ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΨΗΛΟΡΕΙΤΗ 2456 μ.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΨΗΛΟΡΕΙΤΗ 2456 μ.

Ο Ψηλορείτης (ή οροσειρά Ίδης) είναι το πιο ψηλό βουνό της Κρήτης με 2456μέτρα ύψος. Βρίσκεται περίπου στο μέσον του Νησιού, και απλώνεται στους δύο Νομούς, Ηρακλείου και Ρεθύμνου, και κυρίως στην Επαρχία Μυλοποτάμου. Έχει 5 κορυφές οι οποίες ξεπερνούν τα 2000 μέτρα: ο Τίμιος Σταυρός (2456 μ.), ο Αγκαθιάς (2424 μ.), η Στολίστρα (2325 μ.), η Βουλομένου (2267 μ.) και ο Κούσσακας (2209 μ.). Από την κορφή του Ψηλορείτη, απολαμβάνει ο ορειβάτης, αξέχαστο θέαμα: μπορεί να δει ολόκληρη σχεδόν την Κρήτη, μεγάλη έκταση από το Λυβικό πέλαγος προς τα νότια, και το Κρητικό πέλαγος προς τα βόρεια. Πολλά από τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους και προ πάντων η Σαντορίνη φαίνονται καθαρά, καθώς και οι νότιες ακτές της Πελοποννήσου (ο Ταΰγετος), αν είναι καθαρή η ατμόσφαιρα. Ο Ψηλορείτης ανέκαθεν προκαλούσε δέος στους επισκέπτες του. Έτσι, οι αρχαίοι Μινωΐτες τον θεωρούσαν ιερό βουνό και πολλοί μύθοι τον έχουν επίκεντρο. Στον Ψηλορείτη βρίσκεται και το Ιδαίο άντρο (υψόμετρο 1.495 μ.), αρχαιολογικός τόπος και σπήλαιο. Κατά την ελληνική μυθολογία είναι το μέρος όπου ανατράφηκε ο Δίας από τους Κουρήτες και τη νύμφη Αμάλθεια.
Λίγο χαμηλότερα, σε υψόμετρο 1.187 μ. βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Ζωμίνθου, όπου υπάρχει μία εγκατάσταση της μινωικής εποχής. Το Ιδαίον Άντρον είναι αυτό που έδωσε στον Ψηλορείτη τόση δόξα και ιερότητα, και στάθηκε το λίκνο του Πατέρα των θεών και των ανθρώπων, του Δία, όπως αναφέρει ο μεγάλος υμνογράφος Πίνδαρος. Το σπήλαιο αυτό, το γνωρίζουν από παλιά, οι βοσκοί της περιοχής της Νίδας, με το όνομα «Σπηλιάρα της βοσκοπούλας». Βρίσκεται στη δυτική πλαγιά του «κάμπου της Νίδας», σε ύψος 1.538 μέτρα. Σύμφωνα με παλιά παράδοση οι βοσκοί πίστευαν, πως εκεί κοντά βρίσκεται ο τάφος της γυναίκας του βασιλόπουλου της Κρήτης Χαρίδημου, που την σκότωσε άθελα του, όπως περιγράφει στον «Ερωτόκριτο» του, ο ποιητής Βιτσέντζος Κορνάρος. Εδώ στο βουνό του Ψηλορείτη βρίσκεται και το Σπήλαιο Δικαταίο Άντρο που υπήρξε το κρησφύγετο, που κατά την μυθολογία του Δία η Ρέα, η γυναίκα του Κρόνου, παλιού κυρίαρχου του Κόσμου, έκρυψε το στερνοπαίδι της, το Δία, για να τον γλιτώσει από την αδηφάγο μανία του πατέρα του. Τη φύλαξη και φροντίδα του μωρού, ανάθεσε η Ρέα, στους πιστούς της φύλακες Ιδαίους Δακτύλους και τους Κουρήτες, ενώ οι Μέλισσες με το μέλι των και η αίγα Αμάλθεια με το γάλα της, έτρεφαν το θείο Βρέφος.
