Δημοσίευσηαπό aposal » Τρί Φεβ 24, 2015 12:58 pm
Γιατί δεν νηστεύεις;
(Αποσπάσματα από το ομώνυμο βιβλίο του † Αρχιμανδρίτη Χαράλαμπου Βασιλόπουλου)
Η εντολή της νηστείας δόθηκε πρώτη-πρώτη στους ανθρώπους και μάλιστα μέσα στον Παράδεισο. Τους έδωσε, ως γνωστόν, εντολή ο Θεός να μην τρώνε από ορισμένο καρπό. Δυστυχώς, ο άνθρωπος παραβίασε την εντολή της νηστείας και γι’ αυτό τιμωρήθηκε.
Η νηστεία και η εγκράτεια πλησιάζει τον άνθρωπο στο Θεό, ενώ αντίθετα η ευμάρεια και η καλοπέραση τον απομακρύνει. «Ελιπάνθη, επλατύνθη και απελάκτισεν Θεόν ο ηγαπημένος» λέγει η Αγία Γραφή. Η νηστεία δίνει υγεία στο σώμα, ενώ αντίθετα η κοιλιοδουλεία βλάπτει την υγεία. Η ανάκτηση της ζωτικότητας σε όλες τις περιπτώσεις γίνεται μόνο με τη νηστεία. Ανεξαιρέτως των συμπτωμάτων, όταν το σώμα πάσχει, εκείνο που χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλο είναι η φυσιολογική ανάπαυση, δηλαδή η νηστεία. Κατά τη νηστεία όλα τα όργανα ξεκουράζονται και ανανεώνουν τις δυνάμεις τους και έτσι μπορούν να αναλάβουν το καθάρισμά τους.
Δεν βλέπετε άλλωστε τους ασκητές; Τι έτρωγαν; Ψωμί και νερό και αυτό λιγοστό. Και όμως ζούσαν πολλά χρόνια και φθάνανε σε βαθιά γεράματα. Ας παρακολουθήσουμε την τράπεζα του Αγίου Αντωνίου: Κάποτε ο Παύλος, ο απλός, επιστρέφοντας σπίτι του συνέλαβε τη γυναίκα του επ’ αυτοφώρω να αμαρτάνει με κάποιον. Δεν ταράχτηκε. «Εφ’ όσον σου αρέσει να ζεις στην αμαρτία, είπε στη γυναίκα του, ζήσε. Εγώ φεύγω». Πράγματι έφυγε και πήγε στον Αντώνιο να ασκητέψει. «Θέλω γέροντα να μείνω κοντά σου, να γίνω και εγώ ασκητής και να σώσω την ψυχή μου». «Όχι παιδί μου», του απάντησε ο Αντώνιος «δεν θα τα βγάλεις πέρα». «Θα αγωνισθώ πάτερ, να τα βγάλω. Δέξου με να φτιάξω κι εγώ τη ψυχή μου» «όχι παιδί μου, είναι βαριά η καλογερική», επέμενε ο Άγιος. Αλλά επέμενε και ο Παύλος. Όταν ο Αντώνιος είδε την τη μεγάλη του επιμονή, του είπε: «Πήγαινε πιο πέρα και κάνε προσευχή και όταν είναι καιρός για φαγητό, θα σε φωνάξω». Προσευχήθηκε ο Παύλος επί τρεις μέρες κάτω από τον καυτό ήλιο της Αιγύπτου. Την τρίτη μέρα τον φώναξε ο Άγιος Αντώνιος για φαγητό. Και το φαγητό τους ήταν ξερό παξιμάδι και νερό. Έφαγαν από ένα παξιμάδι. «Φάγε κι άλλο» του λέγει ο Αντώνιος. «Ει τρώγεις συ παξαμάν καγώ παξαμάν» του απάντησε ο Παύλος. Αυτή ήταν η τροφή τους. Κι όμως έζησε ο Μ. Αντώνιος 105 χρόνια! Οι ασκητές ήσαν οι μακροβιότεροι των ανθρώπων. Έφθασαν σε βαθύτατο γήρας με πλήρη διαύγεια πνεύματος. Ο Άγιος Συμεών ο στυλίτης έζησε 112 χρόνια. Ο Άγιος Επιφάνιος 115, οι Άγιοι Αρσένιος και Μακάριος 120 και ο Άγιος Μάρκος ο Αθηναίος 130.
