Γιατί μας έπλασε ο Θεός;

[filtor]

Στα πνευματικά είμαι καινούργιος.
Μόλις λίγο καιρό πριν ξεκίνησα να έχω πνευματικό...

Θα ήθελα να θέσω ένα αφελές θέμα για συζήτηση που σε ώρες πτώσης και όχι μόνο μ' απασχολεί.
Γιατί ο Θεός να δημιουργήσει τον κόσμο;
Γιατί να δημιουργήσει τους ανθρώπους;
Τι τα χρειαζόταν;
Αν δεν τα χρειαζόταν τι εξυπηρετούν όλα αυτά;
Δεν του έφτανε ότι είναι Θεός;
Προς τι όλα αυτά;

[Νίκος]

Φίλιππε,

έβαλες πραγματικά ένα εξαιρετικά δύσκολο θέμα, γιατί άπτεται της ουσίας του Θεού που κατά τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή είναι αδύνατον να κατανοήσει ο άνθρωπος. Αυτό που μπορούμε να κατανοήσουμε λέει ο Άγιος Μάξιμος είναι οι ιδιότητες του Θεού (αειδιότητα, απέραντη Σοφία, Αγάπη, Έλεος κλπ) και απ΄αυτές ν΄αντλήσουμε κάποια πολύ επιφανειακά συμπεράσματα για την ουσία.

"τέσ. ανοικ. στ΄. Ουκ εκ τής ουσίας αατού τόν Θεόν γινώσκομεν, αλλ᾿ εκ τής μεγαλουργίας αυτού καί προνοίας τών όντων. Διά τούτων γάρ ως δι᾿ εσόπτρων, τήν άπειρον αγαθότητα καί σοφίαν καί δύναμιν κατανοούμεν.
.......
τέσ. ἀνοικ. η΄. Εν τή τών ορατών θεωρία γενόμενος ο νούς, ή τούς φυσικούς αυτών λόγους ερευνά, ή τούς δι᾿ αυτών σημαινομένους, ή αυτήν τήν αιτίαν ζητεί.
τέσ. ἀνοικ. θ΄. Εν δέ τή τών αοράτων διατρίβων, τούς τε φυσικούς αυτών λόγους ζητεί, καί τήν αιτίαν τής γενέσεως αυτών, καί τά τούτοις ακόλουθα. Καί τίς η περί αυτούς πρόνοια καί κρίσις.
ρ΄. Εν δέ Θεώ γενόμενος, τούς περί τής ουσίας (984) αυτού πρώτον λόγους, ζητεί μέν υπό τού πόθου φλεγόμενος, ουκ εκ τών κατ᾿ αυτόν δέ τήν παραμυθίαν ευρίσκει· αμήχανον γάρ τούτο, καί ανένδεκτον πάσῃ γενητή φύσει εξ ίσου· εκ δέ τών περί αυτόν παραμυθείται· λέγω δή, τών περί αϊδιότητος, απειρίας τε καί αοριστίας· αγαθότητός τε καί σοφίας καί δυνάμεως, δημιουργικής τε καί προνοητικής καί κριτικής τών όντων. Καί τούτο πάντη καταληπτόν αυτού μόνον, η απειρία, καί αυτό τό μηδέν γινώσκειν, υπέρ νούν γινώσκειν, ώς που [edit. ὥσπερ] οι θεολόγοι άνδρες ειρήκασι, Γρηγόριός τε καί Διονύσιος." (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής - Πρώτη εκατοντάδα των περί αγάπης κεφαλαίων)

