Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού

[Α.Γ.]

Τελετή Θεμέλιου Λίθου της Ι. Μονής Οσίου Ιωάννου Δαμασκηνού, Ωρωπού Αττικής στις 29 Μαρτίου 2018

Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός

[Αναστάσιος]

Πολύ χαίρομαι που δημοσιεύσατε κι εσείς πάτερ μου στο θέμα μου "Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού"! Αν θέλετε μπορείτε να δημοσιεύετε κι εσείς γενικότερα οπότε θέλετε και μπορείτε!

[Α.Γ.]

Νασαι καλά αγαπητέ αδελφε μου!

Κι εγώ στην ίδια Μητρόπολη ανήκω!

Η υπό ανέγερση Μονή μας ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού!

Σε ευχαριστώ! Ο Θεός να σε ευλογεί με όλα τα καλά!

[Αναστάσιος]

Εσπερινός αγάπης Κυριακή του Πάσχα 8η Απριλίου, ώρα 11π.μ.



Προσκαλοῦνται οἱ εὐσεβεῖς χριστιανοί, ὅπως συμμετάσχουν στὸν Ἑσπερινὸ τῆς Ἀγάπης ποὺ θὰ τελεσθεῖ τὴν Κυριακὴ τοῦ Πάσχα 8ην Ἀπριλίου καὶ ὥρα 11 π.μ. στὸ Ἱερὸ Μητροπολιτικὸ Παρεκκλήσιο τοῦ Προφήτου Ἠλιοὺ Ἐπισκοπείου (Γρ. Λαμπράκη 32, Κηφισιά), χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κηφισίας, Ἀμαρουσίου καὶ Ὠρωποῦ κ. Κυρίλλου.

ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ


(Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού http://imkifissias.gr/index.php?option= ... Itemid=865)

[Αναστάσιος]

Η Αναστάσιμος Παννυχίς



Σᾶς γνωρίζομεν ὅτι, μέ τήν φροντίδα τῶν καθηγητῶν τῆς Σχολῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας ποὺ ἑδρεύει στὸν Ἱ. Ναὸν Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος ὁμωνύμου Δήμου, ἐξεδόθη προσφάτως τό μουσικόν πόνημα «Ἡ Ἀναστάσιμος Παννυχίς» τοῦ Αἰδεσ/του Πρωτ. κ. Σωτηρίου Ἀλεβιζάκη, καθηγητοῦ τῆς ὡς ἄνω Σχολῆς.

Πρόκειται διὰ χρηστικὸν μουσικὸ ἐγχειρίδιον, τὸ ὁποῖον περιέχει ὕμνους ἀφθάστου κάλλους καὶ θεολογικοῦ ὕψους. Συγκεντρώνει σὲ ἕνα καλαίσθητον τόμον παραδοσιακά μέλη στήν πληρότητά τους καὶ ἀπευθύνεται σέ κάθε ἔμμουσον ἱεροψάλτην καί ἀναγνώστην τῆς ἱερᾶς ἡμῶν μουσικῆς παραδόσεως, ὁ ὁποῖος ἐπιθυμεῖ μέ τόν νοῦν καί τήν καρδιά νά μετάσχει αὐτήν τήν μοναδικήν βραδιά τῆς Ἀναστάσεως στό Μυστήριον τῆς θείας Οἰκονομίας.

Πρὸς τοῦτο, συνιστῶμεν ἀνεπιφυλάκτως τό παρόν βιβλίον ὡς ἱκανόν βοήθημα διά τούς ἱεροψάλτες καὶ σπουδαστές τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, συγχαίροντες ἅμα τόν πονήσαντα καθὼς καὶ τοὺς συνεπιμελητὲς καθηγητές αὐτοῦ.

Διά περισσότερες πληροφορίες περί τοῦ ὡς ἄνω μουσικοῦ πονήματος καὶ τῆς διαθέσεως αὐτοῦ, δύνασθε νά ἀπευθύνεσθε στόν π. Σωτήριο στά τηλέφωνα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, στοὺς κ.κ. Βασίλειο Παπαγεωργίου 6979492935 καὶ Βενέδικτο Γαρουφαλή 6974023619 ἤ στήν ἠλεκτρονικήν διεύθυνσιν info@inmm.gr.


(Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού http://imkifissias.gr/index.php?option= ... Itemid=865)

[Α.Γ.]

Λόγος κατά την Τελετή του Θεμελίου Λίθου από τον ηγούμενο της Μονής του Οσίου Ιωάννου Δαμασκηνού, Ωρωπού, Αρχιμ. Ιωάννη Κωστώφ:

"Σεβασμιώτατε,
Σεβαστοί πατέρες,
Ἐξοχώτατοι ἄρχοντες,
Ἀξιότιμοι μηχανικοί καί ἐργαζόμενοι,
Ἀγαπητοί ἀδελφοί,
Ἐπιτρέψατέ μου ἕνα μικρό λογοπαίγνιο.

Θά ἐπιδιώξουμε, μέ τή βοήθειά σας, ἡ μονή μας νά μήν γίνει φλεγ-μονή τῆς Μητροπόλεως, ἀλλά ἀντιθέτως νά εὐγνω-μονεῖ τόν Κύριο γιά τήν ἐδῶ παρα-μονή καί νά μήν δείχνει ἐμ-μονή σέ πεπλανημένες διδαχές.

Εὐχηθεῖτε νά ὁπλισθοῦμε μέ ὑπο-μονή καί ἐπι-μονή γιά τήν ἐδῶ δια-μονή μας. Νά ζοῦμε μέ προσ-μονή γιά τήν ἄνω Μονή. Νά μήν αἰσθανθοῦμε ποτέ πνιγ-μονή ὡς μονή-ρεις, ἀλλά ἀντιθέτως χαρ-μονή. Ἡ ἀδελφότητά μας νά μήν λησ-μονεῖ τίς εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί τήν προσφορά τῶν παιδιῶν τῆς Ἁγίας Σολο-μονῆς στό μαρτύριο. Εἴθε νά εὑρεθοῦν γονεῖς νά τήν μιμηθοῦν στήν προσφορά τῶν παιδιῶν τους στό μαρτύριο τῆς συνειδήσεως, δηλαδή τόν μοναχισμό.

Θερμές εὐχαριστίες στόν Σεβασμιώτατό μας γιά τήν πατρική του φροντίδα, στούς ἀξιοτίμους ἄρχοντας γιά τήν πολλαπλή βοήθειά τους, στούς μηχανικούς καί τά συνεργεῖα μας γιά τήν ταχύτητά τους καί σέ ὅλους ἐσᾶς πού μᾶς συμπαραστέκεσθε.

Εὔχεσθε!"

Πηγή:

Άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός

[Αναστάσιος]

Ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάδα: Πορεία πρὸς τὴν Ἀνάσταση



ἑβδομάδα πρὶν τὸ Πάσχα ὀνομάστηκε Μεγάλη ἀπὸ τοὺς πρώτους κιόλας χριστιανικοὺς αἰῶνες κι αὐτὸ γιατί, ὅπως μας ἐξηγεῖ ὁ Ἅγ. Ἰω. ὁ Χρυσόστομος, μεγάλα καὶ κοσμοσωτήρια γεγονότα συνέβησαν στὴ διάρκειά της. Κέντρο αὐτῶν τῶν γεγονότων εἶναι βεβαίως τὰ Ἅγια καὶ ἄχραντα Πάθη, ἡ θεόσωμη Ταφῆ καὶ ἡ ἔνδοξη Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου.

