Όσο ήμασταν μικροί, οι διδαχές των μεγαλύτερων ανθρώπων μας είχαν πείσει ότι ο Παράδεισος και η Κόλαση είναι τόποι. Κάποιο μέρη δηλαδή όπου πας αφού πεθάνεις. Το γεγονός του αν θα πας στην Κόλαση ή τον Παράδεισο προσδιοριζόταν από το πώς έζησες τη ζωή σου στη γη. Αν ήσουν καλό παιδί, θα πήγαινες στον Παράδεισο, αν ήσουν κακό, στην Κόλαση. Βεβαίως, από εκεί και πέρα το πράγμα άρχισε να θολώνει σε όλες του τις προεκτάσεις. Το καλό παιδί ταυτίστηκε με το υπάκουο στις επιταγές των γονέων του παιδί, ενώ ως κακό παιδί κατέληξε να χαρακτηρίζεται ένα λίγο πιο σκανδαλιάρικο, λίγο πιο άτακτο, ακόμη και κάποιο που δεν έτρωγε το φαγητό του. Ακόμα και εκείνο το παιδί, δεχόταν απειλές του στυλ: «Θα πας στην κόλαση», «Όποιος δεν ακούει τους γονείς του θα πάει στην κόλαση» και άλλα τέτοια. Απ’ την άλλη, ο Παράδεισος ήταν συνυφασμένος με ένα όμορφο εξοχικό τοπίο όπου επικρατούσε ηρεμία και γαλήνη. Ασφαλώς ο κάθε ένας ήταν «ελεύθερος» να παραμετροποιεί όπως ήθελε αυτή την κατάσταση. Κάποιοι μας επανατοποθετούσαν στα φυσικά μας σώματα (τα οποία όμως ήταν απεξαρτημένα από βιολογική συντήρηση), κάποιοι μας έκαναν αγγέλους και κάποιοι άλλοι μας έκαναν άϋλες ψυχές που πετούσαν. Στον αντίποδα, η κόλαση ήταν ένα μέρος φριχτό, συνήθως υπόγειο, όμοιο σπηλαίου με φωτιές να καίνε ολόγυρα και έναν ατέρμονο βασανισμό των όσων βρίσκονταν εκεί. Βασιλιάς της κολάσεως ο κόκκινος δράκοντας σατανάς. Και πάλι ο καθένας «έβλεπε» αυτό το μέρος όπως ήθελε.
Όταν μεγαλώσαμε, ανεξάρτητα του δρόμου που ο καθένας μας ακολούθησε, πάψαμε να πιστεύουμε αυτή την ιστορία (όπως πάψαμε και να περιμένουμε τον Άγιο Βασίλη να κατέβει από την καμινάδα) και οι περισσότεροι από εμάς άρχισαν να ασπάζονται την άποψη που θέλει τον Παράδεισο και την κόλαση να είναι καταστάσεις της ψυχής. Δηλαδή, το πώς θα είναι η ψυχή μας (ήτοι το άφθαρτο κομμάτι του εαυτού μας) αφού η μηχανή (ήτοι το σώμα μας) σταματήσει να δουλεύει. Θα είναι σε κατάσταση γαλήνης? (Παράδεισος) ή σε κατάσταση βασανισμού και πόνου? (κόλαση). Αυτή τη φορά λοιπόν, ο κάθε ένας από εμάς ήταν «ελεύθερος» να πλάσει ιστορίες που είχαν όμως ως σημείο αναφοράς μια κατάσταση και όχι κάποιον τόπο.
Αυτό που θα πρέπει αρχικά να ξεκαθαρίσουμε, είναι το εξής. Ο Παράδεισος και η κόλαση, είναι κάτι που έχει επίδραση στη ζωή μας αφού πεθάνουμε ή όσο ζούμε? Με άλλα λόγια. Η μετοίκηση στον Παράδεισο λαμβάνει χώρα αφού πεθάνουμε ή εν τέλει «η κόλαση κι ο Παράδεισος είν’ εδώ» (όπως λέει και το γνωστό άσμα). Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να απαντηθεί, καθώς στην περίπτωση που ο Παράδεισος και η κόλαση αναφέρονται (και) σε αυτή τη ζωή, αποκλείεται να είναι κάποιος τόπος όπου ρίχνεται ο καθένας αναλόγως των αμαρτιών του. Μιλάμε για μια κατάσταση. Για κάτι το συμβολικό αν το θέλετε.
Ας «μεταφερθούμε» στη Γραφή όμως και ας αναζητήσουμε εκεί τις απαντήσεις. Ξεκινώντας από την έρευνα της λέξεως «κόλαση», με έκπληξη, θα έρθουμε αντιμέτωποι με το γεγονός ότι η λέξη αυτή αναφέρεται δύο φορές στην Καινή Διαθήκη (θα τις εξετάσουμε παρακάτω). Στην Παλαιά, μόνο ο Προφήτης Ιεζεκιήλ αναφέρεται στην κόλαση (στην υπόλοιπη Παλαιά Διαθήκη συναντούμε τη λέξη «ακολασία») επτά φορές:
18
20 ει ανταποδιδοται αντι αγαθων κακα οτι συνελαλησαν ρηματα κατα της ψυχης μου και την κολασιν αυτων εκρυψαν μοι μνησθητι εστηκοτος μου κατα προσωπον σου του λαλησαι υπερ αυτων αγαθα του αποστρεψαι τον θυμον σου απ αυτων
.
.
.
.
30 εκαστον κατα την οδον αυτου κρινω υμας οικος ισραηλ λεγει κυριος επιστραφητε και αποστρεψατε εκ πασων των ασεβειων υμων και ουκ εσονται υμιν εις κολασιν αδικιας
14
3 υιε ανθρωπου οι ανδρες ουτοι εθεντο τα διανοηματα αυτων επι τας καρδιας αυτων και την κολασιν των αδικιων αυτων εθηκαν προ προσωπου αυτων ει αποκρινομενος αποκριθω αυτοις
4 δια τουτο λαλησον αυτοις και ερεις προς αυτους ταδε λεγει κυριος ανθρωπος ανθρωπος εκ του οικου ισραηλ ος αν θη τα διανοηματα αυτου επι την καρδιαν αυτου και την κολασιν της αδικιας αυτου ταξη προ προσωπου αυτου και ελθη προς τον προφητην εγω κυριος αποκριθησομαι αυτω εν οις ενεχεται η διανοια αυτου
.
.
7 διοτι ανθρωπος ανθρωπος εκ του οικου ισραηλ και εκ των προσηλυτων των προσηλυτευοντων εν τω ισραηλ ος αν απαλλοτριωθη απ εμου και θηται τα ενθυμηματα αυτου επι την καρδιαν αυτου και την κολασιν της αδικιας αυτου ταξη προ προσωπου αυτου και ελθη προς τον προφητην του επερωτησαι αυτον εν εμοι εγω κυριος αποκριθησομαι αυτω εν ω ενεχεται εν αυτω
43
11 και αυτοι λημψονται την κολασιν αυτων περι παντων ων εποιησαν και διαγραψεις τον οικον και τας εξοδους αυτου και την υποστασιν αυτου και παντα τα προσταγματα αυτου και παντα τα νομιμα αυτου γνωριεις αυτοις και διαγραψεις εναντιον αυτων και φυλαξονται παντα τα δικαιωματα μου και παντα τα προσταγματα μου και ποιησουσιν αυτά
44
12 ανθ ων ελειτουργουν αυτοις προ προσωπου των ειδωλων αυτων και εγενετο τω οικω ισραηλ εις κολασιν αδικιας ενεκα τουτου ηρα την χειρα μου επ αυτους λεγει κυριος ο θεος
Διαβάζοντας τα παραπάνω, το συμπέρασμα που εξάγουμε είναι ο Προφήτης χρησιμοποιεί τη λέξη κόλαση στην κυριολεκτική της έννοια η οποία είναι η τιμωρία, το βδέλυγμα. Υπάρχει όμως και ένα άλλο νόημα της λέξεως, το οποίο συναντούμε στην Καινή Διαθήκη. Όπως είπαμε υπάρχουν δύο απευθείας αναφορές στη λέξη «κόλαση» στην Καινή Διαθήκη. Κατ’ αρχάς, στο Κατά Ματθαίον:
25
31 Όταν δε έλθη ο Υιός του ανθρώπου εν τη δόξη αυτού και πάντες οι άγιοι άγγελοι μετ' αυτού, τότε θέλει καθήσει επί του θρόνου της δόξης αυτού,
32 και θέλουσι συναχθή έμπροσθεν αυτού πάντα τα έθνη, και θέλει χωρίσει αυτούς απ' αλλήλων, καθώς ο ποιμήν χωρίζει τα πρόβατα από των εριφίων,
33 και θέλει στήσει τα μεν πρόβατα εκ δεξιών αυτού, τα δε ερίφια εξ αριστερών.
