Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Κείμενα και συμβουλές των Πατέρων και Μητέρων της Εκκλησίας μας, παλαιότερων και νεώτερων.

Συντονιστές: Anastasios68, Νίκος, johnge

Άβαταρ μέλους
Athanasios
Δημοσιεύσεις: 498
Εγγραφή: Παρ Ιούλ 27, 2012 3:20 pm

Re: Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Δημοσίευσηαπό Athanasios » Κυρ Σεπ 09, 2012 2:55 pm

ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. - ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

ΤΙ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΟΥΜΕ ΔΗΛΑΔΗ ΑΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΠΟΤΕ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ; ΠΕΣΤΕ ΜΟΥ.
ΑΣ ΥΠΟΘΕΣΟΥΜΕΟΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΥΣΤΕΡΑ ΑΠΟ ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ Η' ΤΡΙΑΝΤΑ Η' ΕΚΑΤΟ.
ΠΟΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΑΥΤΟ ΓΙΑ ΜΑΣ;
ΜΗΠΩΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΕΝΑ MAΣ Η ΣΥΝΤΕΛΕΙΑ ΔΕΝ ΕΡΧΕΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ; ΓΙΑΤΙ ΛΟΙΠΟΝ ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΙΑΖΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΣΑΝΙΖΕΣΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ; ΔΥΣΤΥΧΩΣ, ΟΜΩΣ, ΟΠΩΣ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΣΕ ΠΟΛΛΕΣ ΑΛΛΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ, ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΑΔΙΑΦΟΡΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΟΡΟΥΝ ΑΜΕΣΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΙΑΝΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ, ΠΑΡΑΜΕΛΟΥΜΕ ΤΙΣ ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΞΕΝΕΣ, ΕΤΣΙ ΚΑΙ ΣΕ ΤΟΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΝΤΙ Ο ΚΑΘΕΝΑΣ ΜΑΣ ΝΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΤΕΛΟΣ, ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΜΑΘΟΥΜΕ ΜΕ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΣ ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΘΑ ΕΡΘΕΙ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΤΕΛΟΣ ΟΛΩΝ ΜΑΣ.



Άβαταρ μέλους
Athanasios
Δημοσιεύσεις: 498
Εγγραφή: Παρ Ιούλ 27, 2012 3:20 pm

Re: Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Δημοσίευσηαπό Athanasios » Κυρ Σεπ 09, 2012 2:56 pm

ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΠΑΙΔΙΩΝ. - ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ


ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΠΟΥ ΠΑΡΑΜΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΤΟΥΣ, ΕΙΝΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΙ ΚΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΑΙΔΟΚΤΟΝΟΥΣ ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΘΑΝΑΤΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΑΘΑΝΑΤΗ ΨΥΧΗ, ΕΝΩ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΟΙ ΜΟΝΟ ΤΟ ΘΝΗΤΟ ΣΩΜΑ.



Άβαταρ μέλους
Athanasios
Δημοσιεύσεις: 498
Εγγραφή: Παρ Ιούλ 27, 2012 3:20 pm

Re: Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Δημοσίευσηαπό Athanasios » Κυρ Σεπ 09, 2012 2:56 pm

ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΚΛΕΟΠΑ


164. Πάτερ Κλεόπα, να μας πείτε μερικά λόγια για την δημιουργία τον ορατού και αοράτου κόσμου, κατά την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων.

Όλη η δημιουργία ανάγει σε πνευματικές έννοιες, λέγει ο Μέγας Βασίλειος στην "Εξαήμερο".

Διότι βλέποντας τα δημιουργήματα του Θεού, υψωνόμαστε με τον νου στα αόρατα και ενισχυόμαστε στην αγία μας πίστη. Όσο είμεθα ακόμη με το σώμα μας, όλα τα βλέπουμε ως ένα κάτοπτρο, τα όποια απεικονίζουν τα μετά τον τάφο μέλλοντα αγαθά. Ή δημιουργία είναι ο καθρέπτης του Θεού στον όποιον διαφαίνεται ή αγαθότητα, το έλεος, η πρόνοια και ή αγάπη του Ουρανίου Πατρός προς τους ανθρώπους.

Οι Άγιοι Πατέρες όλα αυτά τα ορατά τα ονομάζουν "οπίσθια του Θεού", τα οποία εικονίζουν και συμβολίζουν τα μέλλοντα. Και όταν θα περάσουμε στην αιωνιότητα, τότε θα δούμε με τα πνευματικά μας μάτια το Πρόσωπο του Θεού, δηλαδή, θα δούμε πρόσωπο προς πρόσωπο την δόξα της Παναγίας Τριάδος, χωρίς να έχουμε ανάγκη να καθρεπτιζώμεθα από τα γήινα κτίσματα. Εδώ στην γη, όπου είμεθα ακόμη, δεν είμεθα άξιοι να δούμε τον Θεό κατά πρόσωπο. "όταν ακούμε τον άγιο Απόστολο και Ευαγγελιστή Ιωάννη ότι: "Τον Θεόν ουδείς εώρακε πώποτε" (Ίωάν. 1,18 ) να εννοούμε ότι κανείς δεν Τον είδε κατά την ύπαρξή Του, κατά την ουσία Του, όμως Τον βλέπουμε μέσα στα δημιουργήματα Του. Διότι την ουσία του Θεού ούτε οι άγγελοι δεν μπορούν να δουν και να καταλάβουν.



165. Τι λέγουν οι Άγιοι Πατέρες περί των αγγέλων και της πτώσεως του Αδάμ;

Στην αρχή οι άγγελοι δεν γνώριζαν ότι ο Ιησούς Χριστός είχε ονομαστί από το Άγιο Πνεύμα "Μεγάλης βουλής Άγγελος", όπως τον ονόμασε ο προφήτης Ησαΐας, με τον οποίον συνεργαζόταν από αιώνων ο Πατήρ. Οι άγγελοι δεν γνώριζαν τον Υιό του Θεού, λέγει ο Μέγας Βασίλειος στην Εξαήμερο του. Συνεπώς, όταν εβόησε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ, λέγοντας: "Προσκυνήσατε τον μεγάλης βουλής Άγγελο", μερικοί από τους αγγέλους δεν ηθέλησαν να τον προσκυνήσουν και γι' αυτό έπεσαν στον βυθό της κολάσεως, όπως λέγει ο Σωτήρ: "Είδον τον σατανά ως αστραπή εκ του ουρανού πεσόντα" (Λουκ.10,18 ).
Η διαφορά στην πτώση των κακών αγγέλων και του άνθρωπου είναι ότι οι πρώτοι έπεσαν με την θέληση τους, ελεύθερα και αβίαστα, ενώ ο άνθρωπος έπεσε λόγω της επιθυμίας του, κατά προτροπή του διαβόλου. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει ότι η αμαρτία πού γίνεται με την συμβουλή άλλου, κατά το ήμισυ ευθύνεται αυτός, πού την κάνει και κατά το δεύτερο ήμισυ αυτός πού τον συμβουλεύει. Ο Θεός παρεχώρησε στον άνθρωπο του παραδείσου να κάνη την μικρή αμαρτία, δηλαδή να φάγει από το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού. Διότι, εάν έτρωγε από το δένδρο της ζωής, όπως λέγει ο άγιος Χρυσόστομος, ο άνθρωπος δεν θα είχε ουδέποτε την δυνατότητα μετανοίας, θα σκληρύνετο στην καρδιά, όπως ο διάβολος, θα έπεφτε όπως αυτός, δεν θα επέθνησκε ποτέ και θα βασανιζόταν αιωνίως μαζί με τον διάβολο στην κόλαση.
Για την πτώση του Αδάμ συνέβαλαν δύο ψυχικά πάθη, η υπερηφάνεια και η επιθυμία. Με την πτώση του ο άνθρωπος Αδάμ δεν έχασε εξ ολοκλήρου την Χάρι του Θεού, επειδή υπέκυψε στον πειρασμό του διαβόλου. Έτσι λοιπόν, η Χάρις και ο αρραβώνας της σωτηρίας παρέμειναν στον άνθρωπο, διότι έσφαλε από άγνοια και είχε θνητό σώμα. Μόνο αυτός πού αρνείται τον Θεό χάνει την Χάρι του Αγίου Πνεύματος, αλλά και αυτός μπορεί με την μετάνοια να επανάκτηση την Χάρι του Θεού. Ενώ αυτός πού αμαρτάνει από άγνοια, διατηρεί την Χάρι, η οποία όμως επισκιάζεται από την αμαρτία. Ιδού για ποια αιτία η γυναίκα του Αδάμ ονομάσθηκε Εύα, δηλαδή Ζωή και όχι θάνατος, διότι δεν έπεσε ολοκληρωτικά, όπως ο διάβολος και επί πλέον διότι με την δεύτερη Εύα, την Θεοτόκο, λυτρώθηκε ολόκληρο το ανθρώπινο γένος.
Κατά τον λόγο του αγίου Χρυσοστόμου, η δημιουργία του ανθρώπου ήταν διπλή, με σώμα και ψυχή δύο ήταν και τα δένδρα της γνώσεως του καλού και του κακού δύο κατά συνέπεια ήταν και οι αμαρτίες του Αδάμ διπλός ήταν και ο παράδεισος, ο ουράνιος και ο επίγειος ή ο κόλπος του Αβραάμ, όπου μένουν εκεί οι ψυχές των δικαίων μέχρι της Μελλούσης Κρίσεως και ο ουράνιος Παράδεισος, δηλ. η Βασιλεία των ουρανών, όπου θα εισέλθουν οι δίκαιοι μετά την Μέλλουσα Κρίση. Ενώ η τροφή από του ξύλου του καλού και του κακού σημαίνει πόσο ευτυχισμένος θα ήταν ο άνθρωπος εάν δεν έτρωγε καν πόσο δυστυχής έγινε, αφ' ότου έφαγε από τον απαγορευμένο καρπό.
Για τους αγγέλους πρέπει να γνωρίζουμε ότι δημιουργήθηκαν μόνο με την βούληση του Θεού αλλά δεν ήταν άτρεπτοι. Τους άφησε μόνος τους αυτοί να κερδίσουν με τον αγώνα των την ατρεψία στο κακό. Τόσο οι άγγελοι όσο και οι πρώτοι άνθρωποι δεν είχαν φαντασία. Αφ' ότου όμως οι άγγελοι δέχθηκαν την εμπαθή φαντασία, αμέσως έπεσαν από τον ουρανό στην κόλαση, διότι πεθύμησαν να γίνουν όμοιοι με τον Ύψιστο Θεό. Ενώ οι άνθρωποι έπεσαν την στιγμή ακριβώς πού έχασαν τον φόβο του θανάτου. Υπέκυψαν διότι ο σατανάς τους αφαίρεσε τον φόβο του θανάτου, με το να τους πει ότι δεν θα αποθάνετε αλλά θα διανοιχτούν οι οφθαλμοί σας.... Ο άνθρωπος πρώτα έπεσε με τον λογισμό του και κατόπιν στην αμαρτία. Η μεγαλύτερη παγίδα είναι να ξεχάσει ο άνθρωπος τον θάνατο. όταν έχασε ο άνθρωπος από τον νου του τον φόβο του θανάτου, αμέσως πέθανε δια της αμαρτίας. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει ότι ο πρώτος άνθρωπος έπεσε από τρία πράγματα: Εξ αιτίας της γυναίκας, του δένδρου και της παρακοής του. Και με τρία πάλι μέσα σώθηκε: Δια μέσου της Θεομήτορος, του Σταυρού και της υπακοής του.



166. Τι λέγουν οι Άγιοι Πατέρες για την επταήμερο της δημιουργίας του Κόσμου;

Ο Μέγας Βασίλειος, στο βιβλίο του, την Εξαήμερο (Δημιουργία του κόσμου σε έξι ήμερες), λέγει ότι ή κτίση κυοφόρησε, δηλαδή σαν μία έγκυο γυναίκα στην περίοδο του τοκετού της, πού είναι έτοιμη να δώσει στο νεογέννητο παιδί της, την ζωή. Ενώ το Πνεύμα του Θεού, πού κατέρχεται σ' όλα τα βάθη της γνώσεως του Θεού "επεφέρετο υπεράνω του ύδατος" για να δώσει ζωή στα ύδατα και τα κτίσματα.
Όποτε λοιπόν, η γη είχε ζωή αφ' ότου το Άγιο Πνεύμα δέσποζε μέχρι των εγκάτων της γης αλλά δεν είχε την πνοή της ζωής. Η Αγία Γραφή στην Γένεση (Κεφ. 1,1-2) λέγει ότι ήταν αόρατος και ακατασκεύαστος, αλλά κανείς δεν γνωρίζει πώς ήταν, διότι αυτά δεν φαινόντουσαν ακόμη με το μάτι ούτε είχαν λάβει την πνοή της ζωής. Η πρώτη ημέρα της δημιουργίας ήταν η Κυριακή διότι τότε είπε ο Θεός "γενηθήτω φως". Γι' αυτό ακόμη ανέστη την Κυριακή, διότι με την ανάστασή Του ανακαίνισε το πρώτο φως. Το πρώτο φως ήταν κτιστό και όχι άυλο. Δεν πήγαζε από τις άκτιστες ενέργειες του Αγίου Πνεύματος. Ήταν ένα φως ουράνιο του οποίου την προέλευση δεν μπορούσε να γνωρίσει ο άνθρωπος. Κατά τον ίδιο επίσης τρόπο κανείς δεν γνωρίζει για το χρονικό μάκρος των τριών πρώτων ημερών, διότι ο ήλιος δεν υπήρχε ακόμη, ώστε να ανατέλλει και να δύει.
Ο ήλιος ονομάστηκε από τον Μέγα Βασίλειο "φορεύς του φωτός". Λέγει επίσης ότι ο Θεός έδωσε στον ήλιο λίγο από το υλικό φως την πρώτη ημέρα και ώρισε όπως ο ήλιος φωτίζει την γη σαν ένας λύχνος, δηλαδή, βουνά, δάση, πεδιάδες, ποταμούς και θάλασσες, ο οποίος επιτελεί την πρώτη εντολή, έχοντας πάντοτε την ίδια τροχιά. Όλοι οι νόμοι τέθηκαν από τον Θεό στο σύμπαν, σύμφωνα με τους οποίους κυβερνάται Όλη η δημιουργία και ονομάζονται από τους Αγίους Πατέρας "Τα θεμέλια του κόσμου". Όποιος σκέπτεται αυτά ενισχύεται στην πίστη και μεγαλύνει δοξολογικά τον Κτίστη των Πάντων, εκτελώντας τον λόγο του προφήτου Δαβίδ, ο οποίος λέγει: "Τις λαλήση τας δυναστείας του Κυρίου, ακουστά ποιήσει πάσας τας αινέσεις αυτού" (ψαλμ. 105,2). Οι νόμοι του σύμπαντος ουδέποτε αλλάζουν διότι αποτελούν τα θεμέλια ολοκλήρου της δημιουργίας. Ενώ όταν ακούμε τον άγιο Ευαγγελιστή Ιωάννη να λέγει: "Ο Πατήρ μου εργάζεται καγώ εργάζομαι", να εννοούμε ότι ο Πατήρ εργάζεται με τους νόμους της δημιουργίας και της ζωής. Ενώ ο Υιός εργάζεται με την πρόνοια Του, δηλαδή με την διαφυλάξει των νόμων του σύμπαντος, οι οποίοι αποτελούν τις ορατές βάσεις του κόσμου.
Η ωραιότητα των υλικών κτισμάτων του Θεού είναι τόσο θαυμαστή, ώστε και οι άγγελοι του ουρανού εξίστανται για την αρμονία των, όπως λέγει ο Ιώβ: "όταν δημιουργήθησαν οι αστέρες, επαίνεσαν με φωνή μεγάλη πάντες άγγελοι μου" (Ιώβ 38,7). Την αρμονία και ωραιότητα των κτισμάτων εθαύμασαν οι άγιοι, οι φιλόσοφοι, οι σοφοί, οι ποιητές, οι καλλιτέχνες, οι χριστιανοί και κυρίως οι ειδωλολάτρες , επειδή δια του σύμπαντος υψώνεται ο νους προς τον Θεό των όλων και Δημιουργό. Με τους στοχασμούς για το μεγαλείο των κτισμάτων πολλοί γνώρισαν τον Θεό, προόδευσαν στην προσευχή, μεγάλυναν με ύμνους την δόξα του Δημιουργού και μάλιστα πολλοί έφθασαν στις υψηλότερες βαθμίδες της νοεράς και καρδιακής προσευχής. Γι' αυτό, λέγουν οι Άγιοι Πατέρες, ότι μας είναι μεγάλη ωφέλεια να σκεπτόμαστε τα δημιουργήματα του Θεού για να Τον γνωρίσουμε και να Τον αγαπήσουμε περισσότερο.



167. Τι μπορείτε να μας πείτε ακόμη για την δημιουργία;

Ό Θεός έπλασε τον άνθρωπο και ολόκληρο τον κόσμο από τέσσερα υλικά ή συστατικά. Τα δύο είναι ελαφρά - αέρας και φωτιά - και τα αλλά δύο βαρεία, τα όποια είναι η γη και το νερό, όπως λέγει ό Μέγας Βασίλειος. Αυτά τα τέσσερα συστατικά υπάρχουν ενωμένα, διαιρημένα αλλά και ανάμικτα. Ενώ στον έσχατο αιώνα το ελαφρότερο και υψηλότερο ευρισκόμενο συστατικό, δηλαδή το πυρ θα καύση τα άλλα τρία στοιχεία, ενώ θα υπάρχει η ανθρωπινή ζωή, κατά τον λόγο του Κυρίου, ό όποιος λέγει ότι λόγω της οργής του Θεού Παντοκράτορας θα καούν τα στοιχεία της φύσεως (δηλ. αέρας, γη και νερό). Όμως το Άγιο Πνεύμα με το στόμα του προφήτου Δαβίδ λέγει ότι δεν θα καταστραφούν τα στοιχεία και ολόκληρη η κτήσης, αλλά μόνο θα ανακαινιστή: "Εξαποστέλλεις το Πνεύμα Σου και κτισθήσονται και ανακαινιείς το πρόσωπον της γης" (Ψαλμ. 103,31).
Ό Θεός δημιούργησε τρεις ουρανούς. Πρώτα τον ορατό, δεύτερον αυτόν πού έχει το είδος πυρός και είναι υπεράνω του αιθέρος και τρίτον τον ουρανό των αγγέλων. Εδώ αρπάχθηκε ό Απόστολος Παύλος και "ήκουσε άρρητα ρήματα, ουκ εξόν ανθρώπω λαλήσαι" (Β' Κορ. 12, 2-3). Εδώ είναι ο παράδεισος.
Ό άνθρωπος δημιουργήθηκε από τον Θεό κατ' εικόνα και ομοιώσει με Αυτόν. Αυτός είναι το μοναδικό έργο πού έπλασε ο Θεός με τα χέρια Του και όχι με τον λόγο Του, όπως συνέβη με τα άλλα. Τον δημιούργησε με την κοινή βούληση των τριών Προσώπων της Αγίας Τριάδος, όπως λέγει η Γένεσης: "Ποιήσομεν άνθρωπον κατ' εικόνα ημετέραν και καθ' ομοίωσιν" (Γεν. 1,26). Το σώμα του άνθρωπου δημιουργήθηκε από χώμα, ενώ η ψυχή του εμφυσήθηκε από τον Θεό με αόρατο τρόπο...
Ό άνθρωπος δημιουργήθηκε από δύο μέρη - σώμα και ψυχή -χωριστά μεταξύ τους, όπως μας διδάσκει η Ορθόδοξος Εκκλησία μας, ενώ από τρία μέρη -σώμα, ψυχή και Πνεύμα - τριχοτόμησης του άνθρωπου, όπως διδάσκουν μερικοί παλαιοί εκκλησιαστικοί συγγραφείς. Ναι. Ό άνθρωπος έχει πνεύμα δηλαδή ψυχή ζώσα όπως όλα τα ζώα, από την οποία πηγάζουν οι φυσικές δυνάμεις, όπως της γονιμοποιήσεως, δηλ. αυξήσεως του γένους, της διατροφής, της προστασίας, των διαφόρων ενστίκτων κλπ. Αλλά η ζώσα ψυχή του άνθρωπου ανήκει στο σώμα και δεν πρέπει να την συγχέουμε με οποιαδήποτε θεία ενέργεια του Θεού προς τον άνθρωπο, ή οποία ενώνεται με το σώμα την στιγμή της κυοφορίας και μεταβαίνει στην αιωνιότητα μετά τον θάνατο του σώματος. Το σώμα θα επανασυνδεθεί με την ψυχή στην Μέλλουσα Κρίση, αφού αναστηθεί πνευματικά, αλλά όχι όπως ήταν στην γη.
Ό άνθρωπος αρχίζει από την γη αυτή να γεύεται και να ζει τα ουράνια αγαθά, διότι απ' αυτόν ακόμη τον κόσμο ο άνθρωπος θεώνεται, φωτίζεται, αποβάλλει τα μάταια φρονήματα και ενδύεται τα ουράνια, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους αγίους. Διότι όλη η κτήσης στενάζει περιμένοντας την αναγέννηση της ανθρωπινής φύσεως.
Ό Θεός δημιούργησε τρεις κόσμους: Τον καταχθόνιο, δηλαδή την κόλαση, όπου υπάρχει μόνο σκοτάδι, πύρινες φλόγες και τάρταρο, και όπου βασανίζονται οι δαίμονες και οι ψυχές των αμετανόητων αμαρτωλών. Η κόλαση έγινε την στιγμή της πτώσεως των κακών αγγέλων. Ό δεύτερος κόσμος πού λέγεται μικτός δηλαδή επίγειος, όπου είναι ανακατωμένο το καλό με το κακό, η χαρά με την λύπη, το αγαθό έργο με την αμαρτία, η χαρά με τον πόνο, η ζωή και ο θάνατος. Εδώ στην γη μοχθεί ο άνθρωπος να λυτρωθεί από την αμαρτία και την κόλαση και να απόκτηση την σωτηρία με τα αγαθά έργα και την μετάνοια. Εδώ η απόλαυσης της ζωής και του εγγάμου ιδιαίτερα βίου σφραγίζεται με τον πόνο, με τους πόνους της γεννήσεως και αναπτύξεως των παιδιών. Έτσι η σωτηρία είναι πάντοτε δύσκολη. Να Τι λέγει ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: "Όποιος φεύγει τους πόνους του παρόντος αιώνος, συμμετέχει στους αιωνίους πόνους". Ο τρίτος κόσμος είναι ο παράδεισος και η Βασιλεία των Ουρανών. Εκεί υπάρχει μόνο χαρά, δοξολογία, φως και αιώνια ζωή.



168. Για τον άνθρωπο τι ακόμη έχετε να προσθέσετε;

Ο άνθρωπος είναι ο βασιλεύς της δημιουργίας, διότι πλάσθηκε με την θέληση της Παναγίας Τριάδος κατ' εικόνα και ομοίωση του Θεού διότι έχει ψυχή ζώσα και μπαίνει σ' αυτή με το Βάπτισμα ο Πατήρ ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Είναι ή μοναδική ύπαρξης ή οποία λαμβάνει το χάρισμα της προόδου στην αρετή, στην αγιότητα και στην θεία δύναμη, ώστε να φθάνει μέχρι την θέωση.

Όμως λόγω της αμαρτίας ο άνθρωπος κατέπεσε από την πρώτη τιμή στην κατάσταση του δούλου, του αμαρτωλού ανθρώπου. Από εδώ επιστρέφει στην πρώτη τιμή πάλι με τον Υιό του Θεού αλλά με πολλές και μεγάλες θυσίες και κόπους. Ιδού Τι λέγει γι' αυτά ο άγιος Γρηγόριος Νύσσεις: "όπως ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο ένα άλλο Θεό, επίγειο Θεό, έτσι με την αμαρτία ο Θεός υπέταξε πολύ τον άνθρωπο, ώστε ολόκληρη ή κτήσης επαναστάτησε κατά του ανθρώπου. Το σώμα του είναι αδύνατο και γεμάτο από πόνο, ή ζέστη το καίει, το κρύο τον θανατώνει, τα ερπετά τον δαγκώνουν, ο λύκος τον φονεύει, ή θάλασσα τον πνίγει, ή γη τον καταπίνει, ή πείνα τον βασανίζει, ο διάβολος τον πειράζει μέχρι θανάτου". Παρ' όλα αυτά ο Θεός δεν τον εγκατέλειψε. Του έδωσε μέσα διορθώσεως, μετανοίας και σωτηρίας.

Πρώτα - πρώτα του αφαίρεσε την χάρη της σωτηρίας, επειδή υπέκυψε στην αμαρτία. Κατόπιν του έδωσε τον νόμο της συνειδήσεως για να τον συμβουλεύει και να τον ελέγχει για τα κακά έργα του. Ύστερα του έδωσε στην καρδιά το δώρο του απολεσμένου παραδείσου, δηλ. την νοσταλγία του παραδείσου, ή οποία του προκάλεσε τον ζήλο για την προσευχή, τα δάκρυα της μετανοίας, την πνευματική για τα καλά έργα αίσθηση.

Στο χρονογράφημα του Κεδρηνού λέγεται ότι μετά την εκδίωξη του Αδάμ από τον παράδεισο, σαράντα ήμερες έκλαιγε ο προπάτορας Αδάμ στην θύρα του παραδείσου, ζητώντας συγχώρηση, άλλ' όμως τα Χερουβίμ πού φύλαγαν τις πόρτες του παραδείσου δεν τους άνοιξαν πλέον, διότι δεν μπορούσε πια να εισέλθει στην αθανασία χωρίς μετάνοια και χωρίς την θυσία και εξαγορά του Χριστού. Τότε, αφού επέστρεψε ο Αδάμ πίσω στην γη, άρχισε να οργώνει, να σπέρνει και να εργάζεται με τον ιδρώτα του προσώπου του, για να αποκτήσει τον επιούσιο άρτο του.

Επειδή ήταν μακριά από τον Θεό, ο άνθρωπος από την γη μπορούσε να δη τον Θεό, όπως λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος, αλλά με μυστικό τρόπο, δηλ. με τα μάτια της ψυχής του. Με τον ένα μάτι να βλέπει τον Θεό από τα κτίσματα δηλ. με την πνευματική θεώρηση της δημιουργίας, όλων των θαυμαστών από τα χέρια του Θεού κτισμάτων. Με το δεύτερο μάτι να βλέπει τον Θεό με την εκπλήρωση των εντολών Του και με την πνευματική αίσθηση της καρδιάς του.

Ο Μέγας Βασίλειος λέγει, όσο άφορα αυτά ότι, όσο ανυψώνεται ο άνθρωπος με την σκέψη του στην πνευματική θεώρηση της θαυμαστής φύσεως του κτισμάτων, κατά το ίδιο μέτρο αυξάνει και στην πίστη και αγάπη του Θεού.



169. Τι θα συνέβαινε με τον Αδάμ εάν δεν έτρωγε από το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού, αλλά από το δένδρο της ζωής:

Εάν ο Αδάμ έτρωγε από το δένδρο της ζωής τότε και η τιμωρία του θα ήταν παντοτινή, δηλ. θα επέθνησκε πλέον, ώστε με το θάνατο να διακοπτόταν η αμαρτία, αλλά θα αρπαζόταν στα βάθη της κολάσεως μαζί με τον διάβολο, χωρίς καμία ελπίδα συγχωρήσεως και εξαγοράς. (Έκδοσης Ορθόδοξου πίστεως. Αγίου Ιωάννου Δαμάσκηνου. Κεφ. 11).



170. Πώς θα πολλαπλασιαζόταν το ανθρώπινο γένος και ποια τύχη θα είχε εάν δεν έσφαλλε ο Αδάμ στον παράδεισο;

Ό άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέγει ότι ο πρώτος σκοπός του Θεού ήταν να μη γεννιόμασταν με την σαρκική ένωση δια του γάμου. Όμως η παράβασης της εντολής οδήγησε τους ανθρώπους, ώστε να πολλαπλασιάζονται με τον γάμο, δεδομένου ότι ο Αδάμ καταφρόνησε τον δοσμένο από τον Θεό νόμο. Οπότε, όλοι αυτοί πού γεννιόνται από τον Αδάμ "κυοφορούνται εν ανομία", λόγω της
προπατορικής παραβάσεως.

Αυτό λέγει και ο προφήτης Δαβίδ:"Και εν αμαρτίαις εκίσσησέ με η μήτηρ μου" (Ψαλμ. 50)

Οπότε η Εύα, η μητέρα ολοκλήρου του ανθρωπίνου γένους γέννησε εν αμαρτίαις, δηλ. με ηδονή. Γι' αυτό και εμείς επειδή φέρνουμε επάνω μας την ενοχή της μητέρας μας Εύας, λέγομε ότι γεννηθήκαμε στην αμαρτία.
Μερικοί Άγιοι Πατέρες ισχυρίζονται ότι, εάν ο Αδάμ δεν αμάρτανε, το ανθρώπινο γένος θα πολλαπλασιαζόταν με τον λόγο του Θεού. Όσο αφορά αυτό, λέγει ο Μέγας Βασίλειος: "Τι λέγεις, άνθρωπε; Υπάρχει ποτέ κανένα έργο αδύνατο στον Θεό.

Άραγε ο Θεός πού πλήθυνε το γένος των πουλιών με διάφορα είδη, χωρίς μεταξύ των συνάφεια, δεν θα μπορούσε να κάνη αυτό το έργο και για το ανθρώπινο γένος;.... (Εξαήμερος, Λογ.8 ) Και εάν ρωτάς τι τύχη θα είχε ο Αδάμ εάν δεν αμάρτανε στον παράδεισο, σου λέγω ότι ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο για να συμμετάσχει στην χαρά πλησίον του Θεού, στην ευτυχία της θείας γνώσεως, της αγάπης και να Τον δοξάζει πάντοτε".

Αυτός είναι το επιστέγασμα και στεφάνωμα ολοκλήρου της κτίσεως, είναι ένας μικρός κόσμος, όπως λέγουν οι Άγιοι Πατέρες. Με το σώμα του ο άνθρωπος έρχεται σε κοινωνία με τον ορατό κόσμο, ενώ με την ψυχή του κοινωνεί με τον Θεό. Ο άνθρωπος πλάσθηκε για να είναι εκλεκτό δοχείο της θείας δόξης.

Ο σκοπός του στον παράδεισο ήταν να εκπλήρωση την εντολή του Θεού και να εργάζεται με την Χάρι του Αγίου Πνεύματος για την τελειοποίηση του, ώστε να φθάσει να γίνει κατ' εικόνα και ομοίωση με τον Θεό.



171. Πώς πρέπει να ζούμε εμείς εδώ στην γη για να εξαγοράσουμε την προπατορική αμαρτία τον Αδάμ, πού έκανε στον παράδεισο;

Πρώτα πρέπει να βαπτισθούμε στο όνομα της Αγίας Τριάδος, επειδή το Άγιο Βάπτισμα ανοίγει την Βασιλεία των Ουρανών, κατά τον λόγο του Ιερού Ευαγγελίου, πού λέγει: "Εάν μη τις γεννηθεί εξ ύδατος και Πνεύματος ου δύναται εισελθείν εις την Βασιλείαν του Θεού" (Ίωάν.3,5).

Μετά το Βάπτισμα έχουμε καθήκον να φυλαγόμαστε από τις αμαρτίες και να αγωνιζόμαστε εναντίον της, βοηθούμενοι από την Χάρι του Θεού, πού λάβαμε με τον Άγιο Βάπτισμα. Με το Βάπτισμα εγειρόμεθα με βία από την δουλεία, επειδή καταργήθηκε δια του Σταυρού ή αμαρτία και μας δόθηκε ή ελευθερία στην εκτέλεση των θείων εντολών. Δηλαδή μας άφησε ελευθέρους ο Θεός να ακολουθήσομε ή όχι τις εντολές Του. Οπότε, απ' αυτό το Άγιο Βάπτισμα ακόμη, με την Χάρι του Ιησού Χριστού, μας δόθηκε ή τελειωτική Χάρις του Θεού, για την εκπλήρωση όλων των εντολών.

Όμως στην συνέχεια, καθένας πού έλαβε μυστικά την χάρι, αλλά δεν επιτέλεσε τις εντολές, κατά το μέτρο της καταφρονήσεως των εντολών, είναι ο ίδιος αιχμαλωτισμένος από την αμαρτία, ή οποία δεν είναι πλέον του Αδάμ, αλλά εκείνου, ο οποίος περιφρόνησε τις θείες εντολές. Διότι, ενώ επήρε την δύναμη για την εργασία των εντολών, δεν εξετέλεσε όμως αυτές.

Στο μέτρο κατά το οποίο πιστεύουμε ότι εργαζόμαστε τις εντολές, στο ίδιο μέτρο εργάζεται και το Άγιο Πνεύμα τους καρπούς Του σ' εμάς...." (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής).



172. Ποιος είναι ο πρώτος νόμος πού δόθηκε στον άνθρωπο τον παραδείσου;

Κατά τον λόγο του αγίου Ισαάκ του Σύρου, ο πρώτος δοσμένος από τον Θεό νόμος στον άνθρωπο του παραδείσου ήταν ο φυσικός νόμος, δηλαδή η θεωρία και η κατανόησης των κτισμάτων του Θεού.



173. Πείτε μας μερικά λόγια για τον Πατριάρχη Αβραάμ και τους διαδόχους του. Πώς αξιώθηκε να γίνει "Πατήρ πολλών εθνών;

Ο Αβραάμ ήταν ο ενδέκατος πατριάρχης από την γενεά του Σήμ, υιού του Νώε.

Αυτός είχε τρεις γυναίκες, με την ευλογία του Θεού, και με αυτές να ένωση τις τρεις ομάδες λαών πού κατάγονταν από το σπέρμα του Νώε.

Έτσι λοιπόν, με την Σάρα, πού καταγόταν από το γένος του Σήμ, να προέλθει ή φυλή των εβραίων, δηλαδή οι Σήμιτες. Με την Χετουρία, πού καταγόταν από το γένος του Ιάφεθ, δευτέρου υιού του Νώε, απ' οπού προήλθαν οι λαοί Ασίας και Ευρώπης, οι Ιαπεττίτες. Ενώ με την τρίτη γυναίκα, την δούλη του Αγαρ, πού προσερχόταν από το γένος του Χαμ, τρίτου υιού του Νώε, προήλθαν οι λαοί αράβων και Αγαρηνών, ονομαζόμενοι και Χαμίται.

Μ' αυτό τον τρόπο λοιπόν, από τις τρεις γυναίκες του ο Αβραάμ έγινε πατήρ όλων των επί της γης φυλών, δηλαδή των εβραίων, των Ιαπεττιτών, δηλ. χριστιανών (ινδοευρωπαίων) και των Χαμιτών, δηλ. των αράβων.

Όταν αυτά τα τρία γένη πιστεύσουν στον Χριστό, τότε θα ενωθούν όλοι οι λαοί και θα είναι "μία ποίμνη εις ποιμήν".
Εμείς οι χριστιανοί είμεθα τέκνα του Αβραάμ πατρός του Ισαάκ ο οποίος συμβολίζει την θυσία του Χριστού και προερχόμεθα από την γυναίκα του Χετουρία.

Οι Σήμιτες είναι τέκνα του Αβραάμ από την Σάρα, ενώ οι Χαμίται (άραβες) είναι τέκνα του Αβραάμ από την δούλη του Αγάρ.

Αλλά εμείς οι χριστιανοί είμεθα τέκνα του Θεού, λόγω της πίστεως μας στον Ιησού Χριστό, ο οπαίος είναι ανεκτίμητος από το να ήταν υιός του Αβραάμ εξ αίματος, όπως είναι οι εβραίοι και οι άραβες.



174. Πείτε μας κάτι και για τον Νώε και τους διαδόχους του.

Ο Νώε είναι ο δεύτερος Αδάμ της ανθρωπότητας, διότι αυτός μόνος, με επτά ακόμη ψυχές γλίτωσαν με την βούληση του Θεού στον καιρό του κατακλυσμού. Αυτός είχε τρία παιδιά: Τον Σήμ, τον Χαμ και τον Ιάφεθ. Τον Σήμ τον ευλόγησε ο πατήρ του Νώε, λέγοντας του: "ευλογημένος Κύριος ο Θεός του Σήμ, και έσται Χαναάν παις οικέτης αυτού". Τον Ίάφεθ, παρόμοια τον ευλόγησε, λέγοντας του: "Πλατύναι ο Θεός τω Ίάφεθ..." Ενώ τον Χαμ τον καταράστηκε διότι είδε την γύμνωση του πατρός του, λέγοντας του:"Επικατάρατος Χαναάν παις οικέτης εσται τοις άδελφοίς αυτού".(Γένεσ. 9,25-27).
Ο Νώε έλαβε μαζί του στην κιβωτό και τα οστά του προπάτορας Αδάμ. Ενώ προ του θανάτου του μοίρασε αυτά στα τρία παιδιά του, όπως λέγει στο χρονογράφημα του ο Κεδρηνός. Έτσι λοιπόν, το κρανίο δόθηκε στον Σήμ, τον μεγαλύτερο υιό του, τα οστά του σώματος του στον Ίάφεθ, ενώ τα πόδια τα έδωσε στον Χαμ. Ο Νώε είχε κληρονομήσει τα λείψανα του Αδάμ από τον Μαθουσάλα και τα έδωσε στα παιδιά του για να έχουν πάντοτε την μνήμη του θανάτου. Διότι, εάν θα σκέπτονται τον θάνατο, θα λυτρωθούν απ' αυτόν, ενώ όταν τον ξεχάσουν θα πεθάνουν.
Ο Σήμ έλαβε την γη της Παλαιστίνης και έθαψε το κρανίο του Αδάμ και της Εύας στον λόφο του Γολγοθά, οπού αργότερα σταυρώθηκε ο Χριστός, ο Σωτήρ του κόσμου. Από το γένος του προέρχονται οι εβραίοι. Οι Ιαπεττίτες είναι οι περισσότεροι στον κόσμο και επεκτάθηκαν στην Ασία, Ευρώπη και αργότερα στην Αμερική και Αυστραλία. Οι Χαμίται κατέλαβαν την Αίγυπτο, τις αραβικές χώρες και ολόκληρη την Αφρική.
Λόγω των αμαρτιών των απογόνων του Σήμ, ή Παλαιστίνη αργότερα κυριεύθηκε από τους Χαναναίους, οι οποίοι κατάγονταν από τον Χαμ. Γι' αυτό κλήθηκε ο Αβραάμ από την χώρα Ούρ στην γη Χαναάν, για να κληρονομήσει την γη του προπάτορας του Σήμ. Γι' αυτό και ο Μωυσής επέστρεψε τον περιούσιο λαό από την Αίγυπτο στην γη της Επαγγελίας, δηλαδή στην γη Χαναάν, ή οποία τους δόθηκε από τον Θεό μετά τον κατακλυσμό όπως γνωρίζουμε από την Παλαιά Διαθήκη, οι εβραίοι νίκησαν όλους σχεδόν τους λαούς της Παλαιστίνης, εκτός από πέντε πόλεις, τις οποίες ο Θεός δεν τις έδωσε στα χέρια των εβραίων, ώστε με αυτές οι ειδωλολατρικοί λαοί πού κατοικούσαν εκεί, να ταπεινώνουν τους εβραίους, όταν αυτοί θα αμάρταναν ενώπιον του Θεού. Έτσι λοιπόν, όσες φορές οι εβραίοι παράκουγαν τον Θεό, Αυτός τους άφηνε να πέσουν στα χέρια των ειδωλολατρικών λαών, ανάμεσα στους οποίους ήταν και οι Φιλισταίοι.

Οι Άγιοι Πατέρες λέγουν ότι ο Θεός, όλα αυτά τα κάνει και στους χριστιανούς και κυρίως στους γενναιόφρονες αγίους. Τους αφήνει μερικές αδυναμίες και πάθη της φύσεως αθεράπευτα, όπως οργή, υπνηλία, πείνα, ακηδία, λογισμούς, φαντασίες, σαρκικούς πειρασμούς με σκοπό να τους ταπεινώνει για να μη πέσουν στην υπερηφάνεια. Στο τέλος όμως της ζωής των ο Θεός τους θεραπεύει και αυτά τα πάθη και με το έλεος Του τους σώζει. Διότι χωρίς το έλεος ούτε οι άγιοι δεν μπορούν να σωθούν, κατά τον λόγο του Κυρίου, πού λέγει: "Χάριτι έστε σεσωσμένοι".



175. Γιατί οι εβραίοι δεν πίστευσαν στον Χριστό, ενώ ήταν εκλεκτός λαός του Θεού; Υπάρχει καμιά σχέση μεταξύ του εκχριστιανισμού των εβραίων και του τέλους του κόσμου;

Η απιστία των εβραίων είναι ένα μεγάλο μυστήριο του Θεού. Είναι γεγονός ότι αυτοί δεν πίστευσαν στον Μεσσία, για την ίδια αιτία πού έπεσε και ο Αδάμ από τον Παράδεισο.

Οι εβραίοι δεν πίστευσαν στον Χριστόν, λόγω πρώτα - πρώτα της παρακοής των προς τις Άγιες Γραφές και τις προφητικές εξ Αγίου Πνεύματος αποκαλύψεις. Κατόπιν δεν πίστευσαν, λόγω της υπερηφάνειας των. Οι εβραίοι ήθελαν ένα επίγειο και ανθρώπινο Μεσσία, πού να έχει ανθρώπινη δύναμη και εξουσία, ώστε να επανίδρυση την βασιλεία του Δαβίδ, να τους απαλλάξει από την σκλαβιά των ρωμαίων και να τους κάνη κυριάρχους όλων των λαών.

Αυτοί δεν περίμεναν ένα "πράο και ταπεινόν τη καρδία" Μεσσία, έτοιμο να σταυρωθεί στον σταυρό για την εξαγορά και αναγέννηση του κόσμου. Οι εβραίοι σκανδαλίσθηκαν από τον Χριστό, αισθάνθηκαν ταπεινωμένοι στο "πιστεύω" των και στις μεγαλόφρονες ιδέες των και μάλιστα όταν τους δίδασκε να συγχωρούν τους εχθρούς των, να υπομένουν, να μην αρπάζουν τις περιουσίες άλλων, να μοιράζουν τα υπάρχοντα των στους πτωχούς και να Τον ακολουθούν.

Γι' αυτό, από εκλεκτός λαός, έγινε εχθρικός απέναντι του Χριστού.

Αντί των εβραίων ο Θεός κάλεσε τους ειδωλολατρικούς λαούς - τα έθνη - τα οποία κατάγονταν από το γένος του Ιάφεθ, δημιουργώντας απ' αυτούς ένα άλλο εκλεκτό λαό, τον λαό των χριστιανών.
Οι εβραίοι πιστεύουν σ' ένα Θεό θνητό, αδρανή, χωρίς Λόγο και χωρίς Πνεύμα. Εμείς πιστεύουμε σ' ένα Θεό ζώντα, ο Οποίος έχει Πνεύμα και Λόγο, δηλαδή, Πατήρ, Υιός και Αγιον Πνεύμα.

Ο Λόγος Χριστός και το Άγιο Πνεύμα είναι τα δύο χέρια του Θεού, με τα οποία έκτισε τον κόσμο. Οι εβραίοι δεν θα πιστεύσουν στον Χριστό μέχρι συντέλειας των αιώνων.

Ο Απόστολος Παύλος λέγει ότι: "'Έδωκεν αυτοίς ο Θεός πνεύμα κατανύξεως, οφθαλμούς του μη βλέπει και ώτα του μη ακούει... και το ήττημμα αυτών πλούτος εθνών" (Ρωμ.11,8-12).

Ο ίδιος λέγει, όπως και οι προφήται Ησαΐας, Δαβίδ, Ιερεμίας, Μιχαίας κλπ., ότι δεν έπεσαν όλοι οι εβραίοι από την πίστη, αλλά "και εν τω νυν καιρώ λείμμα κατ' εκλογή χάριτος γέγονεν", το οποίον λείμμα (υπολοίπων) θα σωθεί στο τέλος του κόσμου, (Ρωμ.11,5-6), "άχρις ου το πλήρωμα των εθνών εισέλθει" (11,25), διότι, "ει γαρ η αποβολή αυτών καταλλαγή κόσμου, τις η πρόσληψις ει μη ζωή εκ νεκρών;" (Ρωμ.11,15).

Ο προφήτης Δαβίδ λέγει ότι το λείμμα του Ισραήλ θα σωθεί πριν από το τέλος του κόσμου, αφού "επιστραφήσονται οι δούλοι εκ Μωάβ" δηλαδή να επιστρέψουν οι εβραίοι από τις διάφορες χριστιανικές χώρες στο Ισραήλ και θα πιστεύσουν στον Χριστό με το κήρυγμα του Ενώχ και του Ήλιου.



176. Γιατί πρέπει να γίνει το τέλος τον κόσμου και η ανακαίνισης της δημιουργίας;

Οι Άγιοι Πατέρες λέγουν ότι για τέσσερες αιτίες πρέπει να γίνει το τέλος του κόσμου και της Μελλούσης Κρίσεως και συγκεκριμένα:

1) Για να φανερωθεί η δικαιοσύνη του Θεού.

2) Για να φανερωθεί η αδικία των ανθρώπων, ενώπιον των εντολών του Θεού.

3)Για να τιμωρηθεί η αμαρτία και ανομία του κόσμου και

4) για να αμειφθούν τα καλά έργα των δικαίων.



177. Πότε θα έλθει το τέλος του κόσμου κατά την Αγία Γραφή και τους Αγίους Πατέρας;

Όταν οι μαθητές ρώτησαν τον Χριστό, πότε θα γίνει το τέλος του κόσμου, Εκείνος τους είπε: "Περί της ημέρας και ώρας εκείνης ουδείς οίδεν, ουδέ οι άγγελοι των ουρανών, ει μη ο Πατήρ μου μόνος" (Ματθ. 24,36 Λουκ. 17,20). Άλλα με τα σημεία τα οποία τους φανέρωσε ο Σωτήρ, στους Αποστόλους και Προφήτες μπορούμε να συμπεράνουμε ότι το τέλος του κόσμου πλησιάζει.

Κάποιος ρώτησε ένα μεγάλο θεολόγο και πνευματικό πατέρα: "Πότε θα γίνει το τέλος του κόσμου;".

Και εκείνος απάντησε: "όταν θα κορυφωθεί η αμαρτία και τα κακά έργα". Οι φοβερές αμαρτίες πού θα κυριαρχήσουν τότε στην γη θα είναι: Η απιστία, η αμφιβολία στην ύπαρξη του Θεού, η άρνησης του Θεού, ο εξευτελισμός και η γελοιοποίησης σε ότι είναι άγιο και χριστιανικό, η ακολασία τόσο των νέων Όσο και των γερόντων και προπαντός θα υπερίσχυση τότε ο σοδομιτισμός δηλαδή η παρά φύσιν ακολασία, η πορνεία μεταξύ συγγενών και όλα τα φοβερά οργιά των μολυσμένων παθών, όπως λέγουν οι Άγιοι Πατέρες και όπως φαίνονται στις ημέρες μας.

Άκουσε Τι λέγει ο Θεός στην Γένεση: Κραυγή Σοδόμων και Γομόρρας πεπλήθυνται προς με, και αι αμαρτίαι αυτών μεγάλαι σφόδρα (Κεφ.18,20). Και παρακάτω λέγει: "Ύψώθη η κραυγή αυτών έναντι Κυρίου, και απέστειλεν ημάς Κύριος έκτρίψαι αυτήν" (Κεφ. 19,13). Στους έσχατους καιρούς θα απλωθεί η πολυμίσητη στον Θεό σοδομιτική αμαρτία και μετά θα έλθει μεγάλο πυρ στο τέλος του κόσμου να καταπαύσει το κακό.
Άλλες αμαρτίες πού θα αιχμαλωτίσουν τον κόσμο πριν από το τέλος του κόσμου θα είναι:

Το μίσος και η κακία μεταξύ των ανθρώπων, μεταξύ των συζύγων, των γονέων και παιδιών των, πού θα φθάνουν κάποτε και στον φόνο το μίσος των γονέων κατά των παιδιών και ο φόνος των βρεφών από την κοιλιά της μητέρας των (εκτρώσεις) κατόπιν εγκλήματα και ταραχές χωρίς δίκες ώστε θα φονεύονται και θα ζημιώνουν ο ένας τον άλλον χωρίς καμιά ενοχή το φοβερό πάθος της μέθης, οι απολαύσεις του κόσμου, οι ασωτίες η διάλυσης των οικογενειών, το μίσος μεταξύ των εθνών, των αρχόντων και βασιλέων, η απιστία μεταξύ των αδελφών, των συζύγων, των οικογενειών, αρχόντων και λάου, τα οποία θα προκαλέσουν τον φοβερό αποκαλυπτικό πόλεμο. Κατόπιν, η αύξησης στο κατακόρυφο των ψευδοπροφητών, των αιρετικών, των "μέντιουμ", οι οποίοι ονομάζονται από τον Κύριο "ψευδόχριστοι" (Ματθ. 24,24), θα εξαπατούν πολλούς χριστιανούς και θα κάνουν απατηλά σημεία με την δύναμη του σατανά. Έπειτα, θα έλθουν οι μεγάλες ταραχές, πείνες, ασθένειες αθεράπευτες, φρίκη και σύγχυσης σ' όλο τον κόσμο, λόγω των οποίων θα πεθαίνουν οι άνθρωποι από τον φόβο τους.
Θα ακολουθήσουν επίσης αποκαλυπτικά σημεία στο σύμπαν. Ο ήλιος θα σκοτιστεί, η σελήνη ομοίως, τα αστέρια θα πέσουν, το φως θα ελαττωθεί (Ματθ. 24,29), η θάλασσα και οι ωκεανοί θα υψώσουν σε απίθανο σημείο τα κύματα των και τα θηρία της γης θα μουγκρίζουν από την πείνα και τον φόβο.

Για όλα αυτά τα αποκαλυπτικά σημεία της συντέλειας των αιώνων γράφει ο προφήτης Ησαΐας (κεφ. 6,10,13), ο Σοφονίας, ο Δαβίδ, ιδιαίτερα στο 10ο Κάθισμα, ο προφήτης Ζαχαρίας, ο Δανιήλ (κεφ. 8-11), ο Εζεκίας (κεφ. 37-38 ), ο άγιος Ευαγγελιστής Ματθαίος (κεφ. 24,25), ο Λουκάς στο κεφ. 21, ο Απόστολος Παύλος στις επιστολές του Β' προς Θεσσαλονικείς και Β' προς Τιμόθεο, η Α' Πέτρου, η Αποκάλυψις και άλλα.
Ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας, στην μετάφραση της Αποκαλύψεως λέγει ότι γυναίκα λαμπροφορεμένη όπως ο ήλιος είναι η Εκκλησία.

Ο ήλιος είναι λαμπάδα του Αγίου Πνεύματος, η σελήνη υπό τους πόδας αυτού συμβολίζει τον παρόντα αιώνα, ο οποίος μεταβάλλεται σαν την σελήνη οι δύο πτέρυγες της γυναίκας είναι οι δύο Διαθήκες της Εκκλησίας η γη είναι η ταπείνωσης το θηρίο πού διεξάγει πόλεμο με τους αγίους είναι ο σατανάς με όλη την πομπή αυτού, και ο ποταμός, πού τρέχει από το στόμα του θηρίου εναντίον της Εκκλησίας, είναι οι αναρίθμητοι πειρασμοί πού εκσφενδονίζονται από τον σατανά και τους υπηρέτες του κατά των χριστιανών με σκοπό να τους θανατώσουν με την αμαρτία.



178. Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τον αριθμό 666, για τον όποιον ομιλεί ο απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης στο 13,18 κεφάλαιο της Αποκαλύψεως;

Ο αριθμός 666, είναι ένας αριθμός συμβολικός και αποκαλυπτικός, τον οποίον μεταφράζει ως εξής ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας.

Το πρώτο νούμερο συμβολίζει την παράλογη επιθυμία, δηλαδή την αχαλίνωτη εξάπλωση της ακολασίας και παντός σαρκικού πάθους, κατά τον έσχατο αιώνα.

Το δεύτερο νούμερο συμβολίζει αλλά φοβερά πάθη, όπως: την ασυγκράτητη οργή, η οποία θα κυριάρχηση στον κόσμο, κατά τους έσχατους καιρούς. Δηλαδή την έξαψη της μέχρι εγκλήματος κακίας, τον άνευ ευσπλαχνίας και αιτίας φόνο αθώων ανθρωπίνων υπάρξεων, δηλ. βρεφών από την κοιλιά της μητέρας των (εκτρώσεις).

Το τρίτο νούμερο συμβολίζει αλλά αποκαλυπτικά πάθη, όπως: την παράλογη φαντασία με την οποία θα εξαπατάται η ανθρωπότητα στους έσχατους καιρούς.

Οι άνθρωποι δεν θα μπορούν πλέον να ζήσουν χωρίς την αυταπάτη του λογικού, διότι μ' αυτό τον τρόπο ο διάβολος εισχωρεί ευκολότερα και ανεπαίσθητα στην καρδιά του ανθρώπου. Πριν από το τέλος του κόσμου οι άνθρωποι δεν θα έχουν στην καρδιά των την πνευματική αίσθηση.

Δεν θα έχουν ζήλο πλέον για την εκκλησία, την προσευχή, την ανάγνωση των ψυχωφελών βιβλίων, την νηστεία, την εκτέλεση των καλών έργων. Επειδή η καρδιά των θα είναι έρημη από κάθε ιερό και όσιο, θα ζουν μόνο με τις υλικές αισθήσεις, με τους επαίνους του κόσμου, για το θεαθήναι στους άλλους, με εγωιστική φαντασία, όπως τα λέγει ο προφήτης Ησαΐας: "Εισήλθεν ο θάνατος ταις θυρίσι (δηλ. από τας αισθήσεις) ημών".

Αυτοί πού θα απομακρυνθούν από την αληθινή στον Χριστό πίστη θα λάβουν στο μέτωπο και στα χέρια των, δηλ. στον νου, στην θέληση, στην σκέψη και στα έργα των το σημείο των τριών ομοίων αριθμών το 666, δηλ. τα πάθη πού συμβολίζονται με αυτά. Θα αιχμαλωτισθούν και στα τρία μέρη της ψυχής από τον σατανά, στον νου, στην θέληση και την καρδιά.

Αυτοί οι άνθρωποι δεν θα κάνουν με το χέρι των και την καρδιά των το σημείο της νίκης και σωτηρίας, τον Τίμιο Σταυρό.

Ενώ οι καλοί χριστιανοί θα τιμούν τον Τίμιο Σταυρό, θα διώκονται και θα μισούνται από όλα τα έθνη χάριν του Ονόματος του Χριστού. Άλλα "ο υπομείνας εις τέλος ούτος σωθήσεται".
Ο σοφός Σολομών λέγει ότι η ανομία θα ερήμωση όλη την γη και θα ανατρέψει τον θρόνο των δυναστών. Συνεπώς λοιπόν, όχι τα όπλα θα ερημώσουν τις ψυχές των ανθρώπων και ολόκληρο τον κόσμο, αλλά η αμαρτία.

Ενώ ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος λέγει ότι από την κοιλία θα αρχίσει ο παμμίαρος αντίχριστος να πολεμά τους ανθρώπους, δηλαδή με την πείνα.

Άλλοι θείοι Πατέρες λέγουν ότι στην Μέλλουσα Κρίση θα ηχήσουν οι σάλπιγγες των αγγελικών ταγμάτων, τα οποία έχουν τεθεί ως φύλακες των Χωρών και των διαφόρων τόπων του κόσμου, πού θα είναι αναρίθμητες για να καλέσουν τους λαούς για την Κρίση, όπως λέγει ο προφήτης Δαβίδ: "Κληθήσεται ο ουρανός άνω και η γη κάτω (δηλ. οι άγιοι του παραδείσου και οι ψυχές των αμαρτωλών από την κόλαση) του επιλέγει τον λαόν αυτού". Και τόσο δυνατά και φοβερά θα κτυπήσουν οι σάλπιγγες, ώστε θα τρομοκρατήσουν τους ευρισκομένους στον Άδη και στον παράδεισο, ώστε να εξέλθουν για την Μέλλουσα Κρίση (κατά το βιβλίο, Θύρα της Μετανοίας). Ενώ ο τόπος της εσχάτης Κρίσεως λέγουν οι Άγιοι Πατέρες θα γίνει στον αέρα, πάνω από την Ιερουσαλήμ, όπου σταυρώθηκε ο Σωτήρ για την σωτηρία του κόσμου, ώστε όλοι "όψονται όν έξεκέντησαν".

Τότε θα φανερωθεί στον ουρανό το σημείο του υιού του Άνθρωπου, δηλ. ο Τίμιος Σταυρός και "τότε κόψονται πάσαι αί φυλαί της γης" διότι δεν πίστευσαν στον Χριστό.



179. Με το τέλος τον κόσμου θα γίνει γενική καταστροφή του σύμπαντος ή μόνο ανακαίνισης αυτού;

Δεν θα καταστροφή τελείως ο υλικός κόσμος, δηλαδή ολόκληρο το σύμπαν, αλλά μόνο θα ανακαινιστή κατά τον λόγο του προφήτου Δαβίδ, ο οποίος λέγει:

"Εξαποστέλλεις το Πνεύμα Σου και κτισθήσονται και ανακαινιείς το πρόσωπον της γης" (Ψαλμ. 103,31), και (Β' Πέτρ. 3,13).

Γι' αυτό και οι Άγιοι Πατέρες αποφάνθηκαν ότι, "Όποιος θα ειπεί ότι στο τέλος του κόσμου θα καταστραφεί ολόκληρο το σύμπαν, δηλ. η δημιουργία του Θεού, να αναθεματίζεται".



180. Πόσες αποκαταστάσεις και ανακαινίσεις του κόσμου γνωρίζει η Εκκλησία του Χριστού;

Η Ορθόδοξος Εκκλησία αναγνωρίζει τρεις αποκαταστάσεις.

Πρώτη είναι η δημιουργία του κόσμου σε έξι ήμερες.

Δεύτερη ανακαίνισης του κόσμου είναι η εξαγορά του ανθρωπίνου γένους με την επί του Σταυρού θυσία του Κυρίου ημών Ιησού Χρίστου.

Ενώ η τρίτη αποκατάστασης που θα είναι γενική σ' όλο τον κόσμο, θα γίνει στην συντέλεια των αιώνων, όταν ο Θεός θα φτιάξη καινούργιο ουρανό και γη (β' Πέτρ. 3,7 και Αποκ. 21,1).



181. Τι πρέπει να γνωρίζουμε εμείς για την Ανάσταση του Χριστού;

Η Ανάστασης του Χριστού είναι το θεμέλιο της σωτηρίας και της πίστεως μας.

Αυτή είναι ο στέφανος του Αγίου Ευαγγελίου, διότι χωρίς την Ανάσταση δεν υπάρχει Ανάστασης ούτε ζωή, ούτε αναγέννησης και σωτηρία του κόσμου.

Η Ανάστασης του Χριστού προλέγεται από τους Προφήτες, από τον ίδιο σε πολλά χωρία του Ευαγγελίου και ήταν αναγκαία για την συγχώρηση των αμαρτιών (Α' Κορ. 15,17) και για την ενίσχυση της πίστεως (Α' Κορ. 15,17 και Α' Πέτρ. 1,21).



182. Γιατί πρέπει να αναστηθούν τα ανθρώπινα σώματα στην Μέλλουσα Κρίση;

Τα σώματα όλων των ανθρώπων, είτε είναι αυτοί καλοί και κακοί, πιστοί ή άπιστοι, πρέπει να αναστηθούν στην Μέλλουσα Κρίση για να σταθούν ενώπιον του Θρόνου του Ιησού Χριστού (Ρωμ.14,10 και Κορ. 5,10), και να λάβει το καθένα - ψυχή και σώμα - , τον μισθό - τιμωρία ή σωτηρία - κατά τα έργα τα όποια εργάσθηκαν στην παρούσα ζωή.

Η Ανάστασης των δικαίων θα γίνει για να λάβει και το σώμα την πνευματική χάρη και αφθαρσία, όπως συνέβη με το Σώμα του Χριστού.

Δεν θα γίνουν δύο ειδών αναστάσεις, πρώτα των δικαίων, για να βασιλεύσουν με τον Χριστό χίλια έτη και κατόπιν των αμαρτωλών, όπως διδάσκουν οι αιρετικοί χιλιάστε.

Άλλα όλοι θα αναστηθούν, όταν θα ηχήσει η αρχαγγελική σάλπιγγα.

Τα σώματα των ανθρώπων πρέπει να αναστηθούν για να τιμωρηθούν ή να δοξαστούν αιωνίως (Δαν. 12,2-3).

Τα σώματα των δικαίων θα αναστηθούν για να δοξαστούν με τις τέσσαρες ιδιότητες των ουρανίων σωμάτων, για τις οποίες λέγει ο Απόστολος Παύλος, δηλαδή με την αφθαρσία, με την δύναμη, με την δόξα και με την πνευματικότητα (Α' Κορ. 15,42-29).

Θα αναστηθούν για να λάβουν την μορφή του ουρανίου σώματος του Χριστού, όπως στον κόσμο αυτόν έφερναν τη μορφή του επιγείου σώματος (Α' Κορ.15,48 ).

Ενώ τα σώματα των αμαρτωλών θα αναστηθούν για να κληρονομήσουν την αιώνια τιμωρία (Ματθ. 25,46) και για να γνωρίζεται από την έκφραση της μορφής του η ενοχή και οι αμαρτίες τις όποιες έκαναν.

Τα σώματα των δικαίων θα αναστηθούν για να συν δοξαστούν με τον Χριστό, τον οποίον είχαν στην καρδιά των, όταν ζούσαν στην γη, καθόσον κοπίαζαν για τα καλά έργα σύμφωνα με την διδασκαλία του Ευαγγελίου.

Ενώ τα σώματα των αμαρτωλών θα αναστηθούν για να φανερωθεί το σκοτάδι και η αγριότητα του προσώπου των, επειδή στον παρόντα κόσμο έκαναν τα έργα του σκότους και είχαν μέσα των τον διάβολο, ο οποίος είναι σκοτεινός και απατεώνας (Θύρα Μετανοίας κεφ.3).



183. Πότε και πώς θα γίνει η Μέλλουσα Κρίση;

Ρωτάς πότε θα γίνει η Μέλλουσα Κρίσης;

Δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε ποια ημέρα όρισε ο Θεός για την Μέλλουσα Κρίση. (Ματθ. 11,22-24).

Μόνο γνωρίζουμε ότι θα γίνει στο τέλος αυτού του κόσμου (Ματ.24,1-26).

Ενώ πότε θα έλθει αυτή η ημέρα ας ακούσουμε τον Ιησού Χριστό και Σωτήρα, ο οποίος λέγει: "Περί δε της ημέρας εκείνης και ώρας ουδείς οίδεν, ουδέ οι άγγελοι των ουρανών, ει μη ο πατήρ μου μόνος (Ματθ. 24,36).

Ενώ για τον τόπο όπου θα γίνει, ο Απόστολος Παύλος μας λέγει ότι θα γίνει στον αιθέρα και στα σύννεφα (Α' Θεσ. 4,17, και Α' 15,51). Κατά μαρτυρία του αγίου Προφήτου Ιωήλ, ο τόπος της Κρίσεως θα είναι η κοιλάδα του Κλαυθμώνος, δηλ. η κοιλάδα Ιωσαφάτ, κοντά στα Ιεροσόλυμα "Έξεγειρέσθωσαν και άναβαινέτωσαν πάντα τα έθνη εις την κοιλάδα Ίωσαφάτ, διότι εκεί καθιώ του διακρίναι πάντα τα έθνη κυκλόθεν" (Ίωήλ 4,12)

Ενώ ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει ότι ο τόπος της εσχάτης Κρίσεως θα είναι έξω από τον κόσμο αυτό.

Διότι όπως οι φύλακες των βασιλέων και τα κάτεργα είναι μακριά από κόσμο έτσι και η γέεννα θα είναι έξω από τον κόσμο αυτό (Λόγος περί της Κρίσεως του Θεού).
Έτσι λοιπόν, από μαρτυρίες των αγίων προφητών και αποστόλων και από την διδασκαλία του Ί. Ευαγγελίου γίνεται λαμπρά φανερό ότι η Κρίσης και η αιώνια τιμωρία είναι για τους αμαρτωλούς.

Ενώ ο τόπος κατά τον Απόστολο Παύλο πού θα γίνει θα είναι ο εναέριος χώρος.



184. Βάσει ποίου νόμου θα κριθούν όλες οι φυλές της γης;

Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσεις λέγει ότι βάσει τεσσάρων νόμων θα κριθούν οι άνθρωποι κατά το φοβερό εκείνο δικαστήριο.


α). Όσοι έζησαν από του Αδάμ μέχρι της παραδόσεως του νόμου στο όρος Σινά, θα κριθούν από τον Χριστό με βάση τον νόμο της συνειδήσεως, πού δόθηκε στον άνθρωπο από την γέννησί του, και ονομάζεται ηθικός νόμος της φύσεως.
Με την βοήθεια της συνειδήσεως, πού είναι ή φωνή του Θεού στον άνθρωπο, καθένας γνωρίζει ποιο είναι καλό και ποιο είναι κακό. Με τον νόμο αυτό κυβερνήθηκε ο κόσμος μέχρι του Μωϋσέως.


β). Ο δεύτερος νόμος με τον οποίο θα κριθούν οι προ Χριστού άνθρωποι και όλοι Όσοι δεν γνώρισαν τον Χριστό, είναι ο νόμος των κτισμάτων ολοκλήρου της δημιουργίας, ή οποία είναι πάντοτε ενώπιον μας και μας λέγει ότι τα πάντα κατασκευάσθηκαν τόσο θαυμαστά από ένα αόρατο και παντοδύναμο Νου, τον Θεό. Ο ορατός κόσμος, λέγει ο Μέγας Βασίλειος, είναι το σχολείο των λογικών ψυχών, είναι το άγραφο βιβλίο όλων των ανθρώπων.


γ). Ο τρίτος νόμος, κατά τον οποίο θα κριθούν μόνο οι εβραίοι, είναι ο γραπτός νόμος του Μωϋσέως, ο οποίος δόθηκε σ' αυτόν στο όρος Σινά.


δ). Ο τέταρτος νόμος τις Χάριτος του Ευαγγελίου, δοσμένος σε εμάς από τον Χριστό, βάσει του οποίου θα κριθούν όλοι οι χριστιανικοί λαοί.


Εάν κάποιος αρνηθεί το χριστιανικό Βάπτισμα γίνεται αποστάτης και δεν συγχωρείται στον αιώνα, ενώ στην Μέλλουσα Κρίση θα τιμωρηθεί σκληρότερα από ένα ειδωλολάτρη, ο οποίος δεν γνώρισε τον Χριστό.

Οι Άγιοι Πατέρες λέγουν ότι οι ειδωλολάτρες δεν θα μπορέσουν να έλθουν εύκολα στην πίστη του Χριστού, διότι δεν γνώρισαν τον Θεό.

Επίσης λέγουν ότι, όσοι αμάρτησαν απέναντι του νόμου της Χάριτος σαν χριστιανοί, βαρύτερα και σκληρότερα θα παιδευτούν από τους ειδωλολάτρες εκείνους που έσφαλαν κατά τον φυσικό νόμο.



185. Εάν σκεφθούμε ότι οι δίκαιοι του παραδείσου είναι σεσωσμένοι, γιατί πρέπει να αναστηθούν εκ των νεκρών και να κριθούν για δεύτερη φορά την ήμερα της Μελλούσης Κρίσεως;

Διότι στην ώρα του θανάτου κρίθηκαν προσωρινώς και χωρίς το σώμα τους, ενώ στην Μέλλουσα Κρίση θα κριθή και το σώμα για τα έργα του, ώστε να μη παραμείνει και αυτό χωρίς μισθό ή τιμωρία.

Κατόπιν, διότι από την μερική Κρίση μέχρι την εσχάτη τα καλά έργα τα όποια έκαμαν οι δίκαιοι στην γη, θα λάβουν περισσότερο μισθό και ανάπαυση στην Βασιλεία των Ουρανών, η οποία θα τους δοθεί την ήμερα της Μελλούσης Κρίσεως.

Ομοίως και οι αμαρτωλοί, για τα κακά των έργα επί της γης, θα λάβουν μετά τον θάνατο τους, λόγω του προξενούμενου απ' αυτά σκανδάλου, περισσότερη τιμωρία κατά την ήμερα της εσχάτης Κρίσεως.


Συνεπώς λοιπόν, στην Μέλλουσα Κρίση θα κριθούν και οι δίκαιοι και οι αμαρτωλοί (Πέτρ.2,9). "Πάντες γαρ παραστησόμεθα τω βήματι του Χριστού" (Ρωμ.14,10) και (Β' Κορ. 5,10).

Οι δίκαιοι θα κριθούν για να ακούσουν την ομολογία του Χριστού προς τον Πατέρα (Ματθ.10,32 Λουκ.12,8 ), και για να λάβουν ως μισθό την αιωνιότητα.

Ενώ οι αμαρτωλοί θα αναστηθούν για να λάβουν ως μισθό την τιμωρία, ανάλογα με τα έργα πού έκαναν.

Οι δίκαιοι δεν θα λάβουν μετά την Μέλλουσα Κρίση τον παράδεισο, στον οποίο ήταν μέχρι τότε, αλλά την Βασιλεία του Θεού οπού "εκλάμψουσιν ως φωστήρες" μέσα στο φως της Παναγίας Τριάδος (Ματθ.25,4,34,43).



186. Γιατί εξετάζονται στην Μέλλουσα Κρίση μόνο τα έργα της ελεημοσύνης και όχι τα άλλα έργα, όπως λέγει το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο;

Να μη λέγουμε ότι στην εσχάτη Κρίση δεν θα κριθούμε και για τα άλλα έργα.

Ας θυμηθούμε τα λόγια του Κυρίου, πού λέγει: "Λέγω γαρ υμίν ότι εάν μη περισσεύει η δικαιοσύνη υμών πλείων των γραμματέων και φαρισαίων, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών" (Ματθ. 5,20).

Να ενθυμούμεθα ότι η Βασιλεία των Ουρανών είναι για τους πτωχούς κατά το πνεύμα (Ματθ.5,3) και αυτών πού διώκονται για την δικαιοσύνη του Θεού (Ματθ.5,10).

Να σκεπτώμεθα ότι μόνο όσοι φθάσουν στην ακακία και καθαρότητα των νηπίων θα εισέλθουν στην Βασιλεία των Ουρανών (Ματθ. 18,3 και 19,4).

Μη ξεχνάμε ότι "δια πολλών θλίψεων δει ημάς εισελθείν εις την βασιλείαν του Θεού" (Πράξ.14,22).

Ενώ ο άγιος Απόστολος Παύλος λέγει: "Ούτε πλεονέκται ούτε κλέπται ούτε μέθυσοι, ου λοίδοροι, ούχ άρπαγες βασιλείαν Θεού κληρονομήσουσιν (Α' Κορ.6,10). Και άλλου λέγει: "Μη πλανάσθε ούτε πόρνοι ούτε ειδωλολάτραι ούτε μοιχοί ούτε μαλακοί ούτε αρσενοκοίται βασιλείαν Θεού κληρονομήσουσι (ενθ. ανωτέρω). Ενώ στην προς Εφεσίους υποστηρίζει τα ίδια πράγματα λέγοντας: "τούτο γαρ έστε γινώσκοντες, ότι πάς πόρνος ή ακάθαρτος ή πλεονέκτης, ος εστίν ειδωλολάτρης ουκ έχει κληρονομίαν εν τη βασιλεία του Χριστού και Θεού".

Ενώ στην Αποκάλυψη αναφέρεται: "Τοις δε δειλοίς και απίστοις και εβδελυγμένοις και φονεύσι και πόρνοις και φαρμακοίς και ειδωλολάτραις και πάσι τοις ψευδέσι το μέρος αυτών εν τη λίμνη τη καιομένη εν πυρί και θείω, ο εστίν ο θάνατος ο δεύτερος". (Άποκ.21,5). Και ο Κύριος λέγει ότι "πάν ρήμα αργόν ο εάν λαλήσωσιν οι άνθρωποι, αποδώσουσι περί αυτού λόγον εν ήμερα κρίσεως" (Ματθ. 12,36).
Έτσι λοιπόν, για όλα τα καλά και κακά έργα θα εξετασθούμε στην Μέλλουσα Κρίση.

Και ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, όταν αναφέρει ότι θα κριθούμε βάσει των έξι έργων της ελεημοσύνης (Ματθ. 25,34-45), να εννοούμε ότι η ελεημοσύνη είναι μία από τις θυγατέρες της αγάπης, όπως λέγει και ο Απόστολος Παύλος ότι "Ή αγάπη...χρηστεύεται" (Α' Κορ.13,4). Λοιπόν, επειδή η αγάπη "είναι σύνδεσμος τελειότητος" (Κολ.3,14), να στοχαζώμεθα ότι δια της αγάπης προς τον Θεό και το συνάνθρωπο, πηγάζουν όλα τα αγαθά έργα και ότι όποιος έχει τελεία αγάπη εκείνος έφθασε στο πλήρωμα του Νόμου (Ρωμ. 13,8-10). Διότι στην ψυχή του έχει περισσότερο τα καλά έργα από τα οποία ουδέποτε εκπίπτει (Α' Κορ.13,8 ).

Επειδή η αγάπη περιέχει όλα τα καλά έργα.
Γι' αυτό θα ρωτήσει ο Κύριος στην Κρίση μόνο για την ελεημοσύνη, διότι ο ελεήμων είναι πηγή της αγάπης προς τον Θεό και τους ανθρώπους και εργάτης όλων των αγαθών έργων.



187. Πόσα είναι τα είδη της χριστιανικής ελεημοσύνης;

Η Χριστιανική ελεημοσύνη είναι δύο ειδών,

σωματική δηλ. υλική και

πνευματική.

Και οι δύο αυτές ελεημοσύνες πηγάζουν από την αγάπη για τον Θεό και τον πλησίον.



188. Ποια είναι τα σπουδαιότερα έργα της υλικής ελεημοσύνης;

Είναι αυτά, πού ανέφερε ο Σωτήρ στην παραβολή της Μελλούσης Κρίσεως (Ματθ.25,34-45), και συγκεκριμένα:

να τρέφουμε τους πεινασμένους,

να ποτίζουμε τους διψασμένους,

να ενδύουμε τους γυμνούς,

να επισκεπτώμεθα τους ασθενείς και φυλακισμένους,

να αναπαύουμε τους ξένους και λυπημένους κλπ.



189. Ποια είναι τα έργα της πνευματικής ελεημοσύνης;

Να επαναφέρουμε στην αληθινή πίστη τους απίστους και αιρετικούς,

να οδηγούμε στην μετάνοια τους αμαρτωλούς και απομακρυσμένους από τον Θεό,

να διδάσκουμε το αγαθό στους αμαθείς,

να παρηγορούμε και συμβουλεύουμε τους απελπισμένους, τους λυπημένους και τους ασθενείς,

να προσευχώμεθα για τους συνανθρώπους μας, δηλ. για κάθε άνθρωπο ο οποίος ευρίσκεται σε ανάγκη (Φιλ.1,19),

να συγχωρούμε αυτούς πού μας έφταιξαν και μας εκδικήθηκαν και να μη τους ανταποδίδουμε το κακό (Ματθ.5,44-48 )



190. Ποια είναι τα μεγαλύτερα έργα της αγάπης προς τον Θεό και προς τον πλησίον;

Τα μεγαλύτερα έργα αγάπης προς τον Θεό είναι να παίρνει ο καθένας τον σταυρό του και να ακολουθεί τον Χριστό μέχρι θανάτου" (Ματθ. 10.38 καιΛουκ.14,27), όπως έκαναν οι άγιοι μάρτυρες, οι όσιοι, οι ενάρετοι μοναχοί και όλοι οι δίκαιοι χριστιανοί.

Ενώ το μεγαλύτερο έργο από το οποίο πηγάζει η αγάπη για τον πλησίον είναι να θέση κάποιος την ψυχή (ζωή) αυτού υπέρ των φίλων αυτού(των συνανθρώπων του) (Α' Θεσ.2,8 Β' Κορ.12,15 και Α' Ίωάν.3,16).



191. Η προσευχή για τον πλησίον είναι ένα καθήκον ή έργο ελεημοσύνης;

Είναι και τα δύο, διότι όλα τα καλά έργα είναι ένα καθήκον των χριστιανών ενώπιον του Θεού και των ανθρώπων.

Η προσευχή για τον πλησίον είναι μία απόδειξη της χριστιανικής μας αγάπης, (Β' Κορ.9,14) και ένα πνευματικό καθήκον κάθε μέλους της Εκκλησίας του Χριστού (Έφεσ.6,18 ).

Όπως και να εξετάσουμε το πράγμα, είμεθα υποχρεωμένοι να βοηθούμε τον πλησίον μας με την προσευχή, με τον λόγο, με την συμβουλή, την τροφή, τα χρήματα και όποιο τρόπο μπορούμε και υπάρχει ανάγκη.



192. Πώς μπορεί να κάνη ελεημοσύνη ο πτωχός πού δεν έχει να δώσει ελεημοσύνη;

Εάν κάποιος είναι πτωχός και δεν έχει να δώσει στον έχοντα ανάγκη, αυτός είναι απαλλαγμένος της υλικής ελεημοσύνης, διότι, εάν δεν έχουμε δεν θα μας ζητηθεί λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος.

Ενώ πνευματική ελεημοσύνη, μπορεί οποιοσδήποτε και υποχρεούται να κάνει για τον πλησίον.

Δηλαδή να προσευχώμεθα για τους πονεμένους αδελφούς μας, να τους παρακινούμε να πηγαίνουν στην εκκλησία, να τους δίνουμε ένα ποτήρι νερό, να τους λέμε ένα λόγο παρήγορο κ.λ.π.



193. Οι μοναχοί είναι υποχρεωμένοι να κάνουν υλική ελεημοσύνη;

Όσο αφορά τους μοναχούς "είναι μεγαλύτερο πράγμα γι' αυτούς να είναι πτωχοί παρά να ελεούν τους πτωχούς (17ος Λόγος Αγ. Ιωάννου Κλίμακος).

Και εάν οι μοναχοί λησμονήσουν την περί πτώχειας υπόσχεση τους και συγκεντρώνουν χρήματα και περιουσία, τότε είναι υποχρεωμένοι να τα κάνουν αυτά ελεημοσύνη στους πτωχούς, διότι αυτοί έδωσαν υπόσχεση ενώπιον του Θεού, ότι σ' όλη την ζωή τους θα ζήσουν με πενία.

Τους μοναχούς πού συγκεντρώνουν χρήματα και περιουσίες μόνο η ελεημοσύνη μπορεί να τους γλιτώσει από την τιμωρία του Θεού.



194. Ποια είναι η σπουδαιότερη ελεημοσύνη για την ψυχική σωτηρία μας; Μόνη η ελεημοσύνη μπορεί να συμπεριλάβει τα αλλά καλά έργα, όπως νηστεία, προσευχή, καθαρή ζωή, εξομολόγηση και τα παρόμοια;

Γράψαμε παραπάνω ότι η αληθινή υλική και πνευματική ελεημοσύνη πηγάζει από την αγάπη του Θεού και του πλησίον.

Εάν κάποιος είναι ελεήμων, χωρίς κανένα πονηρό σκοπό, έχει την αγάπη του Θεού και του πλησίον και με αυτή επιτελεί ολόκληρο τον Νόμο, επειδή η αγάπη είναι: "πλήρωμα νόμου και σύνδεσμος τελειότητας" (Ρωμ.13,8-10 και Κολ.3,14).
Το έλεος είναι το ευάρεστον στον Θεό παρά η θυσία (Ωσηέ 6,6 και Ματθ. 9,13).

Αυτός πού κάνει ελεημοσύνη κάνει καλό για την ψυχή του, λέγει ο σοφός Σολομών στις Παροιμίες (11,17), αποκτά η ζωή του δικαιοσύνη και δόξα (Παροιμίες 21,21)) και είναι μακάριος (Παρ.14,21).

Ενώ ο Σωτήρ μακαρίζει τους ελεήμονας και τους παρέχει το έλεος Του, τόσο στον παρόντα αιώνα Όσο και στον μέλλοντα, διότι: "Μακάριοι οι ελεήμονες ότι αυτοί ελεηθήσονται" (Ματθ.5,7).
Αλλά δεν αρκεί μόνο η ελεημοσύνη για να φθάσουμε στην σωτηρία. Διότι όχι μονό η εντολή της ελεημοσύνης να εκπληρωθεί, αλλά και όλα τα καλά έργα και οι εντολές του Θεού.

Ο άγιος Απόστολος Ιάκωβος λέγει: "Όστις γαρ όλον τον νόμον τηρήσει, πταίση δε εν ενί, γέγονε πάντων ένοχος, ο γαρ ειπών μη μοιχεύσεις, είπε και μη φονεύσεις ει δε ου μοιχεύσεις, φονεύσεις δε, γέγονας παραβάτης νόμου" (Ιακώβ.2,11).

Αυτός πού είπε να είσθε ελεήμονες(Λουκ.6,36), ο ίδιος πάλι είπε: "Μη κρίνετε και ου μη κριθήτε, μη καταδικάζετε και ου μη καταδικασθήτε, απολύετε και απολυθήσεσθε" (Λουκ.6,37).

Και αυτός πού μακάρισε τους ελεήμονας, ο ίδιος μακάρισε και τους πτωχούς κατά το πνεύμα, και τους πράους, τους πεινώντας και διψώντας την δικαιοσύνη, τους καθαρούς στην καρδιά, τους ειρηνοποιούς και τους δεδιωγμένους χάριν της δικαιοσύνης (Ματθ.5,3-12).
Οπότε λοιπόν, πρέπει να καταλάβουμε καλά ότι ο πιστός άνθρωπος πού θέλει να σωθεί, είναι υποχρεωμένος να εκπληρώσει όχι μόνο την εντολή της ελεημοσύνης, αλλά να κοπιάσει ανάλογα με τις δυνάμεις του για να εκτελέσει όλα τα αγαθά έργα και όλες της αρετές του Χριστού.



195. Γιατί ονομάζεται η φιλαργυρία, δηλ. αγάπη προς τα χρήματα και τις περιουσίες, ειδωλολατρία;

Ονομάζεται ειδωλολατρία διότι αυτοί πού αγαπούν τα χρήματα, τις σωματικές απολαύσεις και τις περιουσίες, προσκυνούν τα πάθη ως θεούς και θέτουν τα υλικά υψηλότερα από τον Δημιουργό τους.
Δηλαδή αυτός πού αγαπά περισσότερο τον εαυτό του από τον Θεό είναι ειδωλολάτρης.

Τέτοιος είναι και αυτός πού φροντίζει περισσότερο για τις τροφές, τα χρήματα, τα ενδύματα, τις περιουσίες από ότι έπρεπε για την ψυχή, την εκκλησία, την προσευχή, την εξομολόγηση, την ελεημοσύνη.

Το μέγεθος της φιλαυτίας αποκαλύπτεται από το μέτρο της αγάπης μας προς τον πλησίον. (Ματθ.19,19).
Η αγάπη του Θεού δεν έχει περιορισμό, είναι απεριόριστος, όπως λέγει η εντολή: "Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της δυνάμεώς σου"(Δευτ.6,4-5).

Όποιος αγαπά τα χρήματα, βάζει τα χρήματα στον τόπο του Θεού και τα προσκυνά.

Ο γαστρίμαργος κάνει την κοιλιά του θεό, δηλ. ένα είδωλο, κατά την μαρτυρία του Αποστόλου Παύλου (Κολ.3,5) "Νεκρώσατε ούν τα μέλη υμών... πορνεία, ακαθαρσία, πάθος, επιθυμία κακήν και την πλεονεξία, ήτις εστί ειδωλολατρία" και "ο ποιών την αμαρτία δούλος εστί της αμαρτίας" (Ίωάν.8,34).

Συνεπώς, όποιος είναι δούλος της αμαρτίας δεν μπορεί να είναι συγχρόνως δούλος και Υιός του Θεού.

Γι' αυτό ακριβώς ο Σωτήρ έθεσε σαν πρώτη προϋπόθεση, σ' αυτούς πού θέλουν να Τον ακολουθήσουν, να απαρνηθούν τον εαυτό των και να πάρουν τον σταυρό των και να Τον ακολουθήσουν (Ματθ. 16,24).

Και αυτό διότι, αυτός που έχει το πάθος της φιλαυτίας, έχει μαζί με αυτό και όλα τα πάθη και τις αμαρτίες, δεδομένου ότι η φιλαυτία είναι, κατά τον άγιο Εφραίμ τον Σύρο, μητέρα, ρίζα και πηγή κάθε αμαρτίας.



196. Τι είναι ο εγωισμός και πώς μπορεί ο χριστιανός να λυτρωθεί απ' αυτόν;

Ο εγωισμός είναι η αγάπη του εαυτού μας, δηλ. αγάπη παράλογη και υπερβολική προς το πρόσωπό μας.

Ο χριστιανός μπορεί να καθαριστή απ' αυτό το φοβερό πάθος, αφού αρνηθεί τον εαυτό του (Ματθ. 16,24), με την υποταγή του εαυτού του, την ατιμία, την αυτομεμψία, την επίγνωση των αδυναμιών του και την αμφισβήτηση για τις δυνάμεις του.

Επίσης με την προσευχή, την νηστεία και την συχνή εξομολόγηση.



Άβαταρ μέλους
Athanasios
Δημοσιεύσεις: 498
Εγγραφή: Παρ Ιούλ 27, 2012 3:20 pm

Re: Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Δημοσίευσηαπό Athanasios » Κυρ Σεπ 09, 2012 2:57 pm

036. Τι είναι τα καλά έργα και πώς μπορούμε να ξέρουμε ότι τα έργα μας είναι καλά η κακά ενώπιον του Θεού;

Τα καλά έργα είναι «καρπός δικαιοσύνης» (Φιλιπ. 1,11 και Ιακώβ. 3,18 ).

Τα καλά έργα λέγονται επίσης και «καρποί άξιοι της μετανοίας» (Ματθ. 3,18 Λουκ. 3,8 ).

Ο Ιησούς Χριστός ήταν σ' όλους αληθινό παράδειγμα καλών έργων (Ιωάν. 10,32 και Πράξ. 10,38 ).

Τα έργα μόνο τότε θεωρούνται καλά, όταν είναι ενωμένα με την αληθινή πίστη και γίνονται για τη δόξα του Θεού. (Ματθ. 6,1-4 Κολ.1,102,23).

Κανείς δεν μπορεί να σωθεί μόνο με τα καλά του έργα εάν δεν συνεργεί και το έλεος του Θεού στα δύσκολα πνευματικά του καθήκοντα. (Εφες. 2,8-9 Β' Τιμ.1,9).

Καθένας από εμάς πρέπει να γνωρίζει ότι όλα τα αγαθά έργα πραγματοποιούνται από τον Θεό στους πιστούς, επειδή «ο Θεός εστίν ο ενεργών εν ημίν και το θέλειν και το ενεργείν υπέρ της ευδοκίας» (Φιλιπ. 2,13).



037. Ποιο είναι το πρώτο αγαθό έργο και ποιο θεωρείται μεγαλύτερο ενώπιον τον Θεού;

Το πρώτο και μεγαλύτερο αγαθό έργο είναι η αγάπη του Θεού (Ματθ. 22,37 Μάρκ. 30,31).

Αυτή η μεγίστη αρετή αποκτάται στην καρδιά του ανθρώπου με την Χάρη του Παναγίου Πνεύματος (Ρωμ.5,5 Β' Θεσ.3,5).



038. Μπορεί ο άνθρωπος να σωθεί με μερικά μόνο καλά έργα δεδομένου ότι κανείς δεν μπορεί να εκτελέσει όλα τα καλά έργα.

Ο Σωτήρ ημών Ιησούς Χριστός έδωσε εντολή να φυλάγουμε όλες τις εντολές Του (Ματθ. 28,20).

Ο άγιος Απόστολος Ιάκωβος μας τονίζει ότι, εάν θα καταπατήσουμε μία εντολή τότε παραβαίνουμε όλες τις εντολές του Θεού (Ιακώβ. 2,10).

Λοιπόν, απ' αυτές τις μαρτυρίες της Αγίας Γραφής καταλαβαίνουμε καθαρά ότι είμεθα υποχρεωμένοι να τηρούμε όλες τις εντολές του Θεού για την σωτηρία μας. Γιατί ο Σωτήρ δεν ήλθε να καλέσει τους δικαίους, αλλά τους αμαρτωλούς στην μετάνοια (Ματθ. 9,13 Μάρκ.2,17 Λουκ.5,32).

Όποιος κάνει καρπούς άξιους της μετανοίας (Ματθ.3,8 ), συμπληρώνει δια της μετανοίας την έλλειψη των καλών έργων τα οποία έπρεπε να κάνη και έτσι με την αληθινή μετάνοια σώζεται.

Αυτό το έργο μας δηλώνει και ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος: «Όταν λυπάσαι για τις αμαρτίες σου και μετανοείς υπερακοντίζεις όλους τους σωματικούς κόπους».

Ακόμη και ένας βαθύς από την καρδιά μας στεναγμός είναι αρκετός για την σωτηρία μας, όπως λέγει η Αγία Γραφή: «Η γαρ κατά Θεόν λύπη μετάνοια εις σωτηρία αμεταμέλητων κατεργάζεται» (Β' Κορ. 7,10).

’λλη μεγάλη και περιεκτική σε καλά έργα αρετή είναι η ταπείνωση.

Γι' αυτή την αρετή μιλάει πρώτος ο προφήτης Δαβίδ, όταν λέει: «Εταπεινώθην και έσωσέ με ο Κύριος» (Ψαλμ. 114,6). Μιλάει γι' αυτήν και ο Σωτήρ ως πρώτη στην σειρά των μακαρισμών: «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών εστίν η Βασιλεία των ουρανών» (Ματθ. 5,3).

Ενώ ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος στον 25ο Λόγο του λέγει για τις ταπεινές σκέψεις: «Δεν νήστεψα, δεν αγρύπνησα, δεν κοιμήθηκα κάτω, αλλά ταπεινώθηκα και αμέσως μ' έσωσε ο Κύριος».

Επίσης εκεί φαίνεται ότι η ταπείνωση ανοίγει την Βασιλεία των ουρανών.

Και ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει τα ίδια λόγια: «Ή ταπείνωση χωρίς τα καλά έργα μπορεί πολλές αμαρτίες να συγχώρηση, ενώ τα καλά έργα χωρίς την ταπείνωση είναι ανώφελα».

Ομοίως στον 50ον ψαλμό, που διαβάζουμε καθημερινά λέγει ότι: «καρδίαν συντετριμμένη και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει».

Και ο θείος πατήρ Εφραίμ ο Σύρος προσθέτει: «Εάν στενάζεις για όσα αμάρτησες μαζί με τον στεναγμό εξέρχεται και το βάρος του νοητού θηρίου, ανακουφίζεται ο νους από τα νέφη της αγνωσίας, καθαρίζουν τα μάτια της ψυχής σου, εισέρχεται μέσα σου ή ειρήνη και σε διδάσκει για την σωτηρία σου». (Λόγος περί μετανοίας).

Κατά τις δυνάμεις που έχει ο καθένας μας, να κοπιάζουμε για όλα τα καλά έργα των οποίων τις ελλείψεις θα συμπληρώνει ή ταπείνωση και το έλεος του Κυρίου.



039. Τι είναι η προσευχή και ποια είναι τα είδη της, κατά τους Αγίους Πατέρας;

Προσευχή είναι η συνομιλία με τον Θεό.


Η προσευχή είναι βλαστός της πραότητας και της αοργησίας. Η προσευχή είναι καρπός της χαράς και της ευχαριστίας. Είναι η δίωξη της λύπης και απελπισίας, κατά τον Ευάγριο τον Ποντικό. Είναι η ένωση και συνάφεια του ανθρώπου με τον Θεό, και κατά τους Πατέρας είναι η δύναμη του κόσμου, η συμφιλίωση με τον Θεό, η μητέρα των δακρύων και η θυγατέρα αυτών. Η προσευχή είναι το κλειδί της βασιλείας των ουρανών και κατά τον άγιο Θεοφάνη τον Έγκλειστο εκ Ρωσίας (19ος αιών) είναι η ανάβαση του νου και των σκέψεων στον Θεό.

Η προσευχή έχει τρεις βαθμούς:

Στον πρώτο ανήκει η προφορική προσευχή, δηλαδή η σωματική προσευχή,

στον δεύτερο είναι η προσευχή του νου και

στον τρίτο είναι η προσευχή της καρδίας.



040. Σε πόσα είδη διαιρείται η προσευχή κατά την πράξει;

Στη πράξει η προσευχή διαιρείται σε τρία είδη:

Στη προσευχή της δοξολογίας,

της ευχαριστίας και

της ικεσίας.



041. Πώς γνωρίζει κάποιος ότι προσευχήθηκε αληθινά στο Θεό;

Η αίσθηση της παρουσίας του Θεού στην προσευχή μας γίνεται κυρίως όταν ο προσευχόμενος δεν απαγγέλλει τίποτε με λόγια.

Γι' αυτό, όταν τα λόγια της ευχής φθάσουν στην καρδιά, τότε σίγουρα αυτή η προσευχή είναι αληθινή.



042. Γνωρίζει ο άνθρωπος ότι πέρασε από την μια βαθμίδα της προσευχής στην άλλη ή όχι;

Η χρονική μετάβαση του προσευχομένου από την κατώτερη στην ανώτερη βαθμίδα της προσευχής, καθώς και η πνευματική του πρόοδος, δηλ. η ανάβασή του σ' αυτές τις τρεις πνευματικές βαθμίδες κατά τους περισσότερους Αγίους Πατέρας δεν γίνεται γνωστή στον προσευχόμενο.

Η πνευματική πρόοδος στη προσευχή ομοιάζει με ένα φυτό.

Αυξάνεται χωρίς να γνωρίζει και να αντιλαμβάνεται τις στιγμές της αναπτύξεως του.

Μοιάζει μ' ένα παιδί που μεταβαίνει από την μία ηλικία στην άλλη, χωρίς να μπορεί να ξέρη τον ακριβή καιρό της αναπτύξεως του.