Γιὰ τὴ διευκόλυνση τῶν πιστῶν οἱ ἀκολουθίες τῆς Μ. Ἑβδομάδος τελοῦνται ἀντίστροφα τοῦ κανονικοῦ, δηλ. οἱ Ὄρθροι τελοῦνται τὸ ἀπόγευμα καὶ οἱ Ἑσπερινοὶ τὸ πρωί. Παλαιότερα οἱ ὄρθροι τελοῦνταν λίγο μετὰ τὰ μεσάνυχτα, ὅμως ἡ ὥρα αὐτὴ δὲν ἦταν κατάλληλη γιὰ τὴν προσέλευση τῶν πιστῶν. Ἔτσι λοιπὸν σήμερα οἱ ἱερὲς Ἀκολουθίες τελοῦνται ὡς ἑξῆς:

Κυριακὴ Βαΐων ἀπόγευμα: Ὄρθρος Μ. Δευτέρας

Μ. Δευτέρα πρωί: Ἑσπερινὸς Μ. Δευτέρας

Μ. Δευτέρα απόγευμα: Ὄρθρος Μ. Τρίτης

Μ. Τρίτη πρωί: Ἑσπερινὸς Μ. Τρίτης

Μ. Τρίτη απόγευμα: Ὄρθρος Μ. Τετάρτης

Μ. Τετάρτη πρωί: Ἑσπερινὸς Μ. Τετάρτης

Μ. Τετάρτη απόγευμα: Ὄρθρος Μ. Πέμπτης

Μ. Πέμπτη πρωί: Ἑσπερινὸς Μ. Πέμπτης

Μ. Πέμπτη απόγευμα: Ὄρθρος Μ. Παρασκευῆς

Μ. Παρασκευὴ πρωί: Ἑσπερινὸς Μ. Παρασκευῆς

Μ. Παρασκευὴ απόγευμα: Ὄρθρος Μ. Σαββάτου

Μ. Σάββατο πρωί: Ἑσπερινὸς Μ. Σαββάτου

Μ. Σάββατο βράδυ: Ὄρθρος Κυριακῆς τοῦ Πάσχα

Κυριακή του Πάσχα πρωὶ ἢ ἀπόγευμα: Ἑσπερινός της Ἀγάπης

Ἡ ὑμνολογία καὶ τὰ ἁγιογραφικὰ ἀναγνώσματα τῆς Μ. Ἑβδομάδας εἶναι ἰδιαιτέρως κατανυκτικὰ καὶ μᾶς βοηθοῦν νὰ κατανοήσουμε καὶ νὰ ζήσουμε κυριολεκτικὰ τὰ Πάθη καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Λέει χαρακτηριστικὰ ἕνας ὕμνος: «Συμπορευθῶμεν αὐτῶ καὶ συσταυρωθῶμεν… ἶνα καὶ συζήσωμεν αὐτῶ…»

Κυριακὴ τῶν Βαΐων: Τὴν τελευταία Κυριακὴ τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἑορτάζουμε τὴ θριαμβευτικὴ εἴσοδο τοῦ Κυρίου στὰ Ἱεροσόλυμα κατὰ τὴν ὁποία ὁ λαὸς ἔκπληκτος ἀπὸ τὸ θαῦμα τῆς ἀνάστασης τοῦ Λαζάρου ποὺ εἶχα προηγηθεῖ ὑποδέχτηκε τὸν Χριστὸ κρατώντας κλαδιὰ φοινίκων καὶ βάγια. Σὲ ἀνάμνηση ἐκείνης τῆς ὑποδοχῆς κρατᾶμε κι ἐμεῖς αὐτὴ τὴ μέρα κλαδιὰ δάφνης ὑποδεχόμενοι τὸν Κύριο ὄχι σὰν ἕνα θριαμβευτή, κοσμικὸ βασιλιά, ὅπως τὸν φαντάζονταν οἱ Ἰουδαῖοι, ἀλλὰ σὰν αἰώνιο, πνευματικὸ βασιλιά. Ἡ εἴσοδος, ὅμως, τοῦ Κυρίου στὰ Ἱεροσόλυμα ἦταν καὶ ἡ ἀρχὴ τῆς πορείας Του πρὸς τὸ Πάθος. Ἤδη οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι εἶχαν ἀποφασίσει τὴ θανάτωσή Του καὶ ὁ Ἰούδας τὴν προδοσία. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Κυριακὴ τῶν Βαΐων εἶναι ταυτόχρονα καὶ ἡ ἔναρξη τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας.

«Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσω τῆς νυκτός` καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὐρήσει γρηγορούντα` ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὐρήσει ραθυμούντα. Βλέπε οὔν, ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθης, ἶνα μὴ τῷ θανάτῳ παραδοθῆς καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθής` ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα∙ Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶ ὁ Θεός` διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἠμᾶς.»

Μεγάλη Δευτέρα: Εἶναι ἀφιερωμένη στὴ μνήμη τοῦ Ἁγ. Ἰωσὴφ τοῦ παγκάλου, γιοῦ τοῦ πατριάρχη Ἰακώβ. Τὰ ἀδέλφια τοῦ Ἰωσὴφ τὸν φθονοῦσαν, γι’ αὐτὸ τὸν ἔριξαν μέσα σ’ ἕνα λάκκο καὶ κατόπιν τὸν πούλησαν σὲ Αἰγυπτίους ἐμπόρους. Ὑπέφερε πολλά, ὅμως στὸ τέλος δοξάστηκε κι ἔγινε ἄρχοντας τῆς Αἰγύπτου. Ὁ Ἰωσὴφ θεωρεῖται τύπος τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὰ παθήματα, τὴν ἀρετή του, τὴν πραότητα καὶ τὴν ἀνεξικακία του. Καὶ ὁ Κύριος φθονήθηκε ἀπὸ τοὺς ἀρχιερεῖς, τοὺς Γραμματεῖς καὶ τοὺς Φαρισαίους καὶ ἀφοῦ ὑπέφερε πολλὰ γιὰ τὴ σωτηρία μας δοξάστηκε μὲ τὴν Ἀνάστασή Του.

Ἐπίσης τὴ Μ. Δευτέρα τελεῖται ἀνάμνηση τῆς ξηρανθείσας συκῆς. Σύμφωνα μὲ τὴν εὐαγγελικὴ διήγηση τὸ θαῦμα αὐτὸ ἔγινε τὴν ἑπομένη τῆς εἰσόδου τοῦ Κυρίου στὰ Ἱεροσόλυμα. Ὁ Χριστὸς βλέποντας στὸ δρόμο μία συκιά, πῆγε κοντά της, μὰ δὲ βρῆκε παρὰ μόνο φύλλα` καὶ τῆς λέει: «Ποτὲ πιὰ μὴν ξαναβγάλεις καρπό!» Κι ἀμέσως ξεράθηκε ἡ συκιά. Ἐκείνη ἡ ἄκαρπη συκιὰ συμβόλιζε τὴ συναγωγὴ τῶν Ἰουδαίων ποὺ δὲν εἶχε νὰ παρουσιάσει πνευματικοὺς καρποὺς καὶ γι’ αὐτὸ καταδικάστηκε ἀπὸ τὸν Κύριο. Συμβόλιζε ἀκόμα καὶ κάθε ἄνθρωπο ποὺ δὲν ἔχει πνευματικὴ καρποφορία. Τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ὄρθρου τῆς Μ. Δευτέρας ἀφηγεῖται ὄχι μόνο τὸ ἐπεισόδιο τῆς συκῆς ἀλλὰ καὶ τὶς παραβολὲς τῶν δυὸ γιῶν (Ματθ. 21, 28-32) καὶ τῶν κακῶν γεωργῶν (Ματθ. 21, 33-46) μέσο τῶν ὁποίων ὁ Κύριος προεῖπε τὴν ἀπόρριψη Τοῦ ἰσραηλιτικὸ λαό. Οἱ παραβολὲς αὐτὲς ἐλέχθησαν τὴν ἡμέρα μετὰ τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων καὶ γι’ αὐτὸ ἡ Ἐκκλησία ὅρισε νὰ διαβάζονται τὴν Μ. Δευτέρα.