34 Τότε ο Βασιλεύς θέλει ειπεί προς τους εκ δεξιών αυτού• Έλθετε οι ευλογημένοι του Πατρός μου, κληρονομήσατε την ητοιμασμένην εις εσάς βασιλείαν από καταβολής κόσμου.
35 Διότι επείνασα, και μοι εδώκατε να φάγω, εδίψησα, και με εποτίσατε, ξένος ήμην, και με εφιλοξενήσατε,
36 γυμνός, και με ενεδύσατε, ησθένησα, και με επεσκέφθητε, εν φυλακή ήμην, και ήλθετε προς εμέ.
37 Τότε θέλουσιν αποκριθή προς αυτόν οι δίκαιοι, λέγοντες• Κύριε, πότε σε είδομεν πεινώντα και εθρέψαμεν, ή διψώντα και εποτίσαμεν;
38 πότε δε σε είδομεν ξένον και εφιλοξενήσαμεν, ή γυμνόν και ενεδύσαμεν;
39 πότε δε σε είδομεν ασθενή ή εν φυλακή και ήλθομεν προς σε;
40 Και αποκριθείς ο Βασιλεύς θέλει ειπεί προς αυτούς• Αληθώς σας λέγω, καθ' όσον εκάμετε εις ένα τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εις εμέ εκάμετε.
41 Τότε θέλει ειπεί και προς τους εξ αριστερών• Υπάγετε απ' εμού οι κατηραμένοι εις το πυρ το αιώνιον, το ητοιμασμένον διά τον διάβολον και τους αγγέλους αυτού.
42 Διότι επείνασα, και δεν μοι εδώκατε να φάγω, εδίψησα, και δεν με εποτίσατε,
43 ξένος ήμην, και δεν με εφιλοξενήσατε, γυμνός, και δεν με ενεδύσατε, ασθενής και εν φυλακή, και δεν με επεσκέφθητε.
44 Τότε θέλουσιν αποκριθή προς αυτόν και αυτοί, λέγοντες• Κύριε, πότε σε είδομεν πεινώντα ή διψώντα ή ξένον ή γυμνόν ή ασθενή ή εν φυλακή, και δεν σε υπηρετήσαμεν;
45 Τότε θέλει αποκριθή προς αυτούς, λέγων• Αληθώς σας λέγω, καθ' όσον δεν εκάμετε εις ένα τούτων των ελαχίστων, ουδέ εις εμέ εκάμετε.
46 Και θέλουσιν απέλθει ούτοι μεν εις κόλασιν αιώνιον, οι δε δίκαιοι εις ζωήν αιώνιον.
Υπάρχει λοιπόν μία ευθεία εσχατολογική αναφορά (Όταν δε έλθη ο Υιός του ανθρώπου εν τη δόξη αυτού και πάντες οι άγιοι άγγελοι μετ' αυτού, τότε θέλει καθήσει επί του θρόνου της δόξης αυτού,) στην οποία διαβάζουμε ότι όσοι δεν ακολουθήσουν το θέλημά Του, θα βληθούν στο πυρ το αιώνιον το ετοιμασμένο δια τον διάβολο. Παρακάτω το πυρ αυτό το ονομάζει «κόλασιν αιώνιον» και όλοι μας θυμόμαστε το χωρίο της Αποκαλύψεως:
10 και ο διάβολος ο πλανών αυτούς ερρίφθη εις την λίμνην του πυρός και του θείου, όπου είναι το θηρίον και ο ψευδοπροφήτης, και θέλουσι βασανίζεσθαι ημέραν και νύκτα εις τους αιώνας των αιώνων.
.
Μαζί τους
.
Και όστις δεν ευρέθη γεγραμμένος εν τω βιβλίω της ζωής, ερρίφθη εις την λίμνην του πυρός.
Έτσι λοιπόν, η κόλαση διαφαίνεται να είναι η λίμνη του πυρός και του θείου όπου και θα ριχθούν όλες οι σκοτεινές δυνάμεις έπειτα από τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού.
Για τη λίμνη αυτή λίγα ξέρουμε:
8 Οι δε δειλοί και άπιστοι και βδελυκτοί και φονείς και πόρνοι και μάγοι και ειδωλολάτραι και πάντες οι ψεύσται θέλουσιν έχει την μερίδα αυτών εν τη λίμνη τη καιομένη με πυρ και θείον• ούτος είναι ο δεύτερος θάνατος και θέλουσι βασανίζεσθαι ημέραν και νύκτα εις τους αιώνας των αιώνων.
Φίλε μου Νικόλα, αυτή είναι και η δικιά μου αντίληψη περί κολάσεως. Η κόλαση είναι αυτή η λίμνη στην οποία και θα ριχθούν οι άνομοι, ήτοι οι αμαρτωλοί. Η κόλαση λοιπόν δεν έχει ιεραρχίες. Το βασίλειο του διαβόλου κάποιο άλλο πρέπει να είναι και όχι η κόλαση. Αλλιώς δεν έχει νόημα το να διαβάζουμε ότι εκεί θα ριχθεί ο διάβολος (μαζί με τον αντίχριστο, τον ψευδοπροφήτη και όλους τους απανταχού αμαρτωλούς) και θα βασανίζεται μέρα νύχτα εις τους αιώνας των αιώνων, αλλά παράλληλα θα είναι και βασιλιάς και θα μαστιγώνει τα ανθρωπάκια που θα σπάνε πέτρες. Η κόλαση, κόλαση θα είναι και για τον σατανά. Κανείς εξαιρούμενος. Όλοι οι… «κακοί» εκεί θα ριχθούν.
Κατά συνέπεια θεωρώ ότι η κόλαση αφορά μία κατάσταση μετά θάνατον (είναι ο θάνατος ο δεύτερος δηλαδή) η οποία όμως «κλειδώνει» από τον εν τη γη βίο μας. Το που και το πώς θα είναι λίγο με ενδιαφέρει. Γνωρίζω ότι ο βασανισμός θα είναι ΑΙΩΝΙΟΣ και γνωρίζω επίσης ότι δε θα ήθελα να είμαι εκεί!!!
{Η δεύτερη και τελευταία αναφορά περί κολάσεως στην Καινή Διαθήκη είναι στην πρώτη καθολική επιστολή του Ιωάννη όπου γράφει:
18 Φόβος δεν είναι εν τη αγάπη, αλλ' η τελεία αγάπη έξω διώκει τον φόβον, διότι ο φόβος έχει κόλασιν• και ο φοβούμενος δεν είναι τετελειωμένος εν τη αγάπη.}
Ας πάμε παρακάτω όμως και ας εξετάσουμε τον Παράδεισο. Εδώ τα πράγματα αλλάζουν ελαφρώς. Η λέξη παράδεισος εμφανίζεται πάνω από 20 φορές στην Παλαιά Διαθήκη (με περισσότερες αναφορές στην Παλαιά Διαθήκη) και μόλις 3 στην Καινή Διαθήκη. Αν αρχίσουμε από την Καινή, το πρώτο χωρίο που θα συναντήσουμε είναι στο Κατά Λουκάν όπου ο Ιησούς λέει στον κλέφτη που είναι δίπλα Του στο σταυρό και μετανόησε:
2 Και έλεγε προς τον Ιησούν• Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου.
43 Και είπε προς αυτόν ο Ιησούς• Αληθώς σοι λέγω, σήμερον θέλεις είσθαι μετ' εμού εν τω παραδείσω.
Ο κλέφτης τη μέρα του θανάτου του (και ο παράδεισος λοιπόν έπεται του φυσικού θανάτου) θα είναι μετά του Κυρίου στον παράδεισο. Όπως και οι άπιστοι και βδελυκτοί και φονείς και πόρνοι και μάγοι και ειδωλολάτραι και πάντες οι ψεύσται θα είναι μετα του διαβόλου και όλων των άλλων παλλικαριών στην κόλαση, έτσι και ο κλέφτης και πας ο εν ζωή μετανοών, δύναται να βρεθεί μετά του Χριστού στον Παράδεισο. Μετά το φυσικό θάνατο. Στην Αποκάλυψη διαβάζουμε στις επιστολές προς τις 7 εκκλησίες:
7 Όστις έχει ωτίον ας ακούση τι λέγει το Πνεύμα προς τας εκκλησίας. Εις τον νικώντα θέλω δώσει εις αυτόν να φάγη εκ του ξύλου της ζωής, το οποίον είναι εν μέσω του παραδείσου του Θεού.
Ας θυμηθούμε όμως τι είναι το ξύλο της ζωής:
8 Και εφύτευσε Κύριος ο Θεός παράδεισον εν τη Εδέμ κατά ανατολάς και έθεσεν εκεί τον άνθρωπον, τον οποίον έπλασε.
9 Και Κύριος ο Θεός έκαμε να βλαστήση εκ της γης παν δένδρον ώραίον εις την όρασιν και καλόν εις την γεύσιν• και το ξύλον της ζωής εν μέσω του παραδείσου και το ξύλον της γνώσεως του καλού και του κακού.
Άλλο το ξύλο της ζωής (ζωή αιώνιον) και άλλο το ξύλο της γνώσης του καλού και του κακού λοιπόν. Η ιστορία είναι λίγο-πολύ γνωστή.
22 Και είπε Κύριος ο Θεός, Ιδού, έγεινεν ο Αδάμ ως εις εξ ημών, εις το γινώσκειν το καλόν και το κακόν• και τώρα μήπως εκτείνη την χείρα αυτού, και λάβη και από του ξύλου της ζωής, και φάγη, και ζήση αιωνίως•
23 Όθεν Κύριος ο Θεός εξαπέστειλεν αυτόν εκ του παραδείσου της Εδέμ, διά να εργάζηται την γην εκ της οποίας ελήφθη.
24 Και εξεδίωξε τον Αδάμ• και κατά ανατολάς του παραδείσου της Εδέμ έθεσε τα Χερουβείμ, και την ρομφαίαν την φλογίνην, την περιστρεφομένην, διά να φυλάττωσι την οδόν του ξύλου της ζωής.
Από αυτό το ξύλο, εμείς οι άνθρωποι (διαμέσω του Αδάμ) δεν δοκιμάσαμε. Και όπως διαφαίνεται από το κείμενο της Γέννεσης, δεν…..«προλάβαμε» να δοκιμάσουμε (γιατί ικανοί είμασταν να το κάνουμε και αυτό απ' ότι φαίνεται)! Όμως θα λάβουμε από το ξύλο της ζωής, θα μας δοθεί για την ακρίβεια, αν συγκαταλεχθούμε ανάμεσα στους «νικώντες» της Αποκαλύψεως. Ποιοι θα είναι αυτοί?
5 Ο νικών, ούτος θέλει ενδυθή ιμάτια λευκά, και δεν θέλω εξαλείψει το όνομα αυτού εκ του βιβλίου της ζωής, και θέλω ομολογήσει το όνομα αυτού ενώπιον του Πατρός μου και ενώπιον των αγγέλων αυτού.
.
.
.
7 Ο νικών θέλει κληρονομήσει τα πάντα, και θέλω είσθαι εις αυτόν Θεός και αυτός θέλει είσθαι εις εμέ υιός.
Κατά συνέπεια, η προσωπική μου άποψη ως προς τον παράδεισο, περιστρέφεται περισσότερο γύρω από την (μυστηριώδη) έννοια του ξύλου της ζωής, παρά του Παραδείσου αυτού καθ΄αυτού. Γι’ αυτό και στην αρχή έγραψα ότι εδώ τα πράγματα διαφοροποιούνται ελαφρώς. Ο Παράδεισος ως έννοια προϋπήρχε και διετέλεσε τον «ρόλο» που έπρεπε να διατελέσει στην Παλαιά Διαθήκη. Ασχέτως εάν εμείς «κλωτσήσαμε» αυτό που μας χαρίσθηκε. Αυτό πλέον σημασία δε φαίνεται να έχει. Ο Παράδεισος εμπεριέχει το ξύλο (=δένδρο) της ζωής το οποίο δίδεται στους ανθρώπους από τον Θεό και χαρίζει την αιώνια ζωή. Αυτό είναι που έχει σημασία και βρίσκεται εντός του Παραδείσου. Ήταν εκεί τόσο κατά τη Γέννηση του ανθρώπου και εκεί "περιμένει" την Ανάστασή του. Τότε που κάποιοι από εμάς θα έχουν καταφέρει να αποκαλούνται υιοί Του. Ας το διαβάσουμε:
2 Εν τω μέσω της πλατείας αυτής και του ποταμού εντεύθεν και εντεύθεν ήτο το δένδρον της ζωής, φέρον καρπούς δώδεκα, καθ' έκαστον μήνα κάμνον τον καρπόν αυτού, και τα φύλλα του δένδρου είναι εις θεραπείαν των εθνών.
3 Και ουδέν ανάθεμα θέλει είσθαι πλέον• και ο θρόνος του Θεού και του Αρνίου θέλει είσθαι εν αυτή, και οι δούλοι αυτού θέλουσι λατρεύσει αυτόν
4 και θέλουσιν ιδεί το πρόσωπον αυτού, και το όνομα αυτού θέλει είσθαι επί των μετώπων αυτών.
5 Και νυξ δεν θέλει είσθαι εκεί, και δεν έχουσι χρείαν λύχνου και φωτός ηλίου, διότι Κύριος ο Θεός φωτίζει αυτούς, και θέλουσι βασιλεύσει εις τους αιώνας των αιώνων.
Συμπέρασμά μου λοιπόν, είναι ότι ο Παράδεισος και η κόλαση ΔΕΝ είναι πνευματικές καταστάσεις στην εν τη γη ζωή μας (όπως πολλοί έχουν κατά καιρούς υποστηρίξει). Οι δύο αυτές έννοιες αναφέρονται και λαμβάνουν χώρα όχι απλά στη μετά θάνατο ζωή μας, αλλά φαίνεται να είναι καταστάσεις οριστικές, αμετάκλητες και αιώνιες, οι οποίες ενεργοποιούνται μετά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας. Η κόλαση (=λίμνη πυρός και θείου) για όλους τους "κακούς" (διαβολος, αντίχριστος, ψευδοπροφήτης, δαιμονες και όσους δεν εβρέθησαν στο Βιβλίο της Ζωής) και ο παράδεισος ανοίγει για να δωθεί το δένδρο της (αιώνιου) ζωής στους "κατοίκους" της ουράνιας Ιερουσαλήμ. Στους αμνούς του Θεού. Στους νικώντες. Όλα αυτά όμως, μετά την τελική Κρίση και μετά τη Δευτέρα Αυτού Παρουσία.
Εις το Όνομά Του