὲν ἐπεδίωκε νὰ κρυφτῇ. Ἢθελε νὰ δῇ τὸν Χριστό, ἀλλὰ ὅσο πιό ψηλὰ ἀνέβαινε στὸ δέντρο, τόσο φαινόταν καὶ ὁ ἴδιος καλύτερα. Τί σημαίνει αὐτό; Ὅσο περισσότερο θεῖο φῶς εἰσέρχεται στὴν καρδιά μας, τόσο ἐναργέστερα ἀποκαλύπτεται ἡ ἐσωτερική της ἀταξία. Ἴσως νὰ παρεκίνησε τὸν Ζακχαῖο νὰ ἀνεβαίνῃ ψηλότερα στὸ δέντρο μιὰ ἐσωτερικὴ παρόρμηση, ὑποκινούμενη ἀπὸ τὸν μετανοοῦντα ἐν αὐτῷἄνθρωπο, ὄχι τόσο πρὸς θέαν τοῦ τελείου Χριστοῦ, ὅσο πρὸς θέασιν ὑπ’ Αὐτοῦ τῆς δικῆς του ἐσωτερικῆς ἀτελείας. Συνήθως οἱ πονηροὶ ἄνθρωποι ἀποφεύγουν τὶς συναντήσεις μὲ ἀνθρώπους τῆς ἠθικῆς τάξεως, γιατὶ ἐλέγχεται κάπως ἡσυνείδησή τους γιὰ τὶς παρανομίες τους. Ὃ Ζακχαῖος ὅμως θέλει νὰ δῇ τὸν Χριστό, γιατὶ μᾶλλον ἐνδόμυχα ἐπιζητᾶ νὰ γίνῃ ὁ ἴδιος ὁρατός. Καὶ αὐτὸ τὸἀνέβασμα στὴ συκομωρέα τυπολογεῖ τὴν ἄνοδο τῆς καρδίας του ἀπὸ τὰ γήϊνα πρὸς τὰ ἐπουράνια, ποὺ εἶναι μωρία γιὰ τὸν παρόντα κόσμο.
Στὴν εὐαγγελικὴ περικοπὴ τῆς ἄκαρπης συκῆς, ὁ Κύριος ἐπιτιμᾶ τὸ δέντρο γιὰτὴν ἀκαρπία του. Σήμερα ὅμως τὸ δέντρο, στὸ ὁποῖο ἀνεβαίνει ὁ Ζακχαῖος, ἔχει πρῶτο καὶ ὡραῖο καρπὸ τὸν ἴδιο. Καὶ φυσικὰ ἕνα τέτοιο ὡραῖο καρπὸ δρέπει ὁΚύριος, κατεβάζοντάς τον καὶ ζητῶντας του νὰ Τὸν φιλοξενήσῃ στὸ σπίτι του. ὉΖακχαῖος κατανοεῖ πὼς δὲν τὸν ἐγκατέλειψε ὁ Θεός. Ὑπόσχεται νὰ κάνῃ κάτι ποὺ ἐμᾶς σήμερα μᾶς δυσκολεύει, γιατὶ μᾶς στοιχίζει, καθὼς μᾶς ὑποβάλλει στὸνἔλεγχο τῶν ἀδικιῶν μας· ὑπόσχεται νὰ μοιράσῃ τὴ μισή του περιουσία στοὺς πτωχοὺς καὶ νὰ ἐπιστρέψῃ στὸ τετραπλάσιο ὅσα πῆρε μὲ ἀπάτη. Δηλαδὴ τί κάνει ἐδῶ ὁ Ζακχαῖος; Ὑπόσχεται νὰ «ῥίξῃ κάτω τὰ μοῦτρα του», ὅπως λέμε στὴν καθομιλουμένη, ἀποκαλύπτοντας τὸ μεγάλο μυστικό, ὅτι κατὰ τὴν ἄσκηση τῆςἐργασίας του συκοφάντησε καὶ ἀδίκησε κόσμο. Ποιός τὸ κάνει αὐτό; Ποιός πηγαίνει μὲ χαρὰ νὰ πῇ: «ξέρεις, ἀδελφέ, σὲ ἔκλεψα· ξέρεις, ἀδελφέ, σὲσυκοφάντησα στὶς ἀρχὲς καὶ ἔγινα αἰτία νὰ σοῦ βάλουν πρόστιμο, γιὰ νὰεἰσπράξῳ στὴ συνέχεια ἀπὸ αὐτὲς τὸ ἀναλογοῦν χρηματικὸ ἀντίτιμο τῶν καλῶν μου ὑπηρεσιῶν»; Ὁ Ζακχαῖος δὲν ἀρκεῖται σὲ μία συγγνώμη, δὲν ἀρκεῖται στὴνὑπόσχεση ὅτι ἐφεξῆς δὲν θὰ ξαναδικήσῃ· προχωρᾶ μακρύτερα καὶ ὑπόσχεται νὰἀποδώσῃ ὄχι ἁπλῶς τὰ ἴσα, οὔτε ἁπλῶς τὰ διπλάσια, ἀλλὰ τὰ διπλάσια τῶν διπλασίων. Τετραπλῶς κατοχυρώνει τὴν μετάνοιά του.
Ἦταν, λέγει ὁ εὐαγγελιστής, μικρὸς τῆ ἡλικίᾳ, δηλαδὴ μικρὸς στὸ σῶμα. Κιὅμως ἀνεδείχθη γίγαντας μετανοίας, αὐτὸς ποὺ ἦταν βυθισμένος στὶς πιόἀπαίσιες πράξεις. Ὁ Χριστὸς εἶπε: «Δὲν ἔχουν ἀνάγκη γιατροῦ οἱ ὑγιεῖς, ἀλλὰ οἱἀσθενεῖς. Διότι δὲν ἦρθα νὰ καλέσῳ σὲ μετάνοια δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλούς».
Τὸ παράδειγμά του μπορεῖ νὰ βρῇ μιμητὲς στὴν ἐποχή μας, ὅπου δυστυχῶς συνάνθρωποί μας βρίσκουν ἀκατάλληλους τρόπους, γιὰ νὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὶς τύψεις τῆς συνειδήσεως, γινόμενοι οἱ ἴδιοι τιμωροὶ τῶν πράξεών τους, μὴἀντέχοντας τὴν κοινωνικὴ κατακραυγὴ γιὰ τὶς ἄδικες πράξεις τους. ἩἘκκλησία διακηρύττει πὼς ἡ μετάνοια, ἡ ἔμπρακτη μετάνοια, ἀποκαθιστᾶ τὶς σχέσεις μας μὲ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς συνανθρώπους μας, μᾶς ἐπαναφέρει στὸν παράδεισο καὶ μᾶς προετοιμάζει γιὰ τὴν ἐπουράνια Βασιλεία. Γιὰ τὴν Ἐκκλησία κανένας μετανοημένος δὲν καταδικάζεται, ὅσο κι ἂν ἁμάρτησε.
Ἀδελφοί μου, ὁ Χριστὸς ἦρθε, γιὰ νὰ ἀναζητήσῃ καὶ νὰ σώσῃ τὶς πλανεμένες ψυχές μας. Ἀκούγοντας σήμερα γιὰ τὴν θαυμαστὴ μεταστροφὴ στὴ ζωὴ ἑνὸς μεγάλου ἁμαρτωλοῦ, ἂς πάρουμε τὸ θάῤῥος νὰ ἀνεβοῦμε κι ἐμεῖς στὴ δική μας συκομουριά, ἀπ’ ὅπου θὰ ἀκούσουμε τὸ γλυκύτατο παράγγελμα τοῦ Κυρίου: «σπεύδας, κατάβηθι· σήμερον ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ Με μεῖναι».
π. Στυλιανός Μακρής
http://hellas-orthodoxy.blogspot.gr