Μεγάλη Τρίτη: Εἶναι ἀφιερωμένη στὴν παραβολὴ τῶν δέκα παρθένων (Ματθ. 25, 1 – 13). Ὅμως οἱ ὕμνοι τῆς ἡμέρας ἀναφέρονται καὶ στὴν παραβολὴ τῶν ταλάντων (Ματθ. 25, 14 – 30) καθὼς καὶ στὴ μέλλουσα κρίση (Ματθ. 25, 31 – 46). Οἱ τρεῖς αὐτὲς παραβολὲς ἀποτελοῦν μέρος μιᾶς μεγάλης διδασκαλίας ποὺ ἔκανε ὁ Χριστὸς κατ’ ἰδὶαν στοὺς μαθητὲς Τοῦ στὸ Ὅρος τῶν Ἐλαιῶν λίγες μέρες πρὶν ἀπὸ τὸ Πάθος Του. Σ’ αὐτὴ τὴν ὁμιλία περιλαμβάνονται σπουδαῖες καὶ βαρυσήμαντες προβλέψεις γιὰ τὴν καταστροφὴ τῆς Ἱερουσαλὴμ καὶ τὴ συντέλεια τοῦ κόσμου. Ὁ Κύριος τόνισε ἀκόμα πὼς πρέπει νὰ ἤμαστε πάντα ἕτοιμοι νὰ Τὸν ὑποδεχτοῦμε γιατί θὰ ἔρθει σὲ ἄγνωστο χρόνο. Ἀπὸ τὴν παραβολὴ τῶν δέκα παρθένων εἶναι ἐμπνευσμένο τὸ τροπάριο «Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσω τῆς νυκτός…» καὶ ὁ ἀκόλουθος ὕμνος:

«Τὸν νυμφῶνα σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον καὶ ἔνδυμα οὐκ ἔχω, ἵνα εἰσέλθω ἐν αὐτῷ∙ λάμπρυνόν μου τὴν στολὴν τῆς ψυχῆς, φωτοδότα, καὶ σῶσον με».

Μεγάλη Τετάρτη: Τὸ συναξάρι τῆς Μ. Τετάρτης ἀναφέρει ὡς θέμα τὴν ἄλειψη τοῦ Κυρίου μὲ μύρο ἀπὸ μία γυναῖκα πόρνη, γεγονὸς ποὺ συνέβη λίγο πρὶν ἀπὸ τὸ πάθος Του. Ἡ ὑμνογραφικὴ παράδοση συγκρίνει τὴν μετάνοια τῆς πόρνης μὲ τὸ φοβερὸ ὀλίσθημα τοῦ Ἰούδα καὶ παραλληλίζει τὶς δυὸ ψυχικὲς καταστάσεις. Ἡ πόρνη ἐλευθερώνεται ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ μετανοεῖ, ἐνῷ ὁ Ἰούδας αἰχμαλωτίζεται ἀπὸ τὴ φιλαργυρία καὶ ἀποχωρίζεται ἀπ’ τὸ Θεό. Ἰδιαίτερα συγκινητικὸ εἶναι τὸ γνωστὸ «τροπάριο τῆς Κασσιανῆς» (γραμμένο ἀπὸ τὴ μοναχὴ Κασσιανή) ποὺ ἐκφράζει τὴ θερμὴ μετάνοια καὶ ἐξομολόγηση τῆς ἁμαρτωλῆς γυναίκας:

Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή, τὴν σὴν αἰσθομένη Θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν, ὀδυρομένη μύρα σοὶ πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει. Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νὺξ μοὶ ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας, ζοφώδης τὲ καὶ ἀσέληνος, ἔρως τῆς ἁμαρτίας. Δέξαι μου τᾶς πηγᾶς τῶν δακρύων, ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ` κάμφθητι μοὶ πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας, ὁ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς τὴ ἀφάτω σου κενώσει. Καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας, ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν τοὶς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχης ὦν ἐν τῷ παραδείσῳ Εὕα τὸ δειλινὸν κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη. Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους τὶς ἐξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μὴ μὲ τὴν σὴν δούλην παρίδης, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.

Τὴ Μ. Τετάρτη ἡ ὑμνολογία φέρνει στὴ μνήμη μας καὶ τὴ σύγκλιση τοῦ Συνεδρίου, δήλ. τοῦ ἀνώτατου δικαστηρίου τῶν Ἰουδαίων, τὸ ὁποῖο καὶ ἀποφάσισε τὴ σύλληψη καὶ τὴν καταδίκη τοῦ Κυρίου. Οἱ ὕμνοι τῆς Μ. Τετάρτης ἀναφέρονται ἐπίσης στὴν ἀπόφαση τοῦ Ἰούδα νὰ παραδώσει τὸν Κύριο καὶ στὴ συμφωνία του μὲ τοὺς ἀρχιερεῖς.

Μεγάλη Πέμπτη: Τὰ γεγονότα τῆς Μ. Πέμπτης εἶναι κατὰ σειρὰ τὰ ἑξῆς: 1. Ὁ Ἱερὸς Νιπτῆρας, δηλ. τὸ πλύσιμο τῶν ποδιῶν τῶν Ἀποστόλων ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Κύριο. 2. Ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος, δηλ. ἡ παράδοση τοῦ μυστηρίου τῆς Θ. Εὐχαριστίας ἀπὸ τὸ Χριστό. 3. Ἡ «ὑπερφυὴς προσευχή», δήλ. ἡ ἀγωνιώδης προσευχὴ τοῦ Κυρίου στὴ Γεσθημανὴ πρὶν τὴ σύλληψή Του. 4. Ἡ προδοσία τοῦ Ἰούδα, δηλ. ἡ παράδοση τοῦ Κυρίου στοὺς Ἰουδαίους μὲ φίλημα.

Μεγάλη Παρασκευή: ἐπιτελοῦμε ἀνάμνηση τῆς Σταύρωσης τοῦ Κυρίου. Ἡ ἀκολουθία τῶν Ἁγίων καὶ Ἀχράντων Παθῶν τοῦ Κυρίου, ὅπως ὀνομάζεται, μᾶς φέρνει στὴ μνήμη ὅσα ὑπέμεινε γιὰ χάρη μας ὁ Κύριος: «τοὺς ἐμπτυσμούς, τὰ ραπίσματα, τὰ κολαφίσματα, τάς ὕβρεις, τοὺς γέλωτας, τὴν πορφυρὰν χλαῖναν, τὸν κάλαμον, τὸν σπόγγον, τὸ ὄξος, τοὺς ἥλους, τὴν λόγχην` καὶ πρὸ πάντων τὸν σταυρὸν καὶ τὸν θάνατον».

Γίνεται ἐπίσης μνεία τοῦ εὐγνώμονος λῃστοῦ ποὺ ἔλαβε συγχώρηση ἀπὸ τὸν Κύριο καὶ μὲ τὴ μετάνοιά του «πρῶτος παραδείσου πύλας ἀνοίξας εἰσῆλθεν».