Αυτή η πρόοδος του ανθρώπου στην προσευχή και γενικά στην πνευματική ζωή δεν είναι μόνο καρπός των κόπων, του αλλά περισσότερο της χάριτος και του ελέους του Θεού και είναι μυστική αυτή η πρόοδος από θεία οικονομία, για να μη πέσει ο άνθρωπος από την Χάρη του Θεού στην υπερηφάνεια και στηριχθεί στις δυνάμεις του εαυτού του.

Μολαταύτα ο θείος πατήρ Ισαάκ ο Σύρος φανερώνει μερικά σημεία με τα όποια μπορεί κανείς να καταλάβει σε ποια μέτρα ευρίσκεται, δηλ. σε ποια πνευματική βαθμίδα είναι.

Ιδού Τι λέγει: «Ό άνθρωπος, όσο βρίσκεται στην οκνηρία φρίττει στην ώρα του θανάτου και όταν θα πλησιάζει προς τον Θεό φοβάται στο αντίκρισμα του Δικαστηρίου. Ενώ όταν φθάσει στο πλήρωμα από την παρούσα ζωή της θείας αγάπης, τότε αυτή η αγάπη εξαφανίζει τις δύο δύσκολες ανωτέρω περιπτώσεις.



043. Γενικά οι πιστοί μας προσεύχονται λίγο, αλλά με πολλή ταπείνωση. Μπορεί να έχουν αυτοί ελπίδα σωτηρίας με την λίγη προσευχή που κάνουν; Ενώ οι ασθενείς και οι αγράμματοι, πώς πρέπει να προσεύχονται;

Ο Ιησούς Χριστός, ο Σωτήρ ημών είπε: «Προσευχόμενοι δε μη βαττολογήσητε όπως οι εθνικοί δοκούσι γαρ ότι εν τη πολυλογία αυτών εισακουσθήσονται. Μη ούν ομοιωθείτε αυτοίς οίδε γαρ ο πατήρ υμών ων χρείαν έχετε προ του υμάς αιτείσαι αυτόν» (Ματθ. 6,7- 8 ).

Έτσι εν συνεχεία τους δίδαξε πώς να προσεύχονται στον Θεό Πατέρα μας.

Λοιπόν, ο ίδιος ο Σωτήρ μας δίδαξε την σύντομη προσευχή.

Οποιοσδήποτε κάνει σύντομη προσευχή, αλλά με ταπείνωση και συμμετοχή της καρδίας του, σώζεται.

Ας προσέξουμε εκείνον τον άγιο γέροντα που λέγει το Γεροντικό, ο οποίος προσευχόταν επί 40 χρόνια με την ίδια πάντοτε προσευχή: «Κύριε, εγώ σαν άνθρωπος αμάρτησα, εσύ σαν Θεός συγχώρεσε με».



044. Ποιος είναι ο ιερότερος τόπος και χρόνος για την προσευχή;

Οποιοσδήποτε τόπος και χρόνος είναι κατάλληλος για προσευχή, όπως λέγει το χωρίο των ψαλμών: «Ευλογήσω τον Κύριον εν παντί καιρώ, διαπαντός η αίνεσις αυτού εν τω στόματί μου» (Ψαλμ. 33, 1).

Και πάλιν: «Εν παντί τόπο της δεσποτείας αυτού ευλογεί η ψυχή μου τον Κύριον (102,22).

Και, εάν ζητείτε ιερότερο τόπο προσευχής είναι η καρδιά του ανθρώπου, διότι αυτή είναι το νοητό Βήμα του Θεού από το οποίο πρέπει να προσφέρεται η θυσία της προσευχής (άγιος Ισαάκ ο Σύρος).

Και όπως είπαμε, κάθε στιγμή του χρόνου, είναι κατάλληλη για προσευχή πάντοτε.



045. Ποια προσευχή είναι ισχυρότεροι; Η προφορική, οι Ψαλμοί, οι Χαιρετισμοί, το Πάτερ ημών... η νοερά προσευχή: το «Κύριε Ιησού Χριστέ....

Δυνατότερη προσευχή είναι η σύντομη που γίνεται από τα βάθη της καρδίας με στεναγμούς και δάκρυα, κατά την μαρτυρία της Αγίας Γραφής που λέγει: «Εκ βαθέων εκέκραξά σοι, Κύριε, Κύριε, εισάκουσον της φωνής μου» (Ψαλμ. 129, 1).

Με αυτή τη ταπεινή προσευχή προσευχήθηκαν ο ληστής επί του Σταυρού, η Χαναναία γυναίκα, οι Απόστολοι στο καιρό της φουρτουνιασμένης θαλάσσης στην Γαλιλαία, οι λεπροί της Ιεριχούς και άλλοι.

Καλή είναι και η μακροσκελής προσευχή, η ανάγνωσης του ψαλτηρίου, οι ακολουθίες του Ωρολογίου της Εκκλησίας μας, αλλά αυτές ενδείκνυνται ιδιαίτερα στους προοδευμένους πνευματικά και όχι στους αρχαρίους.



046. Ποιών ειδών προσευχές, συνιστάτε στους πιστούς, στους μοναχούς και τους ιερείς;

Στους παντρεμένους χριστιανούς συνήθως συνιστώ να προσεύχονται το πρωί, το βράδυ, την ώρα του φαγητού, ενώ κατά την περίοδο της ημέρας και της δουλείας να λέγουν μυστικά την ευχή του Ιησού και άλλες σύντομες προσευχές.

Κατόπιν τους προτρέπω στην συχνή παρακολούθηση των ακολουθιών της Εκκλησίας μας, να λέγουν το Πάτερ ημών, το Πιστεύω, τον 50ο ψαλμό τον οποίον τους υποχρεώνω να τον μαθαίνουν απέξω.

Κατόπιν τους παρακινώ στην ανάγνωση της Αγίας Γραφής και άλλων ιερών βιβλίων.

Στους θερμότερους στα πνευματικά τους συνιστώ την ανάγνωση του Ψαλτηρίου, του Ακάθιστου Ύμνου και άλλων προσευχών από το Ωρολόγιο.

Στους κοινοβιάτες μοναχούς συνιστώ προπαντός την φυλακή του νου και την νοερά προσευχή διότι αυτά είναι τόσο συνδεδεμένα μεταξύ των, όπως το σώμα με την ψυχή.

Επίσης την τακτική προσέλευση στην Εκκλησία, ιδιαίτερα στον όρθρο και την Θεία Λειτουργία.

Όσοι δεν μπορούν να έλθουν στην Εκκλησία, λόγω διακονημάτων, τους προτρέπω να κάνουν υπακοή με αγάπη και να διαβάζουν τις επτά καθημερινές εκκλησιαστικές ακολουθίες.

Ενώ όσοι δεν μπορούν να διαβάσουν, να έχουν την μνήμη του Ιησού στον νου των, να κάνουν υπακοή με αγάπη και χωρίς γογγυσμούς, να παρευρίσκονται στις πρωινές και βράδυνες προσευχές.

Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης μας διδάσκει ότι: «Όποιος κάνει υπακοή με αγάπη αγόγγυστη στο μοναστήρι, επιτελεί λειτουργία και μαρτύριο και θα στεφανωθεί, όπως ακριβώς και οι μάρτυρες».



047. Η προσευχή μετά δακρύων του πτωχού ή της χήρας, που γίνεται με την καρδιά των, μπορεί να θεωρηθεί ανώτερη από την νοερά προσευχή;

Τόσο η προσευχή του πτωχού και της χήρας, όσο και του μοναχού, εάν γίνεται με ταπείνωση, με δάκρυα και επιμονή, είναι δυνατή και καρποφορεί την αληθινή μετάνοια.

«Το δάκρυ είναι η χρυσή βουκέντρα της ψυχής» λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος (Λόγος 7ος), και αυτός που προσεύχεται με δάκρυα μετανοίας για τις αμαρτίες του και με πόνο καρδιακό, διότι λύπησε τον Θεό, αυτός καθαρίζεται από όλα τα σωματικά και ψυχικά πάθη, όταν επιμένει σ' αυτό τον τρόπο της προσευχής.

Και όσοι δεν έχουν το δώρο των δακρύων από τον Θεό, αλλά προσεύχονται με πόνο ψυχής και καρδίας καταδικάζοντας τον εαυτό των με οργή και σκληρότητα για όσα αμαρτήματα διέπραξαν στην ζωή των, φθάνουν και αυτοί στα ίδια μέτρα καθαρότητας, φωτισμού και πνευματικής ευτυχίας.



048. Ποια είναι η αξία των δακρύων στην προσευχή και πώς μπορούμε να τα αποκτήσουμε;

Κατά την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων, τα δάκρυα τα μετά το ’γιο Βάπτισμα έχουν μεγαλύτερη δύναμη από το βάπτισμα, διότι το βάπτισμα καθαρίζει από αμαρτίες που έγιναν πριν απ' αυτό, ενώ τα δάκρυα καθαρίζουν και τις αμαρτίες που γίνονται μετά απ' αυτό (Κλίμαξ Ιωάννου Λογ. 7ος).

Ομοίως και ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέγει: «Τα δάκρυα στην προσευχή είναι σημείο ελέους του Θεού από το όποιο αξιώνεται ή ψυχή της αληθινής μετανοίας».

Ακόμη πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα κατά Θεόν δάκρυα προέρχονται και από τον φόβο του Θεού, ενώ άλλα από την αγάπη του Θεού, από την μνήμη του θανάτου, από την φρίκη των βασάνων της κολάσεως και του εσχάτου Δικαστηρίου.

Υπάρχουν ακόμη και αλλά δάκρυα, όπως είναι τα φυσικά, τα εγωιστικά και εμπαθή, που πηγάζουν από την αμαρτία, το μίσος, την υπερηφάνεια, την εκδίκηση και άλλα.



049. Πόσα είδη πένθους υπάρχουν κατά τους Αγίους Πατέρας και ποιο από όλα είναι το ανώτερο;

Κατά την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων το πένθος είναι δύο ειδών:

Πρώτον, το πένθος με τα δάκρυα της μετανοίας που είναι και το καλλίτερο..

και δεύτερον η λύπη του νου κατά Θεόν, με στενοχώρια και πόνο μετανοίας για τα πταίσματα που έκανε ο άνθρωπος ενώπιον του Θεού (Κλίμαξ Λόγος 7ος).



050. Ποια είναι η διαφορά πένθους και λύπης της καρδιάς και πώς φθάνει ο άνθρωπος στην μετάνοια και την αυτομεμψία του εαυτού του;

Η διαφορά αυτών των δύο είναι ότι το πένθος συνοδεύεται με δάκρυα ενώ η λύπη της καρδίας υπάρχει χωρίς δάκρυα.

Για να φθάσει ο άνθρωπος στην μετάνοια και την μέμψη του εαυτού του, πρέπει πρώτα με λεπτομερή εξέταση να ελέγχει την συνείδηση του για να γνωρίσει την αδυναμία του, την μηδαμινότητά του και το βάρος των αμαρτιών του και προπαντός την δουλεία εκ των ψυχικών παθών, τα οποία τον εξουσιάζουν, όπως είναι η φιλαυτία, η αναισθησία, η αλαζονεία, οι κακοί λογισμοί της νεότητας, η υποκρισία και αλλά παρόμοια, τα οποία είναι δυσδιάκριτα από τον ίδιο τον άνθρωπο λόγω της λεπτότητας.

Εάν ο άνθρωπος φθάσει στην αληθινή γνώση του εαυτού του, έφθασε στην αληθινή ευτυχία κατά την μαρτυρία εκ της φιλοκαλίας, που λέγει: «Μακάριος είναι ο άνθρωπος, που γνώρισε την αδυναμία του, διότι η γνώσης αυτή του γίνεται το θεμέλιο, η ρίζα και η αρχή κάθε αγαθοσύνης».



051. Ποια βιβλία με προσευχές συνιστάτε στους λαϊκούς και μοναχούς;

Για τους λαϊκούς συνιστώ τα συνηθισμένα βιβλία προσευχών, όπως το Ωρολόγιο και το ψαλτήρι.

Ενώ για τους μοναχούς συνιστώ το ψαλτήρι, το Ωρολόγιο και την νοερά προσευχή:

«Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με τον αμαρτωλό».

Επίσης τους συνιστώ την συμμετοχή στις εκκλησιαστικές ακολουθίες, να κάνουν τον κανόνα τους και τις μετάνοιες.



052. Ποιες είναι οι βαθμίδες της προσευχής και πώς μπορεί κάποιος να προοδεύσει στην νοερά προσευχή;

Κάθε χριστιανός και μοναχός μπορεί να φθάσει στις υψηλότερες βαθμίδες της προσευχής, εάν πιέζει, τον εαυτό του να προσεύχεται συνεχώς, διότι ο μεγαλύτερος διδάσκαλος που διδάσκει και βοηθάει τον άνθρωπο στην πρόοδο της προσευχής, είναι ο ίδιος ο κόπος για την προσευχή.

Αυτό το φανερώνει και ο Μέγας Μακάριος, όταν λέγει «Θέλεις ν' αποκτήσεις προσευχή; Κοπίαζε στην προσευχή και ο Θεός βλέποντας με πόσο κόπο την ζητάς θα σου την χαρίσει».



053. Τι είναι η νοερά προσευχή και τι η καρδιακή;

Η προσευχή του νου είναι αυτή που γίνεται με στοχασμούς και ο νους συνηθίζει να βυθίζεται την ώρα της προσευχής να την λέγει εξ ολοκλήρου μυστικά και χωρίς να διασκορπίζεται. Την περίοδο αυτή ο νους μαλακώνει, ενώνεται μαζί με τις λέξεις της ευχής και την απαγγέλλει μυστικά.

Η προσευχή της καρδιάς είναι η προσευχή του συναισθήματος.

Σ' αυτή όταν η εργασία της ευχής στον νου αρπαχθεί από την καρδιά, τότε η νοερά προσευχή που ήταν σκέψης τώρα γίνεται αίσθησης. Όμως εδώ η αίσθησης είναι πνευματική απαίτησης και ανάγκη.

Όποιος έφθασε σ' αυτή την καρδιακή προσευχή, από όπου πηγάζουν τα συναισθήματα του ανθρώπου, προσεύχεται χωρίς λόγια, επειδή ο Θεός είναι Θεός της καρδιάς. Οπότε από εδώ αρχίζει η αληθινή πρόοδος στην προσευχή.

Αυτή την βαθμίδα μπορεί να την εξαφανίσει η πολλή ανάγνωσης και η επιμονή ενός κακού λογισμού, ενώ η παραμονή σ' αυτή την αίσθηση της προσευχής, διαφυλάσσεται με την συνεχή επίκληση μόνο των λέξεων της ευχής.

Λοιπόν, από όσα σημειώσαμε μέχρι εδώ, πρέπει να θυμόμαστε ότι «η νόησης και η αίσθησης είναι οι δυνάμεις της προσευχής», κατά τον άγιο Θεοφάνη τον Έγκλειστο.



054. Σε τι διαφέρουν μεταξύ των αυτά τα δύο είδη προσευχής και ποιο είναι το γνώρισμα ότι απόκτησε κάποιος την καθαρά καρδιακή προσευχή;

Η διαφορά της νοεράς από την καρδιακή προσευχή συνίσταται σ' αυτό.

Ότι ο προσευχόμενος με τον νου ζει με τον νου, ενώ ο προσευχόμενος με την καρδιά ζει με τα συναισθήματα της καρδιάς, δηλ. κατεβαίνει με τον νου στην καρδιά.

Μόνο όταν ενώνεται ο νους με την καρδιά μπορούμε να έχουμε μια πρόοδο στην μνήμη του Θεού και στην αίσθηση αυτού, κατά τον ίδιο άγιο Θεοφάνη τον Έγκλειστο.



055. Σε τι συνίσταται η ένωση του νου με την καρδιά;

Συνίσταται στην ένωση των πνευματικών νοημάτων του νου, με τα πνευματικά συναισθήματα της καρδιάς.



056. Ποιοι είναι οι καρποί της ευχής του Ιησού;

Ο πρώτος καρπός της ευχής του Ιησού είναι η αποβολή των νοερών παραστάσεων από τις ματαιότητες του κόσμου, κατά τον άγιο Διάδοχο, ο οποίος λέγει: «Αυτά που είχαν μπει παλαιότερα στην καρδιά του άνθρωπου, εξαφανίζονται μαζί με όλες τις ωραιότητες της ζωής».

Ο δεύτερος καρπός της ευχής είναι η φοβερά θέα της ασωτίας της ψυχής, η οποία εκδηλωνόταν με τις σωματικές αισθήσεις και τους κακούς λογισμούς. Απ' αυτή την θέα αποκτά ο άνθρωπος ταπείνωση, πένθος, δάκρυα, όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.

Ο τρίτος καρπός της καρδιακής προσευχής είναι ότι, με την επιστροφή του νου στην καρδιά, τόσο ο νους όσο και η καρδιά του ανθρώπου, γίνονται σαν ένας καθαρός καθρέπτης στον οποίον ο ίδιος ο αγωνιστής γνωρίζει τις πονηρές κινήσεις των σκέψεών του και καλεί τον Ιησού σε βοήθεια.

Ο τέταρτος καρπός είναι η αγνότητα της φύσεως, καθότι το έργο της καθαρότητας της φύσεως είναι υπεράνω αυτής της φύσεως, ως δοσμένο από την Θεία Χάρη του Παναγίου Πνεύματος.

Ο πέμπτος καρπός της προσευχής είναι ότι, μπαίνοντας ο νους στην καρδιά για να μιλήσει εκεί με τον ενδιάθετο λόγο, κατακλύζεται από μεγάλη χαρά και πνευματική ευφροσύνη, όπως δηλώνει γι' αυτά ο Ιωσήφ Βρυέννιος.

Ο έκτος καρπός της ευχής είναι ότι με αυτή την προσευχή κατασκηνώνει η Χάρις του Θεού μυστικά μέσα στην καρδιά.

Ο έβδομος καρπός είναι ότι με την αδιάλειπτη μνήμη του Ονόματος του Ιησού, γεννάται στην ψυχή η αγάπη προς τον Χριστό. (Βλέπε «Φυλακή των πέντε αισθήσεων» του αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου).

’λλοι καρποί της προσευχής είναι: Η συμμαζώξεις των λογισμών, η ευλάβεια, η προσοχή επί του εαυτού μας, η ταπείνωσης, ο φόβος του Θεού, η μνήμη του θανάτου, η ειρήνη της καρδιάς και των λογισμών, η συγκέντρωσης της προσοχής στην καρδιά και η πνευματική θερμότητα.



057. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ νοεράς προσευχής και νηπτικής προσευχής;

Η νοερά προσευχή γίνεται τότε, όταν κάποιος βοηθούμενος με την προσοχή επί της καρδιάς του ανεβαίνει από εκεί με την προσευχή στον Θεό.

Ενώ ή νηπτική γίνεται τότε όταν κάποιος στεκούμενος με προσοχή και με την μνήμη του Θεού στην καρδιά του, εμποδίζει οποιοδήποτε άλλο λογισμό που προσπαθεί να εισέλθει στην καρδιά.



058. Υπάρχει και άλλη προσευχή που εκτελείται προς τον Θεό με την εργασία των καλών έργων;

Ναι, υπάρχει.

Αυτό μας το δείχνει ο Απόστολος Παύλος, όταν λέγει: «Παν ότι αν ποιείτε εν λόγω ή εν έργω, πάντα εν ονόματι Κυρίου Ιησού, ευχαριστούντες τω Θεώ και Πατρί δι' αυτού» (Κολ.3,17).

Οπότε, όποιος κάνει οποιοδήποτε αγαθό έργο για την δόξα του Θεού η μιλάει για την ωφέλεια αυτών προς δόξα του Θεού, αυτός έχει την εκ των έργων προσευχή.

Γι' αυτό και ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, συμβουλεύοντας τους μαθητές του, τους έλεγε: «ότι όποιος κάνει καλά έργα και υπακοή με ταπείνωση και χωρίς διαμαρτυρίες, λειτουργία και ιεροσύνη επιτελεί» (Λόγος 4ος).



059. Η προσευχή που γίνεται με το στόμα έχει κανένα θεμέλιο στην Αγία Γραφή;

Τόσο η προσευχή, που κάνουμε με τα χείλη και την γλώσσα, όσο και αυτή που την λέμε με δυνατή φωνή (προφορικά), έχουν αρκετές μαρτυρίες από την Αγία Γραφή.

Έτσι ο άγιος Απόστολος Παύλος λέγει: «Προσφέρετε τω Κυρίω καρπόν χειλέων υμών» (Εφ.6,18 ).

Ο προφήτης Δαβίδ πάλι λέγει: «Κύριε, τα χείλη μου ανοίξεις και το στόμα μου αναγγελεί την αίνεσίν σου» (ψαλμ. 50,16).

Σ' άλλο μέρος επίσης ο ίδιος λέγει: «και ύψωσα υπό την γλώσσα μου» (ψαλμ 65,18 ). Η «Κύριε εισάκουσαν της προσευχής μου και η κραυγή μου προς σε ελθέτω» (ψαλμ. 101,1). Σ' άλλο τόπο πάλι λέγει: «Φωνή μου προς Κύριον εκέκραξα φωνή μου προς Κύριον εδεήθην» (ψαλμ. 141,1).

Σ' όλα αυτά τα χωρία, περί της προσευχής με το στόμα και την φωνή γίνεται μνεία.



060. Ποια πνευματική δύναμη έχει η έναρθρη προσευχή (προφορική) την οποία κάνουν γενικά οι πιστοί;

Δεν έχει μεγάλη ωφέλεια η προσευχή που γίνεται μόνο με τη γλώσσα (προφορικά), επειδή ο Θεός ζητά από τον άνθρωπο, στην ώρα της προσευχής του, περισσότερο την καρδιά του παρά τα λόγια του στόματος του.

Διότι άκουσε Τι λέγει: «Δός μοι, Υιέ την καρδίαν» (Παροιμ. 23,26).

Ο Θεός ζητά από εμάς όχι μόνο την προφορική προσευχή, που γίνεται δυνατά η σιγά, αλλά προπαντός τον στεναγμό και τις φωνές της καρδιάς μας».

Και πάλι: «Ωρυόμην από στεναγμού της καρδίας μου» (37,8 ).

Ενώ ο μεγάλος προφήτης Ησαΐας, έχοντας υπ' όψιν ότι ο λαός του Ισραήλ προσευχόταν στον Θεό μόνο με το στόμα και όχι με την καρδιά έλεγε: «Εγγίζει μοι ο λαός ούτος εν τω στόματι αυτού και εν τοις χείλεσιν αυτών τιμώσι με, η δε καρδία αυτών πόρρω απέχει απ' εμού» (Ησαΐου 29,13).

Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσεις λέγει: ότι η προσευχή με το στόμα είναι το κατώτερο είδος προσευχής.

’λλοι άγιοι Πατέρες ονομάζουν την προσευχή του στόματος πρώτη βαθμίδα στην σκάλα της πνευματικής προσευχής.

Αυτά έχοντας υπ' όψη μας, να προσευχώμεθα στον Φιλάγαθο Θεό να μας βοηθήσει να υψωθούμε από την προφορική προσευχή για να τον δοξάζουμε και να τον υμνούμε με τις καρδιές μας.



061. Πώς μπορούν σήμερα οι άνθρωποι να εκτελέσουν την εντολή του Αποστόλου Παύλου που λέγει: «Αδιαλείπτως προσεύχεσθε»;

Μπορεί κανείς να προσεύχεται αδιάκοπα, εάν ευρίσκεται πάντοτε με τον νου και την καρδιά του ενώπιον του Θεού. Με τα χέρια του μπορεί να εργάζεται, ενώ τον νου και την καρδιά του να έχει υψωμένα στον Θεό. Και ακόμη αυτό μόνο έχω να προσθέσω ότι το πρωταρχικό γνώρισμα αυτής της πνευματικής προσευχής είναι να είναι αχώριστα ο νους και η καρδιά μας από τον Θεό σ' οποιοδήποτε τόπο και χρόνο ευρισκόμεθα.

Να έχομε πάντοτε την αίσθηση της παρουσίας του Θεού. «Αυτή η εργασία ισχύει για όλες τις τάξεις της προσευχής και θεωρείται μία προσευχή ακατάπαυστη», όπως λέγει ο άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος.

Αυτή την αίσθηση και πνευματική θεωρία του Θεού την είχε ο μακάριος προφήτης Δαβίδ, όταν έλεγε:«Προωρώμην τον Θεόν μου ενώπιον μου δια παντός, ότι εκ δεξιών μου εστίν, ίνα μη σαλευθώ..» (Ψαλμ. 15,8 ).

Λοιπόν, πρέπει να καταλάβουμε ότι η ζωή του ανθρώπου είναι μία προσευχή αδιάκοπη, όταν αυτός νοερά σκέπτεται πάντοτε τον Θεό.



062. Υπάρχει άλλη βαθμίδα προσευχής μετά από την καρδιακή προσευχή;

Υπάρχει η πνευματική προσευχή που γίνεται εν εκστάσει, η οποία λέγεται και εκδηλώνεται πνευματικά και είναι υπεράνω από τα όρια της συνηθισμένης προσευχής.

Αυτός που έφθασε σ' αυτή την βαθμίδα δεν προσεύχεται, αλλά αισθάνεται και βιώνει η ψυχή του τις θείες ενέργειες.

Σ' αυτή την προσευχή ένας από κάθε γενεά αξιώνεται να φθάσει με την Χάρη του Θεού, λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος.



063. Μόνο η ατομική προσευχή θεωρείται η πιο κατάλληλη προσευχή ή και άλλες πνευματικές ενέργειες του νου;

Μίλησα παραπάνω ότι η ζωή του χριστιανού μπορεί να είναι μία αδιάκοπη προσευχή, με την εργασία των καλών έργων. Ενώ εάν ρωτάς για τις θειες ενέργειες του νου, που ανήκουν στα όρια της αγίας προσευχής και οι όποιες μπορεί να λέγονται προσευχή, δεν θα απαντήσω εγώ με τα λόγια αλλά με το στόμα του αγίου Ισαάκ του Σύρου, ο οποίος λέγει:

Οποιοσδήποτε πνευματικός στοχασμός που γίνεται μυστικά στον νου η στην καρδιά του ανθρώπου, όλη αυτή η νοερά νίψης και πνευματική κατά Θεόν σκέψης, υπάγονται στην προσευχή. Είτε η ποικιλία των θείων αναγνώσεων, είτε οι εγκωμιαστικοί με το στόμα λόγοι προς τον Θεό, είτε το πένθος εν Χριστώ, είτε οι μετάνοιες του σώματος, είτε το ψάλσιμο των ψαλμών, είτε η απαγγελία των στιχηρών, όλα αυτά προσευχή είναι και προσευχές θεωρούνται. (Λόγος 35).



064. Πώς πρέπει να στέκονται οι πιστοί στις ιερές ακολουθίες, πώς πρέπει να προσεύχονται και ποια καθήκοντα έχουν αυτοί που πηγαίνουν στην Εκκλησία;

Πρέπει οι πιστοί να στέκονται στην Εκκλησία με πίστη, με φόβο Θεού και με προσοχή. Έχουν καθήκον, όσο μπορούν να βιάζουν τον εαυτόν των να προσεύχονται χωρίς διασκορπισμό του νου και με καρδιακή αίσθηση.

Τα καθήκοντα επίσης των χριστιανών που πηγαίνουν στην Εκκλησία είναι:

Να είναι συμφιλιωμένοι με όλους τους ανθρώπους και να ζητούν συγχώρηση σε όσους έφταιξαν.

Να διατηρούν αγνότητα σχέσεων τουλάχιστον δύο ήμερες πριν πάνε στην Εκκλησία και μία ήμερα τουλάχιστον όταν γυρίζουν από την Εκκλησία.

Να πηγαίνουν στις ιερές ακολουθίες πολύ πρωί για να έχουν καιρό να αφοσιωθούν με ησυχία και να ακούσουν την ακολουθία του όρθρου.

Κάθε χριστιανός να προσκομίζει, κατά την δύναμη του, ένα δώρο στον Κύριο - έστω το πιο μικρό - σαν θυσία και προσφορά από τους κόπους των χεριών του.

Να δίνη ονόματα για μνημόνευση και να ζήτα από τον ιερέα να του βγάλει μερίδα για τους ζώντας και νεκρούς της οικογενείας του.

Στην Εκκλησία οι πιστοί υποχρεούνται να στέκονται με σεμνότητα, οι άνδρες στο δεξιό μέρος, ενώ οι γυναίκες στο αριστερό.

Να είναι ντυμένοι με καθαρά και σεμνά ενδύματα, ενώ οι γυναίκες να φορούν μανδήλι στο κεφάλι και με ταπεινή την όψη.

Στον καιρό της ακολουθίας απαγορεύεται να ομιλούν, εκτός μεγάλης ανάγκης.

Όταν αρχίσει η Θεία Λειτουργία, οι πιστοί πρέπει να μένουν καθένας στον τόπο του και να μη προσκυνούν τις άγιες εικόνες.

Να ακούουν την Θεία Λειτουργία με μεγάλη ευλάβεια και να παρακολουθούν τις προσευχές και ψαλμωδίες του χορού.

Να ακούουν με προσοχή το Αποστολικό ανάγνωσμα, το Ιερό Ευαγγέλιο, καθώς και το κήρυγμα.

Να μην εξέρχονται από την Εκκλησία, πριν τελειώσει ή Θεία Λειτουργία, εκτός από μεγάλη ανάγκη.

Οι προετοιμασμένοι με εξομολόγηση πιστοί για την Θεία Κοινωνία να διαβάζουν τις κατάλληλες προσευχές της Θείας Μεταλήψεως στο σπίτι των και πριν πλησιάσουν στα 'Αγια, να ζητούν συγχώρηση από όλους τους πιστούς.

Μετά την Θεία Κοινωνία, όσοι κοινώνησαν να διαβάζουν τις ευχές της ευχαριστίας περνώντας την ήμερα εκείνη με χαρά πνευματική και να φυλάγονται από οποιονδήποτε πειρασμό.

Οι γονείς να οδηγούν τακτικά τα παιδιά των στην Εκκλησία, φροντίζοντας να τα κοινωνούν των ’χραντων Μυστηρίων.

Μετά το τέλος των ιερών ακολουθιών, οι χριστιανοί να επιστρέφουν με ευλάβεια στα σπίτια τους, διερχόμενοι την ημέρα των με ιερές σκέψεις, αναγνώσεις πνευματικών βιβλίων και επισκέψεις των ασθενών.

Υποχρεούνται επίσης να λέγουν και στους άλλους οικείους των που δεν ήλθαν στην Εκκλησία, τι άκουσαν και τι διδάχθηκαν στην Εκκλησία από τα τροπάρια, τις αναγνώσεις και το κήρυγμα.

Αυτά είναι τα σπουδαιότερα καθήκοντα των πιστών, που πηγαίνουν τις Κυριακές και εορτές στην Εκκλησία.



065. Ποια είναι η βαθύτερη σημασία μυστηρίου και δόγματος στην Θεία Λειτουργία;

Η Θεία και Ιερά Λειτουργία στην μυστική της έννοια μας τοποθετεί μπροστά σ' ολόκληρο τον δογματικό και πνευματικό θησαυρό της Ορθόδοξου Εκκλησίας μας.

Ο πρώτος αξιοσημείωτος χαρακτήρ της Θείας Λειτουργίας είναι ότι αυτή η λειτουργική θυσία είναι εξ ολοκλήρου ταυτόσημος με την θυσία του Γολγοθά, με μόνη την διαφορά ότι η θυσία του Χριστού ήταν αιματηρά, ενώ η λειτουργική θυσία είναι αναίμακτος.

Κατόπιν, η θυσία του Γολγοθά επιτελέσθηκε μία φορά και είχε την δύναμη να εξαλείψει όλες τις αμαρτίες του κόσμου, ενώ η λειτουργική θυσία επιτελείται αδιάκοπα μέχρι της συντέλειας των αιώνων και έχει πρωταρχικό σκοπό να δώσει στο κάθε πιστό την σωτηρία, που προήλθε από τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό με την θυσία του Αίματός Του.

Η Θεία Λειτουργία έχει τον χαρακτήρα της θυσίας και του δείπνου.

Το ψωμί και το κρασί μετατρέπονται με την Χάρη του Αγίου Πνεύματος σε Σώμα καν Αίμα Χριστού, τα οποία κατόπιν κοινωνούν δωρεάν, όσοι είναι άξιοι.

Γι' αυτό η Θεία Κοινωνία ονομάζεται ακόμη

Ευχαριστία,

Δείπνο Κυρίου,

Ποτήριο Ευλογίας,

συμπόσιο Αγάπης,

Αγία Κοινωνία κ.λ.π.

(Βλέπε περισσότερα στην «Θεία Λειτουργία» του Αγίου Νικολάου Καβάσιλα).



066. Η Θεία Λειτουργία προσφέρεται μόνο για την συγχώρηση των μνημονευομένων ζώντων και νεκρών, ή και για την συγχώρηση και σωτηρία όλων των ανθρώπων;

Η Θεία Λειτουργία προσφέρεται ως θυσία μόνο για τους πιστούς χριστιανούς.

Στο πρώτο μέρος της Λειτουργίας μπορούν να στέκονται και οι αβάπτιστοι δηλ. οι κατηχούμενοι.

Κατά την διάρκειά της λέγονται προσευχές για την σωτηρία όλων των ανθρώπων, όπως μας διδάσκει ο Απόστολος Παύλος.

Στην Θεία Λειτουργία μνημονεύονται οι πιστοί χριστιανοί και σ' όσους επιτρέπουν οι Ιεροί Κανόνες.



067. Τι μας λέγουν οι ’γιοι Πατέρες για τον σκοπό και την σπουδαιότητα της Θείας Λειτουργίας;

Δεν υπάρχει σ' εμάς τίποτε πιο ωφέλιμο και αγαπητό στον Θεό από την θυσία της Θείας Λειτουργίας, διότι αυτή είναι το έργο του Σωτήρος και η ανάστασης των ανθρώπων και η ένωσης Του με εμάς.

Η Θεία Λειτουργία είναι υπεράνω απ' όλες τις προσευχές και δοξολογίες, είναι θείο μυστήριο, διότι είναι το πλήρωμα της προσευχής που γίνεται στην Εκκλησία και αυτή είναι η ακολουθία που γίνεται τις περισσότερες φορές στην ζωή μας, κατά τον άγιο Συμεών Θεσσαλονίκης.

Η Θεία Λειτουργία είναι το μέσον, το επιστέγασμα και το πλήρωμα των άλλων ακολουθιών, με τις οποίες προσφέρουμε δόξα και ευχαριστία στον Θεό.

Αυτή θα είναι πάντοτε η μόνη χριστιανική Ιερουργία που είναι θεμελιωμένη και τελειωμένη από τον ίδιο τον Σωτήρα μας και ονομάζεται ακόμη στέφος των άλλων επτά εκκλησιαστικών ακολουθιών.

Στον κατάλληλο καιρό της Θείας Λειτουργίας μετατρέπονται τα προσφερόμενα δώρα σε Σώμα και Αίμα Χριστού.

Με αύτη την Θυσία λαμβάνουμε τα Θεία Μυστήρια, όσες φορές είμεθα έτοιμοι πνευματικά.

Απ' αυτή την Θυσία συμμετέχουν και οι νεκροί που τελειώθηκαν με την ορθόδοξο πίστη, με τρόπο αόρατο, κατά την μνημόνευση στο ’γιο Βήμα για την συγχώρηση των αμαρτιών των.



068. Ποίοι μπορούν να μνημονευθούν στην Θεία Λειτουργία και ποίοι δεν μπορούν από τους ζώντας και τους νεκρούς;

Στην Θεία Λειτουργία μπορούν να μνημονευθούν όλοι οι πιστοί χριστιανοί, που δεν έχουν υποπέσει σε συγκεκριμένο κανονικό παράπτωμα.

Από τους ζώντας δεν μνημονεύονται

οι ειδωλολάτρες,

οι άπιστοι,

οι αποστάται,

οι αιρετικοί,

οι αβάπτιστοι,

αυτοί που αμάρτησαν κατά του Αγίου Πνεύματος, δηλ. οι βλάσφημοι του Θεού

και εχθροί της αληθείας με επίγνωση και θέληση της πράξεως τους.

Δεν μνημονεύονται επίσης ούτε αυτοί που συζούν αστεφάνωτοι.



Από τους νεκρούς δεν μνημονεύονται στην Εκκλησία,

όσοι πέθαναν στην απιστία,

στην αίρεση,

οι αυτόχειρες,

τα αβάπτιστα παιδιά

και όσα πέθαναν από εκτρώσεις.



069. Ποια καλά έργα βοηθούν στην προσευχή και ποια γεννιούνται απ' αυτή;

Την προσευχή βοηθάει πολύ η ελεημοσύνη, δεδομένου ότι η ελεημοσύνη είναι πτέρυγα της προσευχής (Όσιος Ιωάννης της Κλίμακος. Λόγος 28 ).

Επίσης την βοηθούν η ησυχία και η εγκράτεια κατά τον λόγο, που λέγει: Από τους σπόρους του ιδρώτος της νηστείας αυξάνεται ο στάχυς του πληρώματος της σοφίας και η ησυχία είναι η κορυφή της τελειότητας για τους προσευχομένους. Και πάλι, αυτός που δοκίμασε την γλυκύτητα της προσευχής θα φύγει από την ηδονή σαν ένα άγριο γαϊδούρι.

Την προσευχή βοηθάει ακόμη η ταπείνωσης, διότι κατά τους Αγίους Πατέρας, όποιος δεν θεωρεί τον εαυτό του ότι είναι αμαρτωλός, η προσευχή του δεν είναι ευπρόσδεκτη στον Θεό, λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος.

Και πάλι την βοηθούν τα δάκρυα και το πένθος διότι, κατά τον ίδιο άγιο συγγραφέα «τα δάκρυα στην προσευχή είναι σημείο του ελέους του Θεού».

Υπάρχουν ακόμη πολλά άλλα έργα που βοηθούν στην πρόοδο της προσευχής, αλλά αυτά είναι τα σπουδαιότερα.

Ενώ τα καλά έργα που γεννιούνται από την προσευχή είναι ομοίως πολλά:

Η πίστης,

η ελπίδα,

η ευσπλαχνία,

η υπομονή,

η εγκράτεια κ.λ.π.

Το ανώτερο αγαθό έργο που βλαστάνει από την ιερά προσευχή είναι η Θεία αγάπη, όπως λέγουν οι περισσότεροι ’γιοι Πατέρες.



070. Τι είναι νηστεία και πόσα είναι τα είδη της;

Νηστεία είναι η πλήρης η μερική εγκράτεια από το καλό και άφθονο φαγητό και ιδιαίτερα από τροφές που προέρχεται από ζώα.

Η νηστεία είναι μία σωματική θυσία, η οποία ενδείκνυται να είναι ενωμένη με την ελεημοσύνη και με τα δώρα που προσκομίζονται στο ’γιο Βήμα.

Η νηστεία μαζί με την ελεημοσύνη, τα προσφερόμενα στην Εκκλησία δώρα (άρτος, οίνος κ.λ.π.) με τις προσκυνήσεις και μετάνοιες των πιστών, όλα μαζί αποτελούν την οφειλομένη σωματική προσκύνηση, σαν μία θυσία στον Κύριο.

Η νηστεία καθιερώθηκε για να ταπεινώνει την ψυχή.

Η νηστεία είναι εγκράτεια απ' όλες τις τροφές ή σε περίπτωση ασθενείας, από μερικές.

Παρομοίως, εγκράτεια από ποτά, απ' όλες τις κοσμικές ασωτίες, απ' όλες τις κακές ορέξεις.

Όλα αυτά ονομάζονται νηστεία.

Η νηστεία ονομάζεται από τους Πατέρας πτέρυγα της προσευχής, η οποία μαζί με την ελεημοσύνη ανεβάζει τον άνθρωπο μέχρι του θρόνου του Θεού.

Η νηστεία βοηθάει τον άνθρωπο να κάνει προσευχή με περισσότερη ευκολία, συμφιλιώνει τον άνθρωπο με τον Θεό και βοηθάει πολύ στην κάθαρση της ψυχής, φονεύοντας τις σωματικές ορέξεις και διευκολύνοντας την απόκτηση της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος.

Αναλόγως της σκληρότητας της, η νηστεία μπορεί να διαιρεθεί σε πολλά είδη:

Νηστεία τελεία,

νηστεία μιας ημέρας,

νηστεία από ηδονικές τροφές

και νηστεία «βασιλική» δηλ. από τις καθημερινές τροφές με εγκράτεια την ημέρα, και όχι μέχρι χορτασμού.



071. Αυτοί που νηστεύουν από ανάγκη έχουν κανένα μισθό; Ενώ αυτοί που δεν μπορούν να νηστεύουν λόγω ασθενείας, μεγάλων βασάνων ή πτώχειας, έχουν καμία τιμωρία;

Αυτοί που νηστεύουν από ανάγκη, εάν ευχαριστούν τον Θεό και δεν γογγύζουν ενώπιον Του, θα έχουν μισθό για την υπομονή τους, διότι είναι γραμμένο «Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς υμών» (Ματθ. 10,22) και «Ο υπομείνας εις τέλος ούτος σωθήσεται» (Μάρκ. 13,13).

Αυτοί που δεν νηστεύουν λόγω ασθενείας, έχουν την άδεια από τους Ιερούς Κανόνες να τρώγουν μερικές δυναμωτικές τροφές που τις έχουν ανάγκη (8ος και 10ος Κανών Αγίου Τιμοθέου Αλεξανδρείας και 69ος Αποστολικός).

Γι' αυτούς που δεν νηστεύουν, - λόγω διαφόρων δύσκολων περιστάσεων -, δεν βρήκαμε στους Κανόνες περί νηστείας καμιά παράγραφο γι' αυτούς, είτε αυτοί είναι στρατιώτες ή κρατούμενοι.

Η νηστεία λοιπόν με την μετάνοια και τα άλλα καλά έργα, συναποτελούν τα καθήκοντα της σωματικής νηστείας.

Για την χρήση οικονομίας στους Κανόνες περί νηστείας, το καλλίτερο είναι να ρωτάμε τον οικείο Επίσκοπο ή τον Πνευματικό μας, ο οποίος, αναλόγως των περιστάσεων, κανονίζει να επιβάλει αντί της νηστείας, άλλα αγαθά έργα.



072. Ποια είναι η μεγαλύτερη και πιο ευάρεστη νηστεία ενώπιον του Θεού;

Οποιαδήποτε νηστεία που γίνεται δεν σημαίνει ότι είναι θρησκευτική νηστεία και ευάρεστη στον Θεό.

Μόνο η νηστεία που γίνεται εν Ονόματι του Θεού, είναι ευπρόσδεκτη και ευάρεστη σ' Αυτόν και σύμφωνα με τον Θείο Νόμο Του, όπως τον έδωσε ο Θεός στον Αδάμ, όπως τον διδάξαν οι προφήται και όπως τον εφήρμοσαν όλοι οι ’γιοι.

Ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, νήστευε σ' όλη την ζωή του.

Ο Σωτήρ δίδαξε για να νηστεύουμε και με ποιο τρόπο (Ματθ.6,16-17 Λουκ.21-24).

Οι δε Απόστολοι, νήστευαν και προσεύχονταν δε (Πράξ. 13,3 14,25).

Μετά απ' αυτά, η μεγαλύτερη και ανώτερη νηστεία, είναι αυτή που γίνεται κατά την διδασκαλία της Αγίας Γραφής, δηλαδή να συνοδεύεται από την ταπείνωση, την ελεημοσύνη, την εγκράτεια των αισθήσεων και λογισμών.

Τα ίδια μας διδάξαν και οι ’γιοι Πατέρες μας.

«Η αληθινή νηστεία, λέγει ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, και ευπρόσδεκτη στον Θεό είναι η χαλιναγώγησης των παθών...».



REMI
Δημοσιεύσεις: 28
Εγγραφή: Παρ Ιούλ 27, 2012 6:38 pm

Re: Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Δημοσίευσηαπό REMI » Κυρ Σεπ 09, 2012 2:58 pm

Νείλος ο Ασκητής

Κεφάλαια περί Προσευχής



Πρόλογος

Την ώρα, που με καίει ο πυρετός και με συνέχει η φλόγωση των ακαθάρτων παθών, με τονώνεις, όπως πάντα, καθώς πιάνω τα θεαγάπητα γράμματά σου παρηγορώντας το νού μου τον κατάκοπο, που σε ό,τι αισχρό περιδιαβάζει. Κι αυτό, γιατί εσύ μακάρια μιμήθηκες το μεγάλο καθηγητή και δάσκαλο. Καθόλου παράδοξο αυτό, γιατί δικό σου μερτικό είναι πάντα τα σπουδαία όπως ήταν του ευλογημένου Ιακώβ. Αφού δηλαδή δούλεψες καλά για χάρη της Ραχήλ και πήρες αντί γι’αυτήν τη Λεία (Γεν.κθ΄ 25), ζητάς τώρα κι εκείνη, που λαχταράς, γιατί ασφαλώς συμπλήρωσες κι αυτής τα εφτά χρόνια.

Εγώ δεν θα μπορούσα ν' αρνηθώ για λόγου μου, πως αν και κόπιασα όλη τη νύχτα, όμως δεν έχω πιάσει τίποτα. Μολοντούτο όταν, μια και μου το 'πες εσύ, πέταξα τα δίχτυα, ψάρεψα πλήθος ψάρια. Δε λέω βέβαια πως είναι μεγάλα, πάντως είναι εκατόν πενήντα τρία (πρβλ. Ιω.κα΄ 11). Και τα ’στειλα μέσ’ στο κοφίνι της αγάπης (αυτό μαρτυρούν τα ισάριθμα κεφάλαια) έχοντας έτσι εκτελέσει την προσταγή σου.

Σε θαυμάζω και ζηλεύω την εξαιρετική πρόθεση, που δείχνεις, αγαπώντας βαθιά τα κεφάλαια περί προσευχής. Γιατί δε λαχταράς απλώς αυτά, που χρωστούν σε χέρια την ύπαρξή τους και είναι γραμμένα με μελάνη, αλλά εκείνα, που είναι με ασφάλεια βαλμένα στο νού με τη βοήθεια της αγάπης και της αμνησικακίας. Επειδή όμως όλα έχουνε διπλό χαρακτήρα, δέξου και όσα σου στέλνω το ένα δίπλα στο άλλο σύμφωνα με όσα λέει ο σοφός Ιησούς του Σειράχ (Σοφ. Σει. μβ΄ 24) και νιώσε εκτός από το γράμμα και το πνεύμα τους, γιατί το νόημα πάει πριν από το γράμμα. Αν δηλαδή λείπει το νόημα ούτε και το γράμμα θα υπάρχει. Δύο λοιπόν είναι οι τρόποι προσευχής. Ο ένας είναι πρακτικός κι ο άλλος ενθεωρητικός. Το ίδιο συμβαίνει και με τους αριθμούς. Το ένα στοιχείο τους, είναι προφανές, είναι η ποσότητα. Το άλλο στοιχείο, το σημαινόμενο, είναι η ποιότητα. Έχοντας δηλαδή διαπραγματευθεί το θέμα της προσευχής σε εκατόν πενήντα τρία κεφάλαια σου έχω στείλει ευαγγελικό μισθό για να βρείς την τερπνότητα του συμβολικού αριθμού και το τριγωνικό και εξαγωγικό σχημα, που υποδηλώνει ταυτόχρονα από τη μια μεριά ευσέβεια γεμάτη γνώση της αγίας Τριάδος και από την άλλη διάγραμμα ετούτου εδώ του κειμένου. Αλλά και ο αριθμός εκατό είναι, αν τον πάρεις μοναχό του, τετράγωνος. Ο αριθμός πενήντα τρία είναι τριγωνικός και σφαιρικός, γιατί ο αριθμός εικοσιοχτώ, που είναι το ένα κομμάτι, είναι τριγωνικός, ενώ ο αριθμός εικοσιπέντε, το άλλο κομμάτι, είναι σφαιρικός, αφού πέντε φορές το πέντε μας κάνει εικοσιπέντε.

Έχεις λοιπόν το τετραγωνικό σχήμα όχι μόνο με την τετρακτύν (δηλαδή το άθροισμα των τεσσάρων πρώτων αριθμών 1+2+3+4=10) των αρετών, αλλά και τη σοφή γνώση αυτού του αιώνος, που μοιάζει με τον αριθμό εικοσιπέντε, γιατί οι χρόνοι είναι σφαιρικοί. Ο χρόνος κυλάει βδομάδα τη βδομάδα, μήνα το μήνα, χρονιά τη χρονιά και εποχή την εποχή, όπως βλέπουμε στην κίνηση του ήλιου και της σελήνης, της άνοιξης και του καλοκαιριού και τα λοιπά.

Το τρίγωνο θα μπορούσε να σημαίνει για σένα τη γνώση της αγίας Τριάδος. Υπάρχει όμως και άλλη θεώρηση του αριθμού. Αν λάβεις υπόψη σου το σύνολο του αριθμού, επειδή είναι τριγωνικός, σκέψου τότε πως ο αριθμός εκατόν πενήντα τρία προσφέρει την πρακτική, τη φυσική και τη θεολογική γνώση ή την πίστη, την ελπίδα και την αγάπη (Α΄Κορ. ιγ΄13), χρυσάφι, ασήμι, πολύτιμα πετράδια (πρβλ. Α΄Κορ. γ΄12). Τέτοιο λοιπόν είναι το νόημα του αριθμού. Ελπίζω όμως πως δεν θα περιφρονήσεις την ευτέλεια των κεφαλαίων αυτών ως μαθημένος να χορταίνεις, αλλά και να στερείσαι (Φιλιπ. δ΄12). Ναι, βέβαια δεν θα τα περιφρονήσεις και γιατί ακόμα θυμάσαι εκείνον, που δεν παραπέταξε τα δύο λεπτά της χήρας (Μάρκ.ιβ΄42) αλλά τα δέχτηκε πιο πολύ, κι από πολλών τον πλούτο. Επειδή λοιπόν ξέρεις να φυλάς της εύνοιας και της αγάπης τον καρπόν για τους γνήσιους αδελφούς σου, προσευχήσου και για μένα τον άρρωστο αδελφό σου. Προσευχήσου να γίνω γερός και σηκώνοντας απ’εδώ κι εμπρός τον «κράββατόν» μου (Μάρκ.ιβ΄11) να περπατώ με τη χάρη του Χριστού. Αμήν.


ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ

1. Αν θέλει κανένας να φκιάσει ευωδιαστό θυμίαμα, πρέπει να συνθέσει σε ίση ποσότητα διάφανο και καθαρό λιβάνι, κασσία, όνυχα και στακτή, σύμφωνα με όσα λέει ο Νόμος (πρβλ. Εξόδ. λ΄ 34). Αυτά τα υλικά υποδηλώνουν τις τέσσερις βασικές αρετές. Αν έχουν δηλαδή όλη την πληρότητα και είναι στον ίδιο βαθμό αναπτυγμένες τότε δεν πρόκειται να προδοθεί ο νούς.

2. Όταν καθαρθεί η ψυχή με την πληρότητα των εντολών, δηλαδή με την εκπλήρωση και εφαρμογή τους, τότε κάνει ακλόνητη την τάξη του νού, καθιστώντας τον ικανό να δεχτεί την κατάσταση εκείνη, που αναζητάει.

3. Η προσευχή είναι επικοινωνία του νού με το Θεό. Σε ποια κατάσταση, αλήθεια, πρέπει να βρίσκεται ο νούς για να μπορέσει να απλωθεί και εκταθεί αμετάστροφα ως τον Δεσπότη του και να τον συναναστρέφεται συνομιλώντας μαζί του χωρίς την παρεμβολή κανενός ενδιαμέσου;

4. Αν, όταν προσπάθησε ο Μωϋσής να πλησιάσει τη φλεγόμενη βάτο, εμποδίστηκε, ώσπου να λύσει το υπόδημα των ποδιών του (Εξόδ. γ΄ 5), πώς εσύ, που θέλεις να ιδείς τον πέρα από κάθε αίσθηση και έννοια και να γίνεις φίλος του, δεν θα πρέπει να λύσεις και να πετάξεις από πάνω σου κάθε νόημα μολυσμένο από πάθος;

5. Πριν από κάθε τι άλλο να προσεύχεσαι να λάβεις το δώρο των δακρύων, για να μαλακώσεις με το πένθος την αγριάδα, που υπάρχει μέσα στην ψυχή σου, και, αφού κατηγορώντας τον εαυτό σου ομολογήσεις στον Κύριο τις ανομίες σου, να πετύχεις την άφεση των αμαρτιών εκ μέρους του.

6. Να χρησιμοπειείς τα δάκρυα για την πραγμάτωση κάθε αιτήματος. Γιατί χαίρεται πολύ ο Δεσπότης σου, όταν προσεύχεσαι με δάκρυα.

7. Αν χύνεις άφθονα δάκρυα στην προσευχή σου, μην το παίρνεις καθόλου επάνω σου, σαν τάχατες να στέκεις πιο ψηλά απ’τους πολλούς. Γιατί με δάκρυα έχει αποχτήσει δύναμη η προσευχή σου, για να μπορέσεις πρόθυμα να ομολογήσες τις αμαρτίες σου και να εξευμενίσεις το Δεσπότη. Μη μετατρέψεις λοιπόν σε πάθος ό,τι αποτελεί προφύλαξη από τα πάθη, για να μην παροργίσεις πιο πολύ αυτόν, που έχει δώσει τη χάρη.

8. Πολλοί χύνοντας δάκρυα για τις αμαρτίες τους, επειδή ξέχασαν το σκοπό των δακρύων, κατάντησαν σε τρέλα ξεφεύγοντας απ’αυτόν.

9. Στάσου επίμονα και προσευχήσου έντονα και σιχάσου τις συνομιλίες των φροντίδων και των λογισμών. Γιατί σε ταράζουν και σε συγχύζουν για να σε κάνουν άτονο.

10. Όταν σε ιδούν οι δαίμονες πρόθυμο να προσευχηθείς αληθινά, τότε βάζουν με τέχνη μέσα σου σκέψεις μερικών πραγμάτων τάχατες αναγκαίων και ύστερ’από λίγο σε κάνουν να τα ξεχάσεις κινώντας έτσι το νού σε αναζήτησή τους. Κι ο νούς μη βρίσκοντάς τα πέφτει σε κατάσταση αθυμίας και λύπης. Όταν όμως σταθεί σε προσευχή, του θυμίζουν αυτά, που αναζητούσε και είχε στη μνήμη του, με το σκοπό να κινηθεί ο νούς για απόχτηση της γνώσης τους και να χάσει την καρποφόρα προσευχή.

11. Αγωνίσου να κρατάς το νού σου την ώρα της προσευχής κουφό και άλαλο. Έτσι θα μπορέσεις να προσευχηθείς.

12. Όταν σε συναντήσει πειρασμός ή ολοένα σε ερεθίζει διάθεση αντιλογίας με σκοπό να κινήσεις την οργή σου εναντίον του σατανά ή να βγάλεις άναρθη κραυγή, θυμήσου την προσευχή και την κρίση, που γίνεται όσο αυτή διαρκεί, και παρευθύς θα ηρεμήσει η άτακτη κίνηση μέσα σου.

13. Όσα κάνεις για να αμυνθείς εναντίον του αδελφού σου, που σε έχει αδικήσει, όλα θα σου γίνουν σκάνδαλο την ώρα της προσευχής.

14. Η προσευχή είναι βλάστημα πραότητας και αοργησίας.

15. Η προσευχή είναι προβολή χαράς και ευχαριστίας.

16. Η προσευχή είναι προφύλαγμα από λύπη και αθυμία (κακοκεφιά).

17. Πήγαινε, πούλησε τα υπάρχοντά σου και μοίρασε την αξία τους στους φτωχούς (Ματθ. ιθ΄ 21) και φορτωμένος το σταυρό απαρνήσου τον εαυτό σου (Ματθ. ις΄ 24), για να μπορέσεις να προσευχηθείς απερίσπαστα.

18. Αν θέλεις να προσεύχεσαι αξιέπαινα, να απαρνιέσαι κάθε στιγμή και κάθε ώρα τον εαυτό σου και πάσχοντας τα πάνδεινα να στοχάζεσαι βαθιά πάνω στην προσευχή.

19. Θα βρείς τον καρπό της όποιας δυσχέρειας υπομένεις, φιλοσοφώντας την την ώρα της προσευχής.

20. Αν λαχταράς να προσευχηθείς όπως πρέπει, να μην πικραίνεις καμιά ψυχή. Αλλιώς άδικα τρέχεις.

21. Άφησε το δώρο σου, λέει το ιερό Ευαγγέλιο, μπροστά στο θυσιαστήριο και πήγαινε πρώτα συμφιλιώσου με τον αδερφό σου (Ματθ. ε΄24) και τότε θα προσευχηθείς χωρίς καμιά ταραχή. Γιατί η μνησικακία αμαυρώνει και αδυνατίζει το ηγεμονικό της ψυχής, το νου, και σκοτίζει τις προσευχές σου.

22. Όσοι σωριάζουν λύπες και μνησικακίες μέσα τους, μοιάζουν μ’αυτούς, που βγάνουν νερό από το πηγάδι και το αδειάζουν σε τρύπιο πιθάρι.

23. Αν είσαι υπομονετικός, θα προσεύχεσαι με χαρά.

24. Όταν προσεύχεσαι όπως πρέπει, θα συναντήσεις τέτοια πράγματα, που να σου φαίνεται πως μ’όλο σου το δίκαιο πρέπει να εξοργιστείς. Δεν υπάρχει όμως δικαιολογημένος θυμός εις βάρος του διπλανού μας. Γιατί αν καλοεξετάσεις, θα βρείς πως είναι δυνατό και δίχως θυμό να τακτοποιηθεί μια χαρά το ζήτημα. Κάνε λοιπόν ό,τι περνάει από το χέρι σου για να μην ξεσπάσεις σε θυμό.

25. Κοίτα μήπως νομίζοντας ότι γιατρεύεις τον άλλο, αποδειχτείς εσύ ο ίδιος αγιάτρευτος και βάζεις εμπόδια στην προσευχή σου.

26. Αν αποφεύγεις το θυμό, θα βρείς κα συ έλεος και θα φανείς φρόνιμος και θα λογαριαστείς κι εσύ ανάμεσα σ’εκείνους που προσεύχονται.

27. Αν αρματώνεσαι ενάντια στο θυμό, δεν πρέπει να ανέχεσαι καμιά επιθυμία. Γιατί αυτή δίνει υλικό στο θυμό κι αυτός με τη σειρά του ταράζει το νοητό (νοερό) μάτι, βλάφτοντας πολύ την πνευματική κατάσταση, που μέσα μας δημιουργεί η προσευχή.

28. Μην προσεύχεσαι μόνο με την εξωτερική στάση, αλλά παρακίνα το νού σου να έρχεται σε συναίσθηση της πνευματικής προσευχής με πολύ φόβο.

29. Μερικές φορές ευθύς ως πας για προσευχή, θα προσευχηθείς καλά. Κι άλλοτε πάλι, κι αν ακόμα κουραστείς πολύ, δε θα πετύχεις το σκοπό αυτό. Και τούτο για να ζητήσεις ακόμη πιο πολύ προσευχή και, αφού τη λάβεις να μη φοβάσαι μη τυχόν και σου αρπάξουν το κατόρθωμα.

30. Όταν έρθει άγγελος, μονομιάς φεύγουν όλοι όσοι μας ενοχλούν και βρίσκεται ο νούς σε πολλή άνεση καθώς προσεύχεται σωστά. Άλλοτε όμως, όταν μας έρχεται ο συνηθισμένος πόλεμος, χτυπιέται και αγωνίζεται ο νούς και δεν του επιτρέπεται κεφάλι να σηκώσει, γατί έχει πιά αποκτήσει την ποιότητα λογής λογής παθών. Όμως ζητώντας πιο πολύ θα βρεί. Κι αν χτυπάει την πόρτα, θα του ανοίξουν (πρβλ. Ματθ. ζ΄8 ).

31. Μην προσεύχεσαι να γίνουν τα δικά σου θελήματα, γιατί χωρίς άλλο δε συμφωνούν με του Θεού το θέλημα. Να προσεύχεσαι μάλλον καθώς διδάχτηκες λέγοντας «γενηθήτω το θέλημα σου εν εμοί» (πρβλ. Λουκ.κβ΄42). Και για κάθε πράγμα με τον ίδιο τρόπο να ζητάς να γίνεται το δικό του θέλημα. Γιατί θέλει ο Θεός το αγαθό κι αυτό, που συμφέρει στην ψυχή σου. Εσύ οπωσδήποτε δεν θα το ζητάς αυτό.

32. Πολλές φορές στην προσευχή μου ζήτησα να γίνει αυτό, που εγώ νόμιζα καλό. Και επέμεινα στο αίτημα εκβιάζοντας ασυλλόγιστα το θέλημα του Θεού μη αναθέτοντας σ’αυτόν να οικονομήσει ό,τι εκείνος ξέρει για συμφέρον μου. Και όμως, όταν έλαβα ό,τι ζητούσα δυσανασχέτησα πολύ, επειδή δε ζήτησα να γίνει μάλλον το θέλημα του Θεού. Δεν ανταποκρίθηκε δηλαδή στις προσδοκίες μου ό,τι του ζήτησα.

33. Τι είναι αγαθό παρά ο Θεός; Ας αναθέσουμε λοιπόν σ’αυτόν όλα μας τα ζητήματα κι όλα θα πάνε καλά για μας. Γιατί αυτός, που είναι αγαθός, είναι οπωσδήποτε και αγαθών δωρεών χορηγός.

34. Μη λυπάσαι, όταν δεν παίρνεις από το Θεό αμέσως ό,τι ζητάς. Γιατί θέλει να σε ευεργετήσει ακόμα πιο πολύ, αν μένεις αφοσιωμένος σ’αυτόν με την επίμονη προσευχή. Και τι άλλο είναι ανώτερο από τη συναναστροφή σου με το Θεό και από την απασχόλησή σου με τη μαζί του επικοινωνία;

35. Απερίσπαστη προσευχή είναι ύψιστη νόηση του νού.

36. Η προσευχή είναι ανάβαση του νού προς το Θεό.

37. Αν ποθείς να προσευχηθείς, απαρνήσου τα πάντα, για να κληρονομήσεις το πάν.

38. Προσευχήσου πρώτα να γίνεις καθαρός από τα πάθη. Προσευχήσου δεύτερο να απαλλαγείς από την άγνοια και τη λήθη. Προσευχήσου τρίτο να γλιτώσεις από κάθε πειρασμό και εγκατάλειψη.

39. Ζήτα στην προσευχή σου μόνο τη δικαιοσύνη του Θεού και τη βασιλεία του (Ματθ.ς΄33), δηλαδή την αρετή και τη γνώση. Κι όλα τα υπόλοιπα θα σου προστεθούν.

40. Είναι δίκαιο να μην προσεύχεσαι μόνο για τη δική σου κάθαρση, αλλά και για κάθε συνάνθρωπό σου, για να μιμηθείς τον αγγελικό τρόπο προσευχής.

41. Πρόσεχε αν στέκεις αληθινά μπρός στον Θεό την ώρα της προσευχής σου ή μήπως νικιέσαι από ανθρώπινο έπαινο κι αυτόν βιάζεσαι να κυνηγήσεις με πρόσχημα το μάκρεμα της προσευχής.

42. Αν προσεύχεσαι μαζί με αδελφούς ή και μόνος σου, αγωνίζου να μην προσεύχεσαι από συνήθεια, αλλά από (και με) συναίσθηση.

43. Συναίσθηση προσευχής σημαίνει ευλαβική και κατανυκτική περίσκεψη και οδύνη της ψυχής με ομολογία των κριμάτων της και μυστικούς στεναγμούς.

44. Αν ο νούς σου ξεκλέβεται ακόμα την ώρα της προσευχής, δεν κατάλαβε ακόμα πως ο μοναχός προσεύχεται, αλλά είναι ακόμα κοσμικός, που στολίζει την εξωτερική σκηνή.

45. Όταν προσεύχεται, φύλαγε με όλη σου τη δύναμη τη μνήμη σου, για να μη σου αραδιάζει τα δικά της, αλλά να παρακινάς τον εαυτό σου να λαβαίνει συνείδηση πως στέκεις μπροστά στο Θεό. Γιατί συνήθως ξεκλέβεται πολύ ο νούς από τη μνήμη την ώρα της προσευχής.

46. Όταν προσεύχεσαι, σου φέρνει η μνήμη ή φαντασίες παλιών πραγμάτων ή καινούργιες φροντίδες ή το πρόσωπο αυτουνού, που σε έχει πικράνει.

47. Ο δαίμονας φθονεί πολύ τον άνθρωπο, που προσεύχεται, και χρησιμοποιεί κάθε μέσο για να παραβλάψει το σκοπό του. Δεν παύει λοιπόν να βάζει σε κίνηση τα νοήματα (έννοιες) των πραγμάτων δια μέσου της μνήμης και ανακατεύει όλα τα πάθη δια μέσου της σάρκας για να μπορέσει να τον εμποδίσει στον άριστο δρόμο και την εκδημία του στο Θεό.

48. Όταν, αν και έκανε πολλά ο παμπόνηρος δαίμονας, δεν μπορέσει να δημιουργήσει εμπόδια στην προσευχή του δικαίου, χαλαρώνει τότε για λίγο την πίεσή του και μετά τον εκδικιέται όταν προσευχηθεί. Γιατί ή αφανίζει, ερεθίζοντάς τον σε οργή, την εξαίρετη κατάσταση της προσευχής, που δημιουργείται μέσα του, ή, ερεθίζοντάς τον σε αλόγιστη ηδονή,περιγελάει υβριστικά το νού.

49. Όταν προσευχηθείς όπως πρέπει, περίμενε αυτά, που δεν πρέπουν, και αντιστάσου γενναία φυλάγοντας τον καρπό σου. Γιατί από την πρώτη αρχή έχεις ταχθεί σε τούτο ακριβώς το έργο, δηλαδή στο «εργάζεσθαι και φυλάσσειν» (Γενέσ. β΄15). Μη λοιπόν, αφού δούλεψες, αφήνεις αφύλαχτο ό,τι πραγματοποιήθηκε. Αλλιώς δεν ωφελεί σε τίποτε η προσευχή σου.

50. Όλος ο πόλεμος, που γίνεται ανάμεσα σε μας και τους ακάθαρτους δαίμονες, δε γίνεται για τίποτε άλλο παρά για την πνευματική προσευχή. Οι δαίμονες εχθρεύονται πολύ την προσευχή και τους είναι πολύ δυσάρεστη, ενώ για μας είναι σωτήρια και πάρα πολύ χρήσιμη.

51. Τι θέλουν να ενεργούν μέσα μας οι δαίμονες; Γαστριμαγία, πορνεία, φιλαργυρία, οργή, μνησικακία και τα υπόλοιπα πάθη, ώστε, αφού χοντρήνει ο νούς από αυτά, να μην μπορεί να προσευχηθεί όπως πρέπει. Γιατί όταν κυριαρχήσουν τα πάθη του μη λογικού μέρους της ψυχής, δεν αφήνουν το νού να κινείται λογικά.

52. Εργαζόμαστε και εφαρμόζουμε τις αρετές για τους λόγους των γεγονότων, αυτών, που έχουν γίνει, των δημιουργημάτων δηλαδή. Και του λόγους των γεγονότων για το λόγο, που τους δίνει ουσία και ύπαρξη. Κι αυτός συνήθως φανερώνεται στην κατάσταση της προσευχής.

53. Κατάσταση προσευχής είναι μόνιμη ψυχική διάθεση, ελεύθερη από πάθη, που αρπάζει το φιλόσοφο νού σε ύψος νοητό με πολύ σφορδό έρωτα.

54. Δεν πρέπει να είναι όποιος θέλει να προσευχηθεί αληθινά, μόνο κύριος του θυμού και της επιθυμίας, αλλά και ελεύθερος από κάθε νόημα εμπαθές (διαποτισμένο ή επηρεασμένο από πάθος).

55. Όποιος αγαπάει το Θεό, κουβεντιάζει μαζί του σαν με τον πατέρα του, ενώ ταυτόχρονα σιχαίνεται κάθε νόημα γεμάτο παθος (εμ-παθές).

56. Το ότι κάποιος έχει πετύχει την απάθεια, δε σημαίνει πως και προσεύχεται αληθινά. Γιατί μπορεί να βρίσκεται μπλεγμένος στα γυμνά νοήματα και να τραβάει την προσοχή του η γνώση στα γυμνά νοήματα και να βρίσκεται μακρυά από το Θεό.

57. Όταν δε μένει ώρα πολλή ο νούς στις γυμνές έννοιες των πραγμάτων, δε σημαίνει αυτό πως έφτασε κι όλας σε κατάσταση προσευχής. Γιατί μπορεί να βρίσκεται πάντα σε κατάσταση θεωρίας των πραγμάτων (δηλ. έννοιες πραγμάτων), δίνουν σχήμα και μορφή στο νού και τον οδηγούν μακρυά από το Θεό.

58. Αν ο νούς δεν ξεπέρασε τη θεωρεία (θεώρηση) της σωματικής φύσης, δεν είδε τέλεια τον τόπο του Θεού. Γιατί μπορεί να μένει στην γνώση των πραγμάτων και να παίρνει μορφή σύμφωνη μ’αυτά.

59. Αν θέλεις να προσευχηθείς, έχεις ανάγκη του Θεού, που δίνει «ευχήν τω ευχομένω» δίνει λόγια προσευχής σ’όποιον προσεύχεται (Α΄ Βασ. β΄ 9). Να τον επικαλείσαι λοιπόν λέγοντας «αγιασθήτω το όνομά σου, ελθέτω η βασιλεία σου» (Ματθ.ς΄9), δηλαδή να έρθει το Άγιο Πνεύμα και ο Μονογενής Σου Υιός. Γιατί έτσι μας δίδαξε ο Χριστός, όταν έλεγε, πως πρέπει να προσκυνούμε και να λατρεύουμε τον Πατέρα «εν Πνεύματι και αληθεία» (Ιω. δ΄ 24).

60. Όποιος προσεύχεται «εν πνεύματι και αληθεία» δε δοξάζει το Θεό παίρνοντας αφορμή από τα κτίσματα, αλλά τον υμνεί παίρνοντας αφορμή από αυτόν τον ίδιο.

61. Αν είσαι θεολόγος, θα προσευχηθείς αληθινά. Κι αν προσεύχεσαι αληθινά, είσαι θεολόγος.

62. Όταν ο νούς σου, από πολύν πόθο για το Θεό μοιάζει να αποτραβιέται σιγά σιγά από τη σάρκα και σιχαίνεται όλα τα νοήματα, που προέρχονται από τις αισθήσεις ή τη μνήμη ή την ιδιοσυγκρασία γεμίζοντας από χαρά και ευλάβεια, τότε να θεωρείς πως έχεις πλησιάσει τα όρια της αληθινής προσευχής.

63. Συμπάσχοντας με την ασθένειά μας το Άγιο Πνεύμα έρχεται σε μάς αν και είμαστε ακάθαρτοι. Κι αν βρεί να προσεύχεται μόνον ο νούς σ’αυτό και σύμφωνα με την αλήθεια, τότε επιβιβάζεται σ’αυτόν και εξαφανίζει όλη τη φάλαγγα των λογισμών ή των νοημάτων, που τον περικυκλώνει, παρακινώντας τον σε έρωτα πνευματικής προσευχής.

64. Όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες δημιουργούν στο νού σκέψεις ή ιδέες ή εσωτερικές θεωρήσεις (θεάσεις) αλλοιώνοντας το σώμα. Ο Κύριος όμως κάνει το αντίθετο. Τοποθετεί μέσα στο νού τη γνώση, επιβαίνοντας στον ίδιο το νού αυτών, που θέλει. Και δια μέσου του νού κατευνάζει και καταπραΰνει την ακράτεια του σώματος.

65. Όποιος αγαπάει την αληθινή προσευχή, αλλά θυμώνει και μνησικακεί, δεν είναι αψεγάδιαστος. Γιατί μοιάζει μ’εκείνον, που θέλει να βλέπει καλά και καθαρά, αλλά κουνάει ταραγμένα και νευρικά τα μάτια του.

66. Αν ποθείς να προσευχηθείς, μην κάνεις τίποτε από όσα είναι αντίθετα από την προσευχή, για να σε πλησιάσει ο Θεός και να συμπορευθεί μαζί σου.

67. Μη συλλάβεις μέσα σου οποιοδήποτε σχήμα του Θεού, όταν προσεύχεσαι, και μην επιτρέπεις να λάβει κάποια μορφή ο νούς, αλλά να προσεύχεσαι άυλα στον άυλο και θα καταλάβεις.

68. Φυλάξου από τις παγίδες των εχθρών. Συμβαίνει δηλαδή ενώ προσεύχεσαι καθαρά και χωρίς εσωτερική ταραχή, να σου έρχεται μονομιάς κάποια μορφή παράδοξη και αλλόκοτη και να σου δημιουργεί μεγάλη ιδέα για τον ευατό σου, επειδή στη μορφή εκείνη τοποθετείς το Θεό. Κι αυτό, για να σε πείσει πως με το μέγεθος, δηλαδή αυτή η αλλόκοτη μορφή, που σου φανερώθηκε έτσι μονομιάς και ξαφνικά είναι το θείο. Όμως το θείο είναι άποσο (ξένο προς κάθε ποσότητα και μέγεθος) και ασχημάτιστο (ελεύθερο από κάθε περιοριστικό εξωτερικό σχήμα).

69. Όταν ο φθονερός δαίμονας δεν θα μπορέσει να κινήσει τη μνήμη την ώρα της προσευχής, τότε εκβιάζει την κράση του σώματος να παράγει κάποια φαντασία στο νού και να του αλλάξει έτσι (του νού δηλαδή) τη μορφή. Κι αυτός, που είναι συνηθισμένος να βρίσκεται πάντα μαζί με νοήματα, εύκολα λυγίζει. Κι όποιος βιάζεται να φτάσει στην άυλη και ασχημάτιστη γνώση, ξεγελιέται κατέχοντας καπνό αντί για φώς.

70. Στάσου στη σκοπιά σου φυλάγοντας το νού σου από νοήματα την ώρα της προσευχής, για να ολοκληρώσεις την αίτησή σου και να μείνεις στην ηρεμία σου σταθερά, ώστε να επιφοιτήσει και σε σένα αυτός, που συμπάσχει με όσους αγνοούν. Και τότε θα λάβεις δώρο προσευχής παρά πολύ λαμπρό.

71. Δεν θα μπορέσεις να προσευχηθείς καθαρά, αν μπερδεύεσαι με υλικά πράγματα και ταράζεσαι με αδιάκοπες φροντίδες. Γιατί προσευχή είναι απόθεση (απομάκρυση από το νού, απαλλαγή του από) νοημάτων.

72. Ο δεμένος δεν μπορεί να τρέξει. Ούτε νούς, που δουλεύει σαν σκλάβος σε πάθος, μπορεί να ιδεί τόπο προσευχής πνευματικής. Γιατί τραβιέται και μεταφέρνεται εδώ κι εκεί απ΄το εμπαθές (δηλαδή το δέσμιο σε πάθος) νόημα και υπό την προϋπόθεση αυτή δεν θα έχει τόπο, όπου να στέκεται ακλόνητα και σταθερά.

73. Όταν λοιπόν ο νούς προσεύχεται καθαρά και ελεύθερος από πάθη (απαθώς), τότε οι δαίμονες δεν του κάνουν επίθεση από τα αριστερά (δηλαδή με αρνητικό τρόπο), αλλά από τα δεξιά (δηλαδή με θετικό τρόπο). Του υποβάλλουν δηλαδή μια ιδέα και κάποιο σχήμα από αυτά, που αγάπαει η αίσθηση, ώστε να του φαίνεται πως πέτυχε τέλεια το σκοπό της προσευχής. Και αυτό, είπε ένας με φωτισμένη γνώση άνθρωπος, γίνεται από το πάθος της κενοδοξίας και προκαλείται από το δαίμονα, που αγγίζει τον εγκέφαλο.

74. Νομίζω πως ο δαίμονας, ο οποίος αγγίζει τον τόπο, που ανάφερα πιο πάνω, μετατρέπει το γύρω από το νού φώς όπως θέλει. Έτσι κινείται το πάθος της κενοδοξίας σε λογισμό, ο οποίος δίνει ανόητα τέτοια μορφή στον ασχημάτιστο νού, που να φαίνεται σαν εντοπισμός της θείας και ουσιώδους γνώσεως. Κι αν ένας τέτοιος άνθρωπος δεν ενοχλείται από σαρκικά και ακάθαρτα πάθη, αλλά τάχα βρίσκεται στον τόπο της προσευχής με καθαρή διάθεση, του φαίνεται πως δεν του συμβαίνει μέσα του πια καμιά αντίθετη ενέργεια υποθέτει επομένως πως η εμφάνιση στο νού του, που γίνεται από το δαίμονα, είναι θεία. Αυτό το κάνει ο δαίμονας με πολλή επιτηδειότητα και δια μέσου του εγκεφάλου αλλοιώνει το φώς, που συνδέεται με τον εγκέφαλο, και του δίνει τέτοια μορφή, που αναφέραμε προηγουμένως.

75. Όταν έρθει άγγελος Θεού, μ’ένα του λόγο μόνο παύει από πάνω μας κάθε εχθρική ενέργεια και κινεί το φώς του νού, ώστε να ενεργεί χωρίς παραπλάνηση.

76. Αυτό, που λέγεται στην Αποκάλυψη, ότι ο άγγελος φέρνει το θυμίαμα για να το προσφέρει με τις προσευχές των αγίων (Αποκαλ. η΄ 3-4), νομίζω πως είναι αυτή η χάρη, που ενεργείται δια μέσου του αγγέλου. Γιατί βάζει μέσα στην ψυχή γνώση της αληθινής προσευχής, ώστε να μένει στο εξής ο νούς έξω από κάθε κλονισμό, ακηδία (πνευματική νάρκη και αδράνεια) και αμέλεια.

77. Λέγεται στην Αποκάλυψη πως οι φιάλες των θυμιαμάτων είναι οι προσευχές των αγίων, τις οποίες κρατούσαν οι εικοσιτέσσερις πρεσβύτεροι (Αποκ. ε΄8 ). Πρέπει κάτω από την εικόνα της φιάλης να εννοήσουμε τη φιλία με το Θεό, δηλαδή την τέλεια και πνευματική αγάπη, που, όταν υπάρχει, γίνεται η προσευχή «εν πνεύματι και αληθεία» (Ιω. δ΄ 23-24).

78. Όταν νομίσεις πως δεν χρειάζεσαι δάκρυα στην προσευχή σου, σκέψου πόσο απέχεις από το Θεό, ενώ έπρεπε να είσαι διαρκώς μαζί του και μέσα του, και τότε θα δακρύσεις με μεγαλύτερη θέρμη.

79. Βεβαιότατα, όταν έχεις επίγνωση των μέτρων σου, ευχαρίστως θα πενθήσεις ελεεινολογώντας τον εαυτό σου σύμφωνα με ό,τι λέει ο προφήτης Ησαΐας πως, αν και είσαι ακάθαρτος και βρίσκεσαι ανάμεσα σε τέτοιο λαό (παθών), τολμάς να στέκεις μπροστά στον Κύριο σαβαώθ (Ησ.ς΄ 5);

80. Αν προσεύχεσαι αληθινά, θα βρείς πολλή εσωτερική πληροφόρηση. Και θα έρθουν μαζί σου άγγελοι, όπως και στο Δανιήλ, και θα σε φωτίσουν να κατανοήσεις τους λόγους των γινομένων (Δανιήλ β΄ 19).

81. Να ξέρεις πως μας παρακινούν βέβαια οι άγιοι άγγελοι σε προσευχή και μας προστατεύουν με χαρά και προσεύχονται για μας (Ζαχ.α΄ 12, Τωβ. ιβ΄ 12). Αν λοιπόν δείξουμε αμέλεια και δεχτούμε αντιθέτους λογισμούς, τους παροργίζουμε πολύ, γιατί αυτοί βέβαια αγωνίζονται τόσο πολύ για μάς. Εμείς όμως ούτε για τον εαυτό μας δεν θέλουμε να παρακαλέσουμε το Θεό, αλλά καταφρονώντας το ιερό τους λειτούργημα και εγκαταλείποντας το Δεσπότη και Θεό τους συνομιλούμε με τους ακάθαρτους δαίμονες.

82. Να προσεύχεσαι με αταραξία και πραότητα και να ψάλλεις «συνετώς» (Ψαλμ. μς΄ 8 ), με συναίσθηση δηλαδή και κοσμιότητα και θα μοιάζεις αετόπουλο, που σηκώνεται στα αιθέρια ύψη.

83. Η ψαλμωδία γαληνεύει τα πάθη και κάνει να ηρεμεί η ακράτεια του σώματος. Η προσευχή πάλι κάνει το νού να προβαίνει σ’εκείνη ακριβώς την ενέργεια, που είναι εντελώς δική του.

84. Προσευχή είναι η ενέργεια που πρέπει στην αξία του νού. Είναι με άλλα λόγια ανώτερη και γνήσια χρήση του.

85. Η ψαλμωδία είναι ενέργεια πολύμορφης σοφίας. Και η προσευχή είναι προοίμιο άυλης και πολύμορφης γνώσης.

86. Η γνώση είναι ωραιότατη. Γιατί συμπράττει με την προσευχή ξυπνώντας την άυλη δύναμη του νού με το σκοπό να προβεί σε θεωρεία θείας γνώσης.

87. Αν δεν έλαβες ακόμα χάρισμα προσευχής ή ψαλμωδίας, επίμενε και θα λάβεις.

88. «Έλεγε δε αυτοίς παραβολήν προς το δείν αυτούς πάντοτε προσεύχεσθαι και μην εκκακείν» (Λουκ ιη΄ 1-8: τους είπε ο Κύριος Ιησούς μια παραβολή για να τους διδάξει, πως πρέπει να προσεύχονται και να μην αποκάμνουν επιμένοντας στην προσευχή). Λοιπόν μη χάνεις το θάρρος σου στο μεταξύ μήτε την καλή σου διάθεση, επειδή δεν έχεις λάβει ό,τι ζήτησες. Θα το λάβεις τελικά. Ο Κύριος κατέληξε στο παρακάτω συμπέρασμα στην παραπάνω παραβολή: «Αν και δεν φοβούμαι Θεό και πρόσωπο ανθρώπου δεν ντρέπομαι -είπε μέσα του ο άδικος εκείνος δικαστής-όμως επειδή μου έγινε ενοχλητική η γυναίκα ετούτη -η χήρα- θα της αποδώσω το δίκαιό της». «Με τον ίδιο λοιπόν τρόπο και ο Θεός θα αποδώσει γρήγορα το δίκαιο σ’αυτούς, που κράζουν σ’Αυτόν νύχτα και μέρα». Έχε λοιπόν χαρά και επίμενε κοπιαστικά στην άγια προσευχή.

89. Μη θέλεις να γίνουν τα ζητήματά σου, όπως φαίνεται σε σένα σωστό, αλλά όπως αρέσει στο Θεό. Και θα είσαι ατάραχος και ευγνώμων (καλόγνωμος) στην προσευχή σου.

90. Κι αν ακόμα σου φαίνεται πως είσαι μαζί με το Θεό, να φυλάγεσαι από το δαίμονα της πορνείας. Γιατί είναι πολύ απατεώνας και πάρα πολύ φθονερός και θέλει να είναι γρηγορότερος από την κίνηση και τη νήψη του νού σου, ώστε αν είναι δυνατό, και από το Θεό να τον αποσπάσει καθώς στέκει μπροστά του με ευλάβεια και φόβο.

91. Αν δείχνεις επιμέλεια στην προσευχή, να ετοιμάζεσαι να δεχτείς επιθέσεις δαιμόνων και να υπομένεις με γενναιότητα τις μάστιγες (πρβλ. Ψαλμ. λζ΄ 18 ). Γιατί θα σου επιτεθούν σαν άγρια θηρία και θα κακοποιήσουν ολόκληρο το σώμα σου.

92. Να προετοιμάζεσαι σαν έμπειρος αγωνιστής να μην κλονιστείς κι αν ιδείς ξαφνικά κάποιο φανταστικό πλάσμα. Κι αν δείς σπαθί ξεγυμνωμένο εναντίον σου (πρβλ. Αριθ. κβ΄ 23) ή λαμπάδα, που να έρχεται καταπάνω στο πρόσωπό σου, μην ταράζεσαι. Κι αν δείς κάποια σιχαμερή μορφή και ματωμένη, πάλι μη χάνεις το ηθικό σου. Στάσου, αντίθετα, ορθός ομολογώντας την καλή ομολογία (πρβλ. Α΄ Τιμ.ς΄ 12) και τότε θα ιδείς κατάματα τους εχθρούς σου.

93. Όποιος υποφέρει τα λυπηρά, θα πετύχει και τα χαρούμενα. Και όποιος ανέχεται με καρτερικότητα τα αηδιαστικά συμβάματα, δεν θα στερηθεί και τα ευχάριστα.

94. Κοίταξε μη σε ξεγελάσουν οι δαίμονες με καμιά οπτασία. Αντίθετα γύρνα με περίσκεψη στην προσευχή και παρακάλα το Θεό, ώστε αν είναι το νόημα από αυτόν, να σε φωτίσει ο ίδιος. Και έχε θάρρος, γιατί δε θα σταθούν οι σκύλοι, όταν εσύ όλος φωτιά χρησιμοποιείς τη συνομιλία με το Θεό. Γιατί αμέσως θα διωχτούν μακριά, ενώ θα μαστιγώνονται μυστικά από τη δύναμη του Θεού.

95. Είναι δίκαιο να μην αγνοείς και ετούτο το δόλο κάποτε οι δαίμονες χωρίζονται μεταξύ τους. Κι αν φανεί πως ζητάς βοήθεια, μπαίνουν οι υπόλοιποι μετασχηματισμένοι σε αγγέλους και διώχνουν τους πρώτους. Κι αυτό το κάνουν, για να γελαστείς από αυτούς με τη σκέψη πως είναι άγγελοι.

96. Φρόντισε να έχεις πολλή ταπεινοφροσύνη και (ανδρεία=) γενναίο φρόνημα, οπότε δεν πρόκειται να αγγίξει την ψυχή σου επήρεια δαιμονική. «Και μάστιξ ουκ εγγιεί εν τω σκηνώματί σου, ότι τοις αγγέλοις αυτού εντελείται περί σου του διαφυλάξαί σε» (Ψαλμ.στ'10: Μάστιγες δηλαδή συμφορών δεν θα αγγίξουν την κατοικία σου γιατί θα δώσει στους αγγέλους εντολή για σένα να σε προφυλάξουν). Και οι άγγελοι μυστικά θα απομακρύνουν από κοντά σου όλη την εχθρική ενέργεια.

97. Όποιος φροντίζει να ασκεί την καθαρά προσευχή, θα ακούει θορύβους και χτύπους και φωνές και (θα υποστεί) βλάβες από τους δαίμονες. Όμως δεν θα κατσουφιάσει ούτε θα προδώσει το λογισμό του λέγοντας στο Θεό «ου φοβηθήσομαι κακά ότι συ μετ’εμού ει» (Ψαλμ. κβ΄ 4: Δε θα φοβηθώ μήπως μου συμβεί κανένα κακό, γιατί εσύ είσαι μαζί μου) και τα παρόμοια.

98. Σε περίπτωση πειρασμού αυτού του είδους να κάνεις σύντομη και πολύ εντατική προσευχή.

99. Αν σε απειλήσουν δαίμονες να φανούν ξαφνικά από τον αέρα και να σε ξαφνιάσουν και να παρασύρουν το νού σου, μην τους φοβηθείς. Ούτε να δείξεις ιδιαίτερο ενδιαφέρον και φροντίδα για την απειλή τους. Γιατί σε φοβερίζουν θέλοντας να δοκιμάσουν αν τυχόν τους προσέχεις ή τους περιφρονείς εντελώς.

100. Αν την ώρα της προσευχής σου βρίσκεσαι μπροστά στον παντοκράτορα και δημιουργό και προνοητή του παντός Θεό, γιατί κάνεις την παράσταση σου αυτή τόσο ανόητα, παραμερίζοντας το φόβο του Θεού, που απ’αυτόν τίποτε δεν είναι μεγαλύτερο; Γιατί φοβάσαι τόσο ανόητα κουνούπια και σκαθάρια; Ή μήπως δεν άκουσες αυτόν, που λέγει «Κύριον τον Θεόν σου φοβήση» (Δευτ. ς΄ 13), δηλαδή να δείχνεις φόβο βαθύ και σεβασμό στον Κύριο και Θεό σου; Και αλλού «Ον φρίττει και τρέμει πάντα από προσώπου της δυνάμεως αυτού» και όσα λέγονται στη συνέχεια; (Στην προσευχή του Μανασσή).

101. Όπως το ψωμί είναι τροφή του σώματος και η αρετή της ψυχής, έτσι και η πνευματική προσευχή είναι τροφή του νού.

102. Μην προσεύχεσαι με φαρισαϊκό, αλλά με τελωνιακό φρόνημα και τρόπο στον ιερό τόπο της προσευχής, για να δικαιωθείς και εσύ από τον Κύριο (Λουκ. ιη΄ 10-14).

103. Να αγωνίζεσαι να μην καταριέσαι κανένα στην προσευχή σου, για να μη γκρεμίζεις όσα χτίζεις, κάνοντας έτσι σιχαμερή την προσευχή σου.

104. Ας σε διδάσκει αυτός, που χρωστούσε τα μύρια (=10.000) τάλαντα. Αν δηλαδή δεν συγχωρέσεις αυτόν, που σου φταίει, ούτε κι εσύ ο ίδιος θα πετύχεις τη συγχώρεση. Γιατί, λέει το άγιο Ευαγγέλιο, τον παρέδωσε (τον χρεώστη των μυρίων ταλάντων που δεν συγχώρεσε το δικό του χρεώστη) στους βασανιστές (Ματθ. ιη΄ 24-35).

105. Διώχνε μακριά σου τις ανάγκες του σώματος την ώρα της προσευχής, για να μη χάσεις το μέγιστο κέρδος της προσευχής σου όταν σε τσιμπάει ψύλλος ή ψείρα ή κουνούπι ή μύγα.

106. Έφτασε ως εμένα η φήμη για κάτι, που συνέβηκε σ’έναν άγιο. Όταν εκείνος προσευχόταν, του αντιστεκόταν τόσο πολύ ο πονηρός, ώστε μόλις σήκωνε τα χέρια του σε προσευχή να παίρνει ο πονηρός τη μορφή λεονταριού και να σηκώνει τα δύο του μπροστινά ποδάρια για να μπήξει τα νύχια του στα νεφρά του κι από τις δύο μεριές και να μη φεύγει απ’αυτόν προτού να κατεβάσει ο άγιος τα χέρια του, πριν δηλαδή να τελειώσει την προσευχή του. Εκείνος όμως ποτέ δεν κατέβαζε τα χέρια του από την δεητική τους ύψωση προτού κάνει τις συνηθισμένες του ευχές.

107. Τέτοιος ήταν, όπως τον γνώρισα, και ο Ιωάννης ο μικρός, που έζησε τη ζωή της ησυχίας σε λάκκο. Είπα ο Ιωάννης ο «μικρός», πιο σωστό όμως θα ήταν να έλεγα ο πάρα πολύ μεγάλος μοναχός. Αυτός έμεινε ακίνητος στην επικοινωνία του με το Θεό, ενώ ο δαίμονας σαν φίδι μεγάλο τυλίχθηκε ολόγυρα στο σώμα του μασώντας τις σάρκες του και ξερνώντας στο πρόσωπό του.

108. Οπωσδήποτε θα διάβασες κι εσύ τους βίους των αγίων ταβεννησιωτών μοναχών. Σύμφωνα με όσα λέγονται εκεί, ενώ μιλούσε ο αββάς Θεόδωρος στους αδελφούς, ήρθαν δύο οχιές κάτω από τα πόδια του. Εκείνος όμως χωρίς να ταραxτεί ανασήκωσε τα πόδια του και κάμνοντας καμάρα τις δέχτηκε μέσα, ώσπου τελείωσε το λόγο του. Και τότε έδειχνε τις οχιές εξηγώντας το πράγμα.

109. Για άλλον πνευματικό αδελφό διάβασα πως, ενώ προσευχόταν, ήρθε μια οχιά και του δάγκωσε το πόδι. Αυτός όμως δεν κατέβασε τα χέρια του πρωτού τελειώσει την συνηθισμένη του προσευχή. Και δεν έπαθε τίποτε, γιατί αγάπησε το Θεό πιο πολύ από τον εαυτό του.

110. Έχε ασάλευτο το μάτι σου την ώρα της προσευχής σου και, αφού αρνηθείς τη σάρκα και την ψυχή σου, ζήσε την κατά νουν (πνευματική) ζωή.

111. Εναντίον κάποιου άλλου αγίου, που προσευχόταν έντονα και ησύχαζε στην έρημο, ήρθαν δαίμονες και επί δύο εβδομάδες έπαιζαν μ’αυτόν σαν να ήταν μπάλλα καθώς τον τίναζαν στον αέρα και τον δέχονταν πάλι στην ψάθα. Και όμως δεν μπόρεσαν καθόλου να κατεβάσουν το νού του από την έξαρση της ένθερμης, της όλο φλόγα προσευχής.

112. Έναν άλλο φιλόθεο πάλι, ενώ βάδιζε στην έρημο και έκανε σκέψεις προσευχής, τον πλησίασαν δύο άγγελοι και τον είχαν στη μέση περπατώντας μαζί του. Αυτός όμως δεν τους πρόσεχε καθόλου για να μην χάσει το πιο μεγάλο. Γιατί θυμήθηκε τον αποστολικό λόγο «Ούτε άγγελοι ούτε αρχαί ούτε δυνάμεις δυνήσονται ημάς χωρίσαι από της αγάπης του Χριστού» (Ρωμ. η΄ 38: ούτε άγγελοι ούτε αρχαί ούτε δυνάμεις, δηλαδή καμιά τάξη αγγέλων, δεν θα μπορέσουν να μας χωρίσουν από την αγάπη του Χριστού).

113. Ο μοναχός γίνεται με την προσευχή ισάγγελος, επειδή λαχταράει να ιδεί «το πρόσωπον του Πατρός του εν ουρανοίς» (πρβλ. Ματθ. ιη΄ 10).

114. Μην επιδιώκεις να δεχτείς την ώρα της προσευχής με κανένα τρόπο μορφή ή σχήμα.

115. Μην ποθείς να ιδείς αγγέλους ή δυνάμεις ή το Χριστό αισθητά για να μη σου φύγει εντελώς το μυαλό, επειδή δέχεσαι λύκον αντί για ποιμένα και προσκυνάς εχθρούς δαίμονες.

116. Αρχή της πλάνης του νου είναι η κενοδοξία. Από αυτήν κινείται ο νούς και προσπαθεί να προσδιορίζει το θείο με σχήματα και μορφές.

117. Εγώ θα πω το δικό μου λόγο, που και σε νεώτερους έχω πεί: Μακάριος ο νούς, που την ώρα της προσευχής απόκτησε τέλεια αμορφία.

118. Μακάριος ο νούς, που, επειδή προσεύχεται απερίσπαστα, αποκτάει πάντα περισσότερο πόθο για το Θεό.

119. Μακάριος ο νούς, που την ώρα της προσευχής γίνεται άυλος και ακτήμων.

120. Μακάριος ο νούς, που αποξενώνεται από κάθε αίσθηση (αντίληψη) υλικών πραγμάτων την ώρα της προσευχής.

121. Μακάριος ο μοναχός, που μετά το Θεό θεωρεί κάθε άνθρωπο σα Θεό.

122. Μακάριος ο μοναχός, που βλέπει με όλη του τη χαρά σαν δική του τη σωτηρία και την προκοπή όλων.

123. Μακάριος ο μοναχός, που θεωρεί τον εαυτό του σαν ολωνών παλιοσκούπιδο.

124. Μοναχός είναι εκείνος, που είναι απ’όλα και όλους χωρισμένος και όμως με όλους και όλα συνταιριασμένος.

125. Μοναχός είναι αυτός, που θεωρεί τον εαυτό του ένα με όλους, επειδή θαρρεί πως στον καθένα βλέπει αδιάκοπα τον ίδιο τον εαυτό του.

126. Κάνει προσευχή εκείνος, που πάντα προσφέρει στο Θεό ως καρπό την πρώτη του σκέψη.

127. Ως μοναχός να αποφεύγεις κάθε ψέμα και κάθε όρκο, αν ποθείς να προσευχηθείς. Αλλιώς άδικα έχεις το σχήμα (του μοναχού), που δεν σου ταιριάζει.

128. Αν θέλεις να προσευχηθείς με το πνεύμα, μην αντλήσεις τίποτε από τη σάρκα. Και τότε δεν θα έχεις σύννεφο, που να σε σκοτίζει την ώρα της προσευχής.

129. Εμπιστέψου στο Θεό την ανάγκη του σώματος και θα φανερώσεις πως του εμπιστεύεσαι και του πνεύματος την ανάγκη.

130. Αν πετύχεις την πραγμάτωση των επαγγελιών (δηλαδή των υποσχέσεων του Θεού, Εβρ.ια΄ 33),θα βασιλέψεις. Αποβλέποντας λοιπόν σ’αυτές, θα υποφέρεις ευχαρίστως τη φτώχεια του παρόντος.

131. Μην αφήνεις τη φτώχεια και τη θλίψη που αποτελούν τις ύλες της ανάλαφρης προσευχής.

132. Ας σου χρησιμεύουν οι σωματικές αρετές ως εγγύηση για τις ψυχικές, οι ψυχικές για τις πνευματικές και αυτές για την άυλη και πνευματική γνώση.

133. Όταν προσεύχεσαι εναντίον κάποιου λογισμού, αν ο λογισμός εύκολα ηρεμήσει, σκέψου από πού προέρχεται αυτό, μήπως πέσεις σε παγίδα και ξεγελαστείς και παραδώσεις τον εαυτό σου.

134. Μερικές φορές σου υποβάλλουν οι δαίμονες λογισμούς (σκέψεις) και πάλι σε ερεθίζουν να προσευχηθείς τάχα εναντίον τους ή να τους αντικρούσεις, οπότε υποχωρούν θεληματικά. Αυτό όμως το κάνουν για να γελαστείς έχοντας μεγάλη ιδέα για τον ευατό σου, πως δηλαδή άρχισες να νικάς τους λογισμούς σου και να προκαλείς φόβο στους δαίμονες.

135. Αν προσεύχεσαι εναντίον κάποιου πάθους ή εναντίον κάποιου δαίμονα, που σε ενοχλεί, να θυμάσαι αυτόν, που λέει «καταδιώξω τους εχθρούς μου και καταλήψομαι αυτούς, έως αν εκλίπωσιν• εκθλίψω αυτούς και ου μη δύνωνται στήναι• πεσούνται υπό τους πόδας μου» κ.λπ. (Ψαλμ ιζ΄ 38-39: θα κυνηγήσω τους εχθρούς μου και θα τους πιάσω• και δεν θα γυρίσω πίσω προτού τους εξολοθρέψω ώσπου να χαθούν εντελώς. Θα τους πιέσω τόσο πολύ, ώστε να μην μπορούν να σταθούν πιά. Θα πέσουν νικημένοι κάτω από τα πόδια μου…). Και αυτά θα τα λές στην ώρα τους, αν οπλίζεις τον εαυτό σου με ταπεινοφροσύνη εναντίον των αντιπάλων.

136. Να μη νομίζεις πως έχεις αποκτήσει κάποια αρετή, αν προηγουμένως δεν έχεις αγωνιστεί γι’αυτήν μέχρις αίματος. Γιατί σύμφωνα με ό,τι λέει ο θείος απόστολος Παύλος, πρέπει να αντιστεκόμαστε μέχρι θανάτου εναντίον της αμαρτίας με αγωνιστικό φρόνημα και αψεγάδιαστα (πρβλ. Εβρ. ιβ΄ 4, Εφεσ. ς΄ 11 εξ.).

137. Αν ωφελήσεις κάποιον, θα βλαφτείς από κάποιον άλλον. Κι αυτό για να πείς ή να κάνεις κάτι άπρεπο, επειδή αδικεύεσαι, και να σκορπίσεις έτσι άσχημα αυτό, που μάζεψες καλά. Αυτός είναι ο στόχος των πονηρών δαιμόνων. Γι’ αυτό πρέπει να προσέχεις μυαλωμένα και συνετά.

138. Να δέχεσαι τις βίαιες επιθέσεις των πονηρών δαιμόνων, που έγιναν εναντίον σου φροντίζοντας πώς να αποτινάξεις το δουλικό ζυγό τους.

139. Οι δαίμονες επιδιώκουν να ενοχλούν μόνοι τους (με άμεση ενέργειά τους) τον πνευματικό δάσκαλο τη νύχτα και δια μέσου των ανθρώπων τη μέρα, περιτριγυρίζοντάς τον με διάφορες δυσάρεστες καταστάσεις, συκοφαντίες και κινδύνους.

140. Μην αποφεύγεις τους λευκαντές. Αν και πατούν ενώ χτυπούν και ξαίνουν καθώς το τεντώνουν το πανί, όμως με τα μέσα αυτά γίνεται λαμπρό το ρούχο σου.

141. Εφόσον δεν απαρνήθηκες τα πάθη σου, αλλά ο νους πάει αντίθετα προς την αρετή και την αλήθεια, δεν θα βρείς ευωδιαστό θυμίαμα στον κόρφο σου.

142. Λαχταράς να προσευχηθείς; Μετατοπίσου από τα εδώ και έχε διαρκώς «το πολίτευμα εν ουρανοίς» (Φιλιπ. γ΄ 20: έχε την πατρίδα σου στους ουρανούς), όχι μόνο με λόγια, αλλά με την αγγελική πράξη και τη θεϊκότερη γνώση.

143. Αν μόνον όταν κάνεις κακές πράξεις μνημονεύεις τον Κριτή και θυμάσαι πόσο φοβερός και απροσωπόληπτος είναι δεν έμαθες ακόμα «δουλεύειν τω Κυρίω εν φόβω και αγαλλιάσθαι αυτώ εν τρόμω» (Ψαλμ. β΄ 11: να υπηρετείς τον Κύριο με φόβο και να νιώθεις χαρά στη σκέψη του με τρόμο). Να ξέρεις δηλαδή πως πρέπει μάλλον με ευλάβεια και σεβαστικότητα να τον λατρεύεις και στις πνευματικές ανέσεις και απολαύσεις.

144. Συνετός άνδρας είναι εκείνος, που δε σταματάει πριν από την τέλεια μετάνοια τη γεμάτη λύπη ανάμνηση των αμαρτημάτων και της δίκαιης τιμωρίας με αιώνια φωτιά, που θα επιβληθεί γι’αυτά.

145. Αυτός, που αν και είναι ένοχος αμαρτίας και πράξεων, οι οποίες προκαλούν οργή, τολμάει να απλώνεται αδιάντροπα σε γνώση θεϊκότερων πραγμάτων ή προχωρεί ανάξια στην άυλη προσευχή, αυτός ας δεχτεί την αποστολική επιτ΄΄ιμηση, ότι δεν είναι ακίνδυνο γι’αυτόν να προσεύχεται με γυμνό και ακάλυπτο κεφάλι. Έχει υποχρέωση δηλαδή η ψυχή αυτή, λέει ο απόστολος, «κατά κεφαλής εξουσίαν έχει δια τους αγγέλους» (Α΄ Κορ.ια΄ 5 εξ.: έχει υποχρέωση να έχει στο κεφάλι της -στο αποστολικό κείμενο η γυναίκα, κατά τον άγιο Νείλο μεταφορικά η ψυχή- κάποιο σύμβολο εξουσίας από σεβασμό προς τους αγγέλους, που στέκουν από πάνω της), ντυμένη το σεβασμό και την ταπεινοφροσύνη, που ταιριάζουν στην κατάστασή της.

146. Όπως δε θα ωφελήσει εκείνον, που πάσχουν τα μάτια του, το να βλέπει καταμεσήμερα χωρίς κάλυμμα και εντατικά τον ολόλαμπρο ήλιο, έτσι δε θα ωφελήσει καθόλου και τον όλο πάθη ακάθαρτο νου η αναπαράσταση στο νού της «εν πνεύματι και αληθεία» φοβερής και υπερφυσικής προσευχής. Αντίθετα προκαλεί εναντίον του την αγανάκτηση του Θεού.

147. Αν ο ανενδεής (αυτός που δεν του λείπει και δεν του χρειάζεται τίποτε) και αμερόληπτος Θεός δεν δέχτηκε εκείνον, που ήρθε στο θυσιαστήριο με δώρο, ώσπου να συμφιλιωθεί με τον πλησίον του, με τον οποίον ήταν λυπημένος (Ματθ. ε΄ 23 εξ.), σκέψου πόση προσοχή και διάκριση χρειαζόμαστε, για να προσφέρουμε στο Θεό ευπρόσδεκτο θυμίαμα στο νοερό (νοητό) θυσιαστήριο.

148. Να μη σου αρέσουν τα λόγια ούτε δόξα. Αλλοιώς δε θα ενεργούν πια δολερά πίσω από τις πλάτες σου οι αμαρτωλοί, αλλά κάτα πρόσωπο, μπροστά στα μάτια σου (Ψαλμ. 128,3) και θα είσαι αντικείμενο της χαιρεκακίας τους (Σοφ. Σολ. ς΄ 4) την ώρα της προσευχής, καθώς θα σε τραβούν και θα σε δελεάζουν (Ιακ. α΄ 14) με αλλόκοτους λογισμούς.

149. Η προσοχή, που αναζητάει προσευχή, θα βρεί προσευχή, γιατί περισσότερο από κάθε τι άλλο την προσοχή την ακολουθάει η προσευχή. Αυτή πρέπει να επιδιώκεται με πολλή φροντίδα.

150. Όπως η όραση είναι ανώτερη από όλες τις αισθήσεις, έτσι και η προσευχή είναι η πιο θεϊκή από όλες τις αρετές.

151. Αυτό που αποτελέι έπαινο της προσευχής δεν είναι η ποσότητα, αλλά η ποιότητά της. Και αυτό δηλώνουν εκείνοι, που ανέβηκαν στο ιερό (δηλ. ο Φαρισαίος και ο Τελώνης, Λουκ. ιη΄ 10) καθώς και η προτροπή• «υμείς ουν προσευχόμενοι μη βαττολογείτε» (Ματθ. ς΄ 7: όταν προσεύχεσθε να μην φλυαρείτε) και όσα λέγονται στη συνέχεια.

152. Όσο έχεις το νού σου στα σωματικά και φροντίζεις με ιδιαίτερη προσοχή για τα ευχάριστα της σκηνής (του προσωρινού σώματος), δεν έχεις ακόμα ιδεί τον τόπο της προσευχής, αλλά είναι ακόμα μακριά από σένα ο μακάριος δρόμος της.

153. Όταν την ώρα, που στέκεις σε προσευχή, νιώσεις χαρά μεγαλύτερη από κάθε άλλη χαρά, τότε βρήκες αληθινά την προσευχή



REMI
Δημοσιεύσεις: 28
Εγγραφή: Παρ Ιούλ 27, 2012 6:38 pm

Re: Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Δημοσίευσηαπό REMI » Κυρ Σεπ 09, 2012 2:59 pm

ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΩ Μ ΕΝΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΤΡΟΠΩΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ...

Συμεών ο Νέος Θεολόγος

Περί των τριών τρόπων της προσευχής

Από Φιλοκαλία Τόμος Ε’, εκδ. Το Περιβόλι της Παναγίας, έτος 1993, Θεσσαλονίκη.



2. Περί της πρώτης προσευχής

Της πρώτης προσευχής τα ιδιώματα είναι τα εξής. Όταν κανείς στέκεται σε προσευχή και σηκώνει στον ουρανό τα χέρια και τα μάτια και το νου του και σχηματίζει ο νους του θεία νοήματα και ουράνια κάλλη, ταξιαρχίες Αγγέλων και κατοικητήρια Αγίων και γενικά, όλα όσα άκουσε από τις Γραφές, αυτά στον καιρό της προσευχής τα συναθροίζει στο νου του και παρακινεί την ψυχή του σε θείο πόθο, ατενίζοντας σταθερά στον ουρανό, και μερικές φορές χύνοντας και δάκρυα από τα μάτια του, με αυτό τον τρόπο λίγο-λίγο υπερηφανεύεται η καρδιά του και επαίρεται, και του φαίνεται πως αυτά που γίνονται είναι από χάρη θεϊκή προς παρηγοριά του, κι εύχεται να βρίσκεται πάντοτε σε τέτοια εργασία. Όλα αυτά είναι σημάδια της πλάνης, γιατί το καλό δεν είναι καλό, όταν δε γίνει με τρόπο καλό. Αν λοιπόν ένας τέτοιος άνθρωπος αποσυρθεί σε άκρα ησυχία, είναι αδύνατο να μην τρελαθεί• κι αν τύχει να μην πάθει κάτι τέτοιο, όμως είναι αδύνατο να αποκτήσει τις αρετές ή να φτάσει στην απάθεια. Με τούτο τον τρόπο πλανήθηκαν κι εκείνοι που βλέπουν φως αισθητά και νιώθουν κάποιες ευωδίες με την όσφρησή τους κι ακούνε φωνές κι άλλα πολλά παρόμοια. Και άλλοι από αυτούς δαιμονίστηκαν και γυρίζουν έξαλλοι από τόπο σε τόπο και από χώρα σε χώρα• άλλοι πάλι δεν κατάλαβαν αυτόν που μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός(1) και πλανήθηκαν με το να τον δεχτούν κι έμειναν στο εξής αδιόρθωτοι ως το τέλος, χωρίς να δέχονται καμία συμβουλή από ανθρώπους. Άλλοι από αυτούς παρακινήθηκαν από το διάβολο που τους απάτησε και σκοτώθηκαν μόνοι τους, άλλοι δηλαδή γκρεμίστηκαν κι άλλοι κρεμάστηκαν. Και ποιος μπορεί να διηγηθεί όλες τις διάφορες μορφές της απάτης του διαβόλου; Πλην από αυτά που είπαμε, κάθε φρόνιμος άνθρωπος μπορεί να καταλάβει ποιο είναι το κέρδος από τον πρώτο τρόπο της προσοχής. Κι αν τύχει κανείς να μην πάθει αυτά που είπαμε, επειδή βρίσκεται μαζί με άλλους (γιατί αυτά τα παθαίνουν οι αναχωρητές που είναι μόνοι τους), όμως περνά όλη του τη ζωή απρόκοπος.

. Περί της δεύτερης προσευχής

Η δεύτερη προσευχή είναι η εξής. Οταν ο νους συνάγει τον εαυτό του από όλα τα αισθητά και φυλάγεται από τις εξωτερικές αισθήσεις και συνάγει όλους τους λογισμούς, αλλά χωρίς να το καταλαβαίνει πορεύεται μάταια• και πότε εξετάζει τους λογισμούς του, πότε προσέχει στα λόγια της ικεσίας που λέει προς το Θεό• κι άλλοτε επαναφέρει στον εαυτό του τους λογισμούς που αιχμαλωτίστηκαν, ενώ άλλοτε, αφού κυριεύθηκε ο ίδιος από κάποιο πάθος, αρχίζει πάλι με βία να επιστρέφει στον εαυτό του. Έχοντας τούτο τον πόλεμο, δεν είναι δυνατό να ειρηνέψει αυτός ποτέ ή να λάβει το στέφανο της νίκης. Γιατί ο τέτοιος άνθρωπος μοιάζει μ' εκείνον που κάνει πόλεμο μέσα στη νύχτα, ο οποίος ακούει τις φωνές των εχθρών και δέχεται πληγές από αυτούς, μα δεν μπορεί να δει καθαρά ποιοι είναι και από πού ήρθαν και πώς και γιατί τον πληγώνουν, επειδή το σκότος που έχει στο νου του προξενεί αυτή τη ζημία, και δεν είναι δυνατό ποτέ να γλυτώσει όποιος κάνει αυτόν τον πόλεμο από τους νοητούς εχθρούς του που τον συντρίβουν. Και υπομένει τον κόπο, αλλά χάνει το μισθό. Αλλά και εξαπατάται από την κενοδοξία, χωρίς να το καταλαβαίνει, και του φαίνεται πως είναι τάχα προσεκτικός• και καθώς κυριεύεται και εμπαίζεται από αυτή, συχνά καταφρονεί από υπερηφάνεια τους άλλους και τους κατηγορεί ως απρόσεκτους και συστήνει τον εαυτό του ως ποιμένα προβάτων, μοιάζοντας με τυφλό που υπόσχεται να οδηγεί άλλους τυφλούς.

Τούτος είναι ο δεύτερος τρόπος της προσευχής κι από αυτά μπορεί ο φιλόπονος να μάθει τη ζημία που προξενεί. Όμως η δεύτερη προσευχή είναι καλύτερη από την πρώτη, όπως η νύχτα με πανσέληνο από τη νύχτα χωρίς άστρα και φεγγάρι.

4. Περί της τρίτης προσευχής

Ιδού αρχίζομε να μιλάμε περί της τρίτης προσευχής. Αυτή είναι πράγμα παράδοξο και δυσκολοερμήνευτο• και σ' εκείνους που την αγνοούν, όχι μόνο είναι δυσκολοκατάληπτη, αλλά σχεδόν και απίστευτη, επειδή δεν συναντάται στους πολλούς• και καθώς νομίζω, αυτό το καλό έφυγε από μας μαζί με την υπακοή. Γιατί η υπακοή απαλλάσσει τον εραστή της από τις επιδράσεις του παρόντος πονηρού κόσμου και τον ελευθερώνει από μέριμνες και εμπαθείς προσκολλήσεις και τον κάνει πρόθυμο και άοκνο στον ζητούμενο σκοπό του, αν βέβαια αυτός έχει βρει απλανή οδηγό. Από ποια πρόσκαιρα δηλαδή θα νικηθεί ο νους εκείνου που με την υπακοή νεκρώθηκε για κάθε εμπαθή προσκόλληση στον κόσμο ή το σώμα του; Η, από ποια μέριμνα μπορεί να δεσμευθεί εκείνος που ανέθεσε κάθε μέριμνα της ψυχής και του σώματός του στο Θεό και στον πνευματικό του πατέρα και δε ζει πλέον για τον εαυτό του, ούτε επιθυμεί να είναι αρεστός σε ανθρώπους; Από αυτά, οι νοητές περικυκλώσεις των αποστατών δαιμόνων, οι οποίες σαν σχοινιά σύρουν το νου σε πολλούς και διάφορους λογισμούς, διαλύονται• και τότε ο νους μένει ελεύθερος και πολεμά με εξουσία και ερευνώντας τους λογισμούς των δαιμόνων τους αποδιώχνει με επιτηδειότητα και προσφέρει με καθαρή καρδιά τις προσευχές του στο Θεό. Αυτή είναι η αρχή της μοναχικής πολιτείας, κι όσοι δεν κάνουν τέτοια αρχή μάταια κοπιάζουν.

Η αρχή τώρα της τρίτης προσευχής δεν είναι να κοιτάζει κανείς στον ουρανό και να σηκώνει τα χέρια του και να συνάγει τους λογισμούς και να ζητά βοήθεια από τον ουρανό• αυτά, καθώς είπαμε, είναι ιδιώματα του πρώτου τρόπου της πλάνης. Μήτε πάλι, όπως στη δεύτερη προσευχή, ο νους αρχίζει να φυλάγεται από τις έξω αισθήσεις του και να μη βλέπει τους εσωτερικούς εχθρούς. Γιατί ένας τέτοιος βάλλεται από τους δαίμονες, μα δε βάλλει εναντίον τους• πληγώνεται, και δεν το ξέρει• πιάνεται αιχμάλωτος, και δεν μπορεί να αμυνθεί σ' αυτούς που τον αιχμαλωτίζουν πάντοτε οι αμαρτωλοί (δαίμονες) σχεδιάζουν κακά πίσω από την πλάτη του(2) ή μάλλον μπροστά στα μάτια του και τον κάνουν κενόδοξο και υπερήφανο.

Αλλά αν συ θέλεις να κάνεις αρχή αυτής της φωτογεννήτρας και τερπνής εργασίας, βάλε πρόθυμα αρχή ως εξής. Ύστερα από την τέλεια υπακοή που ο λόγος περιέγραψε πρωτύτερα, χρειάζεται να κάνεις και όλα σου τα έργα με συνείδηση καθαρή, γιατί χωρίς υπακοή ούτε καθαρή συνείδηση υπάρχει. Και τη συνείδησή σου πρέπει να τη φυλάγεις πρώτον απέναντι στο Θεό• δεύτερον, απέναντι στον πνευματικό σου πατέρα• και τρίτον, απέναντι στους ανθρώπους και τα πράγματα του κόσμου. Απέναντι στο Θεό οφείλεις να φυλάξεις τη συνείδησή σου έτσι ώστε να μην κάνεις εκείνα πού ξέρεις πως δεν αναπαύουν το Θεό, μήτε του αρέσουν. Απέναντι στον πνευματικό σου πατέρα, ώστε να κάνεις όλα εκείνα που σου λέει σύμφωνα με το σκοπό του, χωρίς να προσθέτεις ή να παραλείπεις. Απέναντι στους ανθρώπους πρέπει να φυλάγεις τη συνείδηση ώστε να μην κάνεις στον άλλο εκείνα που εσύ μισείς(3), και στα πράγματα του κόσμου πάλι οφείλεις να φυλάγεσαι από την μη ορθή χρήση σε κάθε περίπτωση, και στο φαγητό και στο ποτό και στην ενδυμασία• και γενικά, όλα πρέπει να τα κάνεις σαν να ήσουν μπροστά στο Θεό, χωρίς να σε ελέγχει σε κάτι η συνείδησή σου.

Αφού λοιπόν προλειάναμε και προετοιμάσαμε το δρόμο της αληθινής προσοχής, ας πούμε, αν θέλετε, μερικά σύντομα και σαφή περί των ιδιωμάτων της. Η αληθινή και απλανής προσοχή και προσευχή είναι αυτή• να φυλάγει ο νους την καρδιά όταν προσεύχεται και να περιστρέφεται πάντοτε μέσα σ' αυτή και από εκείνο το βάθος να αναπέμπει τις δεήσεις προς τον Κύριο. Και αφού εκεί μέσα γευθεί ότι είναι χρηστός ο Κύριος(4), δε βγαίνει πλέον από τον τόπο της καρδιάς, γιατί λέει κι αυτός σαν τον Απόστολο: «Είναι ωραία να είμαστε εδώ»(5). Και παρατηρώντας συνεχώς τους εκεί τόπους, χτυπά και διώχνει τα νοήματα που σπέρνει ο εχθρός. Σ' εκείνους όμως που έχουν άγνοια, αυτό το σωτήριο έργο φαίνεται πολύ σκληρό και δύσκολο• και είναι αληθινά εξαντλητικό το πράγμα και επίπονο, όχι μόνο για τους αμύητους, αλλά και για εκείνους που έλαβαν χωρίς πλάνη την πείρα του μα δε δέχτηκαν και δεν έστειλαν την ηδονή του στο βάθος της καρδιάς. Εκείνοι όμως που απόλαυσαν την ηδονή που έχει και γεύθηκαν τη γλυκύτητά της με το φάρυγγα της καρδιάς τους, μπορούν να αναφωνούν μαζί με τον Παύλο: «Ποιος θα μας χωρίσει από την αγάπη του Χριστού; κλπ.»(6). Γιατί οι άγιοι Πατέρες μας, ακούγοντας τον Κύριο πού λέει πως από την καρδιά μας βγαίνουν πονηροί λογισμοί, φόνοι, μοιχείες, κλεψιές, ψευδομαρτυρίες, και πως αυτά είναι που μολύνουν τον άνθρωπο(7), και που συμβουλεύει να έχομε καθαρό το εσωτερικό του ποτηριού για να γίνει και το απέξω καθαρό(8 ), άφησαν κάθε άλλο τρόπο εργασίας των αρετών και αγωνίστηκαν γι' αυτή τη φύλαξη της καρδιάς, ξέροντας πολύ καλά πως μαζί με αυτή θα μπορέσουν χωρίς κόπο να ασκήσουν και κάθε άλλη πνευματική εργασία, ενώ χωρίς αυτή δεν είναι δυνατό να παραμείνει καμία αρετή. Αυτήν, μερικοί από τους Πατέρες την ονόμασαν καρδιακή ησυχία• άλλοι, προσοχή• άλλοι, φύλαξη της καρδιάς• άλλοι, νήψη και αντίρρηση• άλλοι, έρευνα των λογισμών και φύλαξη του νου• όλοι όμως με αυτή καλλιέργησαν τη γη της καρδιάς τους και με αυτή αξιώθηκαν να τραφούν με το θείο μάννα. Γι' αυτή λέει ο Εκκλησιαστής: «Ευφραίνου, νέε, στη νεότητά σου και περπάτα στους δρόμους της καρδιάς σου άμωμος και διώξε από την καρδιά σου τον παροργισμό. Αν το πνεύμα αυτού που εξουσιάζει έρθει καταπάνω σου, μην αφήσεις τον τόπο σου»(9)• λέγοντας τόπο εννοεί την καρδιά, όπως λέει και ο Κύριος: «Από την καρδιά βγαίνουν πονηροί διαλογισμοί»(10). Λέει ακόμη: «Μη σκορπίζετε το νου σας εδώ κι εκεί»(11), και:«Τί στενή είναι η πύλη και δύσκολη η οδός που οδηγεί στη ζωή!»(12), και πάλι: «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι»(13), εκείνοι δηλαδή που δεν απέκτησαν μέσα τους καμία έννοια τούτου του κόσμου. Λέει και ο Απόστολος Πέτρος: «Να είστε νηφάλιοι και άγρυπνοι• ο αντίπαλος σας διάβολος περιφέρεται σαν το λιοντάρι που ουρλιάζει ζητώντας ποιον να καταπιεί κλπ.»(14). Και ο Παύλος αναφέρεται ολοφάνερα στη φύλαξη της καρδιάς όταν γράφει προς τους Εφεσίους: «Η πάλη μας δεν είναι εναντίον όντων από αίμα και σάρκα»(15). Και οί θείοι Πατέρες μας έγραψαν πολλά για τη φυλακή της καρδιάς, κι όποιος θέλει ας διαβάσει τα συγγράμματά τους να δει όσα δηλαδή έγραψε ο ασκητής Μάρκος και όσα λέει ο Ιωάννης της Κλίμακας και ο Ησύχιος και ο Φιλόθεος Σιναΐτης και ο Ησαΐας και ο Βαρσανούφιος και το βιβλίο «Παράδεισος Πατέρων» (Γεροντικό). Και τι λέω πολλά; Κανείς δεν μπόρεσε, αν δε φύλαξε το νου του, να φτάσει στην καθαρότητα της καρδιάς, για να γίνει άξιος να δει το Θεό(16). Γιατί χωρίς την προσοχή κανείς δεν μπορεί να γίνει "πτωχός τω πνεύματι", μήτε μπορεί να πενθήσει ή να πεινάσει και να διψάσει τη δικαιοσύνη, και χωρίς νήψη κανείς δεν μπορεί να είναι αληθινά ελεήμων ή καθαρός στην καρδιά ή ειρηνοποιός ή διωγμένος για χάρη της δικαιοσύνης(17)• και για να πω γενικά, με κανένα τρόπο δεν μπορεί κανείς ν' αποκτήσει όλες τις θεόπνευστες αρετές, παρά με τη νήψη. Για τούτο περισσότερο απ' όλα αυτή πρέπει να επιμεληθείς, για να καταλάβεις με τη δοκιμή τα λεγόμενά μου, που είναι άγνωστα σε όλους τους ανθρώπους. Και αν θέλεις να μάθεις και τον τρόπο της προσευχής, θα σου πω με τη δύναμη του Θεού και περί τούτου όσο μπορώ.

Πριν απ' όλα, τρία πράγματα πρέπει να αποκτήσεις κι έπειτα να κάνεις αρχή στην αναζήτησή σου. Αυτά είναι: αμεριμνία από κάθε πράγμα, είτε παράλογο, είτε εύλογο, δηλαδή νέκρωση απ' όλα• συνείδηση καθαρή, δηλαδή να φυλάγεις τον εαυτό σου ακατηγόρητο από τη συνείδησή σου• και απροσπάθεια, δηλαδή να μην κλίνεις σε κανένα πράγμα του κόσμου τούτου, ούτε αυτού του σώματός σου. Έπειτα κάθισε σε κελί ήσυχο και σε μία μοναχική γωνιά και πρόσεξε να κάνεις ό,τι σου λέω• κλείσε τη θύρα και μάζεψε το νου σου από κάθε μάταιο και πρόσκαιρο πράγμα, και τότε ακούμπησε στο στήθος το πηγούνι σου, στρέφοντας τα αισθητά μάτια μαζί με όλο το νου στο κέντρο της κοιλιάς, δηλαδή στον ομφαλό, και κράτησε και την αναπνοή από τη μύτη για να μην αναπνέεις ανεμπόδιστα, και ερεύνησε νοητά στα έγκατα σου να βρεις τον τόπο της καρδιάς όπου είναι στη φύση τους να συνδιατρίβουν όλες οι ψυχικές δυνάμεις. Στην αρχή έχεις να βρεις σκότος κι ανυποχώρητη σκληρότητα• αν όμως επιμείνεις κι εργαστείς αυτό το έργο νύχτα και μέρα, θα βρεις, ω του θαύματος, ατέλειωτη ευφροσύνη. Γιατί όταν ο νους βρει τον τόπο της καρδιάς, βλέπει παρευθύς εκεί μέσα εκείνα που δεν ήξερε ποτέ του. Βλέπει δηλαδή τον αέρα που βρίσκεται μέσα στην καρδιά και τον εαυτό του φωτεινό και γεμάτο διάκριση. Και στο εξής, από όποιο μέρος εμφανιστεί κανένας λογισμός, πριν ακόμη να σχηματιστεί ή να είδωλοποιηθεί, τον διώχνει και τον αφανίζει με την επίκληση του Ιησού Χριστού. Και από εδώ ό νους, μνησικακώντας κατά των δαιμόνων, σηκώνει καταπάνω τους τη φυσική οργή και κυνηγά και χτυπά τους νοητούς εχθρούς. Τα υπόλοιπα θα τα μάθεις με τη βοήθεια του Θεού μόνος σου, με τη φύλαξη του νου σου και κρατώντας στην καρδιά τον Ιησού• γιατί λέει κάποιος: «Να κάθεσαι στο κελί σου και αυτό θα σε διδάξει τα πάντα».



Άβαταρ μέλους
Athanasios
Δημοσιεύσεις: 498
Εγγραφή: Παρ Ιούλ 27, 2012 3:20 pm

Re: Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Δημοσίευσηαπό Athanasios » Κυρ Σεπ 09, 2012 2:59 pm

ΑΜΑΡΤΙΑ



073. Τι είναι η αμαρτία και γιατί συνεπάγεται την οργή τον Θεού στον παρόντα και στον μέλλοντα αιώνα;

Κατά την διδασκαλία της Αγίας Γραφής, η αμαρτία είναι η εκούσια και με επίγνωση καταπάτηση του θελήματος του Θεού.

Ονομάζεται ακόμη και ανομία (Ρωμ. 5,13 Ίακώβ.11,9).

Η ρίζα της αμαρτίας είναι η επιθυμία, η οποία δελεάζει τον άνθρωπο. «Έκαστος δε πειράζεται υπό της ιδίας επιθυμίας εξελκόμενος και δελεαζόμενος» (Ιακώβ• 1,14).

Η αμαρτία επιφέρει την οργή του Θεού κατά του αμαρτάνοντας ανθρώπου, επειδή η αμαρτία είναι μισητή ενώπιον του Θεού:

« Ότι ουχί Θεός θέλων ανομία συ ει ου παροικήσει σοι πονηρευόμένος» (Ψαλμ. 5,5).

Επίσης επιφέρει την οργή του Θεού, επειδή οι αμαρτωλοί είναι εχθροί του Θεού «Ευρεθείη η χειρ σου πάση τοις εχθροίς σου, η δεξιά σου εύροι πάντας τους μισούντας σε» (Ψαλμ. 20,9).



074. Σε ποια είδη διαιρείται η αμαρτία και ποιο είναι το πλέον δύσκολο αθεράπευτο αμάρτημα;

Ο άγιος Ιωάννης Ευαγγελιστής, διαιρεί την αμαρτία σε δύο είδη:

«εστίν αμαρτία προς θάνατον και αμαρτία ου προς θάνατον» (Α' Ίωάν. 5,16-17).

Ο ίδιος επίσης διαιρεί την προς θάνατον αμαρτία σε τρεις μεγάλες ομάδες:

Σε επιθυμία της σαρκός, επιθυμία των οφθαλμών και αλαζονεία του βίου (Α' Ίωάν. 2,16).

Οι άγιοι Πατέρες διαιρούν την προς θάνατον αμαρτία σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:

α) Στις επτά βασικές αμαρτίες, που λέγονται και θανάσιμες,

β) στις αμαρτίες που βοούν στον ουρανό και είναι βαρύτερες, όπως ο φόνος, η βρεφοκτονία, η καταδυνάστευση των πτωχών, η αρπαγή της περιουσίας των άλλων, η αφαίρεση της τιμής του πλησίον κ.λ.π.,

γ) οι αμαρτίες εναντίον του Αγίου Πνεύματος, είναι οι πλέον βαριές που γίνονται από τους ανθρώπους στην γη, διότι βλασφημούν το Θεό και απομακρύνουν την Χάρη του Αγίου Πνεύματος από την ψυχή τους. Μεταξύ αυτών αναφέρουμε τις εξής:

Την απιστία στον Θεό, την αποστασία (άρνηση της πίστεως), την αίρεση, την πλάνη, την απελπισία, την αυτοκτονία, το μίσος σε ανθρώπους μέχρι θανάτου, την υπερβολική και παράλογη εμπιστοσύνη στον Θεό και τα παρόμοια.

Οι πρώτες ονομάζονται βασικές ή κεφαλαιώδεις αμαρτίες, διότι είναι οι περισσότερες που κυριαρχούν στους περισσοτέρους ανθρώπους.

Οι δεύτερες ονομάζονται «βοώσαι προς τον ουρανόν» διότι φωνάζουν στον Θεό για την τιμωρία του ανθρώπου σ' αύτη ακόμη την ζωή.

Οι μεγαλύτερες και δύσκολο αθεράπευτες αμαρτίες, είναι όσες καταφέρονται εναντίον του Αγίου Πνεύματος

και οι θανάσιμες (τα πάθη) οι οποίες κυριαρχούν στον άνθρωπο επί πολύ χρόνο.



075. Ποιο είναι το σιχαμερότερο αμάρτημα ενώπιον του Θεού;

Είναι το αμάρτημα της υπερηφάνειας, διότι αυτό έκανε τους αγγέλους διαβόλους, αφού και η ταπείνωση μπορεί να κάνει τους διαβόλους αγγέλους (Κλίμακα Ιωάννου, Λόγος 25).



076. Πόσες είναι οι αιτίες της αμαρτίας και ποιες είναι αυτές;

Οι αιτίες της αμαρτίας είναι επτά, οι έξης:

Ποιος έκανε την αμαρτία;

Τι είδους αμαρτία έκανε;

Με Τι αφορμή και γιατί την έκανε;

Με Τι τρόπο την έκανε;

Σε Τι καιρό την έκανε (στα νιάτα του, στα γεράματα του, ήμερα, νύκτα κ.λ.π.);

Σε ποιο τόπο την έκανε;

Πόσες φορές την έκανε; (Βλέπε περισσότερα στο βιβλίο του αγίου Νικόδημου του Άγιορείτου «Διδασκαλία - περί του Πνευματικού».



077. Ποιες και πόσες είναι οι βαθμίδες της αμαρτίας;

Οι βαθμίδες της αμαρτίας είναι στον αριθμό 12, κατά τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, οι έξης:

Πρώτη βαθμίδας: α) Όταν κάνει κάποιος καλό έργο με πονηρό σκοπό χάριν χρημάτων, δόξης, τιμής. Δηλαδή, όταν αναμιγνύεται καλό με το κακό.

Δεύτερη βαθμίδα είναι: Η μισοτελειωμένη εκτέλεση ενός καλού έργου.

Τρίτη βαθμίδα είναι ο πειρασμός, ο δόλος, δηλ. ο πειρασμός, που έρχεται εναντίον του ανθρώπου από τον διάβολο, από τον κόσμο και από το σώμα και αυτός πειράζει τον άνθρωπο με τις πέντε αισθήσεις, οι όποιες ονομάζονται κατά τους Αγίους Πατέρας «αίσθηση της ψυχής».

Η τετάρτη βαθμίδα είναι η ενότητα, δηλ. η συνένωση του νου με τον πειρασμό.

Η πέμπτη βαθμίδα της αμαρτίας είναι η πάλη του νου δηλ. της ψυχής με τον πειρασμό. Μέχρις εδώ κυοφορείται η αμαρτία. Από εδώ όμως αρχίζει να αιχμαλωτίζει τον άνθρωπο και να του επιφέρει την οργή του Θεού κατεπάνω του.

Η έκτη βαθμίδα είναι η συγκατάθεση του νου με την αμαρτία, δηλ. η ευχαρίστηση του νου από την κακή επιθυμία και τον πειρασμό. Από την στιγμή αυτή γεννάται η αμαρτία μέσα στον νου και στην καρδιά του ανθρώπου και τον καθιστά άξιο τιμωρίας, όπως λέει ο άγιος Απόστολος Ιάκωβος: «Είτα η επιθυμία συλλαβούσα τίκτει αμαρτία, η δε αμαρτία αποτελεσθείσα αποκύει θάνατον» (Ιακώβου 1,15).

Η εβδόμη βαθμίδα της αμαρτίας είναι ότι η αμαρτία ενώθηκε με τον νου και την φαντασία. Έτσι λοιπόν, αφού ο άνθρωπος συγκατατέθηκε να κάνη την αμαρτία, αναγκάζεται με την παρακίνηση του διαβόλου να εντυπώσει αυτή την αμαρτία στην σκέψη του, ως να την είχε κάνει με το έργο. Με τη φαντασία του νου η αμαρτία αυξάνεται και μεταφυτεύεται στην καρδιά του ανθρώπου.

Η ογδόη βαθμίδα της αμαρτίας, είναι η απόφαση της θελήσεως του ανθρώπου να κάνει την αμαρτία με την πράξη.

Η ενάτη βαθμίδα, είναι ήη συνήθεια της αμαρτίας, δηλ. η πραγματοποίηση της αμαρτίας επί πολλάς φοράς.

Η δεκάτη βαθμίδα είναι το πάθος, η εξοικείωση προς το κακό, δηλ. η συνεχής επιτέλεση της αμαρτίας με την θέληση και χωρίς την θέληση του ανθρώπου.

Η ενδέκατη βαθμίδα είναι η απελπισία, όταν ο ίδιος ο άνθρωπος χάση την ελπίδα της συγχωρήσεως δια της μετανοίας, με την Χάρι και το έλεος του Θεού

Η τελευταία βαθμίδα της αμαρτίας είναι η αυτοκτονία, δηλ. ό φόνος του απελπισμένου ανθρώπου με τα ίδια του τα χέρια εξ αιτίας των αμαρτιών του, με την ελεύθερη θέληση του.

Αυτή είναι η χειρότερη βαθμίδα της αμαρτίας, από την οποία να μας προστατεύσει όλους ο Θεός, διότι αυτός που αυτοκτονεί δεν συγχωρείται στους αιώνας και η Εκκλησία δεν επιτρέπει να προσευχώμεθα γι' αυτόν.

Οι Άγιοι Πατέρες μας διδάσκουν να πολεμούμε την αμαρτία, όσο ακόμη είναι μικρή, στην ώρα της γεννήσεως της και όχι όταν μεγαλώνει και ριζώνει ως πάθος στην καρδιά μας. Να την φονεύουμε, όταν είναι μυρμήγκι και όχι λιοντάρι, διότι τότε ο «μυρμηγκολέων» μας σκοτώνει.

Επίσης και ο ψαλμωδός Δαβίδ με την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος έλεγε: «Μακάριος ος κρατήσει και εδαφιεί τα νήπια σου προς την πέτρα» (Ψαλμ. 136,9).

Δηλαδή μακάριος είναι όποιος θα συντρίψει τις αμαρτίες του με την πέτρα - τον Χριστό - όσο είναι ακόμη μικρές, όπως τα μυρμήγκια διότι εάν μεγαλώσουν θα αιχμαλωτισθούν στην Βαβυλώνα των παθών και θα μας σκοτώσουν.



078. Ποιο είναι το πνευματικό λουτρό, το όποιο πλένει, ελευθερώνει και βγάζει από την ρίζα τις αμαρτίες, του ανθρώπου;

Πρώτα είναι το λουτρό του Θείου και Αγίου Βαπτίσματος, το οποίον εξαλείφει την αμαρτία, τόσο την προπατορική όσο και αυτές, που έγιναν μέχρι του Βαπτίσματος (Πράξ. 11,38 Ίωάν.3,3-5).

Το δεύτερο ίσης αξίας με το Βάπτισμα, είναι το Μυστήριο της Ιεράς εξομολογήσεως, το όποιον ξεπλένει και καθαρίζει τον άνθρωπο από τις αμαρτίες του.

Γι' αυτό λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος: «Δόθηκε από τον Θεό στους ανθρώπους, μετά από το Βάπτισμα, το Μυστήριο της Μετανοίας, το οποίο ονομάζεται και δεύτερο βάπτισμα».

Ενώ ο θείος πατήρ Ιωάννης της Κλίμακος τόλμησε να ειπεί: «Μεγαλύτερο από το Βάπτισμα, μετά το Βάπτισμα, είναι το χάρισμα των δακρύων» (Λόγος 7ος).



079. Πότε δεν λύεται η αμαρτία στην Ιερά εξομολόγηση;

Όταν ο χριστιανός δεν εξομολογείται όλες τις αμαρτίες του, όπως ο Ιούδας και όταν δεν τις λύνει ο Πνευματικός.

Αυτός δεν επιτρέπεται να τις λύση, εάν ο χριστιανός δεν δεχθεί τον ανάλογο κανόνα (επιτίμιο).

Εάν λύση κάποιον, πριν να εκτελέσει αυτός τον κανόνα του ή πριν να εξομολογηθεί, έστω, εάν υποσχέθηκε ότι θα το κάνει, τότε αυτός ο Πνευματικός γίνεται ένοχος για όλες τις αμαρτίες αυτού που τις έλυσε. (Βλέπε στο βιβλίο του αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου «Περί Πνευματικού»).

Πάλι η αμαρτία του ανθρώπου παραμένει άλυτος, εάν δεν κάνει αυτός μετάνοια, διότι χωρίς την διόρθωση δεν υπάρχει συγχώρηση, διότι η αληθινή μετάνοια είναι η τελεία εγκατάλειψη της αμαρτίας.



080. Ποιες είναι οι αμαρτίες κατά του Αγίου Πνεύματος, για τις όποιες γράφει ο Κύριος ότι θα είναι ασυγχώρητες στον παρόντα και στον μέλλοντα αιώνα; Εάν εξομολογηθούν, η τους επιβληθεί επιτίμιο κ.λ.π. συγχωρούνται;

Οι αμαρτίες κατά του Αγίου Πνεύματος, όπως είπαμε και παραπάνω, είναι οι έξης: Η απιστία και αντίδραση κατά της αληθινής χριστιανικής πίστεως, η υπερβολική εμπιστοσύνη στην αγαθότητα του Θεού, η απελπισία, ο φθόνος κατά του πλησίον για την Χάρι που δόθηκε σε κάποιον, για την πρόοδο του στα καλά έργα, το θανάσιμο μίσος σ' αυτούς που ευρίσκονται στον δρόμο της σωτηρίας, η αμετανοησία μέχρι θανάτου, η αγνωμοσύνη στις δωρεές του Θεού, η άρνηση της πίστεως, η αίρεση, η πλάνη, η αυτοκτονία και άλλα.

Η αιτία με την οποία αυτά τα αμαρτήματα δεν συγχωρούνται από τον Θεό ούτε στον παρόντα αιώνα ούτε στον μέλλοντα, είναι το πείσμα του ανθρώπου να μη θέλει να μετανοήσει γι' αυτά τα αμαρτήματα σ' όλη του τη ζωή, καθώς και η σκληροκαρδία του. Αυτός που έκανε μία τέτοια αμαρτία δεν συγχωρείται από τον Θεό διότι δεν θέλει να συγχωρηθεί και να υπακούσει στις εντολές του Θεού. Εάν ένας τέτοιος αμαρτωλός μετανοήσει από τα βάθη της καρδίας του, εξομολογηθεί και αποφασίσει να μην αμαρτήσει πάλι και ζητήσει την ευσπλαχνία του Θεού με επιμονή και δάκρυα, τότε με το Μυστήριο της Μετανοίας αυτός θα μπορεί να συγχωρηθεί, διότι δεν υπάρχει αμαρτία, όσο βαρεία και να είναι, που να νικά την αγαθότητα και αγάπη του Θεού.



081. Ποιες είναι οι κανονικές προϋποθέσεις της Ιεράς εξομολόγησης;

Εξομολόγηση, μετάνοια η εξαγόρευση των αμαρτιών είναι ένα από τα επτά Μυστήρια της Εκκλησίας μας με το οποίο ο Θεός συγχωρεί και λύνει τις αμαρτίες όλων αυτών που μετανοούν με ειλικρίνεια και αποφασίζουν να κάνουν μία ζωή καθαρή, κατά το θέλημα του Θεού.

Αυτό το Μυστήριο αρχίζει από την ηλικία των 6-7 ετών και επιτελείται όσο δυνατόν συχνότερα, ανάλογα με τις ανάγκες της ψυχής του καθενός χριστιανού.

