Ο ηθικισμός σήμερα... Οι απόψεις σας..

[Νίκος]

Περισσότερο κινδυνεύει να μη σωθεί ο μεγάλος αδελφός της παραβολής του ασώτου παρά ο ίδιος ο άσωτος. Η αμαρτωλή κατάσταση του και τα αποτελέσματά της είναι εμφανή στον άσωτο και τον βοηθούν να "έλθει εις εαυτόν". Η μετάνοια σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι εύκολη, η επιστροφή είναι δύσκολη. Αντίθετα ο μεγάλος αδελφός έχει επαναπαυθεί στην αγκαλιά του Πατέρα κι έχει ξεχάσει πιο είναι το σημαντικότερο συστατικό της καρδιάς του Πατέρα, δηλαδή η Αγάπη. Όλα τ' άλλα δεν σε σώζουν, αν δεν υπάρχει αγάπη λέει ο Απόστολος Παύλος στον περίφημο "ύμνο της αγάπης" στην Α' προς Κορινθίους Επιστολή:

"Εάν ταίς γλώσσαις των ανθρώπων λαλώ και των αγγέλων, αγάπην δε μη έχω, γέγονα χαλκός ηχών ή κύμβαλον αλαλάζον. 2 και εάν έχω προφητείαν και ειδώ τα μυστήρια πάντα και πάσαν την γνώσιν, και εάν έχω πάσαν την πίστιν, ώστε όρη μεθιστάνειν, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ειμι. 3 και εάν ψωμίσω πάντα τα υπάρχοντά μου, και εάν παραδώ το σώμά μου ίνα καυθήσωμαι, αγάπην δε μη έχω, ουδέν ωφελούμαι. 4 Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, 5 ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν, 6 ου χαίρει επί τή αδικία, συγχαίρει δε τή αληθεία· 7 πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει. 8 Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει. είτε δε προφητείαι, καταργηθήσονται· είτε γλώσσαι, παύσονται· είτε γνώσις, καταργηθήσεται. 9 εκ μέρους δε γινώσκομεν και εκ μέρους προφητεύομεν· 10 όταν δε έλθη το τέλειον, τότε το εκ μέρους καταργηθήσεται. 11 ότε ήμην νήπιος, ως νήπιος ελάλουν, ως νήπιος εφρόνουν, ως νήπιος ελογιζόμην· ότε δε γέγονα ανήρ, κατήργηκα τα τού νηπίου. 12 βλέπομεν γάρ άρτι δι' εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον· άρτι γινώσκω εκ μέρους, τότε δε επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην. 13 νυνί δε μένει πίστις, ελπίς, αγάπη, τα τρία ταύτα· μείζων δε τούτων η αγάπη." (Κορινθ. ιγ' 1-13)

Η αγάπη είναι η μέγιστη αρετή, ο στόχος και το αποτέλεσμα της πνευματικής προσπάθειας του αληθινού Χριστιανού, με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Για να φτάσει όμως εκεί πρέπει ν΄ανέβει όλη την κλίμακα των αρετών (βλ. "Κλίμακα Αρετών" Αγίου Ιωάννη Σιναΐτη). Ένα από τα βασικά σκαλοπάτια της κλίμακας είναι η ταπείνωση. Χωρίς αυτή το Άγιο Πνεύμα δεν μπορεί να εισχωρήσει στην καρδιά του ανθρώπου για να του δώσει τα χαρίσματά Του.

[Νίκος]

Ο πνευματικός άνθρωπος δεν είναι ο ηθικός, αλλά ο αγαπών
Ιούνιος 7, 2016 - Από imverias.blogspot.gr



γράφει ο Αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος

Πολλές φορές ακούτε από το στόμα των ιερέων να ομιλούν για πνευματική προκοπή, ή να λένε: «Να προσπαθήσουμε να γίνουμε πνευματικοί άνθρωποι..».