Μετάφραση: "96. Δεν γνωρίζουμε το Θεό από την ουσία Του, αλλά από το μεγαλείο των ενεργειών Του και τη φροντίδα του για τα πλάσματά του. Επειδή μέσω αυτών σαν μέσ’ από καθρέφτη, κατανοούμε την άπειρη αγαθότητα, τη σοφία και τη δύναμή Του.
..........
98. Όταν ο (καθαρός) νους μελετά τα ορατά, τότε ή ερευνά τη φυσική τους υπόσταση, ή το νόημά της, ή ακόμη και την προέλευσή τους.
99. Όταν (ο καθαρός νους) μελετά τα αόρατα, τότε και τη φυσική τους υπόσταση αναζητά, και την αιτία για την οποία έγιναν και όσα προκύπτουν απ΄ αυτά, αλλά και ποιος είναι αυτός που μεριμνά και αποφασίζει γι αυτά.
100. Όταν όμως (ο καθαρός νους) συγκεντρωθεί στο Θεό, πρώτα προσπαθεί να κατανοήσει τα περί της ουσίας του, φλεγόμενος από θείο πόθο, αλλά δεν τον βοηθούν σ’ αυτό οι δυνατότητές του, γιατί αυτό είναι αδύνατο και ασύλληπτο εξ ίσου για κάθε δημιούργημα. Απ’ όσες ιδιότητες της ουσίας του Θεού προσπαθεί να κατανοήσει (ο καθαρός νους) αναφέρω, για παράδειγμα την αϊδιότητα, την απειρία και την αοριστία, την αγαθότητα, την σοφία και τη δύναμη, τη δημιουργική και την προνοητική και εκείνη που κρίνει τα πάντα. Και απ΄ όλα αυτά κατανοητή είναι μόνο η απειρία Του, κι ότι τίποτε δεν γνωρίζουμε γι Αυτόν, κι ότι η γνώση Του υπερβαίνει τις δυνατότητες του ανθρωπίνου νου, όπως μας είπαν και οι θεολόγοι Άγιοι Πατέρες, όπως ο Γρηγόριος και ο Διονύσιος."

Οι Πατέρες λένε, λοιπόν, σε γενικές γραμμές. ότι ο Θεός δημιούργησε τις Ουράνιες Δυνάμεις και τον άνθρωπο από αγάπη, και την υπόλοιπη δημιουργία από αγάπη για τον άνθρωπο.

Περισσότερες λεπτομέρειες θα πρέπει να ψάξουμε όλοι στους Πατέρες κι όποιος βρει κάτι το δημοσιεύει.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον θα είχε η γνώμη του Γέροντα Μάξιμου πάνω στο θέμα αυτό, Στρατή.

[Νίκος]

Να τι απαντά Φίλιππε ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής στο ερώτημά σου:

"μστ΄. Ουχ ως προσδεόμενός τινος ο υπερπλήρης Θεός, παρήγαγεν εις τό είναι τά γεγονότα· άλλ᾿ ίνα αυτά μέν αυτού αναλόγως μετέχοντα απολαύη, [Fr. απολαύση] αυτός δέ ευφρανθή επί τοίς έργοις αυτού ορών αυτά ευφραινόμενα, καί τόν ακόρεστον ακορέστως αεί κορεννύμενα." (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής - Τέταρτη εκατοντάδα των περί αγάπης κεφαλαίων).

Και σε μετάφραση:

"Ο υπερπλήρης Θεός δημιούργησε όσα (πλάσματα) έγιναν απ΄Αυτόν, όχι επειδή είχε ανάγκη από κάποιο απ΄αυτά, αλλά για ν' απολαύσουν κι αυτά συμμετέχοντας κατ' αναλογίαν (στη δόξα Του) κι Αυτός να ευφρανθεί με τα έργα Του βλέπωντας αυτά (τα πλάσματά Του) να ευφραίνονται, προσπαθώντας με λαχτάρα να χορτάσουν Αυτόν που δεν έχει τέλος."

(Συγχωρέστε με αν έχω κάνει κάποιο λάθος).

Δεν ξέρω Φίλιππε αν καταλαβαίνεις όσα λέει ο Άγιος Μάξιμος; Είναι πράγματι εκπληκτικά και δύσκολα να τα χωνέψει ο ανθρώπινος νους.

[stratis]

Ο Θεός μας έπλασε από αγάπη. Βέβαια έχω διαβάσει και τη θεωρία ότι οι άνθρωποι είναι αυτοί που θα πάρουν τη θέση του πεπτωκότος αγγελικού τάγματος αλλά δεν έχω εμβαθύνει και δεν μπορώ να μιλήσω.

Σίγουρα όμως μας έπλασε από αγάπη και αυτό το επιβεβαίωσε αρχικά με την παρακοή όταν ενώ γνώριζε την παράβαση της εντολής αναζήτησε τον Αδάμ για να τον ρωτήσει τι έχει και όταν φυσικά πολύ αργότερα έγινε ο ίδιος άνθρωπος και έδωσε τη ζωή Του ως λύτρο αντί πολλών.