Έτσι γλίτωσε και ανατράφηκε ο νέος κυρίαρχος του ουρανού και της Γης, που ήλθε να φέρει νέα τάξη στον κόσμο και ημερότερα ήθη στους ανθρώπους, εκθρονίζοντας τον πατέρα του Κρόνο. Το Σπήλαιο θεωρήθηκε σαν η «Βηθλεέμ της Αρχαιότητας».
Στη κορυφή σε ύψος 2.456 μ. βρίσκεται το εκκλησάκι του Τίμιου Σταυρού, στο ψηλότερο σημείο της Κρήτης να στέκει αγέρωχο καλωσορίζοντας τους ορειβάτες και τους πεζοπόρους που φτάνουν μετά την κοπιαστική διαδρομή μέχρι εκεί στο κέντρο του Κρητικού ουρανού. Η εκκλησία είναι χτισμένη με την τεχνική κατασκευής των «μιτάτων», των πέτρινων κυκλικών κατασκευών των βοσκών του Ψηλορείτη, δηλαδή από πέτρες τοποθετημένες με τέτοιο τρόπο που η μία δένει την επόμενη χωρίς κονιάμα. Η θέα από την εδώ απερίγραπτη, σου κόβει την ανάσα καθώς αντικρύζουμε ταυτόχρονα το Ηράκλειο και το Ρέθυμνο, το Κρητικό Πέλαγος στα βόρεια, την πεδιάδα τον κόλπο της Μεσσαράς και το Λιβυκό Πέλαγος στα νότια και ολόκληρο το νομό Ρεθύμνου και τις κορυφές των Λευκών Ορέων στα δυτικά. Ανατολικά τη θέα προς τα Λασιθιώτικα περιορίζει λίγο η κορυφή Αγκαθιάς που παρεμβάλλεται. Είμαστε κουρασμένοι, εξουθενωμένοι από την ανάβαση, έχουμε να αντιμετωπίσουν την εξίσου δύσκολη, αν όχι δυσκολότερη, κατάβαση, όμως εδώ στην κορυφή είμαστε όλοι ικανοποιημένοι, ευτυχισμένοι με ένα πρωτόγνωρο αίσθημα ελευθερίας έτοιμοι λες να ανοίξουμε φτερά και να πετάξουμε στο απέραντο γαλάζιο του Κρητικού ουρανού.

Στη περιγραφή του ο Νίκος Καζαντζάκης από την «Αναφορά στον Γκρέκο», για την κορφή του Ψηλορείτη:
...τι θάμα ήταν αυτό που απλώθηκε μπροστά μου! Τι χαρά μεγάλη!
Ο ήλιος είχε τώρα προβάλει, η πάχνη σκόρπισε, αλάκερη η Κρήτη,
από την μία άκρα ως την άλλη, έλαμπε ολόγυμνη, άσπρη, πράσινη,
τριανταφυλλένια, τριγυρισμένη από τέσσερις θάλασσες. Ένα καράβι
τρικάταρτο ήταν η Κρήτη, με τις τρεις αψηλές βουνοκορφές της, τα
Λευκά Όρη, τον Ψηλορείτη, τη Δίχτη, κι αρμένιζε μέσα στους αφρούς.
Ένα θαλάσσιο τέρας ήταν, μία γοργόνα, με πλήθιους μαστούς, ανά-
σκελα ξαπλωμένη στα κύματα και λιάζουνταν. Έβλεπα καθαρά, μέσα
στον πρωινό ήλιο, το πρόσωπό της, τα χέρια, τα πόδια, την ουρά της,
τα όρθια στήθη... Μου έλαχαν κάμποσες χαρές στη ζωή μου, παρά-
πονο δεν έχω' μα ετούτη να δω την Κρήτη αλάκερη πάνω στα κύματα,
ήταν από τις πιο μεγάλες.