Τὸ ἰδιαίτερο χαρακτηριστικό τῆς ἀκολουθίας εἶναι ἡ ἀνάγνωση δώδεκα Εὐαγγελίων. Ἀπὸ αὐτά, τὸ πρῶτο (τὸ Εὐαγγέλιο τῆς Διαθήκης) περιλαμβάνει τὶς ὑποθῆκες τοῦ Χριστοῦ πρὸς τοὺς μαθητὲς καὶ τὴν Ἀρχιερατικὴ προσευχή Του. Τὰ ὑπόλοιπα Εὐαγγέλια ἐξιστοροῦν τὴ σύλληψη, τὴ δίκη, τὰ πάθη, τὸ σταυρικὸ θάνατο, τὴν ταφὴ τοῦ Κυρίου καθὼς καὶ τὴν ἀσφάλιση τοῦ τάφου μὲ τὴ βοήθεια τῆς κουστωδίας. Μετὰ τὴν ἀνάγνωση τοῦ πέμπτου Εὐαγγελίου γίνεται ἡ λιτάνευση τοῦ Ἐσταυρωμένου, ἡ τοποθέτησή Του στὸ μέσο τοῦ Ναοῦ καθὼς ὁ χορὸς ψάλλει ἀργὰ καὶ κατανυκτικὰ τὸ ἑξῆς τροπάριο: «Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας. Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται ὁ τῶν ἀγγέλων Βασιλεύς. Ψεύδη πορφύραν περιβάλλεται ὁ περιβάλλων τὸν οὐρανὸν ἐν νεφέλαις. Ράπισμα κατεδέξατο ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τὸν Ἀδάμ. Ἤλοις προσηλώθη ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Λόγχη ἐκεντήθη ὁ Υἱὸς τῆς Παρθένου. Προσκυνοῦμεν σου τὰ πάθη, Χριστέ. Δεῖξον ἠμὶν καὶ τὴν ἔνδοξόν σου ἀνάστασιν».

Μέγα Σάββατο : Τὴν ἡμέρα αὐτὴ ἑορτάζουμε «τὴν θεόσωμον ταφὴν καὶ τὴν εἰς ᾅδου κάθοδον» τοῦ Κυρίου. Ὁ Χριστὸς ἀναπαύεται μέσα στὸν τάφο, ὅπως «ἀναπαύθηκε» ὅταν πρωτοδημιούργησε τὸν κόσμο τὴν ἕβδομη μέρα. Ὅμως ἀναπαύεται ὡς θεάνθρωπος. Τὸ πανάχραντο σῶμα Του θάπτεται στὸν τάφο, ἀλλὰ πνευματικὰ ὁ ἴδιος μεταβαίνει στὸν Ἅδη καὶ συνεχίζει τὸ σωτηριῶδες ἔργο Του. Καλεῖ κοντὰ Του ὅλους τους δικαίους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἀπὸ τὸν Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὕα μέχρι τοὺς ἔσχατους ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ, ὥστε νὰ μὴν λείψει κανεὶς ἀπὸ τὸ παγκόσμιο προσκλητήριο τῆς σωτηρίας, ποὺ εἶναι τελικὰ μιὰ ἀναδημιουργία τοῦ κόσμου καὶ ὁλοκλήρωσης τῆς ἀνθρωπότητας. Ἡ κάθοδος αὐτὴ ἦταν τὸ τελειωτικὸ χτύπημα κατὰ τοῦ θανάτου. Γι’ αὐτὸ ψέλνουμε χαρακτηριστικά: «Ὄτε κατῆλθες πρὸς τὸν θάνατον, ἡ ζωὴ ἡ ἀθάνατος, τότε τὸν ἄδην ἐνέκρωσας τὴ ἀστραπὴ τῆς θεότητος».

Στὸν ὄρθρο τοῦ Μ. Σαββάτου ψάλλονται τὰ Ἐγκώμια, δήλ. σύντομα τροπάρια ποὺ ἐξιστοροῦν τὰ πάθη τοῦ Κυρίου, ἐξυμνοῦν τὴν ταφή του καὶ διασαλπίζουν τὴ νίκη Τοῦ κατὰ τοῦ θανάτου. Πρὸς τὸ τέλος τοῦ Ὄρθρου γίνεται καὶ περιφορὰ τοῦ Ἐπιταφίου γύρω ἀπὸ τοὺς δρόμους τῆς ἐνορίας.

Ὁ Ἑσπερινός τοῦ Μ. Σαββάτου ποὺ τελεῖται τὸ πρωὶ μαζὶ μὲ τὴ θ. Λειτουργία τοῦ Μ. Βασιλείου εἶναι ἐξ’ ὁλοκλήρου ἀναστάσιμος. Εἶναι ὁ Ἑσπερινός του Πάσχα. Ψάλλονται ὕμνοι ἀναστάσιμοι, διαβάζεται ἡ προφητεία τοῦ Ἰωνᾶ τοῦ ὁποίου τὸ πάθημα προτύπωνε τὴν ταφὴ καὶ τὴν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου. Μετὰ ἀπὸ λίγο ἀντηχεῖ σὰν νικητήρια ἰαχὴ ὁ ψαλμικὸς ἦχος: «Ἀνάστα ὁ Θεός, κρῖνον τὴν γῆν, ὅτι σὺ κατακληρονομήσεις ἐν πάσι τοῖς ἔθνεσι».

Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ

Τὸ Πάσχα ἦταν ἀρχαιότατη ἰουδαϊκὴ γιορτὴ ποὺ τελοῦνταν τὴ νύχτα τῆς 14ης πρὸς τὴ 15η τοῦ μηνὸς Νισᾶν. Οἱ Ἰουδαῖοι γιόρταζαν τὴν ἀπελευθέρωσή τους ἀπὸ τὴν δουλεία τῶν Αἰγυπτίων κατόπιν τῆς σφαγῆς τῶν πρωτότοκων τῶν Αἰγυπτίων, ἀπ’ τὴν ὁποία διέφυγαν τὰ δικά τους πρωτότοκα χάρη στὸ αἷμα τοῦ ἀμνοῦ μὲ τὸ ὁποῖο ἄλειψαν τὶς πόρτες τῶν σπιτιῶν τους. Ἡ λέξη πάσχα ὑπενθυμίζει τὴ θαυμαστὴ διάβαση τῆς Ἐρυθρᾶς θάλασσας ἀπὸ τοὺς Ἰσραηλῖτες καὶ γενικότερα τὴ διάβασή τους ἀπὸ τὴ δουλεία στὴν ἐλευθερία. Ὅμως τὰ γεγονότα ἐκεῖνα ἦταν συμβολικὰ καὶ προφητικά. Τὸ ἰουδαϊκὸ Πάσχα ἦταν τύπος τοῦ χριστιανικοῦ. Ὁ πασχάλιος ἀμνὸς τῶν Ἰουδαίων ἦταν σύμβολο καὶ τύπος τοῦ ἀληθινοῦ πασχάλιου ἀμνοῦ, τοῦ Χριστοῦ, ποὺ θυσιάστηκε γιὰ μᾶς καὶ μὲ τὸ αἷμα τοῦ ἐξαγόρασε τὴν ἐλευθερία μας ἀπὸ τὴν δουλεία τῆς ἁμαρτίας. Κατὰ δὲ θεία οἰκονομία ἡ θυσία τοῦ Κυρίου συνέπεσε μὲ τὸ ἰουδαϊκὸ πάσχα, ποὺ ἐκεῖνο τὸ ἔτος ἔτυχε νὰ εἶναι Σάββατο. Ὁ Κύριος σταυρώθηκε καὶ πέθανε τὴν Παρασκευή, τὸ βράδυ ὅπου οἱ Ἰουδαῖοι ἔτρωγαν τὸν πασχάλιο ἀμνὸ καὶ ἀναστήθηκε μετὰ τὸ Σάββατο, δηλ. τὴν πρώτη μέρα τῆς ἑβδομάδας ἡ ὁποία γι’ αὐτὸ τὸ λόγο ὀνομάστηκε Κυριακή. Ἡ πασχαλινὴ ἀκολουθία εἶναι ἰδιαιτέρως λαμπρή. Ξεκινᾶ στὶς 12, μεσάνυχτα τοῦ Μ. Σαββάτου μὲ τὸν Ὄρθρο καὶ συνεχίζει μὲ τὴν θ. Λειτουργία. Τὸ ἀπόγευμα τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα τελεῖται ὁ Ἑσπερινός της Ἀγάπης. Κατὰ τὴ διάρκειά του διαβάζεται ἡ εὐαγγελικὴ περικοπῆ ποὺ ἐξιστορεῖ τὴν ἐμφάνιση τοῦ Κυρίου στοὺς δώδεκα μαθητὲς τὴν ἡμέρα τῆς Ἀνάστασής Του. Τὸ Εὐαγγέλιο αὐτὸ διαβάζεται σὲ ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερες γλῶσσες γιὰ νὰ κηρυχθεῖ σ’ ὅλα τὰ ἔθνη ὅτι «Χριστὸς ἐγερθεῖς ἐκ νεκρῶν ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο. Αὐτῶ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν».


(Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού http://www.imkifissias.gr/)

[Αναστάσιος]

Ο ανδριάς του αοιδίμου Γρηγορίου του Ε΄ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως

Το αρχείο ΕΔΩ


(Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού http://imkifissias.gr/index.php?option= ... Itemid=865)

[Αναστάσιος]

Θεολογική ἐρμηνεία τῆς εἰκόνας τῆς Σταυρώσεως τοῦ Κυρίου



Σταύρωση ὡς θανατικὴ καταδίκη, ἦταν πανάρχαιο γεγονός, γνωστὸ σὲ ὅλους τούς λαούς. Ἦταν ἡ πλέον ἀτιμωτικὴ ποινή. Στὸ Ρωμαϊκὸ κράτος ἦταν νομικὰ καταχωρημένη, γιὰ τοὺς μὴ Ρωμαίους πολῖτες καὶ κυρίως γιὰ τοὺς σκλάβους.

Ἡ Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ εἶναι γεγονὸς κεντρικῆς σημασίας γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ στὸ Σταυρό εἶναι μιὰ νίκη, ἕνας «ζωοποιὸς θάνατος» (λειτουργία Μ. Βασιλείου). Εἶναι ἡ ὁλοκλήρωση τοῦ λυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Κυρίου ἐπὶ τῆς γῆς. Γιὰ τὸν λόγο αὐτόν, ὁ Ἐσταυρωμένος βρίσκεται σὲ κάθε ὀρθόδοξο Ναό, πίσω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα καὶ πάνω ἀπὸ τὴν ὡραία πύλη, στὴν κορυφὴ τοῦ τέμπλου. Ἡ εἰκόνα τῆς Σταύρωσης, ἔχει τὴ θέση της στὸ δωδεκάορτο, στὴν πάνω σειρὰ τοῦ τέμπλου. Ὡς τοιχογραφία ἱστορεῖται, συνήθως, στὸ βόρειο μέρος τοῦ θόλου.

Ἀπὸ τὸν 6ο Αἰῶνα, συναντᾶμε τὴ Σταύρωση ὅπως τὴν ξέρουμε σήμερα. Ἀργότερα, σταδιακὰ περνοῦν οἱ ἁγιογράφοι ἀπὸ τὴν ἐξιστόρηση στὴ θεολογία καὶ τοὺς συμβολισμούς.

Τόπος τῆς Σταύρωσης ὁ Γολγοθάς, ἔξω ἀπὸ τὴν Ἱερουσαλήμ.

Ὁ Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ κυριαρχεῖ στὴν εἰκόνα. Ἀποτελεῖται ἀπὸ μία κάθετη δοκὸ καὶ ἀπὸ τρεῖς ὁριζόντιες κεραῖες, τὴ μεγάλη, ὅπου καρφώθηκαν τὰ χέρια, μιὰ μικρή, ὡς ὑποπόδιο καὶ μία μικρὴ ὡς πινακίδα ποὺ γράφει τὴν αἰτία τῆς καταδίκης, πάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι. Ἡ κατακόρυφη δοκός ἔχει ἕνα μέρος τῆς μέσα στὴ γῆ καὶ τὸ ὑπόλοιπο, ὑψώνεται πρὸς τὰ πάνω. Συμβολίζει τὴν κάθοδο τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο, τὸ πέρασμα στὸν Ἅδη καὶ τὴν ἄνοδό Του στὸν Πατέρα μετὰ τὴν Ἀνάσταση, ὡς ἐπίσης καὶ τὴν κοινωνία μεταξὺ Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων.

Ἡ ὁριζόντια μεγάλη κεραία, συμβολίζει τὴν κοινωνία μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων καὶ τὴ διάδοση τοῦ εὐαγγελίου ἐπὶ τῆς γῆς. Ἡ ὁριζόντια μικρὴ (στήριγμα ποδιῶν) συμβολίζει τὸν ζυγὸ τῆς δικαιοσύνης, τὴν παλινδρόμηση μεταξὺ σωτηρίας καὶ ἀπωλείας. Σὲ πολλὲς παραστάσεις εἶναι ἐλαφρὰ κεκλιμένη, ὥστε τὸ ἀνυψωμένο μέρος της εἶναι πρὸς τὴ μεριὰ τοῦ σωσμένου λῃστῆ καὶ τὸ χαμηλωμένο πρὸς τὸν λῃστὴ ποὺ λοιδοροῦσε τὸ Χριστό.

Ἡ ὀρθόδοξη εἰκονογραφία δέν ἱστορεῖ αὐτόνομα τὰ γεγονότα, ἀλλὰ ὅλα ἔχουν μία σύνδεση καὶ μία ἀλληλουχία. Εἶναι μέρος τοῦ ἔργου τῆς Σωτηρίας. Στὴν εἰκόνα τῆς Γέννησης τοῦ Χριστοῦ, βλέπουμε ὅτι ὁ Χριστὸς γεννήθηκε μέσα στὸ σκοτεινὸ σπήλαιο, στὸ ἄντρο τοῦ Ἅδη, καὶ μάλιστα ἡ φάτνη ποὺ τοποθετήθηκε εἶναι ἕνα κτιστὸ μνῆμα, ποὺ φανερώνει ὅτι ἐνανθρώπισε μὲ σκοπὸ νὰ πεθάνει, ὥστε νὰ καταργήσει τὸν Ἅδη.

Τὸ κρανίο τοῦ Ἀδάμ στήν εἰκονογραφία πρωτοεμφανίζεται τὸν 9ο αἰῶνα. Ἔτσι ἡ εἰκόνα ἀποκτᾶ ἕναν ἀκόμη, δογματικὸ συμβολισμό. Τὸ κρανίο μᾶς θυμίζει τὴν ματαιότητα καὶ τὸν ἐφήμερο χαρακτῆρα τῆς ζωῆς πάνω στὴ γῆ. Ὁ Σταυρὸς ἀπὸ πάνω, μᾶς παρηγορεῖ δείχνοντας τὴν ἀληθινὴ ζωή. Τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ στάζει πάνω στὸ κρανίο καὶ συμβολίζει τὸ ξέπλυμα τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ Ἀδὰμ ἀλλὰ καὶ ὅλων τῶν ἀνθρώπων: «ἐξηγόρασας ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ νόμου τῷ τιμίῳ σου αἵματι». Ξεπλένεται τὸ προπατορικὸ ἁμάρτημα μὲ τὸ βάπτισμα τῆς Ἐκκλησίας μας. Μᾶς θυμίζει καὶ τὸ βάπτισμα τοῦ αἵματος τῶν μαρτύρων. Τώρα ὅλοι μποροῦν νὰ ζωοποιηθοῦν, ἀκόμα καὶ οἱ νεκροί. Μάρτυρες σὲ αὐτό, οἱ ἀναστημένοι νεκροὶ ἅγιοι τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ Χριστὸς παρέδινε τὸ πνεῦμα Του πάνω στό Σταυρὸ.

Στὰ δεξιά τοῦ Χριστοῦ εἰκονίζονται ἡ Παναγία καὶ τρεῖς γυναῖκες ποὺ τὴν συνοδεύουν. Ὅλοι οἱ εὐαγγελιστὲς ἀναφέρονται σὲ αὐτές. Εἶναι ἡ Μαρία τοῦ Κλωπᾶ (Ἰωάννης) εἶναι ἡ ἴδια μὲ τὴν Μαρία, μητέρα Ἰακώβου καὶ Ἰωσὴφ (Ματθαῖος – Μᾶρκος). Ἡ Σαλώμη (Μᾶρκος) ταυτίζεται μὲ τὴν Μαρία «μητέρα τῶν παιδιῶν τοῦ Ζεβεδαίου» (Ματθαῖος). Καὶ ἡ τρίτη ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή, ποὺ εἶναι ἡ μόνη ἀπὸ τὶς τρεῖς ποὺ διαφοροποιεῖται καὶ ἀναγνωρίζεται, ἀπὸ τὸ ἔντονο κόκκινο χρῶμα στὸ ἔνδυμα καὶ τὴν πλούσια κόμη. Ὅλες ἔχουν καλυμμένο τὸ κεφάλι τους μὲ μαφόριο καὶ ἡ μία, συγκρατεῖ τὴν Παναγία. Τὴν παρηγοροῦν καὶ μὲ ἐλεγχόμενη θλίψη, συμμετέχουν στὸ Θεῖο Πάθος.

Ἡ Παναγία, βρίσκεται ἀνθρωπίνως, σὲ ἔσχατη θλίψη, δὲν ἀναλύεται ὅμως σὲ δάκρυα. Συμμετέχει στὸ Πάθος, μὲ ἀξιοπρεπῆ στάση. Ἡ σταύρωση καὶ ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ παραμένουν καὶ γιὰ τὴ Θεοτόκο πραγματικὸ μυστήριο. Ὅμως αὐτή, παρόλο ποὺ θρηνεῖ, δὲν ἀμφιβάλλει καὶ ἀναφωνεῖ «εἰ καὶ σταυρὸν ὑπομένεις, σὺ ὑπάρχεις ὁ Υἱὸς καὶ Θεός μου»

Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριά, εἰκονίζονται ὁ νεαρὸς Ἰωάννης καὶ ὁ Ρωμαῖος ἑκατόνταρχος, Λογγίνος. Ἡ παρουσία τοῦ Ἰωάννη ἀναφέρεται ἀπὸ τὸν ἴδιο, στὸ εὐαγγέλιό του, ὅπου σῴζει καὶ τὴν τελευταία ἀνθρώπινη ἐπιθυμία Του, νὰ πάρει τὴν Παναγία ὡς μητέρα του, στὸ σπίτι του. Ὁ Ἰωάννης κοιτάζει πρὸς τὰ κάτω θλιμμένος καὶ συλλογισμένος, μὲ τὸ μυστήριο τοῦ Πάθους. Δίπλα στὸν Ἰωάννη, εἶναι ὁ Ρωμαῖος ἑκατόνταρχος (Ματθαῖος – Λουκᾶς). Ταυτίζεται μὲ τὸν στρατιώτη, ποὺ μὲ τὴν λόγχη ἐκέντησε τὴν πλευρὰ τοῦ Χριστοῦ, ἀπὸ ὅπου ἐξῆλθε αἷμα καὶ ὕδωρ. Ὁ Ἑκατόνταρχος ἐδῶ, ἀντιπροσωπεύει τὰ ἔθνη ποὺ δέχονται τὸν Χριστὸ ὡς Θεό. Πράγματι εἶναι ὁ πρῶτος μὴ Ἰουδαῖος, ποὺ ἀναγνωρίζοντας τὸ μυστήριό τοῦ Πάθους, ἀνεφώνησε: «Ἀληθῶς, Θεοῦ Υἱὸς ἣν οὖτος» (Ματθαῖος). Γιὰ αὐτό, εἰκονίζεται μὲ φωτοστέφανο καὶ μὲ ὑψωμένο τὸ δεξί του χέρι, διακηρύττοντας τὴν ἀλήθεια αὐτή. Φορᾶ πλουμιστὴ στολὴ καὶ κρατᾶ στρόγγυλη ἀσπίδα.

Πίσω ἀπὸ τὸ Σταυρὸ φαίνονται τά τείχη τῆς Ἱερουσαλήμ, λίγο χαμηλά, γιὰ νὰ μὴν «ἐνοχλοῦν» ὀπτικά, τὸ κυρίως θέμα, τὴ Σταύρωση. Στὶς ἀρχαιότερες παραστάσεις, τὰ τείχη ἀπουσιάζουν ἐντελῶς. Ἀργότερα οἱ εἰκονογράφοι, πρόσθεσαν τὰ τείχη, καθαρὰ γιὰ θεολογικοὺς λόγους. Ὁ Χριστὸς ἔπαθε ἔξω ἀπὸ τὴν ἀγαπημένη πόλη τῶν Ἰουδαίων. Μᾶς προσκαλεῖ, λοιπόν, νὰ τὸν ἀκολουθήσουμε: «οὐ γὰρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (πρὸς Ἑβραίους).

Ὁ ὀρθόδοξος ἁγιογράφος, δὲν ζωγραφίζει τὸ Χριστὸ στὴ ἀνθρώπινη φύση του ἀπομονωμένα, ἀλλὰ σὲ πλήρη Δόξα Θεοῦ. Ὡς ἄνθρωπος ἔπασχε καὶ θανατώθηκε, ἀλλὰ ἡ θεότητα ἔμεινε ἀθάνατη. Παρόλο ποὺ σωματικὰ ἀπέθανε, τὸ σῶμα του δὲν γνώρισε τὴ διαφθορά, δηλαδὴ τὴ σήψη. Γιὰ αὐτό, δὲν παρουσιάζεται ρεαλιστικά, ὡς νεκρὸ σῶμα ποὺ κρέμεται ἄθλια, ἀλλά, ὡς Κύριος τῆς ζωῆς, σὲ πλήρη δόξα. Παρότι εἶναι νεκρός, στηρίζεται ἥσυχα στὰ πόδια ὡς ζωντανός. Ὡς Βασιλιὰς στὸ θρόνο του. Ἀρχικὰ ὁ Χριστὸς ζωγραφιζόταν μὲ ἀνοιχτὰ τὰ μάτια παρόλο ποὺ ἦταν νεκρός, γιὰ νὰ ἐπισημανθεῖ θεολογικά, ὅτι ὁ θάνατος δὲν τὸ ἄγγιξε. Ἀργότερα (850 μ.Χ.). οἱ ἁγιογράφοι, ἄρχισαν νὰ τὸν εἰκονίζουν μὲ κλειστὰ τὰ μάτια.