Και μας έπλασε από αγάπη για να μας τη μεταδώσει αυτή την αγάπη. Αν αλήθεια μπορούσαμε πραγματικά να το κατανοήσουμε και να το φιλοσοφίσουμε αυτό θα βλέπαμε το πόσο ευαίσθητος και καλός είναι ο Θεός μας. Το πόσα πολλά έχει και θέλει να δώσει και για το λόγο αυτό μας έπλασε κατ'εικόνα και ομοίωσή Του.

[Νίκος]

Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου

Με κάθε δίκαιο χαιρόταν και χαιρόταν και με το παραπάνω η Αγία Τριάδα πρίν από τήν δημιουργία του κόσμου, γνωρίζοντας εκ των προτέρων, σύμφωνα με τήν θεαρχική της ιδέα, τήν αειπάρθενο Μαριάμ.

Γιατί είναι γνώμη μερικών θεολόγων, ότι άν υποθέσουμε ότι όλα τα εννέα τάγματα των Αγγέλων γκρεμίζονταν από τούς ουρανούς και γίνονταν δαίμονες, άν όλοι οι άνθρωποι, από τότε πού δημιουργήθηκε ο κόσμος εγίνοντο κακοί και πήγαιναν στήν κόλασι χωρίς νά γλυτώση κανείς· άν όλα τα κτίσματα ουρανός, φωστήρες, άστρα, στοιχεία, φυτά ζώα, αποστατούσαν από τόν Θεό και έβγαιναν από τήν τάξι τους και πήγαιναν στήν ανυπαρξία, παρ᾿ όλα αυτά όλες αυτές οι κακίες των κτισμάτων συγκρινόμενες με το πλήρωμα τής αγιότητος τής Θεοτόκου, δέν μπορούσαν νά λυπήσουν τόν Θεό·

Διότι μόνο η Κυρία Θεοτόκος μπορούσε νά τόν ευχαριστήση ως πρός όλα και γιά όλα, και νά μήν τόν αφήση νά λυπηθή τόσο πολύ γιά τόν χαμό και τή απώλεια των τόσων κτισμάτων του, όσο θά τόν έκαμνε νά χαίρεται υπερβολικά γιά τήν ἴδια της· διότι μόνον αυτή χωρίς καμμία σύγκρισι τόν αγάπησε περισσότερο από κάθε άλλον διότι αυτή περισσότερο από κάθε άλλον υπάκουσε στό θέλημά του·

Διότι μόνον αυτή μπόρεσε και έγινε ικανή νά δεχθή όλα εκείνα τα φυσικά, υπερφυσικά και προαιρετικά χαρίσατα πού ο Θεός διαμοίρασε σε όλη τήν κτίσι. Και με ένα λόγο, γιατί αυτή έγινε ένας άλλος Δεύτερος Κόσμος, ασύγκριτα καλλίτερος από όλον τόν αισθητό και νοητό κόσμο και αρκετός και μόνος του νά δοξάζη αιώνια τόν Ποιητή από τήν καλλονή και ποικιλία των χαρισμάτων του περισσότερο από όλη τήν δημιουργία του σύμπαντος.

Από αυτά λοιπόν βγαίνει το συμπέρασμα ότι, επειδή και ο Θεός προώρισε τήν Θεοτόκο, σύμφωνα με τήν προαιώνια ευδοκία του, πού είναι όχι το επόμενο και κατ᾿ επακολούθησι θέλημα του Θεού, αλλά το προηγούμενο και το κύριο θέλημα αυτού, όπως το ερμηνεύει ο μέγας τής Θεσσαλονίκης Γρηγόριος (λόγ. Α´ εις τα Φώτα και λόγος εις τήν Χριστού Γέννησιν).

Από αυτά λοιπόν βγαίνει λέγω το συμπέρασμα ότι, όπως γίνεται το περιβόλι γιά νά φυτευθή το δένδρο και πάλι το δένδρο φυτεύεται γιά τόν καρπό, έτσι και όλος ο αισθητός και νοητός Κόσμος έγινε γιά τόν σκοπό αυτό, δηλαδή γιά τήν Κυρία Θεοτόκο· και πάλι η Κυρία Θεοτόκος έγινε γιά τόν Κύριό μας Ιησού Χριστό· και έτσι εξεπληρώθη η αρχαία βουλή και ο πρώτος σκοπός του Θεού · με το ότι ανακεφαλαιώθηκαν όλα εν Χριστώ και ενώθηκε η κτίσις με τόν Κτίστη, όχι φυσικά, όχι προαιρετικά και κατά χάριν, αλλά κατά τήν υπόστασι· αυτός είναι ο ανώτατος βαθμός τής ενώσεως, μετά από τόν οποίον άλλος ανώτερος ούτε βρέθηκε, ούτε και θά βρεθή.