Οι μοναχοί των μοναστηριών, κατά παράδοση, εξομολογούνται υποχρεωτικά κάθε εβδομάδα, ενώ οι λαϊκοί συνήθως μία φορά τον μήνα η σπανιότερα τέσσερις φορές τον χρόνο, κατά τις τέσσαρες μεγάλες νηστείες.

Οι κανονικές προϋποθέσεις της αληθινής εξομολογήσεως είναι οι εξής:

Η επιλογή ενός εμπείρου και ενάρετου Πνευματικού. Η εξομολόγηση να γίνεται με ειλικρίνεια, με καλή προαίρεση, όχι με βία των άλλων, με ταπείνωση και χωρίς προφάσεις.

Ο Θεός καταδικάζει την αμαρτία ανάλογα με την συνείδηση και την μόρφωση καθενός, άλλους από την ηλικία των 10 ετών και άλλους από μία μεγαλύτερη ηλικία. Εάν εξομολογείται ο άνθρωπος τις αμαρτίες του με καρδιακή μετάνοια και καλοσύνη, τότε ο Πνευματικός μπορεί ευκολότερα να θεραπεύσει τις ψυχικές του πληγές, ενώ το επιτίμιο με το οποίο πρέπει να κανονίσει τους πιστούς να το διαιρεί σε τρία μέρη:

Το πρώτο μέρος να το αποδίδει στο έλεος του Θεού, διότι κανείς δεν υπάρχει χωρίς αμαρτία, εκτός από τον Χριστό και Θεό μας, ο οποίος μας εξαγόρασε με το Άγιο Αίμα Του από τα χέρια του διαβόλου.

Το δεύτερο μέρος του κανόνος να το σηκώνει ο Πνευματικός επάνω του, διότι αυτός έχει την δύναμη και εξουσία από τον αρχιερέα να λύνει και να δένει τις αμαρτίες των ανθρώπων, όπως λέγει το αψευδές στόμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Ενώ το τρίτο μέρος του κανόνος να το δίνει σ' αυτόν που τέλεσε την αμαρτία.

Ο Πνευματικός να έχει ένα Ιερό τόπο, όπου θα εξομολογεί τους ανθρώπους.

Συνήθως η εξομολόγηση γίνεται στην Εκκλησία, ενώπιον της Εικόνος του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.

Ο ιερεύς - Πνευματικός έχει καθήκον να δέχεται τον καθένα στην εξομολόγηση με πρόσωπο ιλαρό, με πραότητα και με ευλάβεια, και όχι με οργή και με πρόσωπο σκυθρωπό.

Εάν είναι κάποιος ετοιμοθάνατος και κληθεί ο Ιερεύς να τον εξομολόγηση και αυτός δεν θα πάει, καλλίτερα να μην ήταν Πνευματικός, διότι τότε τις αμαρτίες εκείνου που απέθανε ανεξομολόγητος, τις παίρνει επάνω του ο Ιερεύς και τότε ο ιερεύς εκείνος πρέπει να μετανοεί επί τρία χρόνια, κάνοντας και εκατό μετάνοιες την ημέρα.

Οι πιστοί είναι υποχρεωμένοι να λέγουν όλα τα αμαρτήματα των και να μην αλλάζουν Πνευματικό, παρά μόνο με την ευλογία του και βάσει συγκεκριμένου κανόνος της Εκκλησίας.

Οποιοσδήποτε άνθρωπος η γυναίκα αφήσει τον Πνευματικό του χωρίς αυτός να έχει σφάλει σε κάτι και πηγαίνει και εξομολογείται σε άλλον, να αφορίζεται από την Εκκλησία μαζί μ' αυτόν που τον δέχεται.

Αυτός που εξομολογήθηκε και έλαβε το επιτίμιο και την άφεση, χωρίς να επαναλάβει πλέον τις αμαρτίες που έκανε, δεν είναι υποχρεωμένος να τις επαναλαμβάνει στις άλλες εξομολογήσεις του (Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης).

Μερικοί είναι της γνώμης, ότι σε εξαιρετική περίπτωση, όταν κάποιος από τους λαϊκούς κινδυνεύει από απρόοπτο θάνατο να πεθάνει και δεν είναι εύκολο να υπάρχει Πνευματικός να τον εξομολόγηση, τότε μπορεί να εξομολογηθεί σ' αυτούς τους λαϊκούς που παρευρίσκονται εκεί και μετά αυτοί να ειπούνε τις αμαρτίες του στον Πνευματικό, λαμβάνοντας την λύση των αμαρτιών των και οι δύο.

Να γνωρίζει ακόμη ότι υπάρχει και μία εξομολόγηση αμαρτωλή η ψεύτικη, προσποιητή και συγκεκριμένα:

Όταν κάποιος ζητά ένα Πνευματικό που εύκολα συγχωρεί αμαρτίες, ο οποίος συγχωρεί όχι κατά τον νόμο του Θεού, αλλά κατά την γνώμη του η έχει τις ίδιες αμαρτίες.

Σ' αυτή την περίπτωση είναι και οι δύο αξιοκατάκριτοι και θα υποστούν χειρότερη τιμωρία από ότι δεν θα είχαν εξομολογηθεί.

Όταν ο εξομολογούμενος δεν λέγει όλα τα αμαρτήματα του, η λέγει μόνο τα μισά η δικαιολογείται με προφάσεις, οδηγώντας στην πλάνη τον Πνευματικό.

Όταν θα εξομολογηθούν ομαδικά πολλοί άνθρωποι στον Πνευματικό, λέγοντας με τον νου τις αμαρτίες των χωρίς να τις ακούσει ο Πνευματικός και τα εξετάσουμε όλα αυτά υπό το φως των Ιερών Κανόνων και του ηθικού νόμου, σ' όλες αυτές τις περιπτώσεις, το Μυστήριο της εξομολογήσεως δεν επιτελέσθηκε κανονικά και οι αμαρτίες παραμένουν ασυγχώρητες. Διότι η αληθινή εξομολόγηση γίνεται για τον καθένα ξεχωριστά.

Άλλες απαραίτητες προϋποθέσεις της Ιεράς εξομολογήσεις είναι οι έξης:

Η εξομολόγηση, όπως είπαμε, να μη γίνεται δημοσίως, όπως συνηθίζεται σε μερικά μέρη.

Οι πιστοί υποχρεούνται να εξετάζουν την συνείδηση των από την παιδική τους ηλικία, να σημειώνουν σε χαρτί τις αμαρτίες που έκαναν, για να μη ξεχάσουν καμία.

Η εξομολόγηση να γίνεται πάντοτε με νηστεία και προσευχή, και προ του φαγητού, τόσο ο ιερεύς όσο και ο πιστός.

Αυτή να γίνεται πάντοτε η όποτε μας ελέγχει η συνείδηση, χωρίς να εξετάζουμε εάν ο Πνευματικός είναι άξιος, διότι η Χάρις του Αγίου Πνεύματος επιτελεί το μυστήριο.

Η εξομολόγηση γίνεται στην ανάγκη και χωρίς νηστεία, κυρίως, όταν κάποιος δεν είναι άξιος για την Θεία Κοινωνία, διότι μόνο με την εξομολόγηση (εξαγόρευση) ξεπλένονται και συγχωρούνται οι αμαρτίες.



082. Σε πόσα μέρη διαιρείται η Ιερά Εξομολόγησης και ποια είναι τα αποτελέσματα αυτής;

Κατά την διδασκαλία του αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου, το Μυστήριο της εξομολογήσεως διαιρείται σε τέσσερα μέρη, τα εξής:

1) Ο πόνος της καρδίας και η συναίσθηση της αμαρτωλότητας αυτού που αμάρτησε.

2) Η εξομολόγηση με ζώσα φωνή και κατ' ιδίαν στον Πνευματικό.

3) Η εκτέλεση του καθορισμένου κανόνος, που επέβαλε ο Πνευματικός.

4) Η συγχωρητική ευχή η το κλειδί του μυστηρίου της ιεράς εξομολογήσεως, η οποία λέγεται με το σκύψιμο της κεφαλής του εξομολογούμενου, με την επίθεση των χειρών του Πνευματικού και το σημείο του Τιμίου Σταυρού.

Τα σπουδαιότερα αποτελέσματα της εξομολογήσεως είναι η λύσει και συγχώρηση των αμαρτιών του εξομολογούμενου, κατά τον λόγο του Κυρίου, που είπε: «αν τίνων αφήτε τας αμαρτίας αφίενται αυτοίς αν τίνων κρατήτε κεκράτηνται» (Ματθ. 16,19).



083. Σε ποιόν ο Πνευματικός δεν επιτρέπεται να δώσει άφεση αμαρτιών στην εξομολόγηση;

Δεν επιτρέπεται να συγχώρηση αυτόν που δεν αποφάσισε να εγκατάλειψη την αμαρτία και να εκτελέσει το επιτίμιο.

Επίσης δεν επιτρέπεται να συγχωρήσει αυτούς που αναβάλλουν την επιτελέσει του επιτιμίου τους, μέχρις ότου ο Πνευματικός εξετάσει τους κανόνες και τις εκκλησιαστικές διατάξεις, για να τους τακτοποίηση κατά την επιθυμία τους..



084. Ποιος είναι ο σπουδαιότερος και ωφελιμότερος κανών, που πρέπει να επιβάλλεται στην Ιερά εξομολόγηση;

Τον παλαιό καιρό, όταν οι χριστιανοί είχαν μεγάλο ζήλο και ευλάβεια να κοινωνούν συχνά τα Αγια Μυστήρια, ο χειρότερος κανών τότε γ' αυτούς, ήταν η διακοπή για ένα μικρό η μεγάλο η επί χρόνια διάστημα από την Θεία Κοινωνία. Γι' αυτό και οι κανόνες των παλαιών Πατέρων, όπως του αγίου Βασιλείου, του αγίου Γρηγορίου Νύσσεις κ.λ.π. απαγόρευαν από την Θεία Κοινωνία τους αμαρτωλούς, λόγω των αμαρτιών των, μερικές φορές μέχρι 10,15 η και 20 ακόμη χρόνια. Κατόπιν τους εδέχοντο στην εξομολόγηση η οποία διακρινόταν σε τέσσερα είδη:

1) Εξομολόγησης με στεναγμούς στην πόρτα της εκκλησίας,

2) η ακρόασης των ψαλλομένων στην εκκλησία,

3) η γονυκλισία στον νάρθηκα της εκκλησίας και η με τους πιστούς παραμονή στην εκκλησία, και

4) στο τέλος, μετά απ' όλους τους πιστούς τους εδέχοντο στην Θεία Κοινωνία. (Αγίου ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Νεοκαισάρειας 11ος καν.)

Τώρα όμως που η πίστη ελαττώθηκε και οι περισσότεροι χριστιανοί ζουν με μεγάλη αναισθησία και στερούνται της ευλάβειας για την μετάληψη του Σώματος και Αίματος του Χριστού, διότι οι πιστοί που συνέρχονται από την πνευματική αποχαύνωση και έρχονται στην οδό της σωτηρίας, πιστεύουν ότι ο μεγαλύτερος κανών για την διόρθωση των ψυχών των, είναι η αποφυγή των αμαρτιών και η πάλη με αυτές μέχρι θανάτου. Ενώ η νηστεία, η προσευχή, η ελεημοσύνη, οι μετάνοιες και άλλες ασκήσεις να τους προσφέρονται ανάλογα με την κατάσταση της υγείας των και το βάρος των αμαρτιών που έπραξαν, με βάσει την ακρίβεια και οικονομία των Ιερών Κανόνων. Οπότε ο μεγαλύτερος και ωφελιμότερος κανών στην εξομολόγηση είναι το μίσος και η αποφυγή των αμαρτιών που έγιναν, καθώς και το πένθος γι' αυτές μέχρι θανάτου. Διότι, εάν εμποδίσουμε τους πιστούς από την Θεία Κοινωνία, επί τόσο η τόσο διάστημα και δεν τους επιβάλουμε κανόνα, με κάποια σωματική άσκηση, ανάλογα με το βάρος των αμαρτιών των, αυτοί μη έχοντες πλέον ευλάβεια και τον ζήλο των πρώτων χριστιανών στα Θεία, εύκολα απομακρύνονται από την Ιερά Μετάληψη και έχουν αναισθησία για τα αμαρτήματα τους.

Γι' αυτό πρέπει να συμβουλεύουμε και να προτρέπουμε τους πιστούς να κάνουν τον αρμόζοντα κανόνα των, παρά να εγκαταλείψουν όλες τις αμαρτίες τους, διότι η απαλλαγή από τις αμαρτίες, κατά τους Αγίους Πατέρας προϋποθέτει αληθινή μετάνοια.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει, ότι «Το φοβερότερο έργο, του αμαρτωλού είναι να ζει στην αμαρτία και το χειρότερο έργο του ξεπεσμένου ανθρώπου είναι να ζει στην πτώση».

Λοιπόν, εάν το φοβερότερο έργο είναι να ζει κανείς στην αμαρτία, τότε το ωφελιμότερο είναι ο αγώνας για την αποφυγή της αμαρτίας. Και εάν το χειρότερο έργο είναι να ζει κανείς στην πτώση, τότε το καλλίτερο είναι να σηκωθεί και λυτρωθεί από την πτώση.



085. Επειδή η αμαρτία πολλαπλασιάσθηκε στον κόσμο, ενώ η πίστη και η ευλάβεια λιγόστεψαν, μπορούν να εφαρμοσθούν με ακρίβεια οι υπάρχοντες κανόνες της Εκκλησίας;

Οι Ιεροί Κανόνες, τόσο οι αποστολικοί, όσο και οι κανόνες των Οικουμενικών, Τοπικών συνόδων και των Αγίων Πατέρων, πάντοτε ήταν, είναι και θα είναι οι οδοί της σωτηρίας και οι οδηγοί των ψυχών μας, και όλοι πρέπει να υπακούμε και να εφαρμόζουμε τους ιερούς κανόνες «διότι αυτοί που δεν τους φυλάττουν, υποβάλλονται σε φοβερά εξέταση και επιτίμιο» (Πηδάλιο Αγίου Νικόδημου).



086. Μήπως με αυτούς τους κανόνες απομακρύνονται οι πιστοί από την Εκκλησία και τα πανάχραντα Μυστήρια;

Όχι, οι Ιεροί Κανόνες δεν απομακρύνουν τους πιστούς από την Εκκλησία του Χριστού, αλλά η μη καλή εφαρμογή της ακριβείας και της οικονομίας των, απομακρύνουν τους ιερείς και τον λαό από την Εκκλησία του Χριστού.

Οι Ιεροί Κανόνες θεσπίστηκαν για την ωφέλεια και σωτηρία των ψυχών, ακόμη και αυτοί που έχουν ιστορική αξία μας δείχνουν πως διετυπώθησαν τότε προς εφαρμογή από τους Αγίους Πατέρας και ηγέτες της Εκκλησίας, όταν αυτή ευρισκόταν στην περίοδο των διωγμών και των αιρέσεων.

Αυτό το έργο δεν είναι μικρό για τον προσανατολισμό αυτών που ποιμαίνουν σήμερα την Εκκλησία του Χριστού, τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση.

Οι Κανόνες που περιείχαν δόγματα και ηθική διδασκαλία ποτέ δεν έχασαν την αξία τους. Αυτοί είναι σαν φάροι φωτεινοί της Εκκλησίας, απαραίτητοι για την διακυβέρνηση του σκάφους των σωζόμενων πιστών, το οποίον είναι η Εκκλησία, η οποία πλέει στις κοιλάδες της αιωνιότητας με σκοπό το λιμάνι της σωτηρίας.

Έτσι λοιπόν, κανείς δεν έχει δικαίωμα να κατηγορήσει τους Θείους και Ιερούς Κανόνες λόγω της κακίας που κυριαρχεί σήμερα σ' αυτούς που έχασαν τον φόβο του Θεού.

Ένα πράγμα ακόμη πρέπει να κρατήσουμε στον νου μας.

Οι ιερείς και ποιμένες να γνωρίζουν καλά την ακρίβεια και οικονομία των Ιερών Κανόνων και να τους χρησιμοποιούν στον κατάλληλο καιρό και στην ανάλογη περίπτωση για την θεραπεία των πληγωμένων ψυχών.

Οι θεολόγοι σπουδαστές πρέπει να γνωρίζουν, όσο γίνεται καλλίτερα, πως να εφαρμόζουν την ακρίβεια και οικονομία των Κανόνων, οι οπαίοι θεσπίστηκαν δια του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία του Χριστού.

Μεγάλος είναι ο κίνδυνος για τους ιερείς και τους ποιμαινομένους τους, εάν δεν γνωρίζουν έστω και λίγο τους Ιερούς Κανόνες, καθώς και το είδος του κανόνος που πρέπει να εφαρμόσουν.

Διότι λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ότι: «Μεγάλος κίνδυνος είναι για τους Ιερείς, εάν δεν γνωρίζουν τους Κανόνες και μεγάλος γκρεμός υπάρχει εκεί όπου δεν δεσπόζουν οι Κανόνες».

Γι' αυτό και κάθε Επίσκοπος, όταν χειροτονείται, ομολογεί, ότι θα τηρήσει τους Κανόνες της Εκκλησίας.



087. Τι μπορείτε να μας πείτε για την ομαδική εξομολόγηση, χωρίς την κατ' ιδίαν εξομολόγηση των αμαρτιών των και χωρίς το διάβασμα της συγχωρητικής ευχής στο κεφάλι του καθενός, όπως γίνεται σε μερικούς τόπους σήμερα;

Μια τέτοια εξομολόγηση είναι αντικανονική, δεν έχει αξία το Μυστήριο και οι αμαρτίες παραμένουν άλυτες.

Επίσης στην πράξη πρέπει τελείως να εγκαταλειφθεί για να μη καταργείται το Μυστήριο της Ιεράς εξομολογήσεως και καταδικάζονται τόσο ο Ιερεύς όσο και οι πιστοί.



088. Εάν κάποιος παραμένει στις ίδιες αμαρτίες μετά την εξομολόγηση του και δεν μετανοεί, είναι ένοχος ο πιστός ή ο Πνευματικός; Σ' αυτή την περίπτωση πώς είναι καλλίτερο να ενεργήσει; Να τον δέχεται στην συνέχεια για να μην απελπισθεί ή να τον στείλει σ' άλλον Πνευματικό;

Εάν κάποιος, μετά την εξομολόγηση, επιμένει πάντοτε στην ίδια αμαρτία του και σ' άλλες βαρύτερες και εάν ο ιερεύς έκανε το καθήκον του και τον συμβούλευσε αρκετά να αφήσει την αμαρτία του και αυτός δεν υπάκουσε, τότε δεν είναι ένοχος.

Ενώ εάν ο Ιερεύς δεν τον συμβούλευσε αρκετά και δεν τον κανόνισε κατά τας εντολάς του Θεού και από ιδική του αδιαφορία πέφτει ο πιστός στα ίδια και χειρότερα αμαρτήματα, τότε και ο Ιερεύς έχει αμαρτία και κολάζεται διότι δεν έδωσε τα απαραίτητα ιατρικά μέσα για τις πληγές εκ των αμαρτιών.

Ενώ εάν με κάθε φροντίδα βοήθησε πνευματικά τον αδιάφορο και αμετανόητο, αλλά χωρίς αποτέλεσμα, τότε είναι καλλίτερα να τον στείλει σ' έναν άλλο εμπειρότερο ιατρό, ίσως με τον τρόπο αυτό διορθωθεί ο πιστός με την βοήθεια του Θεού.

Όμως να μη τον απομακρύνει βιαστικά, αλλά να ενεργήσει με πραότητα και μακροθυμία, για να μη τον οδηγήσει στην απελπισία.



089. Τι καθήκοντα έχει ο Πνευματικός προς τα πνευματικά του παιδιά και ποια έχουν τα πνευματικά του παιδιά προς αυτόν;

Ο Πνευματικός έχει μεγάλα καθήκοντα προς τα πνευματικά του παιδιά:

Εάν τα επιβλέπει, εάν τα διδάσκει πάντοτε και εάν προσεύχεται στον Θεό για την σωτηρία τους.

Ενώ τα πνευματικά του παιδιά έχουν καθήκον να υπακούουν στις πνευματικές διδασκαλίες του, να ζητούν την συμβουλή του και την ευλογία του για όλα, να κάνουν τον προβλεπόμενο κανόνα τους, να αγωνίζονται για την πρόοδο των και να προσεύχονται για τον πνευματικό τους πατέρα.



090. Πώς πρέπει να εννοήσουμε την πνευματικότητα στην ζωή της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας;

Η πνευματικότητα είναι ένα διαρκές ειρηνοδικείο της χριστιανικής ψυχής, που έχει στο βάθος της την βασιλεία του Θεού, το οποίον έχει ως δικαστή την συνείδηση του, δηλ. την αυτεπίγνωση, σε σχέση με τον νόμο του Θεού, με την βοήθεια του οποίου ο Ιερεύς μπορεί να διακρίνει το καλό από το κακό.

Δεδομένου ότι ο χριστιανός δεν μπορεί να γνωρίζει επακριβώς τον εαυτό του, ούτε τον νόμο του Θεού πλήρως, ούτε μπορεί να εκτελέσει αμερόληπτα τα καλά έργα για να διευκολύνει αυτό το εσωτερικό δικαστήριο, αλλά επικαλείται ένα εξωτερικό δικαστή, που είναι όμοιός του, αλλά ανώτερος του ως προς την Χάρι του Αγίου Πνεύματος, τον οποίον συμβουλεύεται και ζητά αυτό που στερείται: την συγχώρηση, το φως και την αλήθεια.

Αυτός είναι όμως Πνευματικός, του οποίου η αποστολή είναι να εξετάζει, να κατευθύνει, να κρίνει εν Ονόματι του Ιησού Χριστού, να αποφαίνεται περί συγχωρήσεως η όχι των αμαρτιών, ανεπιφυλάκτως η με επιφύλαξη, αφού τα επιτελεί όλα ενώπιον του νόμου του Θεού, που περιέχεται στην Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση, εκτός απ' αυτά που δεν μπορούν να είναι νόμοι, φως, και αλήθεια της Εκκλησίας.



091. Πότε επιτρέπεται ο πιστός να αλλάξει Πνευματικό;

Ιδού Τι λέγουν οι Κανόνες όσον αφορά με αυτό:

Όποιος άνθρωπος αφήσει τον Πνευματικόν του χωρίς συγκεκριμένη αιτία και εξομολογείται σ' άλλον, να χωρίζεται από την Εκκλησία μαζί μ' αυτόν που τον δέχθηκε. Σε περίπτωση που ο Πνευματικός μετά από πολλή υπομονή και συμβουλές, δεν βλέπει καμιά διόρθωση στους πιστούς, ένας τέτοιος κανόνας του επιβάλλεται ν' αλλάξει Πνευματικό, με την προϋπόθεση ότι δεν κατανοεί να θεραπεύσει τα ψυχικά του τραύματα.

Εάν κάποιος ήταν αφορισμένος από τον Επίσκοπο του, δεν επιτρέπεται να πάει σ' άλλον Επίσκοπο προτού να συγχωρηθεί από τον Επίσκοπο του. Όμως αυτός μπορεί να επικαλεστεί την σύνοδο για να υπερασπιστεί και η σύνοδος μπορεί να λάβει μία άλλη απόφαση.

Ο άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης λέγει ότι «ο Ιερεύς πρέπει να αφορίζει (να απαγορεύει από τα μυστήρια) τον ένοχο που τελεί υπό κανόνα, για να μη φορτώνεται με ξένες αμαρτίες. Διότι δεν είναι αυτό υπομονή, αλλά αιτία απώλειας».

Δεν πρέπει εμείς να είμεθα ευσπλαχνικότεροι από τους Αγίους Πατέρας.

Ο Αρχιερεύς ή Όμως Πνευματικός πρέπει βέβαια να είναι υπεράνω αυτών των αμαρτιών, ώστε και αυτός που εξομολογείται να μη νομίζει ότι σίγουρα θα του συγχωρηθούν αυτές οι αμαρτίες ούτε θα πρέπει να είναι ο ποιμήν πολύ ανεκτικός και διευκολύνει με τον τρόπο αυτό τους αμαρτωλούς, καταπατώντας έτσι τον νόμο του Κυρίου.

Αλλά προκειμένου για αυτή τη συγχώρηση των αμαρτιών των να εφαρμόζει τον νόμο του Θεού με δικαιοσύνη. Μπορεί να είναι ανεκτικός μόνον, όταν ο αμαρτωλός αποφασίσει να διορθωθεί από το κακό και ταπεινωθεί με την μετάνοια.



092. Πώς πρέπει να ενεργή με εκείνους τους πιστούς που, ενώ διέπραξαν βαρείες αμαρτίες, ζητούν επίμονα την Αγία Κοινωνία;

Με αυτούς που αμάρτησαν βαρεία και ζητούν επίμονα την Αγία Κοινωνία, ιδού πως πρέπει να ενεργή:

Εάν εξομολογηθούν ειλικρινά με ψυχικό πόνο, με δάκρυα και μετάνοια, ο Πνευματικός που τους απαγόρευσε μπορεί να τους κάνη αυτή την συγκατάβαση.

Δηλαδή να χωρίσει τον προσδιορισμένο κανόνα και τον αριθμό των ετών της μετανοίας σε τρία μέρη, όπως είπα προηγουμένως.

Το πρώτο μέρος να το θέση στην ευσπλαχνία και φιλανθρωπία του Θεού, διότι κανείς από τους ανθρώπους δεν είναι χωρίς αμαρτία, το δεύτερο μέρος του κανόνος να παραμείνει σ' αυτόν που επιτέλεσε την αμαρτία και το τρίτο μέρος να το πάρει όμως Πνευματικός επάνω του, διότι αυτός έχει την εξουσία μέσω αρχιερέως να λύνει και να δένει, όπως είπε το αψευδές στόμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Ο Πνευματικός για να προσανατολισθεί καλλίτερα, όσον αφορά με την ακρίβεια και συγκατάβαση, την οποία θα κάνη αναλόγως των περιπτώσεων στους εξομολογούμενους και μετανοουμένους, είναι καλλίτερα να διαβάζει με σύνεση τους Ιερούς Κανόνας και ιδιαίτερα τον 102 κανόνα της 6ης Οικουμενικής Συνόδου και σε καμιά περίπτωση να μη βασίζεται στην διάνοια του, διότι όμως Πνευματικός έχει εξουσία να λύνει και να δένει μόνο συμφώνως με τον νόμο του Κυρίου.

Λοιπόν, η αντιμετώπισης της καθεμίας περιπτώσεως θα πρέπει να γίνεται βάσει της διδασκαλίας της Αγίας Γραφής, των Ιερών Κανόνων και της διδασκαλίας των Αγίων Πατέρων, διότι εν εναντία περιπτώσει, η Εξομολόγησης και η μετάνοια δεν θα επιφέρει καμία ωφέλεια στους πιστούς ούτε στους Πνευματικούς.



093. Πώς πρέπει να ενεργήσει με εκείνους τους πιστούς που δεν δέχονται κανόνα στην εξομολόγηση; Και Τι γίνεται με εκείνους που είναι ασθενείς και δεν μπορούν να εκτελέσουν τον κανόνα των;

Αυτοί που δεν δέχονται τον διορισμένο κανόνα στην Ιερά εξομολόγηση και μάλιστα μετά από πολλές συμβουλές, παραμένουν στο πείσμα των, δεν μπορεί να δώσει την συγχώρηση των αμαρτιών, όπως λέγει όμως ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στην διδασκαλία του για τον Πνευματικό.

Όμως στους ασθενείς μπορεί να επιβάλει ελαφρότερο κανόνα, που απαιτεί σωματική άσκηση, όπως νηστεία, μετάνοιες, αγρυπνία, ελεημοσύνη την κατά δύναμη κ.λ.π. αλλά από τον πνευματικό κόπο δεν είναι απαλλαγμένοι, δηλ. από την Ιερά προσευχή και την παντοτινή ευχαριστία στον Θεό για τους πόνους που αισθάνονται.

Όπως είπαμε, ο κανών των ασθενών μπορεί να αλλάξει και υποχρεούνται να προσεύχονται και να ευχαριστούν τον Θεό διότι με αυτά θα σωθούν.



094. Πόσες φορές το έτος πρέπει να εξομολογούνται οι λαϊκοί;

Η εξομολόγηση δεν είναι καθορισμένη σε συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια κατά την διάρκεια του έτους.

Μπορούμε να τρέξουμε στον Πνευματικό, όσες φορές αισθανόμεθα ανάγκη να ξαλαφρώσουμε την ψυχή μας από το φορτίο των αμαρτιών και να λάβουμε την παράκληση της Θείας Χάριτος και την ελπίδα της συγχωρήσεως.

Όσο συχνότερα εξομολογούμαστε τόσο καλλίτερα είναι.

Συνήθως όμως η Εξομολόγησης έχει συνδυασθεί με τις τέσσαρες μεγάλες νηστείες.

Η τετάρτη εντολή της Εκκλησίας διδάσκει να εξομολογούμαστε τέσσερις φορές τον χρόνο, στην περίοδο των τεσσάρων νηστειών.

Οι πιο προχωρημένοι στην πνευματική ζωή, κάθε μήνα και οι άλλοι είθε να εξομολογούνται μία φορά τον χρόνο και συγκεκριμένα στην νηστεία του Πάσχα.



095. Ποιες είναι οι σπουδαιότερες προϋποθέσεις για να μεταλάβει κάποιος επαξίως του Σώματος και τον Αίματος του Κυρίου;

Η ετοιμασία για την Θεία Κοινωνία είναι δύο ειδών: Σωματική και πνευματική. Αυτή αποτελείται γενικά από τα επόμενα μέρη:

α. Εξομολόγησης (εξαγόρευση των αμαρτιών), άνευ της οποίας κανείς δεν μπορεί να κοινωνήσει, ούτε ακόμη κληρικός, μόνο τα παιδιά μέχρι των επτά ετών είναι απαλλαγμένα της εξομολογήσεως.

β. Συμφιλίωσης με όλους τους ανθρώπους. Κανείς δεν μπορεί να κοινωνήσει όταν με κάποιον είναι ασυμφιλίωτος η έχει κακία, μίσος και σκέψεις εκδικήσεως. Ο Θεός, επειδή είναι αγάπη, δέχεται στα Άγια Δώρα μόνο αυτούς που συγχωρούν και ζουν με αγάπη.

γ. Εγκράτεια από ηδονικά φαγητά και από οποιεσδήποτε φίλαυτες σωματικές ορέξεις. Οι σύζυγοι έχουν υποχρέωση να κρατούν πριν της Θείας Κοινωνίας το λιγότερο τρεις ήμερες τελεία σωματική αγνότητα και άλλες τρεις μετά την Θεία Κοινωνία. Οι πιστοί έχουν καθήκον να ζουν με αγνότητα, να νηστεύουν Τετάρτη και Παρασκευή και στις τέσσαρες μεγάλες νηστείες, όταν πρόκειται να κοινωνήσουν. Σε περίπτωση βαρείας ασθενείας, ο ιερεύς να κανονίζει λιγότερη νηστεία, αναλόγως της περιπτώσεως. Αυτοί που κοινωνούν στις μεγάλες νηστείες υποχρεούνται να νηστεύουν το λιγότερο τρεις μέχρι επτά ημέρες, πριν από την Θεία Κοινωνία. Οι χριστιανοί έχουν καθήκον να εγκρατεύονται, πριν μεταλάβουν τα Άγια, από ποτά, από το κάπνισμα, από διασκεδάσεις, από αστεία, από φθόνο, από κακολογίες κ.λ.π.

δ. Προσευχή. Οι πιστοί πρέπει να προσεύχονται πριν από την μετάληψη της Αγίας Κοινωνίας με ιδιαίτερο πόθο. Να διαβάζουν τις κατάλληλες προσευχές από το Ωρολόγιο, το Ψαλτήρι και να λέγουν τους Χαιρετισμούς της Παναγίας, να κάνουν όσες μετάνοιες μπορούν, ελεημοσύνη στους πτωχούς και αλλά αγαθά έργα. Ιδιαίτερα έχουν καθήκον να διαβάζουν: Τους Χαιρετισμούς του Χριστού, την παράκληση της Θεοτόκου, τον κανόνα της μετανοίας, τον κανόνα του φύλακος αγγέλου και τον κανόνα της Θείας Μεταλήψεως, ενώ το πρωί τις υπόλοιπες δώδεκα προσευχές που ακολουθούν. Μετά την μετάληψη των Θείων Δώρων, οι πιστοί πρέπει να διαβάζουν τις ευχές της ευχαριστίας.

ε. Την εκτέλεση του επιβληθέντος κανόνος από τον Πνευματικό. Οι πιστοί δεν μπορούν να κοινωνήσουν χωρίς την άδεια του Πνευματικού των και χωρίς την εκτέλεση του διορισμένου κανόνος των, που επήραν στην εξομολόγηση, εκτός από λόγους ασθενείας η άλλες παρόμοιες δυσκολίες, που απαγορεύουν την μετάληψη των Θείων και σ' οποιαδήποτε κατάσταση ήθελαν ευρέθη στενοχώριας.



096. Σε ποιες εξαιρετικές περιπτώσεις μπορούν να κοινωνήσουν οι πιστοί με κάποια συγκατάβαση;

Όπως είπα σ' αυτούς που απαγορεύεται για ένα διάστημα η Θεία Κοινωνία, μπορούν να κοινωνήσουν συγκαταβατικά μόνο σε περίπτωση θανάσιμου κινδύνου δηλ. δυστυχήματος, εργασίας, παραμονής σε νοσοκομείο για πολύ καιρό κ.λ.π.

Παρόμοια, οι έγκυοι γυναίκες μπορούν να κοινωνήσουν μία φορά τον μήνα, οποιονδήποτε κανόνα και να έχουν, με τη προϋπόθεση μετά τον τοκετό των, να εκτελέσουν τον διορισμένο κανόνα από τον Πνευματικό των.

Γίνεται αυτή η συγκατάβασης για τις έγκυες γυναίκες, διότι η Εκκλησία τις θεωρεί ότι ευρίσκονται σε κίνδυνο θανάτου.



097. Ποιοι μεταξύ των χριστιανών δεν μπορούν να κοινωνήσουν ούτε ακόμη και προ του θανάτου των;

Δεν μπορούν να κοινωνήσουν ούτε ακόμη στο κρεβάτι του θανάτου οι ορθόδοξοι χριστιανοί, οι όποιοι αρνούνται αυτά τα Θεία Δώρα,

αυτοί που αρνήθηκαν τη πίστη,

αυτοί που εγκατέλειψαν την Εκκλησία και προσχωρήσαν σε αιρέσεις,

οι παράφρονες, δηλ. αυτοί που ψυχομαχούν και δεν έχουν προφθάσει πριν να εξομολογηθούν,

οι δαιμονισμένοι,

οι βλασφημούντες τον Θεό και τον πλησίον, ακόμη και στο κρεβάτι του θανάτου των και δεν μετανόησαν,

οι απελπισμένοι, που πρόκειται να θέσουν μόνοι των τέρμα στην ζωή τους,

όσοι είναι δούλοι μέχρι θανάτου στο πάθος της μέθης, των σαρκικών παθών,

οι μισούντες τα Θεία

και αυτοί που δεν θα συγχωρήσουν μέχρι θανάτου των τον πλησίον τους.



098. Τι άλλες συμβουλές μπορείτε να μας δώσετε για τον Πνευματικό και την πνευματικότητα;

Κανένας Ιερεύς - Πνευματικός δεν μπορεί να λύση στην εξομολόγηση τον δεμένο από άλλον Πνευματικό, παρά μόνο, όταν αυτός που τον έδεσε πέθανε ή τον έδεσε αδίκως και λύθηκε από τον Επίσκοπο του. Άλλη διδασκαλία της Εκκλησίας λέγει τα έξης:

«Ζήτησε να ευρείς ένα Πνευματικό καλόν, ενάρετο, να είναι σοφός στα λόγια και έμπειρος στα έργα, να επουλώνει καλά τις ψυχικές πληγές και να ξέρη να δίνη ιατρικά με διάκριση, όπως θα συνέβαινε, εάν είχε κάποιος μία σωματική πληγή». Διότι εμφανίσθηκαν πολλοί στις ήμερες μας, οι οποίοι, επειδή δεν γνώριζαν την ασθένεια, φόνευσαν πολλούς πνευματικά, λόγω αδιακρισίας τους, όπως λέγει και ο Χριστός ότι, όταν ένας τυφλός οδηγεί τυφλόν, θα πέσουν και οι δύο στον λάκκο.

Όταν θα βρεις ένα καλόν Πνευματικό να μη πηγαίνεις πλέον σε άλλον, διότι, εάν εμπορεύεσαι την εξομολόγηση, δεν μπορείς να ωφεληθείς. Εάν εξομολογείσαι σ' ένα Πνευματικό πολλές φορές και επειδή έπεσες στα ίδια αμαρτήματα ντρέπεσαι και πηγαίνεις σε άλλον για να ντροπιαστείς λιγότερο και να λάβεις ελαφρότερο κανόνα, τότε με αυτό το έργο παροργίζεις τον Θεό. Μερικοί χριστιανοί συνηθίζουν να ζητούν επιεικείς Πνευματικούς, οι οποίοι συγχωρούν χωρίς επιτίμιο και επί πλέον τους δίνουν την Θεία Κοινωνία. Μερικοί απ' αυτούς χάθηκαν και έγιναν αφορμή να χαθούν και άλλοι, και η τιμωρία τους θα είναι αιωνία λέγει η Αγία Γραφή.

Άλλοι επινοούν με πονηρία άλλους τρόπους εξομολογήσεως. Δηλ. πηγαίνουν σ' ένα Πνευματικό και λέγουν μερικά αμαρτήματα, κατόπιν πηγαίνουν σε άλλον και λέγουν άλλα λίγα αμαρτήματα και έτσι νομίζουν μ' αυτό τον τρόπο ότι οι αμαρτίες των δεν έχουν μεγάλη ενοχή.

Άλλοι λέγουν γρήγορα τις αμαρτίες των για να μη τις προσέξει ούτε να εξετάσει με λεπτομέρεια ο Πνευματικός τόσο τις αιτίες όσο και τα επακόλουθα αυτών των αμαρτιών για να μπορέσει έτσι να τις θεραπεύσει.

Άλλοι, και αυτοί είναι λιγότεροι, δεν θέλουν να τα εξομολογηθούν όλα και κρύβουν τα μεγαλύτερα.

Όλα αυτά είναι δουλειές του διαβόλου, ο οποίος ζητά κάποιο μονοπάτι να οδηγήσει στην απώλεια τις ψυχές των αδυνάτων περί την πίστη ανθρώπων.

Ο Πνευματικός δεν είναι παρά ένας μάρτυς ενώπιον του Θεού και ένα όργανο με το οποίον το Άγιον Πνεύμα εργάζεται μυστικά την συγχώρηση των αμαρτιών.

Ο Πνευματικός ερμηνεύει και εφαρμόζει τον νόμο του Θεού για την θεραπεία των ανθρωπίνων ψυχών.

Εάν ο Πνευματικός διαπιστώνει ότι κάποιος δεν είναι ειλικρινής, έχει καθήκον να τον απομακρύνει από την εξομολόγηση.

Εάν δεν κάνη έτσι, τότε σημαίνει ότι ο Πνευματικός δεν υπηρετεί τον Θεό με πίστη, με καρδιά καθαρή και αφοσιωμένη.

Η Μετάνοια είναι ένα από τα επτά μυστήρια με το οποίο εργάζεται το Άγιο Πνεύμα αοράτος στην ορατή διακονία του Πνευματικού. Όταν εξομολογείσαι μη χαμηλώνεις τα αυτιά σου στην φωνή του διαβόλου, ο οποίος σου ψιθυρίζει λέγοντας:

Άραγε τι θα πει ο Πνευματικός όταν ακούσει αυτές τις αμαρτίες;

Μερικές φορές ο διάβολος ψιθυρίζει στον πιστό, μέσω κακών και ιεροκατηγόρων ανθρώπων, ότι ο Πνευματικός θα πει σ' άλλους τα αμαρτήματα, που άκουσε στην εξομολόγηση.

Σ' αυτές τις περιπτώσεις να σκέπτεται ο καθένας μας τον πλούσιο εκείνον, ο όποιος ξομολογήθηκε τις αμαρτίες του στο μέσον της Εκκλησίας με δυνατή φωνή ενώπιον όλων και την στιγμή που τις έλεγε, άγγελος Κυρίου του έσβηνε τις αμαρτίες του μπροστά σε όλους, όπως λέγει όμως άγιος Ιωάννης της Κλίμακος στον 4ο Λόγο του.

Να γνωρίζει όμως καθένας και αυτό, ότι ο Πνευματικός δεν μπορεί να λύση αυτόν που δεν έλυσε ο Θεός και ούτε μπορεί να δέση αυτόν που δεν έδεσε τον εαυτό του με τις εντολές του Θεού.

Λοιπόν, στα όσα είπαμε μέχρι εδώ, είναι φανερό ότι κανείς Πνευματικός, εκτός των ανωτέρω περιπτώσεων που σημειώσαμε, δεν μπορεί να αλλάξει ούτε τον επιβληθέντα κανόνα από άλλον Πνευματικό ούτε μπορεί να τον λύση άλλος, όσο καιρό ο Πνευματικός του ευρίσκεται στην ζωή.

Ενώ, εάν κάποιος σκανδαλίζεται από κάποια αδυναμία του Πνευματικού του και δεν έχει πλέον ευλάβεια σ' αυτόν, τότε, εάν έχει συγκεκριμένους λόγους, μπορεί να πάει σ' άλλον Πνευματικό, αλλά μόνο με την ευλογία του πρώτου Πνευματικού του.

Στο νέο Πνευματικό του έχει καθήκον να κάνει μία γενική εξομολόγηση από την παιδική του ηλικία, ώστε να μπορεί να τον γνωρίσει καλλίτερα και έτσι να κανονίζει την διόρθωση του με τα κατάλληλα μέσα.



099. Με ποιες προϋποθέσεις εξομολογούνται και κοινωνούν τα παιδιά, οι γέροντες και οι βαρεία άρρωστοι;

Τα μικρά παιδιά μέχρι τα έξι - επτά χρόνια των, εάν είναι βαπτισμένα, κοινωνούν χωρίς εξομολόγηση, αναλόγως των περιστάσεων.

Η εξομολόγηση τους αρχίζει από την ηλικία των επτά ετών.

Οι γέροντες και οι ασθενείς είναι καλό να κοινωνούν κάθε τρεις εβδομάδες, εάν δεν έχουν κάποιο κώλυμα για την Θεία Κοινωνία.

Εάν αμάρτησαν με θανάσιμο αμάρτημα, οι Άγιοι Πατέρες κανονίζουν να κοινωνούν μόνο στο κρεβάτι του θανάτου, εκτός και εάν μετανόησαν ειλικρινά.



100. Με πόσους τρόπους μπορούν να κοινωνήσουν οι πιστοί; Ποια είναι η ανώτερη κοινωνία με τον Χριστό;

Οι πιστοί μπορούν να κοινωνήσουν με τον Χριστό με τέσσερις τρόπους:

Πρώτον με το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου.

Δεύτερον κατά τρόπο πνευματικό με την ευχή του Ιησού, όταν γίνεται είτε με τον νου είτε με την καρδιά.

Ο τρίτος τρόπος κοινωνίας γίνεται με την εργασία όλων των εντολών του Κυρίου. Αυτή την πνευματική κοινωνία με την εκτέλεση των αγαθών έργων μας φανέρωσε ο ίδιος ο Σωτήρ ημών Ιησούς Χριστός, όταν είπε: «Εάν τίς αγαπά με, τον λόγο μου τηρήσει, και ο πατήρ μου αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρ' αύτω ποιήσομεν» (Ιωάν. 14,23). Και πάλι λέγει: «Εάν αγαπάτε με, τας εμάς εντολάς τηρήσατε» και «εάν τας εντολάς μου τηρήσητε, μενείτε εν τη αγάπη μου» (Ίωάν.14,15 15,10). Επίσης ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης λέγει θαυμαστός ότι: «Η ομοιότης και ενότης μας με τον Θεό πραγματοποιείται μόνο με την εφαρμογή των θείων εντολών».

Ο τέταρτος τρόπος κοινωνίας με τον Χριστό γίνεται με την ακρόαση του λόγου του Θεού, διότι «ο λόγος του Θεού έρχεται με την ακοή και διοχετεύεται στην καρδιά του ανθρώπου» (Κυριακοδρόμιο Νικηφόρου Θεοτόκη).



101. Πώς πρέπει να εξομολογούνται και να κοινωνούν οι μοναχοί, κατά τους Αγίους Πατέρας; Πόσο συχνά μπορούν να κοινωνούν οι μοναχοί, οι μεγαλόσχημοι μοναχοί και οι ασθενείς;

Η Θεία Κοινωνία, επειδή είναι στενά συνδεδεμένη με την εξομολόγηση, ότι είπα μέχρι τώρα γι' αυτά τα μυστήρια είναι έγκυρο και κατάλληλο και για μοναχούς.

Οι μοναχοί και μεγαλόσχημοι μοναχοί έχουν καθήκον να κοινωνούν το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου πιο συχνά από τους λαϊκούς, αλλά με την πρέπουσα προετοιμασία, βάσει των Ιερών Κανόνων και με την άδεια του Πνευματικού τους.

Οι μοναχοί μπορούν να κοινωνούν περισσότερες από μία φορές , τον μήνα, ή όπως λέγει όμως ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, στον 53ο λόγο του περί σίτου, στις δώδεκα Δεσποτικές εορτές: «Οι μεγαλόσχημοι μοναχοί, προπαντός οι γέροντες, μπορούν να κοινωνούν συχνότερα από μια φορά την εβδομάδα, κατά την μοναστική μας παράδοση».

Αυτή μας διδάσκει και με τις συμβουλές του Ιερατικού, λέγοντας: «Οι ιερείς του λαού να διδάσκουν τους πιστούς των, ένα μέρος ανδρών και γυναικών να κοινωνούν, όταν θα συμπέσει τουλάχιστον Δεσποτική εορτή του έτους, εάν όχι τότε είθε να κοινωνούν στις τέσσερες μεγάλες νηστείες. Να προετοιμάζονται για την συμμετοχή των στο Ιερό Μυστήριο και έτσι με την αρμόζουσα προετοιμασία και πνευματική αναγέννηση τους να προσέρχονται σ' αυτό.



102. Πώς πρέπει να ετοιμάζονται οι κληρικοί, ιερείς και διάκονοι για την Θεία Λειτουργία;

Για όλα αυτά γράφει λεπτομερώς στις πνευματικές υποθήκες το βιβλίο Ιερατικό.

Γενικά ο ενάρετος κληρικός, οφείλει να προσέχει τα εξής:

Να εξομολογείται στον Πνευματικό του μία ήμερα πριν να λειτουργήσει,

να έχει την ευλογία του Πνευματικού του για την τέλεση των θείων Μυστηρίων,

να κρατεί αγνότητα (ο έγγαμος) τρεις ημέρες πριν και τρεις μετά την Θεία ιερουργία και Κοινωνία,

να ειρηνεύει με τους ενορίτες του και με όλους τους ανθρώπους,

να διαβάζει όλες τις ευχές της Θείας Μεταλήψεως,

να τελεί τις παραμονές κάθε εορτής εσπερινό και όρθρο στην εκκλησία,

να επιτελή οποιαδήποτε ακολουθία, ιδιαίτερα την Θεία Λειτουργία χωρίς βιασύνη και με περισσή ευλάβεια,

να έχει μεριμνήσει για το πρόσφορο και το φυσικό κρασί για την τέλεση του μυστηρίου,

να ετοιμάζει σχολαστικά πριν από μία εβδομάδα το κυριακάτικο ή εόρτιο κήρυγμα με το οποίον υποχρεούται να τρέφει πνευματικά τους ενορίτες του.