Στὴ Δύση, ἐπικράτησε ὁ Χριστὸς νὰ φέρει τὸ ἀκάνθινο στεφάνι, τὸ ὁποῖο πρωτοεμφανίστηκε κατὰ τὴν ἀναγέννηση. Τότε ἐκεῖ ἐπικράτησε ἡ φυσικότητα στὴν παράσταση, γιατί σκοπὸς τῆς Δυτικῆς ζωγραφικῆς, εἶναι ἡ συγκίνηση τοῦ θεατή καὶ ὄχι ἡ μυστική του ἕνωση μὲ τὸ τελούμενο, καὶ ἄρα ἡ σωτηρία του. Γιὰ αὐτὸ στὴν Ἀνατολή, ὁ Χριστός, ἤρεμα, γέρνει ἐλαφρὰ τὸ κεφάλι Του στὰ δεξιά, σὰ νὰ κοιμᾶται. Ἔχει τὸ κορμὶ Του μιὰ μικρὴ κλίση πρὸς τὰ δεξιά, σημάδι τοῦ θανάτου, ὅμως στηρίζεται ὡς ζωντανὸς στὰ πόδια Του, τὰ ὁποία εἶναι καρφωμένο ξεχωριστὰ τὸ καθένα καὶ ὄχι τὸ ἕνα πάνω στὸ ἄλλο, ὅπως ζωγραφίζεται στὴ Δύση.

Ἀπὸ τὴ δεξιὰ πλευρά, ρέει αἷμα καὶ ὕδωρ. Ἀπὸ τὶς παλάμες καὶ τὰ πόδια ρέει τὸ ζωοποιὸ αἷμα Του, ποὺ διαποτίζει τὸ κρανίο τοῦ Ἀδάμ. Τὰ χέρια Του, ἐκτείνονται ἀπαλὰ στὸ σταυρὸ καὶ οἱ παλάμες Του, εἶναι ἀνοιχτές. Καὶ αὐτὸ γιατί μᾶς προσκαλεῖ μὲ ἀνοιχτὴ τὴν ἀγκάλη του, νὰ τὸν ἀκολουθήσουμε. Ἐπίσης προσκαλεῖ καὶ τὸν θάνατο νὰ ἔρθει γιατί ὁ Χριστός, θεληματικὰ ἔπαθε καὶ ἀπέθανε, καὶ ὄχι ἀναγκαστικά.

Ὁ ἐσταυρωμένος στὴν ὀρθόδοξη εἰκονογραφία, εἶναι ἡ ἐνσάρκωση τοῦ χαροποιοῦ πένθους, τῆς χαρμολύπης. Εἶναι Θεὸς καὶ ἄνθρωπος συγχρόνως. Βλέπουμε νεκρὸ τὸ Χριστὸ καὶ συνειδητοποιοῦμε τὴν ἀθανασία. Ἡ εἰκονογραφία συμβαδίζει μὲ τὴν ὑμνολογία. Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ. Ἡ Σταύρωση εἶναι ἀναστάσιμη. Ὅπως καὶ τὰ ἐγκώμια τῆς Μ. Παρασκευῆς, ἀντὶ νὰ μᾶς θλίβουν, μᾶς χαροποιοῦν καὶ ἀνυπομονοῦμε γιὰ τὴν Ἀνάσταση. Μὲ τὴ σειρά της, ἡ Ἀνάσταση εἶναι Σταυρώσιμη: «Ἐσταυρώθης δὶ ἐμέ, ἶνα ἐμοὶ πηγάσεις τὴν ἄφεσιν, ἐκεντήθης τὴν πλευράν, ἶνα κρουνοὺς ζωῆς ἀναβλύσεις μοι…» μᾶς θυμίζει ὁ κατανυκτικὸς ὕμνος. Πάνω στὸ Σταυρὸ συνυπάρχει ἡ Ζωὴ καὶ ἡ Ἀνάσταση. Γιὰ αὐτό, ἡ πινακίδα πάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι τοῦ Χριστοῦ γράφει «Ὁ Βασιλεὺς τῆς Δόξης» καὶ ὄχι τὸ ἱστορικὸ ἀλλὰ καὶ εἰρωνικὸ Ι.Ν.Β.Ι. Τὸ ἀναστάσιμο τροπάριο λέει «θανάτω, θάνατον πατήσας». Ἄρα, Ἡ Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶναι ἀποτυχία τοῦ ἔργου Του, ἀλλὰ πλήρης ἐπιτυχία. Εἶναι ἡ νίκη τοῦ θανάτου. Εἶναι ἡ Δόξα τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ.

Καλή Ἀνάσταση


(Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού http://imkifissias.gr/index.php?option= ... Itemid=865)

[Αναστάσιος]

«Φθάσαντες πιστοί τό σωτήριον πάθος Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ»



τοῦ Λάμπρου Σκόντζου

Γιὰ μία ἀκόμα φορᾶ, μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, ὁδεύουμε στὴν Ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάδα, στὴν ἱερότερη ἐορτολογικὴ περίοδο τοῦ ἔτους. Γιὰ μία ἀκόμη φορᾶ θὰ ἀκολουθήσουμε τὰ ἴχνη τοῦ Νυμφίου τῆς Ἐκκλησίας μᾶς Χριστοῦ καὶ θὰ γίνουμε συνοδοιπόροι τοῦ Θείου Πάθους Του. Σύμφωνα μὲ τὸν ἱερὸ ὑμνογράφο, καλούμαστε ὅπως «συμπορευθῶμεν αὐτῶ καὶ συσταυρωθῶμεν καὶ νεκρωθῶμεν δὶ΄αὐτὸν ταῖς τοῦ βίου ἠδοναῖς΄ ἴνα καὶ συζήσωμεν αὐτῶ». Μὲ αὐτὴ τὴν προϋπόθεση θὰ γίνουμε πραγματικοὶ κοινωνοὶ τῆς Ἀναστάσεώς Του. Μόνο ἔτσι θὰ νοιώσουμε πραγματικὰ τὴ χαρὰ τῆς Θείας Ἐγέρσεως.

Ἡ ἀφετηρία αὐτῆς τῆς τόσο σημαντικῆς ἐορτολογικῆς περιόδου εἶναι πανάρχαια καὶ ἀνάγεται στοὺς ἀποστολικοὺς χρόνους. Ἡ νηστεία καὶ ἡ πνευματικὴ προετοιμασία τῶν πιστῶν τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας εἶναι πιθανὸν νὰ ἔχει καθιερωθεῖ ἀπὸ τοὺς ἴδιους τους Ἀποστόλους, σύμφωνα μὲ τοὺς λόγους τοῦ Κυρίου πρὸς αὐτούς: «Ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι, ὅταν ἀπαρθῆ ἂπ΄αὐτῶν ὁ νυμφίος καὶ τότε νηστεύσουσιν» (Ματθ.9:15). Ὁ ἅγιος Διονύσιος Ἀλεξανδρείας (+264) μᾶς δίνει πολύτιμες πληροφορίες γιὰ τὸν ἑορτασμὸ τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος τὸν 3ο αιώνα. Ἰδιαίτερα κατατοπιστικὴ εἶναι ἡ προσκυνήτρια Αἰθερία (5ος αιώνας), ἡ ὁποία στὸ περίφημο Ὁδοιπορικό της στοὺς Ἁγίους Τόπους μᾶς πληροφορεῖ πῶς ἡ Ἱεροσολυμίτικη Ἐκκκλησία ἑόρταζε τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα καὶ τὸ Πάσχα στὰ πρωτοχριστιανικὰ χρόνια.

Σύμφωνα μὲ τὸ ἱερὸ Χρυσόστομο «Μεγάλην καλοῦμεν τὴν Ἑβδομάδα, οὐκ ἐπειδὴ πλέον ἔχει τὸ μῆκος τῶν ὡρῶν΄ καὶ γὰρ εἰσὶ ἔτεραι πολλῶ μείζους ὥρας ἔχουσαι΄ οὐκ ἐπειδὴ πλείους ἡμέρας ἔχει΄ καὶ γὰρ ὁ αὐτὸς ἀριθμὸς καὶ ταύτης καὶ ταῖς ἄλλαις πάσαις. Τίνος οὒν ἕνεκεν μεγάλην ταύτην καλοῦμεν; Μεγάλα τινὰ καὶ ἀπόρρητα τυγχάνει τὰ ὑπάρξαντα ἠμὶν ἐν αὐτὴ ἀγαθά. Ἐν γὰρ ταύτη ὁ χρόνιος ἐλύθη πόλεμος, θάνατος ἐσβέσθη, κατάρα ἀνηρέθη, τοῦ διαβόλου ἡ τυραννὶς κατελύθη, τὰ σκεύη αὐτοῦ διερπάγη, Θεοῦ καταλλαγὴ πρὸς ἀνθρώπους γέγονεν» (Ὁμιλ.30, Εἰς Γένεσιν,P.G.53,273).

Ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Ἑβδομάδα τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ μας Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ ἀναμφίβολα σπουδαιότατο σταθμὸ πλουσίου πνευματικοῦ ἀνεφοδιασμοῦ τῶν ψυχῶν μας. Ἡ μνεία τῶν ἱερῶν γεγονότων μαζὶ μὲ τὶς θεσπέσιες ἀκολουθίες τῶν ἁγίων ἡμερῶν, δημιουργοῦν ἀτμόσφαιρα κατάνυξης καὶ περισυλλογῆς. Τὰ Ἅγια καὶ Σεπτὰ Πάθη τοῦ Χριστοῦ μας ἐλάχιστες ψυχὲς ἀνθρώπων ἀφήνουν ἀσυγκίνητες. Μόνο οἱ πωρωμένοι ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὸ κακὸ ἐλάχιστοι ἄνθρωποι παραμένουν ἀπαθεῖς τὶς ἅγιες αὐτὲς ἡμέρες. Τὸ μεγάλο πλῆθος τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι μᾶλλον θὰ μποροῦσε κάποιος νὰ τοὺς χαρακτηρίσει ἀδιάφορους, αὐτὲς τὶς ἅγιες ἡμέρες κατακλύζουν τοὺς ναοὺς μὲ τὴ «Σύνοψη» στὸ χέρι νὰ σιγοψάλλουν μαζὶ μὲ τοὺς ψάλτες τοὺς ὕμνους τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν.

Οἱ ἅγιοι Πατέρες στόλισαν τὴ Μ. Ἑβδομάδα μὲ ὑμνολογικὸ περιεχόμενο ὑψίστης ποιητικῆς καὶ μουσικῆς ἀξίας. Οἱ μεγαλύτεροι ὑμνογράφοι τῆς Ἐκκλησίας μας, ἐμπνευσμένοι ἀπὸ τὸ Θεό, μὲ πίστη καὶ εὐλάβεια, συνέθεσαν γιὰ τὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα ὕμνους ὕψιστης θεολογικῆς καὶ αἰσθητικῆς ἀξίας. Η ὑμνολογία τῆς Μ. Ἑβδομάδος ἀποτελεῖ τὸ ἀπόγειό της παγκοσμίου ποιήσεως. Μεγάλοι μουσουργοὶ ἕντυσαν αὐτοὺς μὲ ἔξοχη μελωδία. Ποια ἀνθρώπινη καρδιὰ δὲν μένει ἀσυγκίνητη στὸ ἄκουσμα τοῦ κατανυκτικοῦ τροπαρίου «Ἰδοὺ ὁ Νημφίος ἔρχεται», ἢ τοῦ ἄφθαστου δοξαστικοῦ «Κύριε ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα γυνή», ἡ τοῦ συγκλονιστικοῦ καθίσματος «Σήμερον Κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου», ἢ τοῦ περίφημου δοξαστικοῦ «Ἐξέδυσαν μὲ τὰ ἱματιά μου» ἢ τῶν μελωδικότατων ἐγκωμίων τοῦ Ἐπιταφίου «Ἡ Ζωὴ ἐν τάφω»;

Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ αὐτὲς τὶς ἡμέρες νὰ βιώσουμε μὲ συντριβὴ καὶ κατάνυξη τὰ ἅγια καὶ σεπτὰ Πάθη τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καλούμαστε νὰ γίνουμε συνειδητοὶ κοινωνοὶ τῶν παθημάτων τοῦ Λυτρωτῆ μας, διότι ἔτσι θὰ νοιώσουμε τὸ μέγεθος τῆς θείας ἀγάπης καὶ φιλανθρωπίας. Μόνο ἔτσι θὰ καταλάβουμε πὼς «οὐ φθαρτοῖς ἀργυρίω ἢ χρυσίω ἐλυτρώθημεν ἐκ τῆς ματαίας ἀναστροφῆς πατροπαραδότου, ἀλλὰ τιμίω αἵματι ὡς ἀμνοῦ ἀμώμου καὶ ἀσπίλου Χριστοῦ» (Α΄Πέτρ.1:19-20). Ἡ σωτηρία μας εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν Παθημάτων καὶ τῆς ἀδίκου Θυσίας τοῦ Κυρίου μας, κὰθ ὅτι «τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν αὐτὸς ἀνήνεγκεν ἐν τῷ σώματι αὐτοῦ ἐπὶ τὸ ξύλον, ἴνα ταῖς ἁμαρτίαις ἀπογενόμενοι τῇ δικαιοσύνη ζήσωμεν» (Α΄Πετρ.2:24). Ὁ Χριστὸς «ὑπὲρ πάντων ἀπέθανεν ... ἴνα οἱ ζῶντες μηκέτι ἐαυτοῖς ζῶσιν, ἀλλὰ τῷ ὑπὲρ αὐτῶν ἀποθανόντι καὶ ἐγερθέντι» (Ρώμ.5:15). Αὐτὸ προϋποθέτει ἡ βίωση ἀπὸ μέρους μας τῶν σωτηρίων Παθημάτων τοῦ Λυτρωτῆ μᾶς Χριστοῦ νὰ μὴν εἶναι τυπικὴ ἢ μόνο συναισθηματική, ἀλλὰ πρέπει νὰ εἶναι καθολικὴ ὀντολογικὴ μέθεξη τῶν σωτηριωδῶν ἐνεργειῶν, οἱ ὁποῖες ἀπορρέουν ἀπὸ «τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν» (Ἑβρ.12:2).


(Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού http://imkifissias.gr/index.php?option= ... Itemid=865)