[Εκ του υπομνήματος 89 του "Αοράτου Πολέμου" του Αγίου Νικοδήμου, Απόδοση στήν νέα Ελληνική: Ἱερομόναχος Βενέδικτος Έκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Νέα Σκήτη, Άγιον Όρος]

[Athanasios]

Γιατι ο Θεος δημιουργησε;

Οι λεξεις <<εκ του μη οντος>> δηλωνουν πρωτο και κυριο, οτι ο Θεος δημιουργησε το συμπαν με μια πραξη της ελευθερης θελησης του. τιποτε δεν τον πιεσε να δημιουργησει, το διαλεξε να το κανει. ο κοσμος δεν δημιουργηθηκε ασκοπα ή απο αναγκη δεν ειναι μια αυτοματη απορροια ή ξεχειλισμα απο το Θεο, αλλα η συνεπεια της θεικης εκλογης.
Αν τιποτε δεν αναγκασε τον Θεο να δημιουργησει, γιατι τοτε αποφασισε να το κανει; αν μπορουμε να δωσουμε μια απαντηση σε αυτη την ερωτηση, η απαντηση μας πρεπει να ειναι: το κινητρο του Θεου για δημιουργια ειναι η αγαπη του.
Αντι να πουμε οτι δημιουργησε το συμπαν απο το μηδεν, θα επρεπε να πουμε οτι το δημιουργησε απο τον ιδιο τον εαυτο του που ειναι αγαπη. Δεν θα επρεπε να σκεφτομαστε το Θεο σαν κατασκευαστη ή το Θεο σαν τεχνιτη, αλλα τον Θεο ως εραστη. Η δημιουργια δεν ειναι τοσο μια πραξη της ελευθερης θελησης του, οσο της ελευθερης αγαπης του. το να αγαπας σημαινει να μοιραζεσαι, οπως τοσο καθαρα μα εχει δειξει το Τριαδικο δογμα: Ο Θεος δεν ειναι μονο ενας αλλα ενας μεσα σε τρεις, επειδη ειναι μια κοινωνια προσωπων, που μετεχουν με αγαπη το ενα στο αλλο. ο κυκλος της θεικης αγαπης ομως δεν εχει παραμεινει κλειστος. Η αγαπη του Θεου ειναι, στη κυριολεκτικη σημασια της λεξης, <<εκστατικη>> - μια αγαπη που κανει το Θεο να βγαινει απο τον εαυτο του και να δημιουργει πραγματα διαφορετικα απο τον ιδιο. απο εκουσια εκλογη ο Θεος δημιουργησε τον κοσμο με <<εκστατικη>> αγαπη, ωστε να υφιστανται εκτος απο τον ιδιο αλλες πραξεις για νε μετεχουν στην ζωη και στην αγαπη που ειναι δικα του.
Ο Θεος δεν δημιουργησε απο εξαναγκασμο, αλλα αυτο δε σημαινει οτι υπηρξε κατι τυχαιο ή ασυνεπες σε αυτη την πραξη της δημιουργιας. Ο Θεος ειναι ολα αυτα που κανει, και ετσι η πραξη της δημιουργιας δεν ειναι κατι ξεχωριστο απο τον εαυτο του. Στην καρδια του Θεου και στην αγαπη του ο καθενας απο μας παντα υπηρχε. Προαιωνια ο Θεος ειδε τον καθενα μας σαν μια ιδεα ή σκεψη με το θεικο του νου, και για τον καθενα προαιωνια εχει ενα ιδιαιτερο και χαρακτηριστικο σχεδιο. Παντοτε υπηρχαμε για αυτον, η δημιουργια σημαινει οτι σε καποια ορισμενη χρονικη στιγμη αρχιζουμε να υπαρχουμε και για τους εαυτους μας.

Kαλλιστου Γουεαρ
Ορθοδοξος δρομος