103. Ποιος είναι ο σκοπός και η σπουδαιότητα του κηρύγματος στην εκκλησία;

Κάθε ιερεύς οφείλει να διδάσκει ευκαίρως ακαίρως τους πιστούς του, διότι «η πίστης εξ ακοής, η δε ακοή δια ρήματος Θεού»(Ρωμ.10,17).

Έτσι λοιπόν, ο λαός με την στέρηση της γνώσεως του λόγου του Θεού χάνεται, ενώ ο Ιερεύς θα δώσει φοβερό λόγο στο μελλοντικό Δικαστήριο.

Άκουσε τι λέγει ο Θεός με το στόμα, του προφήτου: «Ωμοιώθη ο λαός μου ως ουκ έχων γνώσιν ότι συ επίγνωσιν απώσω, καγώ απώσομαί σε του μη ιερατεύειν μοι• και επελάθου νόμον Θεού σου καγώ επιλήσομαι τέκνων σου». (Ωσηέ 4,6).

Οι κατηχήσεις και τα κηρύγματα πρέπει γενικά να γίνονται με βάσει την Αγία Γραφή και την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων.

Να είναι καλά μελετημένα, αξιοπρόσεκτα και να αποτελούν βιώματα του ιερέως, για να μπορούν να πείθουν τους πιστούς.

Το κήρυγμα να είναι ακόμη θερμό, παρηγορητικό, κατανοητό από όλους, διανθισμένο με κατάλληλες και ευκολομνημόνευτες ιστορίες της πρακτικής ζωής.

Ιδιαίτερα στην σημερινή εποχή έχουν μεγάλη σπουδαιότητα τα αντιαιρετικά κηρύγματα, δεδομένου ότι αυξήθηκαν πολύ οι αιρέσεις, για να γνωρίζει ο λαός την ορθόδοξο αληθινή πίστη και να μπορεί να προφυλάσσεται από τις παγίδες των αιρέσεων.



104. Με πόσους τρόπους είναι υποχρεωμένος να κηρύττει ο ιερεύς;

Ο ιερεύς οφείλει να κηρύττει με τρεις τρόπους και συγκεκριμένα:

Με τον λόγο, με την γραφίδα και με την ζωή του, όπως λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

Με το στόμα έχει καθήκον να διδάσκει τους πιστούς τον λόγο του Κυρίου, τα δόγματα, τους κανόνες και την διδασκαλία των Αγίων Πατέρων.

Με την γραφίδα του να γράφει αυτά που έμαθε από την Αγία Γραφή και από τους Αγίους Πατέρας.

Ενώ με την ζωή του να κηρύττει το κατά δύναμη τα όσα διδάσκει, δίνοντας προσοχή στα λόγια του Κυρίου, που λέγει:

«Ο ποιήσας και διδάξας μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών» (Ματθ.5,19) και

«Ούτω λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσι τα καλά υμών έργα και δοξάσωσι τον πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς» (Ματθ.5,16).



105. Μπορεί να σωθεί κάποιος χωρίς Πνευματικό και χωρίς εξομολόγηση;

Όχι. Κανείς δεν μπορεί να σωθεί χωρίς την εξομολόγηση των αμαρτιών του και χωρίς την άδεια του Πνευματικού, κατά τον λόγο του Κυρίου που λέγει:

«Λάβετε Πνεύμα Άγιον αν τίνων αφήτε τας αμαρτίας αφίενται αυτοίς, αν τίνων κρατήτε, κεκράτηνται» (Ιωάν. 20,23),

και αλλού πάλι:

«Όσα αν δέσητε επί της γης, εσται δεδεμένα εν τω ούρανώ, και όσα εάν λύσητε επί της γης εσται λελυμένα εν τω ούρανώ» (Ματθ. 18,18 ).

Επομένως πώς θα εισέλθει κάποιος στην βασιλεία των ουρανών χωρίς να έχει λυθεί επί της γης από τις αμαρτίες του;

Και αυτή η δύναμης δόθηκε μόνο στους εκλεκτούς, δηλ. στους Αποστόλους, στους Επισκόπους και όχι στους λαϊκούς.

Όλοι πρέπει να έχουμε τους Πνευματικούς μας και να εξομολογούμαστε τακτικά ακόμη και αυτά που μας φαίνονται ότι δεν είναι αμαρτίες.

Ο άγιος απόστολος και ευαγγελιστής Ιωάννης μας λέγει:

«Εάν είπωμεν ότι αμαρτία ουκ έχομεν, εαυτούς πλανώμεν και η αλήθεια ουκ εστίν εν ημίν. Εάν ομολογώμεν τας αμαρτίας ημών, πιστός εστί και δίκαιος, ίνα αφή ημίν τας αμαρτίας και καθαρίση ημάς από πάσης αδικίας» (Α' Ίωάν. 1,8-9).

Και ο άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης σημειώνει λέγοντας:

«Όλοι πρέπει να μετανοούμε και οι λαϊκοί και οι μοναχοί και οι ιερείς και οι αρχιερείς. Όλοι να εξομολογούμαστε για να σωθούμε».

Χωρίς εξομολόγηση, κανείς δεν μπορεί να σωθεί, επειδή όλοι σφάλλουμε πολύ (Ίακ. 3,2).

Κάθε άνθρωπος κυοφορήθηκε και γεννήθηκε στην αμαρτία (Πράξ. 8,21 Ψαλμ. 50,6 Ματθ. 7,11).

Η Αγία Γραφή μας λέγει ότι «η αμαρτία αποτελεσθείσα αποκύει θάνατον» (Ίακ. 1,15) και ότι κανείς ακάθαρτος δεν θα εισέλθει στην Βασιλεία του Θεού.

Λοιπόν, να έχουμε κατά νουν ότι η αμαρτία είναι πτώση από τον Νόμο του Θεού και είναι μισητή και βδελυκτή ενώπιον Του και ότι η οργή Του έρχεται εναντίον των κακών και αμαρτωλών, οι οποίοι πεθαίνουν ανεξομολόγητοι και χωρίς μετάνοια.

Οι αμαρτωλοί, με την μετάνοια και εξομολόγηση, κατευνάζουν την οργή του Θεού και εξασφαλίζουν την σωτηρία της ψυχής των.



106. Ο Πνευματικός μπορεί να απαγόρευση σε κάποιον κληρικό να επιτελή τα ιερά μυστήρια; Τι πρέπει να κάνη σε μία τέτοια κατάσταση;

Οι μεγαλύτερες αμαρτίες, που γίνονται από κληρικούς, όπως:

η άρνηση της ορθοδόξου πίστεως,

ο φόνος,

η ακολασία,

η βεβήλωση των θείων (Ιεροσυλία, ασέβεια κ.λ.π.),

πρέπει να εξομολογούνται μόνο στον αρχιερέα, καθώς και άλλα αμαρτήματα βαρείας μορφής, τα οποία δεν αντιλαμβάνεται ο Πνευματικός, οποίος κάνει τα πάντα με την συμβουλή του αρχιερέως, διότι το έργο της πνευματικής πατρότητας ανήκει προπαντός στον αρχιερέα.

Ο Πνευματικός δεν έχει δικαίωμα να διακόψει κάποιον διάκονο ή ιερέα από την τέλεση των ιερών ακολουθιών για οποιαδήποτε αμαρτία, αλλά πρέπει να τον στείλει στον Επίσκοπο της περιοχής ή στην Ιερά Σύνοδο, κατά τον κανονισμό της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.



107. Ποια είναι η κανονική τάξις της Ορθοδόξου Εκκλησίας κατά τους Αγίους Πατέρας, περί της συχνής ή όχι Θείας Μεταλήψεως; Τι λέγουν οι Ιεροί Κανόνες και η χιλιετής παράδοση της Εκκλησίας του Χριστού σ' αύτη την περίπτωση;

Η Εξομολόγηση, όπως είπαμε παραπάνω, δεν δεσμεύεται από όρους και συγκεκριμένες προθεσμίες κατά την διάρκεια του έτους.

Μπορούμε να τρέξουμε στον Πνευματικό, όποτε αισθανόμεθα την ανάγκη να ελαφρώσουμε από το ψυχικό φορτίο των αμαρτιών μας και να λάβουμε την παράκληση της Θείας Χάριτος και την ελπίδα της συγχωρήσεως.

Όσο συχνά εξομολογούμαστε, τόσο είναι καλλίτερα για εμάς.

Συνήθως η Εξομολόγησης συνδυάζεται με τις τέσσαρες μεγάλες νηστείες του έτους, οπότε κάθε χριστιανός μπορεί να κοινωνήσει με την άδεια του Πνευματικού του.

Οι προχωρημένοι στην αγιότητα και ευλάβεια μπορούν να εξομολογούνται και να κοινωνούν κάθε μήνα και οι λιγότερο ευλαβείς τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο, το Άγιο Πάσχα.

Στο μοναστήρι η Εξομολόγηση γίνεται κατά την τάξη της μοναχικής ζωής, το συχνότερο μία φορά την εβδομάδα, ενώ η Θεία Κοινωνία προσφέρεται στους προετοιμασμένους πνευματικά μοναχούς, συνήθως κάθε μήνα ή στις 12 Δεσποτικές εορτές.

Σε μερικά μοναστήρια οι γέροντες και ασθενείς μοναχοί, καθώς και οι μεγαλόσχημοι, μπορούν να κοινωνούν το συχνότερο μία φορά την εβδομάδα και το σπανιότερο κάθε τρεις εβδομάδες, κατά την παλαιά μοναχική παράδοση.



108. Τι γνώμη έχετε για τους κληρικούς εκείνους, που προσφέρουν χωρίς την πρέπουσα εξέταση την Θεία Κοινωνία στους πιστούς;

Οι ιερείς που δίνουν την Θεία Κοινωνία στους πιστούς χωρίς την κατάλληλη πνευματική έρευνα και τάξη, έχουν καθήκον να διαβάζουν με προσοχή τις «υποθήκες» του Ιερατικού βιβλίου, που αναφέρεται στην σωματική και ψυχική προετοιμασία των πιστών για την Θεία Κοινωνία.

Επίσης οφείλουν οι ιερείς να γνωρίζουν καλά τους Ιερούς Κανόνας και την παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας και στην ανάγκη να συμβουλεύονται τον Επίσκοπο της επαρχίας, τον οποίον οφείλουν να υπακούουν σ' όλη των την ζωή.

Οι ιερείς πρέπει να διαβάζουν και την σχετική διδασκαλία του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου περί του τρόπου μεταλήψεως της Θείας Κοινωνίας.

Ιδού τι λέγει στον 55ο Λόγο του, στο έργο του «Περί διανομής του σίτου».

«Δεν είναι μικρή η ευθύνη σας, ω ιερείς, όταν γνωρίζετε σε κάποιον κάποια κακία και του επιτρέπετε να συμμετάσχει απ' αυτή την Τράπεζα, διότι το Αίμα του Χριστού από το χέρι σας θα ζητηθεί. Είτε αυτός ήθελε είναι ηγεμών, είτε έπαρχος, είτε στεφανωμένος με διάδημα. Εάν ανάξιος προσέλθει στα Άγια, να τον απαγορεύσετε. Μεγαλύτερη εξουσία έχετε εσείς παρά εκείνος... διότι, αυτός που αμάρτησε και πλησίασε στα Άγια είναι χειρότερος και από τον δαιμονισμένο. Διότι ο δαιμονισμένος επειδή δαιμονίσθηκε δεν θα τιμωρηθεί, ενώ αυτός που πλησίασε ανάξιος, θα παραδοθεί στην αιώνια κόλαση. Γι` αυτό λοιπόν, όχι μόνο αυτόν να εμποδίσετε, αλλά όλους γενικά, όσους βλέπετε ότι προσέρχονται με αναξιότητα στο Μυστήριο. Κανένας να μη πάρει σαν τον Ιούδα για να μη πάθη τα όμοια μ' αυτόν». Και πάλι λέγει: «Μη δώσετε σπαθί αντί τροφής. Και αν ακόμη έλθει κανείς από παραφροσύνη να κοινωνήσει, να τον εμποδίσετε. Να μη φοβηθείτε. Να φοβάσθε τον Θεό και όχι τον άνθρωπο. Και εάν εσείς δεν τολμάτε να τον απομακρύνετε τότε στείλτε τον σε μένα. Και δεν θα ανεχθώ να γίνει ποτέ αυτό. Καλλίτερα να χωρισθώ από την ψυχή μου παρά να δώσω το Δεσποτικό Αίμα στους αναξίους. Το αίμα μου προτιμώ όλο να χύσω παρά να δώσω το φοβερό Αίμα του Χριστού σ' αυτούς που είναι ανάξιοι. Και όταν μετά από πολλή εξέταση, κρίνετε κάποιον ότι είναι ακατάκριτος, τότε εσείς δεν έχετε καμιά ευθύνη».

Γι' αυτό, ο Πνευματικός πρέπει να προσέχει πολύ στην εξομολόγηση, αφού καλά εξέταση τον πιστόν, ποιόν πρέπει να εμποδίσει και σε ποιόν να δώσει τα Άγια Μυστήρια επαξίως.

Εάν κάποιος έχει μία ζωή ανήθικη και ζητά με απάτη να λάβει την Θεία Κοινωνία, παραδίνεται στον σατανά (Ιωάν. 13,27), όπως συνέβη με τον Ιούδα.

Εάν κάποιος είναι στο κρεβάτι του θανάτου και δεν μπορεί πλέον να μιλήσει, τότε μπορεί να του δοθεί η Θεία Κοινωνία, κατά την ομολογία των συγγενών του, ότι ο ασθενής ήταν άνθρωπος πιστός, ότι εξομολογείτε τακτικά και επιθυμούσε τα Ιερά Μυστήρια.

Και ο μεγαλύτερος αμαρτωλός εάν ευρίσκεται στο κρεβάτι του θανάτου και εξομολογείται κλαίγοντας με στεναγμούς, ομοιάζει με τον ληστή επί του σταυρού και μπορεί να κοινωνήσει.

Ενώ, εάν κάποιος δεν θέλει να συμφιλιωθεί με τον πλησίον του ή αρνείται τα Άγια, ούτε στο κρεβάτι του θανάτου δεν πρέπει να κοινωνήσει.

Σ' ότι αφορά την προσφορά των Θείων Μυστηρίων στους λαϊκούς, κυρίως με την ευλογία του Πνευματικού, ιδού Τι λέγει ή Εκκλησιαστική τάξις:

«Ό ιερεύς που θα δώσει τα Άγια Μυστήρια του Θεού στον άξιο αναγνώστη ή σε απλό άνθρωπο να τα μεταφέρει εδώ και εκεί σε οποιαδήποτε ανάγκη και όχι ο ίδιος ο ιερεύς με τον απαιτούμενο φόβο του Θεού, αυτός κανονίζεται να μετανοεί επί τρία χρόνια».

Και πάλι:

«Ό ιερεύς που θα κοινωνήσει οποιονδήποτε άνθρωπο μικρόν ή μεγάλο, νέο ή γέροντα, χωρίς να λάβει είδηση γι' αυτόν από τον Πνευματικό του, ότι είναι άξιος των Μυστηρίων ή όχι, αυτός ο Ιερεύς να απομακρύνεται της ιεροσύνης δηλ. να μετανοεί επί πέντε χρόνια. Ενώ, εάν κοινωνήσει κάποιον έστω μικρόν στην ηλικία που προσήλθε με ασέβεια, κανονίζεται επτά χρόνια να μετανοεί».

«Δεν επιτρέπεται να δίνη τα Ιερά Μυστήρια στο σπίτι, ιδιαίτερα στην οικογένεια, να τα παίρνει μαζί του και επί πολύ διάστημα να αμελή για την συντήρηση των, αλλά μόνο στην εκκλησία, επί της Αγίας Τραπέζης να διατηρούνται τα Άγια, ώστε και οι πιστοί, όταν περνούν από δίπλα να προσκυνούν τον Χριστό.

Σε στιγμές ανάγκης, κατατρεγμού, φωτιάς, σεισμού ή, όταν χρειάζεται να κοινωνήσει κάποιος ασθενής στο σπίτι, τότε ο Ιερεύς μπορεί να παίρνει μαζί του τα Άγια με μεγάλη ευλάβεια και τιμή, ωσάν να πηγαίνει με αυτά στην Μεγάλη Είσοδο (με το φως αναμμένο μπροστά του), χωρίς να ζητά κανένα ανθρώπινο κέρδος. (Άγιος Συμεών Θεσσαλονίκης).

Δεν πρέπει να γίνεται Λειτουργία στα ιδιαίτερα σπίτια των Επισκόπων ή Ιερέων (58ος κανών Λαοδίκεια).

Η Στ' Οικουμενική Σύνοδος καταδικάζει τους κληρικούς που ιερουργούν και βαπτίζουν στα παρεκκλήσια που ευρίσκονται στα ιδιαίτερα σπίτια των, χωρίς την άδεια του Επισκόπου και χωρίς να αποφασίζουν οι Πνευματικοί αυτό.

Διότι, όταν η Αγία Ορθόδοξος Εκκλησία διετύπωσε τον λόγο της αληθείας και φύλαξε την αλήθεια και την περί ηθικής ζωής διδασκαλία, κατόπιν είναι μισητό και ασεβές οι παρήκοοι και αναρχικοί κληρικοί, αφού εισέλθουν στα σπίτια, να τελούν εκεί τα μυστήρια, καταπατώντας έτσι την καλή τάξη και να προκαλούν πολλή ταραχή και σκάνδαλα.

Γι' αυτό η παρούσα σύνοδος, σύμφωνα με τον 31ον κανόνα της Στ' Οικουμ. συνόδου, θέσπισε να παραιτούνται της ιεροσύνης, όσοι λειτουργούν στα παρεκκλήσια που ευρίσκονται στα σπίτια τους, αφού τούτο αποφασίσει ο οικείος Επίσκοπος.

Ενώ, όσοι απ' αυτούς εισχωρήσουν σε σπίτια και τολμήσουν να λειτουργήσουν χωρίς την άδεια του Επισκόπου, να καθαιρούνται και οι λαϊκοί που συμμετέχουν σ' αυτές να αφορίζονται.



109. Λέγουν οι Άγιοι Πατέρες ότι είναι πολύ δύσκολο να σωθούν οι αρχιερείς, ιερείς και Πνευματικοί, γενικά οι κληρικοί. Τι μπορείτε να μας πείτε γι' αυτή την γνώμη των Πατέρων;

Οι Άγιοι και Θείοι Πατέρες λέγουν πράγματι με δυσκολία θα σωθούν

οι ιερείς, Πνευματικοί και όλοι οι ποιμένες των ψυχών.

Έχοντας υπ' όψιν ότι τα ποιμαντικά καθήκοντα είναι πολλά και βαρεία ενώπιον τους, ενώπιον των οικογενειών εκ των οποίων προέρχονται, ενώπιον των συλλειτουργών των καθώς και ενώπιον του εμπιστευμένου σ' αυτούς πιστού λαού, που έχουν καθήκον να το οδηγήσουν στην σωτηρία.

Διότι πολλοί ποιμένες εξαπατώνται από την φιλαργυρία, η οποία είναι η ρίζα πάντων των κακών (Α' Τιμ.6,10) από την οποία σκανδαλίζονται οι πιστοί και αδικούνται οι συνεργάτες των, ιερείς, διάκονοι, ψάλτες κ.λ.π.

Όλα τα έσοδα της εκκλησίας είναι μία ιδιοκτησία του Θεού και ο ιερεύς δεν είναι παρά ένας οικονόμος των και είναι υποχρεωμένος να τα διαμοιράζει με δικαιοσύνη στους έχοντας ανάγκη.

Όποιος αποδεικνύεται άδικος στους συνεργάτες του, τιμωρείται με αργία από τα ιερατικά του καθήκοντα και εάν δεν διορθώνεται, καθαιρείται διότι θεωρείται ότι φόνευσε τον αδελφό του (Αποστολικοί Διαταγές 49).

Τι μπορώ να ειπώ εγώ περισσότερο όσον άφορα αυτά;

Κάθε Πνευματικός ιερεύς και ποιμήν των ψυχών γνωρίζει καλλίτερα από μένα Τι έχει να πράξη.

Λοιπόν, ο Θεός να τον βοηθεί να εκπληρώνει τα καθήκοντά του ενώπιον του Χριστού, της οικογενείας του, απέναντι του εαυτού του, της κοινωνίας στην οποία ζει και ιδιαίτερα ενώπιον των εμπιστευμένων για σωτηρία ψυχών, ώστε να αποκτήσουν, όσο το δυνατόν περισσότεροι την Βασιλεία του Θεού.



110. Τι πρέπει να κάνουν οι Πνευματικοί ποιμένες για ν' αποκτήσουν την Βασιλεία του Θεού;

Τρεις είναι οι κεφαλαιώδεις εργασίες για την σωτηρία των ψυχών μας.

Η σωστή πίστης στον Θεό,

τα καλά έργα

και η ταπείνωση.

Δηλαδή, όταν θα κάνουμε όλες τις εντολές του Θεού να λέμε στην καρδιά μας «ότι αχρείοι δούλοι εσμέν, ότι ο ωφείλομεν ποιήσαι πεποιήκαμεν» (Λουκ. 17,10).



Άβαταρ μέλους
Athanasios
Δημοσιεύσεις: 498
Εγγραφή: Παρ Ιούλ 27, 2012 3:20 pm

Re: Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Δημοσίευσηαπό Athanasios » Κυρ Σεπ 09, 2012 3:00 pm

Περί των τεσσάρων ειδών κοινωνίας με τον Θεό στην Ορθόδοξη Εκκλησία


1. Η πρώτη και σπουδαιότερη κοινωνία μας με τον Χριστό γίνεται με την κοινωνία του Σώματος και του Αίματός Του.

Ένας χριστιανός που δεν πιστεύει ότι το φαινόμενο ψωμί και κρασί είναι αληθώς το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας, είναι ένας αιρετικός και ξένος προς την αληθινή πίστη του Χριστού, ο Οποίος λέγει στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο (6,55)• «Η γάρ σαρξ μου αληθώς εστί βρώσις, και το αίμα μου αληθώς εστί πόσις». Ενώ ο Απόστολος Παύλος μας λέγει τα εξής: «Το ποτήριον της ευλογίας ό ευλογούμεν, ουχί κοινωνία του αίματος του Χριστού εστί; τον άρτον ον κλώμεν, ουχί κοινωνία του σώματος του Χριστού εστίν;» (Α' Κορ. 10,16). Όποιος λοιπόν κοινωνεί αναξίως, γίνεται ένοχος, όπως λέγει ο ίδιος ο Απόστολος• «Ος αν εσθίη τον άρτον τούτον ή πίνη το ποτήριον του Κυρίου αναξίως, ένοχος έσται του σώματος και του αίματος του Κυρίου» (Α' Κορ. 11,27).

Ο χριστιανός όμως που κοινωνεί με φόβο, ευλάβεια και προετοιμασία, αξιώνεται αναρίθμητων δωρεών, στις οποίες οι σπουδαιότερες είναι οι εξής:


α) Ενώνεται με τον Χριστό κατά χάριν, διότι όπως λέγει το χωρίο: «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ» (Ίωάν. 6,56)


β) Συμμετέχει στην αιώνιο ζωή, όπως λέγει το χωρίο: «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωήν αιώνιον (Ίωάν. 6,54).


γ) Θα αναστηθεί την ημέρα της κρίσεως, όπως λέγει το χωρίο: «Και εγώ αναστήσω αυτόν εν τη εσχάτη ημέρα» (Ενθ' ανωτ.).


δ) Δημιουργεί κατοικία ο Χριστός μέσα στην καρδιά μας, όπως λέγουν τα χωρία: «κατοικήσαι τον Χριστόν διά της πίστεως εν ταις καρδίαις υμών» (Έφεσ. 3,17) και «εν εκείνη τη ημέρα γνώσεσθε υμείς ότι εγώ εν τω πατρί μου και υμείς εν εμοί καγώ εν υμίν» (Ιωάν. 14,20) και αλλά.


ε) Όποιος κοινωνεί τον Χριστό έχει Αυτόν ζώντα μέσα του «Ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός» (Γαλ. 2,20), και «τεκνία μου, ους πάλιν ωδίνω, μέχρις ου μορφωθή Χριστός εν υμίν!» (Ενθ. ανωτ. 4,19).


στ) Προοδεύει και αυξάνεται στα πνευματικά έργα, κατά το χωρίο: «αληθεύοντες δε εν αγάπη αύξήσωμεν εις αυτόν τα πάντα, ος έστιν η κεφαλή, ο Χριστός» (Εφεσ. 4,15).


ζ) Καθαρίζει από αμαρτίες, αγιάζει, φωτίζει και χαρίζει την αιώνια ζωή. (Από την ευχή της Θ. Μεταλήψεως του αγίου Ιωάννου Δαμάσκηνου).


η) Επιφέρει τον αγιασμό σώματος και ψυχής, εκδιώκει τις φαντασίες και καθαρίζει από τα πάθη, δίνει παρρησία προς τον Θεό, φωτισμό και ενίσχυση για την αύξηση των αρετών και την τελειότητα (6η ευχή Θ. Μεταλήψεως του αγίου Βασιλείου).


θ) Επιφέρει πνευματική χαρά, υγεία σώματος και ψυχής, κατά τον άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας.
Αυτοί και άλλοι πολλοί ακόμη είναι οι πνευματικοί καρποί τους οποίους αποκτά ο πιστός που προσέρχεται συχνά και με καλή προετοιμασία στην Θεία Ευχαριστία. Αυτός που δεν προσέρχεται σ’ αυτό το Μυστήριο, ποτέ δεν θα μπορέσει να προοδεύσει στην εργασία των αρετών, διότι δεν παραμένει μέσα στον Χριστό και Εκείνος μέσα του, καθώς λέγει και ο Ίδιος: «Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιωάν. 15,4).


2) Ο δεύτερος τρόπος κοινωνίας και ενώσεως με τον Χριστό γίνεται με την προσευχή του Ιησού, κατά την οποία ο νους βυθίζεται στην καρδιά και εκεί λέγει συνεχώς το: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησον με τον αμαρτωλό».


α) Η προσευχή που γίνεται με τον νου στην καρδιά έχει μεγάλη σημασία, διότι ενώνεται η ψυχή μας με τον Ιησού Χριστό και δι’ Αυτού με τον Πατέρα, διότι η μόνη οδός που οδηγεί στην ένωση με τον Πατέρα είναι ο Χριστός, όπως λέγει ο Ίδιος: «ουδείς έρχεται προς τον Πατέρα ειμή δι’ εμού» (Ιωάν. 14,6).


β) Η καρδιακή προσευχή προσφέρει την δυνατότητα στο Άγιο Πνεύμα να κατοικήσει και εργασθεί στην καρδιά μας και να ενωθούμε εμείς με το Πνεύμα. Αυτή η ένωση με την ακατάπαυστη προσευχή ομοιάζει με την νύμφη που αγαπά πάρα πολύ τον Νυμφίο Χριστό και δεν θέλει ποτέ να αποχωρισθεί απ’ Αυτόν.


3) Ο τρίτος τρόπος κοινωνίας με τον Δημιουργό Θεό μας γίνεται με την εφαρμογή των εντολών Του και την απόκτηση των αρετών.


α) Αυτή η συγκατοίκηση με τον Ιησού φανερώνεται στην Γραφή από τον Ίδιο, όταν λέγει: «Εάν τις αγαπά με τον λόγον μου τηρήσει και ο Πατήρ μου αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρά αυτώ ποιήσωμεν» (Ιωάν. 14, 23), ενώ σε άλλο κεφάλαιο λέγει: «εάν τας εντολάς μου τηρήσητε μενείτε εν τη αγάπη μου, καθώς εγώ τας εντολάς του πατρός μου τετήρηκα και μένω αυτού εν τη αγάπη» (Ιωάν: 15,10).


β) Ο άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης λέγει ότι η ομοιότητα και ένωση μας με τον Θεό επιτελείται μόνο με την εφαρμογή των θείων εντολών (Λόγος περί σωτηριώδους γνώσεως).


γ) Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, όσον αφορά την ένωση μας με τον Θεό, λέγει: «Ο λόγος του Θεού και Πατρός ευρίσκεται μυστικά σε κάθε μία από τις εντολές Του, οπότε αυτός που δέχεται τον λόγο του Θεού δέχεται τον Θεό.


δ) Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ομιλώντας για την θέωση του ανθρώπου με την εφαρμογή των εντολών του Θεού, λέγει: «Οι εντολές του Θεού παρέχουν όχι μόνο την γνώσι, αλλά και την θέωση».


4. Ο τέταρτος τρόπος κοινωνίας με τον Χριστό γίνεται με την ακρόαση των λόγων του Θεού.


α) Περί αυτού μας ομιλεί η Καινή Διαθήκη: «πολλοί δε των ακουσάντων τον λόγον επίστευσαν, και εγενήθη ο αριθμός των ανδρών ωσεί χιλιάδες πέντε» (Πράξ. 4,4).


β) Ο Απόστολος Παύλος λέγει ότι: «η πίστις εξ ακοής, η δε ακοή διά ρήματος Θεού» (Ρωμ. 10,17)


γ) Εάν το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου είναι η αληθινή βρώσις και πόσις, τότε ο λόγος του Κυρίου γενόμενος δεκτός από τους πιστούς γίνεται σ’ αυτούς «πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον (Ιωάν. 4,14) και «άρτος ζωής ο εκ του ουρανού καταβάς» (Ιωάν. 6,58 ), ενώ κατά τον άγιο Δαμασκηνό λέγεται μάννα της αφθαρσίας και μάννα το μυστικό.


Ο Απόστολος Παύλος διά της ακοής δέχθηκε τον λόγο του Θεού, όταν προσκλήθηκε με το θείο φως στον δρόμο προς Δαμασκό και φωνή άκουσε εξ ουρανού. Η Σαμαρείτιδα διά της ακοής λαμβάνει τον λόγο του Θεού, ενώ πάλι οι Σαμαρείτες πιστεύουν και βαπτίζονται από το κήρυγμα του Αποστόλου Φιλίππου (Πράξ. 8,5 6,12) και λαμβάνουν το Άγιο Πνεύμα (Πράξ. 8,14,18 ).


Πατέρες και αδελφοί, σας έφερα μερικές από τις σπουδαιότερες μαρτυρίες της Γραφής και των Αγίων Πατέρων, οι οποίες θα μας βοηθούν στην πορεία μας για μία ακατάπαυστη ένωση με τον Νυμφίο Χριστό. Ο ιδιαίτερος και αγιότερος τόπος, όπου επιτυγχάνεται αυτή η πολύτροπος κοινωνία μας με τον Χριστό είναι η Εκκλησία μας. Εκεί όλοι οι πιστοί μας, ερχόμενοι με ευλάβεια και πίστη στις ιερές ακολουθίες, ευρίσκονται σε μία ατμόσφαιρα μυστική και κοινωνούν με τον νου, την καρδιά, την προσευχή και την συμμετοχή στην Θεία Κοινωνία των δωρεών του Αγίου Πνεύματος. Προπαντός η λειτουργική Θυσία είναι η τέλεια έκφραση της ενώσεως με τον Κύριο μας. Η μνημόνευση ονομάτων των χριστιανών στην Προσκομιδή, και όταν αυτοί είναι μεν αμαρτωλοί αλλά μετανοημένοι, δίνει την ευλογία της κοινωνίας αοράτως των ψυχών με τον Σαρκωθέντα και Αναστάντα Κύριο, ο Οποίος παρέχει ενίοτε και την σωματική των θεραπεία.


Είθε το έλεος και οι οικτιρμοί του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ο Οποίος είναι ο Λόγος του Θεού να έλθει και κατασκηνώσει μέσα μας με τους ανωτέρω τέσσερις τρόπους που συνοπτικά αναφέραμε.



Άβαταρ μέλους
Athanasios
Δημοσιεύσεις: 498
Εγγραφή: Παρ Ιούλ 27, 2012 3:20 pm

Re: Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Δημοσίευσηαπό Athanasios » Κυρ Σεπ 09, 2012 3:00 pm

139. Γιατί υπάρχει τόσος πόνος στον κόσμο;

Λέγει ο δίκαιος Ιώβ: "Αλλά άνθρωπος γεννάται κόπω" (Ιώβ 5,7).

Ο Απόστολος Παύλος λέγει ότι όλα τα έργα γίνονται με κόπο και πόνο (Ρωμ.8,21).

Ο πόνος στον κόσμο είναι καρπός της πτώσεως του ανθρώπου από τον παράδεισο (Πράξ. 3,16). Είναι καρπός της αμαρτίας (Ψαλμ.7,14-16). Άλλ' όμως, εάν δεχόμεθα κάθε πόνο με υπομονή και ευχαρίστηση, λαμβάνουμε μεγάλη πνευματική ωφέλεια πολύτιμη για την σωτηρία της ψυχής μας.

Γενικά βλέπουμε ότι, όσο πολλαπλασιάζεται η αμαρτία και η πλάνη στον κόσμο, τόσο αυξάνεται και ο πόνος, δηλαδή η πείνα, η σύγχυση, οι πόλεμοι, οι παντός είδους ασθένειες και ο θάνατος.

Η φροντίδα ημών των χριστιανών είναι να εγκαταλείψουμε την αμαρτία, να συμφιλιωθούμε με τον Θεό, να αποκτήσουμε τον φόβο του Θεού, την ταπείνωση, την υπομονή και τότε όλα τα βάσανα μας θα λιγοστέψουν και θα έλθει μεγάλη ωφέλεια στις ψυχές μας.



140. Ο πόνος είναι αρραβώνας των αιωνίων βασάνων ή το αντίλυτρο των αμαρτιών μας; Ποιος είναι ο σκοπός της υπάρξεως του πόνου;139. Γιατί υπάρχει τόσος πόνος στον κόσμο;

Λέγει ο δίκαιος Ιώβ: "Αλλά άνθρωπος γεννάται κόπω" (Ιώβ 5,7).

Ο Απόστολος Παύλος λέγει ότι όλα τα έργα γίνονται με κόπο και πόνο (Ρωμ.8,21).

Ο πόνος στον κόσμο είναι καρπός της πτώσεως του ανθρώπου από τον παράδεισο (Πράξ. 3,16). Είναι καρπός της αμαρτίας (Ψαλμ.7,14-16). Άλλ' όμως, εάν δεχόμεθα κάθε πόνο με υπομονή και ευχαρίστηση, λαμβάνουμε μεγάλη πνευματική ωφέλεια πολύτιμη για την σωτηρία της ψυχής μας.

Γενικά βλέπουμε ότι, όσο πολλαπλασιάζεται η αμαρτία και η πλάνη στον κόσμο, τόσο αυξάνεται και ο πόνος, δηλαδή η πείνα, η σύγχυση, οι πόλεμοι, οι παντός είδους ασθένειες και ο θάνατος.

Η φροντίδα ημών των χριστιανών είναι να εγκαταλείψουμε την αμαρτία, να συμφιλιωθούμε με τον Θεό, να αποκτήσουμε τον φόβο του Θεού, την ταπείνωση, την υπομονή και τότε όλα τα βάσανα μας θα λιγοστέψουν και θα έλθει μεγάλη ωφέλεια στις ψυχές μας.



140. Ο πόνος είναι αρραβώνας των αιωνίων βασάνων ή το αντίλυτρο των αμαρτιών μας; Ποιος είναι ο σκοπός της υπάρξεως του πόνου;

Ο σκοπός του πόνου για τους χριστιανούς είναι ένας και μοναδικός:

Η συγχώρησης των αμαρτιών εδώ στην γη με κάθε είδους ασθένειες, στενοχώριες και θλίψεις, επίσης ο εξαγνισμός και η σωτηρία της ψυχής μας.

Γι` αυτούς πού δεν θέλουν να διορθωθούν και να μετανοήσουν, ο πόνος είναι ο αρραβώνας των αιωνίων βασάνων. Ενώ αυτοί πού δέχονται τον πόνο με υπομονή και με ευχαριστία στον Θεό και ζουν με μετάνοια, τότε είναι γι' αυτούς ο καλλίτερος δρόμος για την διόρθωση και συγχώρηση των αμαρτιών των, διότι λυτρώνονται από τις αιώνιες θλίψεις της κολάσεως.
Βλέπουμε ότι εδώ στην γη αυτοί πού υποφέρουν περισσότερο, είναι ειρηνικοί με τη συνείδηση τους, ενάρετοι και ισχυροί απέναντι των πειρασμών, πλησιέστερα στον Θεό από τους άλλους και σώζονται ευκολότερα, όπως ο δίκαιος Ιώβ, ο πτωχός Λάζαρος, οι Άγιοι Απόστολοι, οι Μάρτυρες, οι Όσιοι και τόσοι άλλοι. Ενώ αυτοί πού ζουν άνετα, είναι υγιείς, έχουν περιουσία και κάθε απολαυστικό στην γη, είναι συνήθως αδύνατοι στην πίστη, άσπλαχνοι, τυραννικοί, γαστρίμαργοι, εγωιστές, φοβούνται τον θάνατο και πεθαίνουν με βαρείες αμαρτίες, προς αιώνια τιμωρία τους.
Ο πόνος επετράπη άνωθεν για την σωτηρία και την συγχώρηση των αμαρτιών μας και για την πνευματική μας πρόοδο, εάν εμείς τον δεχόμεθα με ευχαρίστηση, ως από το χέρι του Θεού, όπως λέγει ο προφήτης Δαβίδ: "Η ράβδος σου και η βακτηρία σου, αύται με παρεκάλεσαν" (Ψαλμ.22,5).

Όποτε λοιπόν, η ράβδος και η βακτηρία του πόνου τους ευσεβείς και πιστούς χριστιανούς τους στηρίζουν, τους εμπνέουν στα καλά έργα, τους καθαρίζουν από τις αμαρτίες και τους καταξιώνουν μεγαλυτέρων στεφάνων και απολαύων στον ουρανό. Ενώ για τους κακοπροαίρετους, η ράβδος του πόνου είναι τιμωρία επάνω στην τιμωρία και χαλινός στο στόμα, διότι δεν θέλουν να πλησιάσουν τον Κύριο (Ψαλ.31,10).



141. Πώς πρέπει να υπομένουμε την αρρώστια, την αδικία, την κακολογία, την πτώχεια και κάθε είδους στενοχώριες εδώ στη γη;

Πρώτα - πρώτα να έχουμε εμπιστοσύνη ότι ο πόνος, παραχωρήθηκε από τον Θεό Πατέρα μας για την σωτηρία μας και όχι για την αιώνια τιμωρία μας.

Κατόπιν να τον δεχόμεθα με υπομονή και καλοσύνη. Η υπομονή μας να συνοδεύεται από ευλάβεια και εγκράτεια (Β' Πέτρ. 1, 6-7), από χαρά (Κολ. 1,11) και από ελπίδα.

Η υπομονή στους πόνους επαυξάνει σ' εμάς την προσευχή, την διάθεση για εξομολόγηση, για την Θεία Κοινωνία, για την ανάγνωση των ιερών βιβλίων, για ιερούς στοχασμούς γύρω από τα Πάθη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και όλων των αγίων Του, τα οποία ήταν ασυγκρίτως βαρύτερα από τα δικά μας και προκαλεί αγαθές σκέψεις για την μακαριά ζωή του παραδείσου.

Διότι άλλη οδός σωτηρίας δεν υπάρχει παρά αυτή του σταυρού, πού συνοδεύεται με πόνους, με υπομονές και θυσίες, όπως μας είπε ο Σωτήρ: "Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε τας ψυχάς ημών" (Λουκ. 21,19), και "Ο υπομείνας εις τέλος ούτος σωθήσεται" (Ματθ.24,13).





142. Για ποια αιτία υποφέρουν τα αθώα παιδιά; Ποιες αμαρτίες ξεπληρώνουν;

Στην έξοδο διαβάζουμε: "Εγώ ειμί ο Κύριος ο Θεός σου, Θεός ζηλωτής, αποδιδούς αμαρτίας γονέων επί τέκνα, έως τρίτης κα τετάρτης γενεάς" (Έξοδ. 20,5).

Και πάλι: "Ο Θεός επάγων ανομίας πατέρων επί τέκνα και επί τέκνα τέκνων, επί τρίτην και τετάρτην γενεάν" (Εξοδ. 34,7), (Ψαλμ.36,28 ).

Ο μεγάλος προφήτης Ιερεμίας λέγει: "Ποιών έλεος εις χιλιάδας και αποδιδούς αμαρτίας πατέρων εις κόλπους τέκνων αυτών μετ' αυτούς, ο Θεός ο μέγας ο ισχυρός" (Ιερεμ. 39,18 ).

Ο προφήτης Ησαΐας λέγει: "Ετοιμάσαντα τέκνα σου σφαγήναι ταις αμαρτίαις του πατρός αυτών" (Ησαΐου14,21).
Απ' αυτές τις μαρτυρίες λοιπόν της Αγίας Γραφής, μπορούμε να εννοήσουμε καθαρά, για ποια αιτία υποφέρουν τα αθώα παιδιά και ποιών τις αμαρτίες πληρώνουν.



143. Πώς αντιμετωπίζει η Εκκλησία τον ανθρώπινο πόνο και ποια είναι τα καθήκοντα του χριστιανού απέναντι αυτών πού υποφέρουν;

Η Εκκλησία ανακουφίζει και θεραπεύει τους πόνους των ανθρώπων με διάφορα είδη προσευχών προς τον Πανάγαθο Θεό.

Η σπουδαιότερη προσευχή για τους ασθενείς είναι το μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου και διάφορες ευχές για την απόκτηση της υγείας.
Ο χριστιανός έχει μεγάλο καθήκον απέναντι των δοκιμαζόμενων από θλίψεις συνανθρώπων του να τους βοηθάει το κατά δύναμη, τόσο με υλικά μέσα: ρουχισμό, τρόφιμα, φιλοξενία, περίθαλψη, χρήματα κλπ. όσο και με πνευματικά μέσα όπως: με την προσευχή υπέρ αυτών, την ηθική των ενίσχυση με λόγια πνευματικά, με την συμπόνια, με την παρηγοριά κλπ. όπως μας διδάσκει ο Απόστολος Παύλος λέγοντας: "Χαίρειν μετά χαιρόντων και κλαίειν μετά κλαιόντων" (Ρωμ. 12,15).



144. Τι είναι οι πειρασμοί και γιατί επετράπη στον άνθρωπο να πειράζεται;

Οι πειρασμοί είναι δοκιμασίες πού έρχονται εναντίον του ανθρώπου από τον διάβολο και τους υπηρέτες του, τους κακούς ανθρώπους.

Ο άνθρωπος αφήνεται από τον Θεό να πειράζεται για να δοκιμαστή η πίστης του (Α' Πέτρ. 1,6-7), η αγάπη του προς τον Θεό(Δευτ. 13,3), η υπακοή του (Δευτ. 8,2), εάν είναι προσκολλημένος στα μάταια αγαθά, όπως συνέβη με τον Ιώβ (Ιώβ 1,9-12). Στην πράξη οι πειρασμοί είναι ανάλογοι προς τις ανθρώπινες δυνάμεις της φύσεως του κάθε ανθρώπου.

Στους δυνατότερους στην πίστη παραχωρεί ο Θεός βαρύτερους πειρασμούς, για να προοδεύσουν στην αγιότητα και να αξιωθούν μεγαλυτέρων στεφάνων.

Ενώ στους αδυνάτους στην πίστη και υπομονή, παραχωρεί η Θεία Του πρόνοια ελαφρότερους πειρασμούς για να τους βοηθήσει να νικήσουν και να μη απελπισθούν.

Ιδού Τι λέγει ο Απόστολος Παύλος: "Πειρασμός υμάς ου είληφεν ει μη ανθρώπινος• πιστός δε ο Θεός, ος ουκ εάσει υμάς πειρασθήναι υπέρ ο δύνασθε, αλλά ποιήσει συν τω πειρασμώ και την έκβασιν του δύνασθαι υμάς υπενεγκείν" (Α' Κορ. 10,13).

Το ίδιο πράγμα λέγει και ο προφήτης Δαβίδ: "ότι ουκ αφήσει Κύριος την ράβδο των αμαρτωλών επί τον κλήρο των δικαίων, όπως αν μη εκτείνωσιν οι δίκαιοι εν ανομίες χείρας αυτών" (Ψαλμ. 124,3).

Ο δίκαιος Ιώβ λέγει ότι οι πιστοί φορτώνονται με διαφόρους πειρασμούς, κατά παραχώρηση του Θεού (Ιώβ 7,8 ). "Όμως ουδέποτε ο Θεός επιτρέπει στους εκλεκτούς Του, πειρασμούς υπεράνω των δυνάμεων των.



145. Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι πειρασμοί τον ανθρώπου, από τους οποίους προέρχονται οι άλλοι;

Οι ρίζες των κακών είναι τρεις:

η επιθυμία του σώματος,

η επιθυμία των οφθαλμών και

η αλαζονεία του βίου, όπως λέγει ο άγιος ευαγγελιστής Ιωάννης (Α' Ιωάν. 2,16).

Η, όπως λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός είναι

η φιληδονία,

η φιλοδοξία και

η φιλαργυρία, από τις οποίες γεννιούνται όλα τα κακά.

Με αυτά τα τρία είδη των πειρασμών δοκίμασε και ο σατανάς να πειράξει τον Κύριο (Ματθ. 4,1-11).



146. Ποιοι είναι οι τρεις εχθροί προς τους οποίους αγωνιζόμαστε και πειραζόμαστε μέχρι θάνατο;

Είναι ο διάβολος, ο κόσμος, δηλαδή οι απολαύσεις του κόσμου και η σάρκα.

Αυτοί οι τρεις εχθροί μας πολεμούν με κάθε είδους πειρασμούς και λίγοι είναι εκείνοι οι χριστιανοί, πού τους νικούν με την Χάρι του Χριστού και είναι οι νικητές και οι μακάριοι αυτού του αιώνος.

Αλλά "εάν μη Κύριος φύλαξη οίκον, εις μάτην ηγρύπνησεν ο φυλάσσων" λέγει το Άγιο Πνεύμα με το στόμα του ψαλμωδού Δαβίδ.

Όταν μας βοηθεί ο Κύριος, "ουδείς ημών πορθείτε την πόλιν" (Αντίφωνο τρίτου ήχου).


147. Ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι πειρασμοί με τους οποίους πολεμούν αυτοί οι τρεις εχθροί τις ψυχές μας;

Ο διάβολος, η πηγή παντός κακού, μας πειράζει κατευθείαν με

λογισμούς

απιστίας,

βλασφημίας,

αμφιβολίας,

απελπισίας,

υπερηφάνειας και

κενοδοξίας.

Ενώ πλαγίως μας πειράζει με τα θέλγητρα του κόσμου, με λογισμούς αλαζονείας, κενοδοξίας, οργής και ακολασίας επίσης με τα πάθη της φιλαργυρίας, πλεονεξίας, ζηλοφθονίας, φιλονικίας, τιμωρίας των άλλων, φλυαρίας και αλλά. Με το σώμα ο διάβολος μας πειράζει στα πάθη της γαστριμαργίας, της μέθης, της ασωτίας, της χαυνότητας της θελήσεως μας, της αναισθησίας της καρδίας μας, της φυγοπονίας και άλλων παρομοίων.



148. Από πόσα και ποια μέρη πειράζεται ο χριστιανός;

Κατά την μαρτυρία του αγίου Μελετίου του Ομολογειτού, ο χριστιανός πειράζεται από τον διάβολο από οκτώ μέρη και συγκεκριμένα:
1) Από άνω μας πειράζει όταν με όλες τις δυνάμεις μας αγωνιζόμαστε χωρίς διάκριση για την απόκτηση των αρετών. Δηλαδή, νηστεία μέχρι εξαντλήσεως, σωματικούς κόπους πάνω από τα κανονικά μέτρα αντοχής, αγρυπνία ολονύκτια και άλλα πνευματικά έργα τα οποία οδηγούν στην τελειότητα, όταν βέβαια γίνονται με διάκριση.
2) Από κάτω μας πειράζει ο διάβολος με την ακηδία και οκνηρία για την εκτέλεση των καλών έργων. Έτσι λοιπόν, αδυνατίζει η θέλησης μας, το λογιστικό της ψυχής μας, ο έλεγχος της συνειδήσεως, η γενναιοψυχία και επιμονή στην πνευματική πάλη.
3) Από αριστερά μας πειράζει ο διάβολος με τα παντός είδους σωματικά πάθη, όπως την μέθη, την γαστριμαργία, την φιλαργυρία, την οργή, το μίσος, την εκδίκηση και κάθε σωματική και ψυχική κακία. Ονομάζονται έτσι, διότι έρχονται κατευθείαν από τον διάβολο και κάθε αγωνιστής αντιλαμβάνεται εύκολα αυτές τις παγίδες , του πονηρού.
4) Από τα δεξιά μας πειράζει με τα ψυχικά πάθη και την υπερβολική ευαισθησία πού είναι δυσκολονόητα και δυσδιάκριτα και δυσθεράπευτα, όπως είναι: η υπερηφάνεια, η αλαζονεία, το εγωιστικό θέλημα, η κενοδοξία, η μνησικακία, η έξαψης, η παρακοή, ο εγωισμός, η αίρεσης, το σχίσμα, η βλασφημία, η υπερβολική εμπιστοσύνη στο έλεος του Θεού, η αμφιβολία, η απιστία, τα όνειρα, τα οράματα, η μαγεία κλπ. Αυτά τα πάθη πού έχουν σαν θεμέλιο την υπερηφάνεια, από την οποία εξέπεσε ο εωσφόρος στον Άδη, δύσκολα γνωρίζονται και θεραπεύονται.
5) Από εμπρός μας πειράζει ο διάβολος για τα μελλοντικά πράγματα, δηλαδή μας προξενεί μέριμνα σε υποθέσεις άλλων και σε σωματικούς κόπους για την επαύριον διότι νομίζουμε ότι ο Θεός δεν φροντίζει σε όλη μας την ζωή. Οι πειραζόμενοι μ' αυτούς τους
λογισμούς ετοιμάζουν περιουσίες για τα γεράματα των, κοπιάζουν μόνο γι' αυτή την ζωή, φοβούνται ότι δεν θα έχουν να φάγουν και να πιουν, αποβάλλουν παιδιά, λέγοντας ότι δεν έχουν με Τι να τα μεγαλώσουν, φιλονικούν για περιουσιακά ζητήματα, είναι πολύ τσιγκούνηδες και φιλάργυροι, δεν κάνουν ελεημοσύνη και είναι εγωιστές.
6) Από πίσω μας πειράζει ο διάβολος με τις ενθυμήσεις των αμαρτιών και παθών, πού μας αιχμαλώτιζαν στην νεότητα μας και μας παρακινεί να τα επαναλάβουμε. Έτσι μας φέρνει στον νου τα πρόσωπα με τα οποία αμαρτήσαμε, τον τόπο όπου αμαρτήσαμε, τις αιτίες των αμαρτιών οι οποίες μας νίκησαν, αυτούς με τους οποίους τσακωθήκαμε, τα λόγια τα οποία ανταλλάξαμε για να αρχίσουμε πάλι να τους μισούμε. Μας υπενθυμίζει τις σαρκικές αμαρτίες τις οποίες κάναμε, τα κορίτσια πού σκανδαλίσαμε, τους μέθυσους και άλλες περασμένες αμαρτίες και μας κεντρίζει την θέληση να πέσουμε στα ίδια αμαρτήματα από τα οποία με δυσκολία λυτρωθήκαμε.
7) Από μέσα μας δηλαδή από την καρδιά, μας πειράζουν οι αόρατοι εχθροί με όλα τα πάθη πού κυριαρχούν στην καρδιά, όπως. Την οργή, την πλάνη, την επιθυμία, την εκδίκηση, την σκληρότητα, τον φθόνο, την υπερηφάνεια και τα παρόμοια, όπως λέγει ο Κύριος:"Τα δε εκπορευόμενα εκ του στόματος εκ της καρδίας εξέρχεται, κακείνα κοινοί τον άνθρωπον. Εκ γαρ της καρδίας εξέρχονται διαλογισμοί πονηροί, φόνοι, μοιχείαι, πορνείαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι.." (Ματθ. 15,18-19). Γι' αυτό και ο προφήτης Δαβίδ προσευχόταν λέγοντας: "Καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί, ο Θεός, και Πνεύμα ευθές έγκαινισον εν τοις εγκάτοις μου" (Ψαλ.50,11).
Από έξω μας πειράζουν και μας νικούν οι δαίμονες με τις πέντε αισθήσεις, οι οποίες είναι τα παράθυρα της ψυχής. Ιδιαίτερα με την όραση, με την ακοή και με την γεύση. Για τους πειρασμούς πού εισέρχονται στην καρδιά από την επίδραση των αισθήσεων, ακούμε να λέγει ο προφήτης Ησαΐας: "Κύριε, εισήλθε ο θάνατος εν ταις θύραις ημών". Για τους οφθαλμούς λέγει ο Σωτήρ: ""Όστις επεθύμησε γυναίκα προς το εμοίχευσε αυτήν, ήδη εμοίχευσε αυτήν εν τη καρδία αυτού" (Ματθ. 5,28 ).
Ιδού λοιπόν, ότι απ' όλα τα μέρη πετά ο σατανάς σαΐτες εναντίον μας θέλοντας να μας τραυματίσει με αμαρτίες και να μας οδηγήσει στην απώλεια. Εμείς όμως έχουμε καθήκον να εξομολογούμαστε όλους τους λογισμούς στον Πνευματικό μας και να αποφεύγουμε τους πειρασμούς του διαβόλου με την δύναμη της προσευχής, της νηστείας, της ταπεινώσεως, της προφυλάξεως του νου και της αναγνώσεως ιερών βιβλίων. Και εάν παρ' όλα αυτά οι σαΐτες των πειρασμών δεν απομακρύνονται από κοντά μας, τότε αυτό είναι σημείο ότι οι ρίζες των παθών είναι ριζωμένες καλά στον νου και στην καρδιά μας. Είναι ακόμη απόδειξη ότι δεν κάναμε καθαρή εξομολόγηση των λογισμών μας και ξεπήδησαν από μέσα μας οι αμαρτίες. Σ' αυτή την περίπτωση έχουμε ανάγκη από θερμή προσευχή, συνοδευομένη με δάκρυα και νηστεία, εφ' όσον η αμαρτία συνεχίζει να μας κυρίαρχη.



149. Ποιοι είναι οι πλέον δυσδιάκριτοι και δυσκολοθεράπευτοι πειρασμοί;

Είναι οι εσωτερικοί πειρασμοί της ψυχής, δηλαδή:

Λογισμοί βλασφημίας, αμφιβολίας σε θέματα πίστεως, απελπισίας, κατόπιν εγωκεντρικοί πειρασμοί, λογισμοί υψηλοφροσύνης, εμπιστοσύνης στον εαυτό μας και άλλοι.

Ενώ ανάμεσα στους σωματικούς πειρασμούς οι πλέον επίμαχοι και επικίνδυνοι είναι οι λογισμοί της ακολασίας, διότι είναι συνδεδεμένοι με την φύση του σώματος μας.

Επίσης αυτός πού υπερηφανεύεται, εγκαταλείπεται από τον Θεό να πέσει στην πορνεία.

Γι' αυτό οι Άγιοι Πατέρες μας συμβουλεύουν να φεύγομε από οποιαδήποτε αφορμή πορνείας, από κάθε σαρκικό λογισμό για να μη κατάληξη σε πράξη, να προφυλασσόμαστε από οποιοδήποτε πρόσωπο πού μας σκανδαλίζει και μας σπρώχνει στο φοβερό αμάρτημα της ακολασίας.



150. Γιατί έχει ο σατανάς τόση δύναμη να πολεμά τον άνθρωπο και γιατί παραχωρεί ο Θεός να πειράζεται και να εξαπατάται από την αμαρτία το πλάσμα του;

Ο σατανάς δεν έχει την δύναμη και την άδεια να κυριεύει, να ξεγελά ή να εξαναγκάζει την θέληση του ανθρώπου για την αμαρτία. Αυτός μόνο τον πειράζει με κάθε είδους τεχνάσματα, φαντασίες, ενθυμήσεις, με τις αισθήσεις, με τις φυσικές αδυναμίες, με την ηδονή του κόσμου, με τους λογισμούς κ.λ.π.

Ο σατανάς ουδέποτε φανερώνει στον άνθρωπο το πρόσωπο του, δεν αποκαλύπτεται κατευθείαν σαν εχθρός στον άνθρωπο. Αλλά τον πολεμά κρυφά ή φανερά ή με τους κακούς ανθρώπους, χρησιμοποιώντας κάθε είδους τεχνάσματα πονηρά, ώστε να μην αποκαλυφθεί ο ίδιος, διότι ο σκοπός του είναι η πτώσης μας στην αμαρτία και η απώλεια μας.

Αυτός ονομάζεται πειρασμός και πατήρ του ψεύδους διότι με τους πειρασμούς και τις ψεύτικες παγίδες του θέλει να μας οδηγήσει στην αμαρτία. Ο σατανάς ακόμη εξαναγκάζει την θέληση μας, υποδαυλίζει τα πάθη και τις σαρκικές ορέξεις της ψυχής και του σώματος, δημιουργεί αφορμές για την εκτέλεση αμαρτιών, μας στριφογυρίζει πάντοτε τον νου στις πτώσεις μας, αλλά δεν έχει την θέληση και άδεια από τον Θεό να μας πίεση για την διάπραξη της αμαρτίας, διότι τότε δεν θα είχαμε καμιά ενοχή, ούτε τιμωρία και κανείς δεν θα λυτρωνόταν από τις παγίδες του.

Όμως, εάν ο άνθρωπος εξασθενεί κατά την θέληση του και την προσευχή, εάν γλυκαίνεται από τα δελεάσματα του διαβόλου και συγκατατίθεται στην αμαρτία, τότε δεν είναι γι' αυτό ένοχος ο διάβολος, αλλά ο άνθρωπος. Γι' αυτό του δόθηκε φύλαξ άγγελος για να τον βοηθεί, να του χαρίζει την Χάρη του Αγίου Πνεύματος, να τον ενισχύει, να τον οδηγεί στην εκκλησία, στην εξομολόγηση, δηλαδή στην κάθαρση των αμαρτιών του και ο Πνευματικός να τον συμβουλεύει και να τον συγχωρεί. Γι' αυτό του υπόσχεται και μισθό, εάν νικήσει, ή τιμωρία, εάν νικηθεί.

Ο Θεός επιτρέπει στον διάβολο να πειράζει τον άνθρωπο, για να τον κάνη δυνατότερο στην πίστη και ο άνθρωπος να έχει όλη την φροντίδα της σωτηρίας του μόνο στον Θεό, και όχι στις δυνάμεις του. Επίσης ο πιστός άνθρωπος, όταν αγωνίζεται περισσότερο, θα έχει περισσότερο μισθό από τον Θεό.

Ο Θεός αφήνει τον σατανά να πειράζει τον άνθρωπο αλλά δεν επιτρέπει στον διάβολο να τον πειράξει παραπάνω από τις δυνάμεις του (Α' Κορ. 10,13). Μόνο ο υπερήφανος και άπιστος αφήνεται από τον Θεό να πειράζεται από τον διάβολο μέχρις ότου ταπεινωθεί και ζητήσει την βοήθεια του Θεού και των λειτουργών Του.

Στον άνθρωπο όμως του προσφέρεται η δύναμης να νικήσει και απομακρύνει τον διάβολο (Εφ. 6,11 Πέτρου 5,9).



151. Ποια είναι τα σπουδαιότερα όπλα με τα οποία νικούμε τους πειρασμούς τον διαβόλου;

Δύο είναι τα μεγαλύτερα όπλα με τα οποία νικούμε όλες τις διαβολικές παγίδες.

Πρώτα είναι η αγία προσευχή και μετά η ταπείνωσης. Προσευχόμαστε πάντοτε στον Ουράνιο Πατέρα μας, λέγοντας: "Και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού" (Ματθ. 6,13). Δηλαδή ζητάμε από τον Θεό να μη επιτρέψει να πειραχτούμε υπεράνω των δυνάμεων μας και να μας λύτρωση απ' όλες τις παγίδες του πονηρού. Όποτε λοιπόν, σε κάθε πειρασμική περίσταση πρέπει να προσευχώμεθα με επιμονή, με δάκρυα, με νηστεία και με συντετριμμένη καρδιά.

Οι Πατέρες μας συνιστούν να λέγωμεν πάντοτε την ευχή του Ιησού, ιδιαίτερα σε καιρό του πειρασμού, διότι το όνομα του Κυρίου βγαίνει σαν ένα σπαθί από την καρδιά μας και φονεύει τους νοητούς εχθρούς.
Το δεύτερο όπλο κατά των διαβολικών επιθέσεων είναι η ταπείνωσης. Άκουσε Τι λέγει ο Δαβίδ: "Έταπεινώθην και έσωσε με ο Κύριος" (Ψαλμ. 114,6). Όταν είμεθα περικυκλωμένοι από πάθη και πειρασμούς να ταπεινούμαστε από τα βάθη της καρδιάς μας, δηλαδή, να θεωρούμε τους εαυτούς μας τους πιο αμαρτωλούς, λέγοντας ότι για τις αμαρτίες μας και την υπερηφάνεια μας πειραζόμαστε και τότε θα φύγει ο διάβολος από κοντά μας, διότι το ισχυρότερο πυρ, πού κατακαίγει τον διάβολο είναι η ταπείνωσης, η προσευχή, τα δάκρυα και η νηστεία. Άλλα όπλα σε περίοδο πειρασμών είναι: Η καρτερική στους πειρασμούς υπομονή, η συχνή εξομολόγηση των λογισμών, η ανάγνωση των ιερών βιβλίων, η αποφυγή αφορμών για αμαρτίες, η Θεία Κοινωνία, η σιωπή, η αποδέσμευση από τα εγκόσμια έργα και άλλα.



152. Ποιες είναι οι ωφέλειες που αποκομίζουμε στον πόλεμο κατά τον διαβόλου;

Η πρώτη ωφέλεια είναι ότι χωρίς πειρασμούς και χωρίς πάλη με τους δαίμονας δεν μπορούμε να σωθούμε ούτε και ποτέ να στεφανωθούμε.

Γι' αυτό λέγει κάποιος πατήρ της ερήμου: "Επαρον τους πειρασμούς και ουδείς ο σωζόμενος".
Κατόπιν οι πειρασμοί μας διδάσκουν την πείρα του πνευματικού πολέμου, μας σκληραγωγούν στην ζωή, μας βοηθούν να προοδεύσουμε πνευματικά.

Επίσης μας επαυξάνουν την πίστη, μας διδάσκουν και μας εξαναγκάζουν να προσευχώμεθα περισσότερο, να αγρυπνούμε, να πηγαίνουμε συχνότερα στην εκκλησία, να κάνουμε νηστεία, ανάγνωση των Ιερών βιβλίων, συχνή εξομολόγηση και Θεία Κοινωνία. Οι πειρασμοί μας ταπεινώνουν, μας δείχνουν την αδυναμία μας και την ανικανότητα μας, όταν είμεθα μόνοι χωρίς την θεία βοήθεια. Ακόμη ενισχύουν την υπομονή, την προσευχή, τα δάκρυα, την ταπείνωση και την πίστη μας. Ιδού ο σκοπός και οι ωφέλειες των επί της γης πειρασμών του διαβόλου.



153. Πάτερ Κλεόπα, Τι είναι η μαγεία και ποια είναι τα είδη της;

Με την λέξη μαγεία εννοούμε την επίκληση δαιμονικής δυνάμεως προς βοήθεια των ανθρώπων, αντί της βοηθείας του Θεού, με σκοπό την πραγματοποιήσει συγκεκριμένων ανθρωπίνων επιδιώξεων. Η μαγεία εξασκήθηκε τόσο στον εβραϊκό λαό, την περίοδο της Παλαιάς Διαθήκης, όσο και στους χριστιανούς του Νόμου της Χάριτος μέχρι και των ημερών μας. Στην Παλαιά Διαθήκη ζήτησε την βοήθεια του διαβόλου δια της μαγικής τέχνης ο βασιλεύς Σαούλ και ευθύς τιμωρήθηκε από τον Θεό, Μάγοι ήταν ο Βαλαάμ και οι τρεις μάγοι οι οποίοι ασχολιόντουσαν με την αστρολογία.
Κατά την διδασκαλία του αγίου Νικόδημου του Αγιορείτου, η μαγεία διαιρείται σε πολλά είδη και συγκεκριμένα:
Η κυρίως μαγεία δια της οποίας εννοούμε την επίκληση των δαιμόνων για να αποκαλύψουν στους ανθρώπους κρυμμένους θησαυρούς, χαμένα αντικείμενα και άλλα παρόμοια.
Η μαντεία, το δεύτερο είδος μαγείας, με το οποίο μερικοί άνθρωποι ομιλούν για το μέλλον από διάφορα σημεία του χεριού πού εξηγούν, γι' αυτό και ονομάζεται και χειρομαντεία, και από άλλα βέβαια αντικείμενα, όπως χαρτοπαίγνια, καφέδες, σπυριά κλπ.
Νεκρομαντεία, δηλαδή επίκλησης της βοηθείας των δαιμόνων στα μνήματα για να παίδευση αυτούς πού είναι στην ζωή. Οι νεκρομάντης απαιτούν να κληθεί η νεκρή από τον Άδη ψυχή όπως έκαναν οι μάντεις στην εποχή του προφήτου Σαμουήλ (Α' Βασ.28,3), για να μάθουν το μέλλον ή για να εκδικηθούν κάποιον. στις ημέρες μας δρα η νεκρομαντεία συστηματικά στους πιστούς, όπως π.χ. το σβήσιμο των ανθράκων, η απαγγελία συγκεκριμένων λέξεων ανακατωμένων με προσευχές για τους ασθενείς και οι οποίοι ισχυρίζονται ότι είναι μάντεις.
Γητεία, δηλαδή μαντεία η μαγεία με ιερά αντικείμενα, όπως η μαντεία με το ψαλτήριο, πού σήμερα ονομάζεται "άνοιγμα , του ψαλτηρίου", μαντεία με αντικείμενα της εκκλησίας, όπως η περιβολή ιερών αμφίων, κλειδιά εκκλησιών, στάκτη από θυμιατήριο, αντιγραφή μερικών ρυθμικών κτύπων καμπάνας και τειχών της εκκλησίας ή το ανάκρουσμά τους μπροστά σε καντήλια κλπ.
Η γοητεία, δηλαδή ο πόθος μερικών νέων να παντρευτούν με πρόσωπα της αρεσκείας των με την επίκληση της σατανικής βοηθείας. Αυτό στον λαό ονομάζεται "ειμαρμένη, ριζικό".
Η μαντεία με τα εντόσθια των ζώων, πού ονομάζεται και οιωνοσκοπία. Σ' αυτό το είδος μαγείας υπάγονται και τα όνειρα, τα ζώδια, οι καλές και κακές ώρες, η μαντεία σε μέλη του σώματος, πού λέγεται και προμήνυμα (σφύριγμα στα αυτιά, θόρυβος των ματιών, η φαγούρα στις παλάμες κλπ.).
Τα φυλακτά τα οποία έχουν στο χέρι ή στο στήθος από διάφορα πολύχρωμα κομμάτια υφάσματος για να τους φυλάγουν από ασθένειες, από κινδύνους και από ζημιές, αφού πρώτα επικαλεσθούν την δύναμη του διαβόλου.
Οι επικαλούμενοι τους δαίμονες (κλύδωνες), είναι αυτοί πού μαντεύουν για τα μέλλοντα με την βοήθεια των δαιμόνων. Σ' αυτούς περιλαμβάνονται και αυτοί πού ανάβουν φωτιές μπροστά στα σπίτια των και τρέχουν στην φωτιά, οι εγγαστρίμυθοι και οι μαντεύοντες με τα εντόσθια των ζώων. Αυτή η μαγεία είναι πολύ διαδεδομένη στις ημέρες μας.
Αστρολογία, είναι η μαγεία πού έδρασε από τους παλαιότατους χρόνους μέχρι σήμερα. Με την αστρολογία εννοούμε την πρόβλεψη των μελλόντων με την κίνηση των αστέρων, των πλανητών, των ανέμων, των νεφών και των άλλων γενικά φαινομένων. Οι αστρολόγοι ισχυρίζονται ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικό του αστέρι, πράγμα το οποίο συναντάμε και στην δική μας λαογραφία.
Ιδού μερικά από τα σημαντικότερα είδη μαγείας, πού υπάρχουν και στις ημέρες μας, τα οποία πρέπει να καταπολεμούμε και να αποφεύγουμε, επειδή γίνονται με διαβολικές ενέργειες και επινοήσεις και πολλούς χριστιανούς οδήγησαν στην απώλεια.



154. Ποιες είναι οι συνέπειες της μαγείας;

Όσοι ασχολούνται με τα μάγια ή τρέχουν στις μαγείες, διαπράττουν μεγάλη αμαρτία ενώπιον του Θεού και εναντίον του Άγίου Πνεύματος, διότι αφήνουν τον Θεό και ζητούν βοήθεια από τον διάβολο. Αρνούνται τις προσευχές της Εκκλησίας και μπαίνουν στα σπίτια των μάγων. Εγκαταλείπουν τους λειτουργούς του Χριστού και πηγαίνουν στους υπηρέτες του σατανά. Δηλαδή, αφήνουν το ζών ύδωρ, τον Ιερέα και την σωτήριο Χάρι της Εκκλησίας και για τα εμπαθή και ανθρώπινα ενδιαφέροντα των ζητούν την συμπαράσταση των μάγων, πού είναι εχθροί του Χριστού. Αρνούνται την αλήθεια και δέχονται το ψευδός, διότι όλα τα μαγικά λόγια και επικλήσεις είναι ψεύδη και δαιμονικές απάτες.
Μια τέτοια μεγάλη αμαρτία δεν συγχωρείται στους ενόχους ούτε στον παρόντα αιώνα ούτε στον μέλλοντα, όπως λέγει ο Χριστός, εάν δεν μετανοήσουν σ' όλη τους την ζωή.

Εναντίον αυτών των μάγων ξεσπούν κάθε είδους κακίες και κίνδυνοι. Πρώτα - πρώτα τους ελέγχει ή συνείδησης των, διότι άφησαν τον Θεό και ακολούθησαν τον διάβολο. Κατόπιν κανονίζονται να απέχουν από την Θεία Κοινωνία επί πολλά έτη, από 7 έως 15 και ακόμη μέχρι 20. Αυτοί πού τρέχουν στους μάγους, αποβάλλουν από την ψυχή τους την Χάρι του Χριστού και βάζουν στο σπίτι της καρδίας των το πνεύμα του σατανά. Αρνούνται τον Χριστό και ενώνονται με τον διάβολο. Όλοι αυτοί δεν πρέπει να ονομάζονται χριστιανοί, αλλά αποστάται. Τιμωρούνται από τον Θεό με ασθένειες και μάλιστα ανίατες, με οικογενειακά προβλήματα, με ζημιές και διενέξεις, με πτώχεια και φοβερό θάνατο. Και εάν δεν εξομολογηθούν με δάκρυα, δεν θα σωθούν. Ενώ από την Εκκλησία αποβάλλονται τελείως, δηλαδή χωρίζονται από τον Χριστό και παραδίνονται με την θέληση των στα χέρια του νοητού εχθρού. Εάν πεθάνουν στην αμαρτία των αυτή, δεν κηδεύονται από ορθόδοξο Ιερέα, αλλά όπως οι ειδωλολάτρες και οι αρνητές της πίστεως, προς αιώνια τιμωρία των στα βάσανα της κολάσεως. Αυτές λοιπόν είναι οι φοβερές συνέπειες της μαγείας.



155. Τι επιτίμιο επιβάλλεται από τους Αγίους Πατέρας στους μάγους και όσους τρέχουν σ' αυτούς;

Ο αυστηρότερος από όλους τους Πατέρας είναι ο Μέγας Βασίλειος. Ιδού Τι λέγει στον 72ο κανόνα του:

"Αυτός πού παραδίδει τον εαυτό του στους μάγους ή σε ομοίους με αυτούς, κανονίζεται με τον κανόνα των φονέων". Αυτός θέτει τους μάγους στο ύψος ενοχής της ανθρωποκτονίας και των αρνητών του Χριστού, δηλ. τους απαγορεύει από την Θεία Κοινωνία από 10 έως 20 χρόνια. Στον 65ο κανόνα, ο ίδιος Άγιος λέγει τα έξης: "Αυτός πού ασχολείται με μάγια θα επιτιμάτε με τον κανόνα του φονέως, δηλ. 20 χρόνια, το οποίον θα εφαρμόζεται, όπως φαίνεται, μόνο για ένα αμάρτημα". Ενώ ο 61ος κανών της 6ης Οικουμ. Συνόδου απαγορεύει από την Θεία Κοινωνία για έξι χρόνια αυτούς πού πηγαίνουν στους μάντεις, στα χαρτοπαίγνια και σ' άλλα παρόμοια, για να μάθουν τα μέλλοντα. Και "εάν επιμένουν σ' αυτά και δεν προφυλάγονται από τις τέχνες της απώλειας και ειδωλολατρίας, αποφασίζουμε να απέχουν τελείως από την Εκκλησία, όπως και οι Ιεροί Κανόνες διδάσκουν...".

Ο άγιος Ιωάννης ο Νηστευτής, συντομεύει τον κανόνα κατά των μάγων και των ακολούθων των, μόνο σε τρία χρόνια αποχής από την Θεία Κοινωνία, εάν εξομολογηθούν την αμαρτία των, εάν την εγκαταλείψουν οριστικά και εάν νηστεύουν καθημερινά μέχρι της τρίτης απογευματινής και κάνουν κάθε ήμερα 250 μετάνοιες.
Αλλά και η Αγία Γραφή μας δείχνει πόσο σκληρά τιμωρεί ο Θεός τους καταφεύγοντας στους μάγους, διότι λέγει τα εξής: "Φαρμακούς ου περιποιήσετε" δηλ. μη τους αφήσετε να ζήσουν ("Εξοδ. 22,18 ). Και άλλου πάλι λέγει: Και ανήρ ή γυνή, ος αν γένηται αυτών εγγαστρίμυθος ή επαοιδός, θανάτω θανατούσθωσαν αμφότεροι" (Λευϊτ. 20,27). Και πάλι: "Και ψυχή, η εάν επακολούθηση έγγαστριμύθοις η έπαοιδοίς, ώστε έκπορνεύσαι οπίσω αυτών, επιστήσω το πρόσωπον μου επί την ψυχήν εκείνη και απολώ αυτήν εκ του λάου αυτής" (Λευϊτ. 20,6).
Βλέπουμε ακόμη ότι τον βασιλέα Μανασσή τιμώρησε ο Θεός με πικρή δουλεία στην Βαβυλώνα, διότι "διήγαγε τα τέκνα αυτού εν πυρί εν Γεβενεννόμ και εκληδονίζετο και οιωνίζετο και εφαρμακεύετο και εποίησεν εγγαστρίμυθους και επαοιδούς• και πλήθυνε του ποιήσαι το πονηρό εναντίον Κυρίου του παροργίσαι αυτόν" (Β' Παραλ. 33,6). Επίσης τον βασιλέα Σαούλ τιμώρησε ο Θεός με το να χάση την βασιλεία του και με επώδυνο θάνατο, διότι εγκατέλειψε τον Θεό και κάλεσε μάγισσες γυναίκες, για να του προλέγουν τα μέλλοντα (Α' Βασ. 28,7). Και ο βασιλεύς Οχοζίας παρόργισε πολύ τον Θεό, διότι απέστειλε ανθρώπους του να ρωτήσουν τον μάγο στην πόλη Ακάρωνα.



156. Μπορεί πράγματι να βοηθήσει ο διάβολος τους ανθρώπους με την μαγεία από ότι θα μπορούσε να τους βοηθήσει η δύναμης και η Χάρις του Θεού;

Ας είναι σ' όλους γνωστό ότι οι δαίμονες δεν έχουν καμία δύναμη να θεραπεύσουν κάποιον, να αποκαλύψουν κακά έργα ή τους κακοποιούς.

Αυτοί δεν μπορούν να επιτελέσουν πραγματικά θαύματα, αλλά μόνο κατά φαντασία εξαπατούν τους ολιγόπιστους και απίστους.

Αυτό μας το φανερώνει ο θειος πατήρ Ιωάννης ο Χρυσόστομος, λέγοντας: "Δεν βλέπεις ότι οι δαίμονες δεν μπόρεσαν να θεραπεύσουν ούτε ακόμη και αυτούς τους μάγους και υπηρέτες των από τα έλκη και τις καυτερές φυσαλίδες, πού τους προξένησε ο Μωυσής στην Αίγυπτο και συ νομίζεις ότι έχουν να σε θεραπεύσουν; (Εξοδ. 9,11). Και εάν οι δαίμονες δεν λυπήθηκαν την ψυχή σου πώς θα λυπηθούν το σώμα σου; Εάν πασχίζουν να σε απομακρύνουν από την Βασιλεία του Θεού, πώς θα σε λυτρώσουν από την ασθένεια σου; Αυτά είναι μόνο λόγια και παραμύθια.

Συνεπώς, μην εξαπατάσαι χριστιανέ, διότι κανένας λύκος δεν μπορεί να γίνει πρόβατο, ούτε ο διάβολος να γίνει ποτέ γιατρός.

Διότι ευκολότερο είναι ή φωτιά να παγώσει το χιόνι παρά ο διάβολος να σε θεραπεύσει αληθινά" (Ομιλία περί διανομής του σίτου).
Λοιπόν, όταν εμείς αρρωστήσουμε ή έχουμε στενοχώριες, ή είμεθα από άλλους αδικημένοι, ή έχουμε πάθει ζημιές ή παιδιά ανύπαντρα, ή άλλες οικογενειακές δυσκολίες να μην τρέχουμε για βοήθεια στον διάβολο και τους υπηρέτες του, οι οποίοι είναι μάγοι και μάντεις, αλλά στην Εκκλησία και τους Ιερείς, στην προσευχή, στην νηστεία και γρήγορα θα βοηθήσει ο Φιλάγαθος Πατέρας μας, ο Οποίος μας έπλασε και έχει φροντίδα για εμάς.



157. Πείτε μας εκτενέστερα, για την μαγεία που γίνεται με την χρήση ιερών βιβλίων ή όπως λέγεται "άνοιγμα του ψαλτηρίου", το οποίο συνηθίζεται σήμερα στους πιστούς μας;

Η μαγεία πού γίνεται με έργα και λόγια από Ιερά βιβλία, είναι το τέταρτο είδος μαγείας και λέγεται "Γητεία".

Αυτοί οι μάγοι αναμειγνύουν τις μαγείες τους με προσευχές, με ψαλμούς και άλλα ιερά λόγια, τα οποία απευθύνονται στην Θεοτόκο, στους αγίους για να μπορέσουν ευκολότερα να εξαπατήσουν τους αδυνάτους στην πίστη.

Αυτό το είδος μαγείας συνηθίζεται ιδιαίτερα στις ασύδοτες γυναίκες, στις γριές και στις τσιγγάνες για να αποπλανούν τους ανόητους.

Ιδού Τι λέγει γι' αυτά ο άγιος Ιωάννης δ Χρυσόστομος: "Εσύ λέγεις ότι η γριά αυτή είναι χριστιανή και εκείνος ο άνθρωπος είναι χριστιανός και Όταν γητεύουν και δίδουν φυλακτά, δεν λέγουν ούτε γράφουν άλλο όνομα, παρά το όνομα του Χριστού, της Θεοτόκου και των αγίων, και λοιπόν Τι κακό κάνουν αυτοί; Σ' αυτά σου αποκρίνομαι ότι γι' αυτό μάλιστα πρέπει να μισής εκείνη την κακόγρια και εκείνον τον κακογητευτή, διότι μεταχειρίζονται με ύβρη και ατιμία το όνομα του Θεού. Και ενώ είναι χριστιανοί, ζουν σαν ειδωλολάτρες.

Και οι δαίμονες αν και λέγουν το όνομα του Θεού, Όμως πάλι δαίμονες είναι.

Μερικοί θέλουν να διορθώσουν ότι χριστιανή είναι η τάδε γυναίκα πού κάνει αυτά και τίποτε άλλο δεν λέγει, παρά μόνο το όνομα του Θεού.

Λοιπόν, εγώ γι' αυτό την μισώ περισσότερο και την αποστρέφομαι διότι καταχράται το όνομα του Θεού με το να το υβρίζει. Ενώ λέγει αυτή ότι είναι χριστιανή, η πράξη της φανερώνει ότι εργάζεται τα των ειδωλολατρών" (Χρηστοήθεια Αγίου Νικόδημου, Λόγος Θ' σελ. 209).
Οι γητευτές με την χρήση του ψαλτηρίου και των άλλων ιερών βιβλίων κανονίζονται μέχρι 7 χρόνια, διότι το ψαλτήριο είναι ιερό βιβλίο με πολλές προφητείες και εμπνευσμένο από το Άγιο Πνεύμα, κατάλληλο μέσο προσευχής και όχι για μαγείες και απόκτηση χρημάτων, πού βλάπτουν την ψυχή.



158. Γιατί οι χριστιανοί παρασύρονται στις μαγείες;

Διότι εξέλειπε απ' αυτούς η πίστης και ο φόβος του Θεού• διότι σήμερα δεν προσεύχονται σχεδόν καθόλου, ώστε να εκπληρωθούν τα αιτήματα των με την προσευχή και να μη τρέχουν στις μαγείες. Δεν διαβάζουν σήμερα την Αγία Γραφή για να δουν Τι τιμωρίες περιμένουν τους ασχολούμενους μ' αυτά.

Δεν πηγαίνουν τακτικά στην εκκλησία, δεν εξομολογούνται ούτε ακόμη στις τέσσερες μεγάλες νηστείες, δεν ζητούν στις ανάγκες των την συμβουλή και την ευχή του Ιερέως.

Επί πλέον τρέχουν πολλοί στις μαγείες διότι ξέχασαν τις υποσχέσεις πού έδωσαν στον Χριστό, στο μυστήριο του Βαπτίσματος, όταν είπαν: "Αποτάσσομαι τω σατανά και πάσι τοις έργοις αυτού και πάση τη πομπή αυτού...". Άλλοι πηγαίνουν στους μάγους επειδή δεν εκπληρώθηκαν τα αιτήματα των στην Εκκλησία του Χριστού, ή διότι λησμόνησαν τον θάνατο και την ημέρα της μελλούσης Κρίσεως του Χριστού.

Γι' αυτό οι Άγιοι Πατέρες μας συμβουλεύουν να τρέχουμε μόνο στον Θεό, μόνο στην Εκκλησία και τους Ιερείς και όχι στον διάβολο και τους υπηρέτες του.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας συμβουλεύει, λέγοντας: "Σας παρακαλώ να είσθε καθαροί απ' αυτές τις απάτες... και όταν θελήσουν να πατήσουν το κατώφλι του σπιτιού σου (μάγοι) να λέγεις πρώτα - πρώτα αυτό τον λόγο: "Σε αρνούμαι σατανά, με όλη την τιμή και την συνοδεία σου και ενώνομαι με Σένα, Χριστέ!". Χωρίς αυτή την απόφαση ποτέ σου να μη εξέλθεις από το σπίτι σου.

Αυτή η πίστης σου να σου γίνει βακτηρία, αυτή να γίνει όπλο, αυτή φρουρός και προστάτης και συγχρόνως να κάνης το σημείο του σταυρού στο μέτωπο σου.

Διότι, εάν μ' αυτό τον τρόπο θα οπλιστείς από παντού, όχι μόνο άνθρωπος αλλά ούτε και διάβολος ακόμη δεν θα σε πλησίαση ούτε θα μπορέσει να σε βλάψει σε τίποτε" (Ένθα' ανωτέρω).



159. Πώς μπορούν οι χριστιανοί να λυτρωθούν από τους μάγους και κάθε είδους μαγείες πού προέρχονται από τον διάβολο;

Αυτός πού πιστεύει ακράδαντα στον Θεό, προσεύχεται ακατάπαυστα και πηγαίνει τακτικά στην Εκκλησία δεν θα ζητήσει ποτέ την βοήθεια του διαβόλου και των οργάνων του, οι οποίοι εχθρεύονται τον Θεό.

Συνεπώς, όσοι έχουν πίστη ισχυρή στον Θεό να ζητούν πάντοτε την βοήθεια Του.

Ενώ οι ολιγόπιστοι, πού κάποτε ζήτησαν την βοήθεια των μάγων, εάν θέλουν να σωθούν, πρώτα να εξομολογηθούν αυτή την αμαρτία των και να δεχθούν το ανάλογο επιτίμιο.

Κατόπιν να μην επικαλούνται πλέον τον σατανά σε βοήθεια σ' οποιαδήποτε ανάγκη και αν ευρίσκονται, αλλά μόνο στον Θεό.

Να προσεύχονται όσο το δυνατόν συχνότερα με δάκρυα από καρδίας και έτσι με την υπομονή και την πίστη των θα λυτρωθούν από τα μαγικά έργα.



160. Για ποια αιτία αρρωσταίνουν μερικοί άνθρωποι ή και παιδιά ακόμη από επιληψία;

Οι επιληπτικοί, σεληνιασμένοι ή δαιμονισμένοι βασανίζονται από τον διάβολο χωρίς την θέληση των, κατά παραχώρηση του Θεού για τις αμαρτίες των γονέων τους, εάν είναι παιδιά ή διότι αυτοί οι ίδιοι έκαναν αμαρτίες φοβερές ενώπιον του Κυρίου (Α' 5,2-5 και Β' Θεσ. 3,6).

Ο διάβολος τους ταλαιπωρεί μόνο στο σώμα, διότι στην ψυχή τους δεν έχει καμία εξουσία, εφ' όσον και αύτη (ψυχή)δεν κυριαρχείται από πάθη, διότι χειρότερη από τον δαιμονισμό είναι η δουλεία της ψυχής στα πάθη.

Ο αιχμάλωτος στα πάθη άνθρωπος είναι δούλος των παθών του τόσο με το σώμα όσο και με την ψυχή, και μάλιστα με τη θέληση του, επειδή η αμαρτία είναι καρπός των επιθυμιών του (Ιακ. 1,15).

Όποιος κάνει αμαρτία είναι δούλος της αμαρτίας στην ψυχή και το σώμα, διότι υποτάχθηκε ψυχικά και σωματικά στον διάβολο (Ίωάν.8,34 Ρωμ.3,9 Α' Θεσ. 4,5).



161. Τι είναι τα όνειρα και τα οράματα; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των και ποια είναι τα είδη των;

Θα σας απαντήσω με τα λόγια του αγίου Ιωάννου της Κλίμακος, ο οποίος λέγει: "Το όνειρο είναι απάτη του νου σε περίοδο αναπαύσεως του σώματος.

Ενώ η φαντασία (απατηλή οπτασία) είναι απάτη των οφθαλμών, όταν το λογικό αναπαύεται.

Η φαντασία προέρχεται από τον νου, όταν το σώμα αγρυπνεί. Είναι μία παρουσίασης ανύπαρκτων και ανυπόστατων πραγμάτων" (Λόγος 3ος). Ιδού Τι είναι τα όνειρα και τα οράματα.

Αυτά είναι δύο ειδών: "Όνειρα και οράματα, από τα οποία αλλά είναι καλά και αλλά κακά.

Η διάκρισης μεταξύ των είναι η έξης:

Τα καλά όνειρα και δράματα είναι από τον Θεό, με αυτά αποκαλύπτει το θέλημα Του μόνο στους αγίους και σ' αυτούς πού κάνουν με τελειότητα τις εντολές Του, όπως ήταν ο δίκαιος Ιωσήφ, στον οποίο φανερώθηκε ο αρχάγγελος Γαβριήλ στο Όνειρο του και τον διέταξε να φύγει με το Βρέφος Ιησού και την Παρθένο Μαρία, την Μητέρα Του στην Αίγυπτο. Τα καλά όνειρα προέρχονται από αγγέλους και μας παρουσιάζουν καταστάσεις περί θανάτου και κολάσεων. Ενώ, Όταν ξυπνήσουμε μας προτρέπουν στην προσευχή και την μετάνοια.

Αντιθέτως, τα κακά όνειρα και οράματα είναι του διαβόλου, ο οποίος μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός ή σε άγιο και μας εξαπατούν στον ύπνο να πιστεύουμε ότι είμεθα καλοί και άξιοι παραδείσου, ενώ, Όταν ξυπνήσουμε, μας προκαλούν αυτές οι ενθυμήσεις υπερηφάνεια και ψεύτικη χαρά.



162. Είναι αμαρτία να πιστεύουν οι χριστιανοί στα όνειρα και τα οράματα;

Λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακας ότι αυτός πού πιστεύει στα όνειρα ομοιάζει μ' αυτόν πού τρέχει για να πιάσει την σκιά του. Επίσης λέγει, ότι οι δαίμονες της κενοδοξίας γίνονται προφητικοί στα όνειρα.

Αυτοί σαν πονηροί πού είναι φαντάζονται τα μέλλοντα και μας τα γνωστοποιούν εκ των προτέρων. Και όταν εκπληρωθούν τα όνειρα μας, θαυμάζουμε και καυχώμεθα ότι αποκτήσαμε το χάρισμα της προοράσεως. Αυτοί πού ακούουν σ' αυτά τους δαίμονες αποδεικνύονται συχνά ψευδοπροφήτες. Και παρακάτω λέγει: "οι δαίμονες δεν γνωρίζουν τα μέλλοντα με το να ειπούν μια είδηση εκ των προτέρων.

Διότι και οι γιατροί μπορούν να μας μιλήσουν για το θάνατο μας εγκαίρως". Κατόπιν τελειώνει, λέγοντας: "Όταν αρχίσουμε να πιστεύουμε στα όνειρα των δαιμόνων αυτοί οι ίδιοι μας εμπαίζουν ακόμη και όταν είμεθα ξύπνιοι.

Αυτός πού πιστεύει στα όνειρα και τις νυκτερινές φαντασίες είναι τελείως ανόητος.

Ενώ αυτός πού δεν πιστεύει σ' αυτά είναι φιλόσοφος"
Οπότε λοιπόν, είναι αμαρτία να πιστεύουμε στα όνειρα και οράματα, με τα οποία μας εξαπατούν πολύ εύκολα οι δαίμονες και μας ρίχνουν στην φοβερή αμαρτία της υπερηφάνειας και κενοδοξίας, Όταν ο άνθρωπος δώσει πολλή εμπιστοσύνη στον εαυτό του και όχι στον λόγο του Θεού.

Με αυτό το πονηρό τέχνασμα οι δαίμονες ξεγέλασαν πολλούς χριστιανούς και μοναχούς, τους οποίους κατόπιν οδήγησαν στον γκρεμό της απώλειας.

Ενώ, Όταν κάποιος έχει παρ' όλα αυτά αμφιβολία σ' αυτά πού βλέπει, να εξομολογείται στον Πνευματικό του και να ζητά την συμβουλή του, διότι δια μέσου του Πνευματικού ομιλεί ο Θεός.



163. Από ποιες αιτίες εξαπατώνται οι άνθρωποι με τα ψεύτικα όνειρα και οράματα;

Από επτά αιτίες πλανώνται οι χριστιανοί απ' αυτά πού βλέπουν και συγκεκριμένα:

Από υπερηφάνεια,

από κενοδοξία, η οποία είναι η πρώτη θυγατέρα της υπερηφάνειας,

από επιπολαιότητα και ανοησία των χριστιανών,

από τον αδιάκριτο ζήλο μερικών, οι οποίοι προσεύχονται και νηστεύουν περισσότερο για να ιδούν οπτασίες, για τις οποίες λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος: "ότι από μεγάλη ασθένεια ασθενεί αυτός πού έχει τον ζήλο "ου κατ' επίγνωση".

Πέμπτη αιτία από την οποία εξαπατώνται με τα όνειρα και οράματα είναι η παρακοή στους Πνευματικούς των και το πείσμα μερικών πιστών, προπαντός από υπερηφάνεια, λόγω της οποίας αιχμαλωτίζονται από τον διάβολο.

Έκτη αιτία είναι η κρυφή και ανεξομολόγητη ζωή των και τελευταία είναι η άγνοια της πνευματικής καταστάσεως του εαυτού των και η έλλειψης αναγνώσεως των Αγίων Γραφών και των Αγίων Πατέρων.

Για όλα αυτά λέγει τα έξης ο σοφός Σειράχ: "Μαντείαι και οιωνισμοί και ενύπνια μάταια εισί και ως ωδινούσης φαντάζεται καρδία...πολλούς γαρ πλάνησε τα ενύπνια και εξέπεσον έλπίζοντες επ' αυτοίς" (Σοφ. Σειράχ 34,5-7).

Αυτός πού πιστεύει με ευκολία στα όνειρα και οράματα, χωρίς πολλή εξέταση και συμβουλές από ενάρετους Πνευματικούς, κανονίζεται κατά τον ίδιο τρόπο, με αυτούς πού πηγαίνουν στους μάγους και γητευτάς, δηλαδή να εμποδίζεται από την Θεία Κοινωνία επί επτά χρόνια.



Άβαταρ μέλους
Γεώργιος
Δημοσιεύσεις: 52
Εγγραφή: Παρ Ιούλ 27, 2012 3:15 pm

Re: Πατερικά κείμενα και συμβουλές

Δημοσίευσηαπό Γεώργιος » Κυρ Σεπ 09, 2012 3:01 pm

Ακόμη κι αν θέλει ο Θεός να συγχωρήσει τις αμαρτίες σου, δεν Τον αφήνεις εσύ, αφού δεν συγχωρείς τις αμαρτίες του συνανθρώπου σου, αλλά διατηρείς την έχθρα εναντίον του. Αλλά θα μου πεις ότι είναι σκληρός και άγριος και θηριώδης και θέλει να τιμωρήσει και να εκδικηθεί. Ακριβώς γι’ αυτό συγχώρεσέ τον.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος.




Επιστροφή στο

Μέλη σε σύνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση: 2 και 0 επισκέπτες

cron