Όμως τι σημαίνει τελικά πνευματική προκοπή, τι σημαίνει πνευματικότητα; Μήπως τα έχουμε παρεξηγήσει μέσα στο μυαλό μας;

Όταν οι πατέρες της Εκκλησίας ομιλούν για πνευματικότητα δεν ομιλούν περί ηθικής. Η Εκκλησία αδελφοί μου μας προσφέρει πνευματικότητα, και όχι ηθική τελείωση. Ο πνευματικός άνθρωπος είναι σίγουρα και ηθικός όμως ο ηθικός δεν συνεπάγεται και το πνευματικός...Το να είμαστε ηθικά καλοί αυτό μπορούμε και μόνοι μας να το πετύχουμε, όμως δεν είναι το ζητούμενο, δεν πρέπει να γίνει αυτοσκοπός, δεν αρκεί η ηθική από μόνη της ώστε να ελκύσουμε την χάρη του Θεού. Π.χ. όσο καθαρός κι αν είσαι, όσο εγκρατείς κι αν είσαι, όση αμόλυντη ζωή κι αν έχεις, εάν ζει εν παρθενία, όσο δίκαιος κι αν είσαι, με λίγα λόγια όλοι σε θεωρούν έναν ηθικό άνθρωπο, εάν δεν έχεις ταπείνωση τίποτα δεν κατάφερες..διότι «ο Κύριος ταπεινοίς δίδωσι χάριν».

Για να επανέλθουμε όμως. Λέμε λοιπόν ότι η Εκκλησία, μας προσφέρει πνευματικότητα. Τι είναι λοιπόν η πνευματικότητα; Μπορεί να μετρηθεί;

Η πνευματικότητα αδελφοί μου είναι κατάστασις όπου ο άνθρωπος έχει υπερβεί τον εγωισμό, την φιλαυτία του, έχει υπερβεί τα του κόσμου και πλέον εν ταπεινώση και μετανοία ζει για τον Χριστό ,δια του Χριστού.
Ζει δηλαδή όχι για να κτίσει ένα καλό όνομα στην κοινωνία, όχι για να γίνει διάσημος και προσφιλείς στους ανθρώπους λόγω της καθαρότητος του βίου του ή των ποικίλων αρετών του αλλά ζει για τον Χριστό, ζει για τους άλλους, ζει δια του Χριστού δηλαδή ζει μέσω του Χριστού, δια των μυστηρίων της Εκκλησίας και φτάνει στο σημείο να λέγει μαζί με τον απόστολο: «ζω δε ουκέτι εγώ ζει δε εν εμοί χριστός».

Ο πνευματικός άνθρωπος δεν είναι αυτός που έχει κάνει σπουδές στην θύραθεν σοφία, δεν είναι ούτε ο ηθικός άνθρωπος, αλλά ο μυημένος στο μυστήριο της Αγάπης.

Εάν τολμούσα να ονόμαζα ποιος είναι ο πνευματικός άνθρωπος, θα έλεγα είναι ο άνθρωπος που αγαπά. Διότι το ατέλεστο τέλος που καλούμαστε όλοι μας να αγγίξουμε και να γίνουμε μέτοχοι είναι η Αγάπη εν Χριστώ, δηλαδή η άδολη αγάπη, η ανιδιοτελής αγάπη, η αγάπη που μπορεί να φτάσει στην θυσία του Σταυρού χωρίς να κρατήσει κακία μέσα της.

«Αγάπα και κάνε ότι θέλεις», είπε ένας γέροντας σε κάποιον μοναχό. Διότι εάν αγαπάς, όντως, θα σου είναι αδιανόητο να στεναχωρήσεις τον πλησίον σου, να τον αδικήσεις, να τον κατακρίνεις. Εάν αγαπάς θα σου είναι αδιανόητο να ησυχάσεις μέσα στην φιλαυτία σου, μέσα στο βόλεμά σου…θα καταληφθείς από μία «μακαρία μανία» όπως λέγει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος η οποία ακόμα και όταν το σώμα κουραστεί και αποκάμει από τους κόπους της ασκήσεως θα πραγματοποιηθεί σε σένα εκείνο το ψαλμικό: «Εγώ καθεύδω» από την ανάγκη της φύσεως, «η δε καρδία μου αγρυπνεί» από το πλήθος του έρωτος προς Σε.

Η Αγάπη λοιπόν είναι ο σκοπός της ζωής, διότι Αγάπη είναι ο Θεός. Ο άνθρωπος λοιπόν που σκοπό έχει την ένωσή του με τον Θεό (καθ'ομοίωσιν), είναι σαν να έχει σκοπό του την απόκτηση της Αγάπης.

Λέγει πάλι ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Αυτός που θέλει να ομιλή για την αγάπη είναι σαν να επιχειρή να ομιλή για τον ίδιο τον Θεόν.

Η αγάπη, ως προς την ποιότητά της είναι ομοίωσις με τον Θεόν, όσο βέβαια είναι δυνατόν στους ανθρώπους. Ως προς την ενέργειά της, είναι μέθη της ψυχής. Ως προς δε τις ιδιότητές της, είναι πηγή πίστεως, άβυσσος μακροθυμίας, θάλασσα ταπεινώσεως».

Να λοιπόν γιατί τόλμησα να πω ότι τελικά πνευματικός άνθρωπος είναι ο άνθρωπος που αγαπά, που έχει αγάπη όχι για τους φίλους και τους οικείους τους, όχι μόνο για τους ανθρώπους αλλά για όλη την κτίση!
Αγαπητοί μου αδελφοί, όλα αυτά τα αναφέρουμε, όχι για να μικροψυχήσουμε και να προσπαθήσουμε μονομιάς και απότομα να κατακτήσουμε τα κράσπεδα του Ουρανού, διότι μπορεί στην πορεία να απογοητευτούμε. Γι΄αυτό δεν πρέπει να ξεχνούμε το εξής: «Ότι όπως δεν είναι δυνατόν αυτός που πέρασε μακροχρόνια ασθένεια να ανακτήσει την υγεία του μέσα σε μία στιγμή, έτσι δεν είναι δυνατόν να νικήσουμε διά μιας τα πάθη μας ή ακόμα και ένα πάθος μας» (Άγ. Ιων.Κλιμακος).

Θέλει επιμονή, θέλει υπομονή, θέλει προσευχή, προσοχή, ταπείνωση και μετάνοια. Θέλει όμως και κάτι άλλο πολύ σημαντικό: Ο κάθε άνθρωπος μπορεί να κατορθώσει πολλά πράγματα στην ζωή του όμως την αγιότητα δεν μπορεί να την κατορθώσει μακράν των Μυστηρίων της Εκκλησίας. Διότι η Εκκλησία είναι ο Χριστός παρατεινόμενος εις τους αιώνας. Η Εκκλησία είναι ο Χριστός, άρα λοιπόν μακράν της Εκκλησίας, είμαστε μακράν του Χριστού, κι ας υποστηρίζουν κάποιοι ότι πιστεύουν στον Χριστό, απορρίπτοντας την Εκκλησία Του, διότι όποιος απορρίπτει την Ορθόδοξη Εκκλησία, απορρίπτει τον Χριστό και πλέον μακράν του Χριστού είναι μακράν του Φωτός, της Αλήθειας, της Αγάπης και της Αιωνίου Ζωής.

Και μην πει κάποιος ότι: «εμείς δεν ποθούμε να γίνουμε άγιοι», διότι όποιος έστω και ενδόμυχα απορρίπτει συνειδητά την αγιότητα, απορρίπτει τον σκοπό της δημιουργίας του.
Όλοι μας αδελφοί μου πλαστήκαμε κατ’εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού, δηλαδή, δημιουργηθήκαμε ελεύθεροι με νου, κρίση και λογική ώστε να μεταμορφωθούμε από χοϊκούς ανθρώπους σε κατά χάριν θεανθρώπους, σε αγίους, σε όντα που ζουν μαζί με τον Θεό αρμονικά μέσα σε αιώνια ευφροσύνη. Εάν λοιπόν δεν θέλουμε ένα τέτοιο μέλλον…είμαστε άξιοι των επιλογών μας.

Θα κλείσω με ένα απόσπασμα από το βιβλίο της Κλίμακος του Αγίου Ιωάννου στο οποίο ο Άγιος μας δείχνει τον δρόμο από την γη των παθών προς τον Ουρανό της Αγάπης.

Λέγει ο Άγιος: «Η ελάττωσις του κακού γεννά την αποχή από το κακό. Η αποχή από το κακό είναι η αρχή της μετανοίας. Η αρχή της μετανοίας είναι η αρχή της σωτηρίας. Η αρχή της σωτηρίας είναι η καλή πρόθεσις. Η καλή πρόθεσις γεννά τους κόπους. Αρχή των κόπων είναι οι αρετές. Η αρχή των αρετών είναι το άνθος (της πνευματικής ζωής). Το άνθος της αρετής είναι η αρχή της (πνευματικής) εργασίας. Η (πνευματική) εργασία είναι τέκνο της αρετής∙ και αυτής τέκνο η συνέχισις και η συχνότης της εργασίας. Καρπός και τέκνο της συνεχούς και επιμελούς εργασίας είναι η έξις, (η μόνιμη δηλαδή συνήθεια). Και τέκνο της έξεως είναι η ποίωσις , (να γίνη δηλαδή η αρετή ένα με την ψυχή, φυσική κατάστασίς της).

Η ποίωσις στο καλό γεννά τον φόβο (του Θεού) και την ευλάβεια. Ο φόβος γεννά την τήρησι των εντολών – είτε των επουρανίων είτε των επιγείων. Η τήρησις των εντολών είναι απόδειξις της αγάπης (προς τον Θεόν και τον πλησίον). Αρχή της αγάπης είναι το πλήθος της ταπεινώσεως. Το πλήθος δε της ταπεινώσεως είναι θυγατέρα της απαθείας. Και η απόκτησις της απαθείας είναι η πληρότης της αγάπης, δηλαδή η πλήρης κατοίκησις του Θεού σε όσους έγιναν με την απάθεια «καθαροί τη καρδία…ότι αυτοί τον Θεόν όψονται».
Η πνευματική ζωή είναι η ζωή της συγχωρετικότητος και της αγάπης. Εάν δεν συν-χωρούμε και δεν αγαπούμε…μην πλανόμεθα, δεν ζούμε πνευματική ζωή όσο και "ηθικά αμόλυντοι" κι ας είμαστε, διότι "Ο αγαπών εκ του Θεού γεγένηται και γιγνώσκει τον Θεόν".

Πηγή: ekklisiaonline

[Θεόδωρος22]

Ο πνευματικός μου μου είπε πως δεν είναι απαραίτητο να πιστεύει κάποιος στον Θεό για να είναι καλός άνθρωπος. Πως γίνεται αυτό;Ποιά είναι η άποψη σας για την πίστη και την ηθική; Συνδέονται με κάποιο τρόπο;

[Νέος]

Επειδή ζω σε μία τελείως άθρησκη κοινωνία αυτή της Σουηδίας θα παρατηρησω κάτι. Από ότι έχω δει η πίστη παίζει ένα κάποιο ρόλο στην διατήρηση της τάξης. Για παράδειγμα στη χώρα που ζω σε μία εντελώς άθρησκη κοινωνία οι αυτοκτονιες είναι συχνό πράγμα που ακούγεται σε ειδήσεις κτλ υπάρχουν δηλαδή πολλές αυτοκτονίες.Οταν δεν υπάρχει πίστη για τίποτα τότε είναι ευκολότερο να πέσεις σε κατάθλιψη ή να δώσεις τέλος στη ζωή σου.Αλλωστε στη Σουηδία(και στη δυτική Ευρώπη) κάθε οικογένεια έχει ένα ψυχολόγο.Αυτό βέβαια με τις αυτοκτονιες δε ξέρω αν το είχαν οι Σουηδοί όταν ήταν πιστοί χριστιανοί ή αν το απέκτησαν αφού έγιναν άθεοι και αγνωστικιστές ως έθνος αλλά υποθέτω ότι σε τέτοιο βαθμό προβλήματα δεν υπήρχαν. Αλλά έχω δεί πολλούς άθεους και αγνωστικιστές να κανουν καλές πράξεις, η συντριπτική πλειοψηφία των Σουηδών γνωστών και φιλων μου είναι είτε άθεοι είτε αγνωστικιστές. Αυτό δε τους κάνει κακούς ανθρώπους.Η κοπέλα μου που είναι Σουηδέζα είναι αθεη.Αυτό δεν την εμποδίζει να είναι καλή κοπέλα.Ποτέ δε συνάντησα πρόβλημα λόγω του ότι είμαι χριστιανός. Στη Σουηδία εφόσον πεις "είμαι χριστιανός" δε θα έχεις πρόβλημα κανένα. Αν όμως αρχίσεις να μιλάς γιαβτη θρησκεία τότε μονο οι άνθρωποι θα αρχίσουν να νιώθουν άβολα και θα θελήσουν να αλλάξουν θέμα. Γενικά πιστεύω ότι η πίστη ενισχύει την ηθική αλλά σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί τον μόνο παράγονται ηθικής και ηθική μπορεί να υπάρξει και χωρίς αυτήν.

[Πέτρος]

Διαβάζοντας τα παραπάνω μου δημιουργήθηκαν δύο απορίες :
1. Ήταν οι Σουηδοί παλιά πιστοί χριστιανοί και μετά έγιναν άθεοι;
2. Πως εξηγείται τώρα να υπάρχουν πολλές αυτοκτονίες στη Σουηδία και κάθε οικογένεια να έχει από ένα ψυχολόγο;

[Νέος]

Παλιότερα ήταν πιστοί χριστιανοί. Ο χριστιανισμός αρχισε να διαδεοδεται στη Σουηδία όπως και σε όλη την Σκανδιναβία μέσω των ιεραποστόλων χριστιανών από την Ρώμη και το Βυζαντίο από τις αρχές του 9ου αιώνα μ.Χ. Χρειάστηκαν περίπου δύο αιώνες για να γίνει η κυρίαρχη θρησκεία (αρχές 11ου αιώνα μ.Χ) και να αντικαταστήσει την παλιά Νορμανδική Παγανιστική θρησκεία (Θωρ,Οντίν κτλ).Ο χριστιανισμός αποτέλεσε βασικό στοιχείο του Σουηδικού πλυθησμού ο οποίος υπήρξε βαθιά χριστιανικός.Η Σουηδία αποκόπηκε από τον έλεγχο του Πάπα τον 17ο αιώνα μ.Χ ασπαζόμενη τον Λουθηρανισμό. Οι Καθολικοί διώχτηκαν και υποχρεώθηκαν οι πιο πολλοί να εγκαταλείψουν τη χώρα.Η Σουηδία παρέμεινε μία βαθιά χριστιανική χώρα μέχρι τα μέσα-τελη του 20ου αιώνα μ.Χ.Τα τελευταία 50-60 χρόνια η Σουηδία μετατράπηκε σταδιακά από μια βαθιά πιστή χριστιανική χώρα σε μία κατά βάση άθεη/άθρησκη χώρα/έθνος.Η χριστιανική ιστορία της Σουηδίας μέχρι σήμερα διδάσκεται στα σχολεία της χώρας στο μάθημα της ιστορίας. Κατάλοιπο του παλαι ποτέ χριστιανικού παρελθόντος της είναι η σημαία με τον χριστιανικο σταυρό που φτιάχτηκε πρώτη φορά από τους Ορθόδοξους ιεραποστόλους που ευαγγελισαν αυτή τη γή το διάστημα 9ος-11ος αιώνα μ.Χ και η οποία υιοθετήθηκε από τον πρώτο χριστιανό βασιλιά της χώρας(ο οποίος είχε στενές σχέσεις με το Βυζαντιο).Αυτό είναι το χριστιανικό παρελθόν της χώρας.Οταν ρώτησα ένα Σουηδό Καθηγητή φίλο του πατέρα μου για ποιον λόγο να μάθει κανένας την χριστιανική ιστορία της χώρας από τη στιγμή που οι Σουηδοί δεν είναι πιά χριστιανικό έθνος εκείνος είπε ότι ο χριστιανισμός είναι κομμάτι της ιστορίας τους όπως ακριβώς είναι και οι προχριστιανικες παγανιστικές θρησκείες.Αλλά τελείωσα τη συζήτηση εκεί γιατί όπως είπα οι Σουηδοι όταν μιλάνε για θρησκεία νιώθουν άβολα και δεν τους αρέσει(αλλάζουν αμέσως συζήτηση).Γνώμη μου για τις αυτοκτονίες και τους ψυχολόγους είναι ότι όταν απουσιάζει παντελώς το πνευματικό κομμάτι από τη ζωή και υπάρχει μόνο υλισμός και υλικά αγαθά τότε η ζωή είναι άδεια. Οι Σουηδοί έχουν πολύ καλή οικονομική κατάσταση η ανεργία στη χώρα όπως και ο αναλφαβητισμός είναι μηδενικοι(μάλιστα στη Σουηδία έχουν μεταναστεύσει τον τελευταιο καιρό λόγω κρίσης απο την Ελλάδα) αλλά το χρήμα δε φέρνει πάντα ευτυχία.

[Νίκος]

Θεόδωρε, οι Σουηδοί είναι ένα καλό παράδειγμα. Ο μέσος όρος των Σουηδών είναι καλοί άνθρωποι, αν και δεν πιστεύουν σε Θεό. Κάνουν φιλανθρωπίες, σέβονται τους συμπολίτες τους, μερικές φορές όμως ξεφεύγουν. Ποιος θα τους συγκρατήσει απ' το να ξεφύγουν; Οι καλοί τους τρόποι; Τα πάθη δεν καταλαβαίνουν από τέτοια.

[Αποστολος0]

Συμφωνώ απόλυτα. Εγώ σαν ανθρωπος δε νομίζω ότι δε θα μπορούσα να ζήσω εύκολα στο εξωτερικό ειδικά στη Σουηδία. Εδώ δυσκολεύομαι να προσαρμοστω στο φοιτητικό μου διαμέρισμα που μόλις ήρθα σήμερα σε αυτό στη Θεσσαλονίκη. Η Σουηδία σαν χώρα με αποθαρρύνει και δε νομίζω ότι αποτελεί και το καλύτερο μέρος για ένα χριστιανό. Οσον αφορά το θέμα συμφωνω απόλυτα ότι απαιτείται πίστη για να ελεγχθούν τα πάθη.

[Νίκος]

Για την Ορθοδοξία η ηθική είναι ΑΝΥΠΑΡΚΤΗ



Τού π. Ι. Ρωμανίδη +

Όπως όλα τα φιλοσοφικά και θρησκευτικά συστήματα, έτσι και ο Χριστιανισμός, που αποκαλύφθηκε από τον Χριστό, έχει την δική του πρακτική εφαρμογή των αληθειών τής πίστεως. Βέβαια, η λέξη Χριστιανός αποδίδεται σε όλες τις ομολογίες. Η Ορθόδοξη Εκκλησία διατηρεί την αποκαλυφθείσα αλήθεια, γι’ αυτό και θεωρείται ως η ιστορική Εκκλησία, είναι η Ορθόδοξη Καθολική Εκκλησία, ενώ οι άλλες Χριστιανικές ομολογίες έχουν διαφοροποιηθή στο δόγμα και την ηθική.

Ενώ στην Ορθόδοξη διδασκαλία, όπως θα δούμε πιο κάτω, η λεγομένη ηθική συνίσταται στην ασκητική, στις άλλες ομολογίες η ηθική έγινε εξωτερική, μια ηθικολογία. Έτσι, γίνεται λόγος για Χριστιανική ηθική. Η δυτική Χριστιανική μεταφυσική στηρίχθηκε στον Αριστοτέλη, που έκανε λόγο για αρετές, οπότε στην Δύση αναπτύχθηκε η Χριστιανική ηθική, εντελώς διαφορετικά από αυτό που υπάρχει στην Ορθόδοξη Εκκλησία, όπως την συναντάμε στην Αγία Γραφή και τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας.

«Οι Φράγκοι θεολόγοι είχαν ακολουθήσει τόσο πολύ τον Αριστοτέλη, που η διδασκαλία τού Αριστοτέλη περί αρετών έγινε η ηθική τής Παπικής Εκκλησίας, και εν συνεχεία πολλών προτεσταντικών παραδόσεων. Δηλαδή καταργήθηκε η Ορθόδοξη ασκητική στους Φράγκους κι αντικαταστάθηκε από ηθικολογία, από ηθική. Οπότε, το έργο της θείας Χάριτος είναι συνεχώς να βοηθή τον άνθρωπο να γίνη ενάρετος, να απόκτηση τις αρετές, όπως τις δίδασκαν οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι.

Γι’ αυτόν τον λόγο, ιδρύθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών η έδρα της δογματικής και τής ηθικής, ο ίδιος ο καθηγητής που δίδασκε δογματική ήταν υποχρεωμένος να διδάξη και την ηθική. Γιατί; Διότι ο Θωμάς ο Ακινάτης, ο οποίος είναι ο μεγαλύτερος δογματολόγος της δυτικής παραδόσεως όλων των αιώνων της φραγκιάς, διδάσκει μέσα στο Summa Theologica και την δογματική και την ηθική, και είναι ηθική, ηθικολογία που τώρα έχει αποκηρυχθή από όλη την Ευρώπη. Κανένας σήμερα μοντέρνος άνθρωπος δεν μπορεί να παραδεχθή αυτήν την ηθική κάποιου θεολόγου της Δύσεως ή φιλοσόφου. Γιατί; Διότι όλα τα θεμέλια της ηθικής έχουν γκρεμισθή, γι’ αυτό υπάρχει και ο χιπισμός στην Ευρώπη και την Αμερική».

Η ηθικολογία αυτή επηρέασε και τον δυτικό μοναχισμό, αλλά και όλη την Χριστιανική ζωή.

«Στην φραγκική παράδοση δεν μπορεί ποτέ να γίνη καλόγρια μια που διετέλεσε πόρνη, ας πούμε. Αυτό είναι μια περίεργη αταξία. Και, ίσως, θα έπρεπε κανείς να κάνη και μια διατριβή να δη και τα θεολογικά πλαίσια αυτής τής διαφοράς στην παράδοση μας.

Στην δυτική παράδοση υπάρχει πάρα πολλή ηθικολογία, διότι έχουν επηρεασθή πολύ από τους αρχαίους Έλληνας φιλοσόφους, αφού οι κακοί δαίμονες της σχολαστικής θεολογίας είναι οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι. Και επειδή είχαν δελεασθή απ’ αυτούς, γι’ αυτό και βρήκαν τον μπελά τους οι καημένοι οι Φράγκοι».

Φυσικά, και εδώ ισχύει ό,τι αναφέρθηκε προηγουμένως, ότι δηλαδή, αφού στην Δύση, κατά την διάρκεια του Διαφωτισμού, κατέρρευσε η μεταφυσική, ήταν επόμενο να κατάρρευση και η ηθική που στηριζόταν στην μεταφυσική.

«Στην φραγκική παράδοση η μεταφυσική απετέλεσε την σπονδυλική στήλη της γνώσεως τής αληθείας από το ένα μέρος, του νόμου και της ηθικής από το άλλο. Η ιδέα περί αληθείας, περί νόμου, περί ηθικής βασίστηκε στην μεταφυσική.

Οπότε, εφ’ όσον γκρεμίστηκε η μεταφυσική, άρχισε να γκρεμίζεται με τους φιλοσόφους του 18ου αιώνος και η Χριστιανική ηθική. Και ολοκληρώθηκε το γκρέμισμα με την εμφάνιση της θεωρίας της εξελίξεως του Δαρβίνου. Αλλά και με την νεωτέρα αστρονομία, κυρίως από τις αρχές αυτού του αιώνος, η μεταφυσική πλέον γκρεμίστηκε και δεν υπάρχει κανένας σοβαρός άνθρωπος να παραδέχεται την μεταφυσική».

Σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση της ηθικολογίας στην Δύση και της ηθικής διαδραμάτισαν οι απόψεις του ιερού Αυγουστίνου.

«Στην αυγουστίνεια παράδοση εμφανίσθηκε η αμαρτία υπό μία ηθική μορφή, ενώ στους Πατέρες της Εκκλησίας έχει μορφή αρρώστιας και εμφανίζεται η εξάλειψη της αμαρτίας με μορφή θεραπείας. Όποτε έχουμε αρρώστια και έχουμε θεραπεία».

Ο ιερός Αυγουστίνος δεν γνώριζε την Ορθόδοξη ασκητική παράδοση, όπως εκφράζεται από την νηπτική θεολογία των Πατέρων της Εκκλησίας.

«Ο Αυγουστίνος δεν έχει ιδέα περί νοεράς προσευχής, καρδίας, νοός κλπ, και έχει μια ηθική αντίληψη περί του ανθρώπου, αλλά με διαφοροποίηση ότι ο άνθρωπος για να κάνη καλά έργα, δεν μπορεί χωρίς την Χάρη του Θεού. Δηλαδή, μια παραλλαγή της πατερικής διδασκαλίας ότι ο άνθρωπος μόνον όταν έχη νοερά ευχή και γίνη ναός του Αγίου Πνεύματος μπορεί να κάνη τα έργα σωστά, διότι έχει αγάπη, η οποία ου ζητεί τα εαυτής και εξελίσσεται στην ανιδιοτελή αγάπη και, επομένως, κάνει σωστά τα έργα του. Γι’ αυτό και τα έργα του Φαρισαίου είναι απαράδεκτα στον Θεό, διότι είναι ηθικά έργα. Δεν είναι έργα που προέρχονται από την ανιδιοτέλεια».

