Γιατί ο Θεός δημιούργησε αυτούς που θα κολαστούν;

[Νίκος]

Αυτό το ερώτημα το έθεσε ένα νέο μέλος του www.athonite.gr/forum, που δηλώνει ότι θέλει να πιστέψει αλλά τον εμποδίζουν κάποιες απορίες. Συνδυάζω εδώ τη δική μου απάντηση με ένα πολύ σημαντικό link, που παρέθεσε ο φίλος μου ο Αλέξανδρος:

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέει:

"Ο Θεός από αγαθότητα δημιουργεί εκ του μηδενός τα δημιουργήματά Του και είναι προγνώστης αυτών που θα συμβούν.

Αν βέβαια δεν επρόκειτο να υπάρχουν, ούτε θα επρόκειτο να είναι κακοί και ούτε θα τους γνώριζε εκ των προτέρων. Διότι η γνώση αναφέρεται σ’ αυτά που υπάρχουν και η πρόγνωση αναφέρεται σ’ αυτά που οπωσδήποτε θα συμβούν, προηγείται δηλαδή η ύπαρξη και μετά ακολουθεί η καλή ή κακή ύπαρξη.

Αν όμως – παρ’ όλο που επρόκειτο να δημιουργηθούν χάρη στην αγαθότητα του Θεού – τους εμπόδιζε να δημιουργηθούν το ότι επρόκειτο να γίνουν κακοί εξ αιτίας της δικής τους προαίρεσης, τότε το κακό θα νικούσε την αγαθότητα του Θεού.

Ο Θεός λοιπόν τα δημιουργεί αγαθά όλα όσα δημιουργεί, γίνεται δε ο καθένας καλός ή κακός εξ αιτίας της δικής του προαίρεσης.

Λοιπόν αν και είπε ο Κύριος: ¨Συνέφερε τω ανθρώπω εκείνω, ει ουκ εγεννήθη¨ (Ματθαίος 26/κς: 24) το έλεγε όχι επικρίνοντας την δημιουργία του, αλλά την κακία που προστέθηκε στο δημιούργημά Του εξ αιτίας της δικής του προαίρεσης και απερισκεψίας.

Διότι η απερισκεψία της γνώμης του αχρήστευσε την ευεργεσία του Δημιουργού, όπως ακριβώς αν κάποιος, αφού δεχτεί πλούτο και εξουσία από έναν βασιλιά, θα καταδυναστεύσει τον ευεργέτη του, αυτόν ο βασιλιάς, αφού τον υποτάξει όπως του αξίζει, θα τον τιμωρήσει, αν τον δει να παραμένει μέχρι τέλους στην εξουσία του τυράννου."

(http://www.oodegr.com/oode/swthria/kakoi1.htm)

Γνωρίζω δε σημαίνει ούτε ευθύνομαι ούτε επιβάλλω.

Ο Θεός γνωρίζει, αλλά ο κάθε άνθρωπος αποφασίζει μόνος του ποια πορεία θα πάρει, χωρίς δεσμεύσεις και περιορισμούς από το Θεό. Όποια κι αν είναι η κατάληξη της επίγειας ζωής του, την ευθύνη την έχει αποκλειστικά ο ίδιος.

Ο Θεός συνδημιουργεί τον κάθε νέο άνθρωπο μαζί με τους γονείς του, τον περιβάλλει με την Αγάπη Του, του προσφέρει δώρο ανεκτίμητο τον χρόνο της επίγειας ζωής του, τον καλεί συχνά πυκνά με διάφορους τρόπους να Τον γνωρίσει καλύτερα και τον βοηθά, όποτε αυτός το ζητήσει. Μετά απ' όλα αυτά, ποια ευθύνη έχει ο Θεός, αν η διαδρομή του σ΄αυτή τη ζωή έχει άσχημη κατάληξη;

[stratis]

Επίσης πολλές φορές παρεμβαίνει ο Θεός επειδή προγνωρίζει και σώζει τα πλάσματά Του.

Έπειτα υπό το ίδιο πρίσμα θα μπορούσαμε να θέσουμε κι ένα σωρό άλλα ερωτήματα τύπου "γιατί".

Ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει ότι θέλει. Βέβαια κι εγώ θα ήθελα να μην υπήρχε τόση ελευθερία από το Θεό και να μην άφηνε κανένα να πάρει στραβό δρόμο κι ενδεχομένως να κολαστεί. Αλλά ο Θεός ξέρει καλύτερα από τον καθένα το σωστό.

[Stelios]

Αγαπητοί αδελφοί σκέφτομαι ένα θέμα που με προβληματίζει και θα ήθελα να το μοιραστώ μαζί σας.

Σκέφτηκα πως όταν ο θεός δημιούργησε μια ψυχή, ως παντογνώστης θα έπρεπε να ξέρει την εξέλιξή της, αν δηλαδή τελικώς σωθεί ή όχι. Θα μου απαντήσει κάποιος πως ο θεός έδωσε και την δυνατότητα της μετάνοιας και της σωτηρίας όμως εγώ θα του απαντήσω πως κι αυτό θα το ήξερε εξαρχής. Δηλαδή αν τελικώς ήταν να μετανοιώσει και να αλλάξει και να σωθεί κάποιος ή να μην το κάνει και να μην σωθεί θα το ήξερε από την στιγμή που τον έφτιαξε.

Επομένως, γιατί να φτιάξει ο θεός κάποιον που γνωρίζει εξαρχής πως δεν θα σωθεί? Για να ταλαιπωρείται αιώνια? 'Η γιατί τον έφτιαξε με τέτοιες ιδιότητες και δυνατότητες που τελικά δεν θα σωθεί?

[Anastasios68]

Η άποψή μου είναι πως δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Κανείς δεν είναι "κατασκευασμένος" έτσι ώστε να μη σωθεί. Ο Θεός είναι παντογνώστης, όμως υπάρχει κάτι που Εκείνος δεν παραβιάζει ποτέ και αυτό είναι η ελευθερία μας.
Δεν τα λέω αυτά στηριζόμενος σε κάποιο πατερικό κείμενο, είναι η άποψή μου, έτσι όπως αισθάνομαι το θέμα.

[Stelios]

Ναι αλλά δεν κάλυψες την ερώτησή μου. Είπες ο θεός είναι παντογνώστης και μετά μίλησες για μη παραβίαση ελευθερίας. Δεν καταλαβαίνω πως απαντά αυτό στην ερώτησή μου.
Οπότε ξαναρωτάω, αφού είναι παντογνώστης δεν ξέρει την τελική μας κατάληξη? Κι αφού την ξέρει, γιατί κάποιον που ξέρει πως δεν θα σωθεί (άρα και θα βασανίζεσαι αιώνια) τον φτιάχνει??

Ως προς το 2ο, είπες πως δεν πιστεύεις πως είναι κατασκευαστική η δυνατότητα σωτηρίας:
Ερωτώ τότε, μια ψυχή που σώζεται από μια άλλη που δεν σώζεται σε τι διαφέρει? Γιατί η μία τα κατάφερε ενώ η άλλη όχι?

Προφανώς αυτή που σώζεται έχει κάποια χαρακτηριστικά ή ιδιότητες που την κάνουν να δράσει με τέτοιο τρόπο ώστε τελικά να σωθεί.
Αφού λοιπόν είναι θέμα χαρακτηριστικών της, έχει να κάνει με την κατασκευή της.
Εκτός κι αν έχεις να μου προτείνεις κάποιον άλλο τρόπο απόκτησης χαρακτηριστικών.
Αν δεν έχεις, και άρα έχει να κάνει με την κατασκευή της, τότε έχει να κάνει και με την βούληση του κατασκευαστή της.

Όποτε επανέρχομαι στην αρχική τοποθέτηση και ξαναρωτώ:
Γιατί έδωσε σε κάποιες ψυχές τέτοια γνωρίσματα που θα τις οδηγήσουν στο να μην σωθούν τελικά?

[Δημήτριος]

Δεν είμαι σίγουρος αν το θέτω σωστά αλλά μήπως είναι τελικά άνευ νοήματος η ερώτηση;Θα μπορούσα κι εγώ να ρωτάω γιατί π=3,1415926..., γιατί η βαρυτική έλξη πρέπει να έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ωστε η Γη να περιφέρεται σε σταθερή τροχιά γύρω από τον Ήλιο,γιατί δεν υπάρχει τετραγωνική ρίζα αρνητικού κλπ. Ούτως ή άλλως εφόσον και οι... διορθώσεις που κάνω αυτή τη στιγμή προγνωρίζονται από τον Κύριο μήπως τελικά φτάνουμε σε αδιέξοδο; Πιστεύω όμως πως μετά την τελική Κρίση καμία ψυχή καταδικασμένη δεν θα θέτει αυτά τα ερωτήματα...

[Νίκος]

Έχουμε απαντήσει παλιότερα σ' αυτή την ερώτηση.

Από τη στιγμή που σταυρώθηκε και Αναστήθηκε ο Χριστός για τη σωτηρία όλου του ανθρωπίνου γένους, δεν υπάρχει κανείς που δεν έχει την ευκαιρία να σωθεί.

Επομένως εξαρτάται απ' τον καθένα από μας αν θα επιλέξει την οδό της σωτηρίας ή την οδό της απωλείας.

Επομένως ο Θεός δεν δημιούργησε κανένα που "δεν θα σωθεί" (με την έννοια της προεπιλογής) είμαστε όλοι εν δυνάμει σεσωσμένοι, αλλά είμαστε επίσης εικόνες του Θεού και μέρος της εικόνας αυτής είναι η ελευθερία της βούλησης. Χωρίς αυτή δεν θα μπορούσαμε να ενωθούμε με το Θεό και να γίνουμε κατά χάρη Θεοί (άρα να σωθούμε). Από μας εξαρτάται πως θα χρησιμοποιήσουμε την ελευθερία μας. Για να σωθούμε ή για να κολαστούμε.