Αν δεν μπορεί κάποιος να νηστέψει, αμαρτάνει λοιπόν; Εξαρτάται. Αν δεν μπορεί να νηστέψει επειδή κακοσυνήθισε στο φαγοπότι, βεβαίως αμαρτάνει. Όταν όμως δεν μπορεί από ασθένεια και καχεξία ή ατονία, δικαιολογείται. Αλλά να μην καταστρατηγεί κανείς τη νηστεία με την παραμικρή αδιαθεσία, ή από υπερβολικό φόβο, όπως κάνουν πολλές μητέρες για τα παιδιά τους. Και αυτοί που δηλώνουν ότι είναι βαρύς ο ζυγός της νηστείας, θα τους φαινόταν το ίδιο φορτική η νηστεία αν επιβαλλόταν από άλλους λόγους, όπως η μόδα πχ;
Εφ’ όσον η νηστεία κρατεί ταπεινωμένο το σώμα, είναι εύκολη η κυριαρχία της ψυχής επί του σώματος και ευχερής η νίκη στον πνευματικό αγώνα κατά της αμαρτίας. Ο Μ. Βασίλειος γράφει : «Νηστεία Προφήτας γεννά, δυνατούς ρώννυσι. Νηστεία νομοθέτας σοφίζει, ψυχής αγαθόν φυλακτήριον, σώμασι σύνοικος ασφαλής, όπλον αριστεύουσιν, αθληταίς γυμνάσιον. Τούτο πειρασμός ανακρούεται. Τούτο οφείλει προς ευσέβειαν, νήψεως σύνοικος, σωφροσύνης δημιουργός. Εν πολέμοις ανδραγαθεί, εν ειρήνη ησυχίαν άγει».
Το Ι. Ευαγγέλιο μας λέγει για ένα δαιμονισμένο παιδί. Το πήγε ο πατέρας του στους αποστόλους να το κάνουν καλά. Αυτοί όμως δεν μπόρεσαν να το θεραπεύσουν και ερώτησαν τον Κύριον. «Διατί ημείς ουκ ηδυνήθημεν εκβαλείν αυτό;». Τους απάντησε ο Κύριος : «Τούτο το γένος ουκ εκπορεύεται ει μη εν προσευχή και νηστεία». Αυτό δηλαδή το γένος των δαιμόνων φεύγει μόνο με τη προσευχή και τη νηστεία.
Να λοιπόν γιατί πρέπει να νηστεύουμε. Γιατί είναι εντολή του Θεού και γιατί ωφελεί το σώμα και τη ψυχή. Οι υγιείς πρέπει απαραιτήτως να νηστεύουν, διαφορετικά αμαρτάνουν. Η νηστεία δεν πρέπει να είναι σωματοκτόνος, αλλά παθοκτόνος.
Οι νηστείες που όρισε η Εκκλησία είναι οι Τετάρτες και Παρασκευές και οι Τεσσαρακοστές. Βεβαίως, μπορεί ένας Χριστιανός να κάνει περισσότερη και αυστηρότερη νηστεία, αλλά κατόπιν εντολής του Πνευματικού του, γιατί ο διάβολος πολλούς με την υπερβολική νηστεία τους έσπρωξε στην απώλεια.
Η νηστεία δεν είναι σκοπός, αλλά μέσο για την επίτευξη του σκοπού. Δεν μπορεί να πει κανείς ότι έκανα τόσες νηστείες, άρα θα δικαιωθώ απέναντι στο Θεό. Η νηστεία, όπως λέχθηκε, «κατευνάζει των παθών τα οιδήματα» και πρέπει συγχρόνως με τη νηστεία να αποφεύγεις την αδικία. Δεν μπορείς να νηστεύεις και συγχρόνως να αδικείς, να κλέβεις, να τσακώνεσαι, να βρίζεις.
Σε ένα τροπάριο που ψάλλεται την εβδομάδα της Τυρινής, η Εκκλησία μας προειδοποιεί ότι χαμένος θα είναι ο κόπος όσων νηστεύουν μόνο σωματικά και δεν απέχουν και από την αμαρτία. Παρομοιάζει μάλιστα αυτή τη νηστεία με εκείνη των δαιμόνων οι οποίοι δεν τρώνε τίποτα, αλλά και δεν ωφελούνται από τη νηστεία τους.
Μελίζεται και διαμερίζεται ο Αμνός του Θεού, ο μελιζόμενος και μη διαιρούμενος, ο πάντοτε εσθιόμενος και μηδέποτε δαπανώμενος, αλλά τους μετέχοντας αγιάζων (απόσπασμα από τη Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου).