- «Προσθέστε γνώση-διάκριση στην αρετή», μας διδάσκει ο πρωτοκορυφαίος απόστολος Πέτρος ( Β΄ Πετρ. 1, 5 ) . Μέσα από την αγία Γραφή ο ίδιος ο Θεός απαιτεί από μας πνευματική σοφία, αγνότητα και προσοχή: «Γίνεσθε φρόνιμοι ως οι όφεις και ακέραιοι ως αι περιστεραί». Πριν από κάθε ενέργεια να οδηγείσθε από τον ακόλουθο χριστιανικό συλλογισμό: «Το έργο που σκοπεύω να κάμω μήπως είναι εναντίον του Θεού, μήπως θα βλάψω τον πλησίον μου; Εάν μετά από αυστηρή έρευνα η συνείδησή σας είναι ήσυχη, τότε πραγματοποιήστε το σκοπό σας , έλεγε ο στάρετς . Πάντοτε να παραδίδεσθε στο θέλημα του Θεού, να μην εναντιώνεσθε σ’ αυτό, αφουγκραστείτε και προσέξτε το. Πάντοτε να κρατείσθε στο μέσο. Τα άκρα σε καμμία περίπτωση δεν είναι επαινετά. Μόνο να μη βραδύνετε στο έργο της σωτηρίας , μην αναβάλλετε από μέρα σε μέρα τη μετάνοιά σας. Ποτέ μην περιμένετε και μην απαιτείτε για την αγάπη που δίνετε , αγάπη, για την ταπείνωση επαίνους, για την υπηρεσία που προσφέρετε , ευγνωμοσύνη. Προσπαθήστε να μείνετε χωρίς γήινες ανταμοιβές, για να μην χάσετε τον ουράνιο μισθό.
Η διάκριση είναι δώρο ατίμητο και οι άγιοι Πατέρες το θεωρούν ανώτερο απ’ όλες τις αρετές, μια που μ’ αυτό η ψυχή αντιτάσσεται στα πάθη. Το ίδιο έργο, μπορούμε εμείς στη μια περίπτωση να το μεταβάλλουμε σε καλό και στην άλλη σε κακό, αν δεν έχουμε πνευματική διάκριση. Μ’ αυτόν τον τρόπο και κάθε εργασία γίνεται παραγωγική ή αντιπαραγωγική. Για παράδειγμα , ας πάρουμε ένα κουμπί. Αν το ράψουμε με χοντρή κλωστή, θα είναι στέρεο. Έτσι η εργασία μας είναι παραγωγική. Αν όμως το ράψουμε με λεπτή κλωστή, τότε η εργασία μας θα είναι αντιπαραγωγική, γιατί το κουμπί γρήγορα θα φύγει και θα πρέπει πάλι να το ράψουμε. Έτσι συμβαίνει και στην προσευχή και σε κάθε άλλο έργο, αρχίζοντας από την αμέλεια με την οποία κάνουμε το σημείο του Σταυρού. Αν εμείς το κάνουμε κανονικά, με φόβο Θεού και προσευχή, τότε αυτή μας η ενέργεια είναι σωστική, μας οδηγεί στον Θεό. Αν όμως το κάνουμε με αμέλεια, αν κουνάμε γρήγορα το χέρι μας χωρίς εσωτερική προσευχή, τότε προσβάλλουμε το μεγαλείο του Θεού και δεν λαμβάνουμε καμμιά ωφέλεια. Με τέτοια ενέργεια το μόνο που κάνουμε είναι να πολλαπλασιάζουμε τις αμαρτίες μας.
Όταν προσκυνείτε τις εικόνες, προσέξτε να μη σπρώχνετε κάποιον. Συγχύζετε την ψυχή του και την αποσπάτε από την προσευχή. Πηγαίνετε να ζητήσετε το έλεος του Θεού και γι’ αυτό προσέξτε να μην προσβάλλετε τον πλησίον. Και όταν πηγαίνετε να μεταλάβετε τα Άχραντα Μυστήρια, ιδιαιτέρως τότε, να λέτε με επιμέλεια την ευχή του Ιησού, να μην μιλάτε σε κανέναν, πουθενά μη στρέφετε τις σκέψεις σας και τα βλέμματά σας. Πηγαίνετε να μεταλάβετε με ήσυχη την ψυχή σας, πονώντας μόνο για τις αμαρτίες σας.
Πρέπει να λέμε μέσα μας με διάκριση: Τί να πω, πώς να το πω, ώστε να μη πλήττω με το λόγο μου κάθε άνθρωπο. «πᾶς λόγος σαπρὸς ἐκ τοῦ στόματος ὑμῶν μὴ ἐκπορευέσθω » ( Εφ. 4, 29 ) , διδάσκει ο Απ. Παύλος. Κι αν οι άλλοι σας προσβάλλουν να μη το βλέπετε αυτό σαν προσβολή, αλλά σαν φάρμακο που ετοίμασε για σας ο Θεός, σαν ευκαιρία να λάβετε στεφάνι για την υπομονή σας, δια την οποίας καθαρίζεται κάθε ακαθαρσία της καρδιάς.
Ο στάρετς γνώριζε να χρησιμοποιεί κάθε ενέργεια των πνευματικών του παιδιών, να παίρνει απ’ αυτή ένα μάθημα για διδαχή των άλλων και για διόρθωση όσων έσφαλλαν. Κάποτε, κατά τη διάρκεια μιας παρακλήσεως ενώπιον της θαυματουργού εικόνας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, μια γυναίκα άρχισε να κάμει μετάνοιες μπροστά στην εικόνα. Ο μπάτουσκα με τρόπο ήπιο τη σταμάτησε και της ζήτησε να μη το ξανακάνει ποτέ. Απευθυνόμενος σ’ αυτήν εξήγησε σε όλους γιατί δεν πρέπει να κάνουν μετάνοιες την ώρα της ακολουθίας.
- Θα σκέφτεστε ότι κάμετε μετάνοιες και λαμβάνετε ευλογία, αλλά στην πραγματικότητα μόνο αμαρτάνετε. Γιατί; Διότι όλοι εμείς στεκόμαστε και προσευχόμαστε, συνομιλούμε με τη Μητέρα του Θεού και Αυτή μας ακούει με προσοχή. Αλλά εσείς αυτή την ώρα Την καλύπτετε από το λαό, προσβάλετε και τη Μητέρα του Θεού και τους προσευχομένους. Όλα πρέπει να τα κάνουμε με σύνεση. Να, τώρα θα πάρετε αγιασμό… Θεός φυλάξοι! Να χάσουμε τη Χάρη που λάβαμε από την ασύνετη βιασύνη! Ο αγιασμός χύνεται, δημιουργείται θόρυβος. Πρέπει να προσπαθήσουμε να εμφυτεύσουμε τη Χάρη στην καρδιά μας, ώστε να ριζώσει μέσα της και να μας θρέψει πνευματικά, να μας οδηγήσει, ώστε η ψυχή μας να γίνει φωτεινή, καθαρή, αρωματισμένη.
Ας πάρουμε λοιπόν τον αγιασμό με ευλάβεια και φόβο θεού κι ας προσκυνήσουμε μόνο στην αρχή την εικόνα της Παναγίας και το Σταυρό. Παίρνοντας τη Χάρη, πρέπει να τη φυλάξουμε να μην αποκοπούμε απ’ αυτήν. Κάποτε πηγαίνεις στο Άγιον Όρος20 και παρατηρώντας βλέπεις ένα δέντρο γερό, υγιές. Κι από αυτό έχει αποσπαστεί ένα κλωνάρι και έχει ξεραθεί. Έτσι κι εμείς. Αν αποσπασθούμε από τη Χάρη, τότε ξεραίνεται η ψυχή μας. Το λέει και ο Κύριος στο Ευαγγέλιο: « ἐὰν μή τις μείνῃ ἐν ἐμοί, ἐβλήθη ἔξω ὡς τὸ κλῆμα καὶ ἐξηράνθη, καὶ συνάγουσιν αὐτὰ καὶ εἰς τὸ πῦρ βάλλουσι, καὶ καίεται» (Ιω. 15, 6 ) .
20. «Άγιον Όρος» ονομάζει ο Γέροντας κάποιο βουνό κοντά στο μοναστήρι.
Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ