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπάρχει Χριστιανική ηθική, όπως την συναντάμε στην δυτική θεολογία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας ήταν πνευματικοί ιατροί, που θεράπευαν τους ανθρώπους. Στα συγγράμματά τους συναντάμε μια ιατρική προοπτική.

«Οι Πνευματικοί Πατέρες είναι γιατροί, δεν είναι ηθικοπατέρες, δεν είναι για να φυλάξουν την ηθική των ανθρώπων εκ μέρους του Ελληνικού Κράτους, για να έχουμε καλύτερους Έλληνας. Δεν είναι αυτός ο σκοπός της Ορθοδόξου πνευματικής ζωής.

Γι’ αυτό και τονίζω στους φοιτητές ότι δεν υπάρχει Ορθόδοξη ηθική, δεν υπάρχει για μας Χριστιανική ηθική. Το γεγονός ότι ιδρύσαμε έδρες Χριστιανικής ηθικής, είναι μία απόδειξη πόσο μακριά φύγαμε από την Ορθοδοξία».

Σε κάποια Ιστορική φάση μεταφέρθηκε και στην Ελλάδα η Χριστιανική δυτική ηθική, η οποία αντικατέστησε την Ορθόδοξη ασκητική. Αυτή η εκκοσμικευμένη ηθική διδασκόταν παλαιότερα στις Θεολογικές Σχολές.

«Με την νεοελληνική θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών που τα ξέρανε οι καθηγητές αυτοί που σπουδάσανε στη Ρωσία, Γερμανία -αυτοί ήσαν οι πλέον μορφωμένοι θεολόγοι, ξέρανε καλύτερα απ’ αυτούς τους αγράμματους- και από την έδρα τους τι μας δίδαξαν; Χριστιανική ηθική και μια θεολογία χωρίς κάθαρση, φωτισμό και θέωση. Και αντικατέστησαν την κάθαρση, φωτισμό, θέωση με τι; Η κάθαρση έγινε απαλλαγή από ηθικά παραπτώματα, από ηθικής απόψεως».

«Με την ίδρυση του Ελληνικού κράτους, με τον πόλεμο εναντίον των Μοναστηριών και των μοναχών, του μοναχισμού γενικά, εισήχθηκε για πρώτη φορά στην Ορθόδοξη θεολογία ένα μάθημα που λέγεται Χριστιανική ηθική.

Δεν υπάρχει Χριστιανική ηθική. Στην Ορθόδοξη θεολογία υπάρχει ασκητική, που είναι θεραπευτική. Δεν είναι ηθική, με την έννοια της φιλοσοφικής ηθικής, που δέσποζε τόσους αιώνες στους Φράγκους και μετά και στους Ρώσους. Δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα· είσαι καλός ή κακός, εάν είσαι καλό παιδί θα πας στον Παράδεισο, άμα είσαι κακό παιδί θα πας στην Κόλαση. Δεν υπάρχει τέτοιος προσανατολισμός στους Πατέρες της Εκκλησίας.

Αλλά τι υπάρχει; Υπάρχει η ασκητική, η οποία είναι η θεραπευτική, για να θεραπευθή η νοερά ενέργεια του ανθρώπου, να διακριθή από την λογική του ενέργεια, να λειτουργήση μέσα στον άνθρωπο μία ενέργεια, η οποία έχει μείνει ανενέργητος ή ασχολείται με ενέργειες οι οποίες δεν αρμόζουν στον προορισμό του ανθρώπου».

Πηγή: Σεβ. Ναυπάκτου Ιεροθέου Βλάχου: "Εμπειρική Δογματική τής Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας κατά τις προφορικές παραδόσεις του π. Ιωάννου Ρωμανίδη". Τόμος Α'.

Αναδημοσίευση από την ΟΟΔΕ