Δημοσίευσηαπό aposal » Τετ Φεβ 13, 2019 8:39 am
ΤΡΙΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΖΩΗΣ
Οι οθόνες και τα ηλεκτρονικά μέσα στη ζωή του παιδιού.
Αγγελική Μαστρομιχαλάκη- Ζούρα, Δρ. Παιδαγωγικής, Εκπαιδευτικός, Συγγραφέας, Διευθύντρια στο 4ο Δημοτικό Π. Φαλήρου
Ο υπολογιστής, το διαδίκτυο, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, η τηλεόραση και η τεχνολογία υπάρχουν στην καθημερινότητα του παιδιού. Οι εποχές που τα παιδιά παίζανε στα πάρκα κυνηγητό, κρυφτό στις γειτονιές ή συναντιόντουσαν να παίξουνε κούκλες και αυτοκινητάκια στο δωμάτιο τους με τους φίλους τους μοιάζουν να απομακρύνονται συνεχώς.
Τι γίνεται όμως με τα παιδιά μας που μεγαλώνουν σε ένα τόσο γρήγορο περιβάλλον και με τα τεχνολογικά μέσα από τη νηπιακή ηλικία στη διάθεση τους; Μια ματιά στο γύρω μας περιβάλλον θα επιβεβαιώσει εύκολα όλες τις έρευνες που δείχνουν ότι πλέον τα παιδιά εξοικειώνονται από πολύ μικρή ηλικία με τους υπολογιστές και τη χρήση της τεχνολογίας. Οι οθόνες έχουν «τετραγωνίσει» τα μάτια τους και τα κοντρόλ και τα κινητά τηλέφωνα έχουν γίνει η προέκταση του χεριού τους.
Διαρκώς μικραίνει το όριο της παιδικής ηλικίας που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά μέσα (υπολογιστές ,tablets , smartphones κλπ). Έχει καταγραφεί ότι από την ηλικία των 3 ετών τα παιδιά αρχίζουν να επεξεργάζονται τις συσκευές των γονιών τους και πως στην ηλικία των 5 ετών ήδη μπορούν να παίξουν και να χειριστούν ηλεκτρονικά παιχνίδια. Στο δημοτικό μεγάλο ποσοστό έχει ήδη το δικό του κινητό τηλέφωνο ή tablet ενώ στο γυμνάσιο θεωρείται αυτονόητο.
Η καθημερινότητα των παιδιών και ο ελεύθερος χρόνος του έχει κατακλυστεί από video games,παιχνίδια, παιδικές σειρές στον υπολογιστή και στην τηλεόραση, σερφάρισμα στο ίντερνετ και ώρες ασχολίας με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ακούνε μουσική μέσω υπολογιστή, επικοινωνούν με φίλους μέσω υπολογιστή/ κινητό, παίζουν μέσω υπολογιστή/ κινητό με το κίνδυνο να εξαρτηθούν να είναι όλο και μεγαλύτερος .
Προσηλωμένοι συνεχώς μπροστά σε μία οθόνη χάνεται η αίσθηση του χρόνου αλλά μήπως δεν χάνεται μόνο αυτή;
Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν τα παιδιά καθημερινά με την αλόγιστη χρήση του υπολογιστή, του κινητού τηλεφώνου το οποίο μετατρέπεται σε υπολογιστή, της τηλεόρασης, των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και γενικότερα της τεχνολογίας. Θα πρέπει κάθε γονιός να ενημερωθεί για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η χρήση των παραπάνω μέσων από το παιδί του και να προσπαθήσει να υποδείξει στα παιδιά του την σωστή χρήση αυτών ώστε να προλάβει προβλήματα που σχετίζονται όχι μόνο με την σωματική και ψυχολογική του υγεία αλλά και με την κοινωνικοποίηση του.
Επηρεάζουν η επαφή με τις οθόνες την ανάπτυξη και την παιδεία των παιδιών;
Μα και βέβαια είναι πλέον επιστημονικά αποδεδειγμένο, ότι επηρεάζονται οι κάτωθι τομείς:
Σωστή μαθησιακή ανάπτυξη
Παιδίατροι και παιδοψυχολόγοι εκφράζουν ανησυχία για την σωστή ανάπτυξη των παιδιών που ξεκινάνε χρήση ηλεκτρονικών μέσων σε πολύ μικρή ηλικία (3-7 ετών). Σε αυτή την ηλικία αρχίζει να διαμορφώνεται η γνωστική ικανότητα του παιδιού και να λαμβάνει πλήθος ερεθισμάτων για την σωστή ανάπτυξη του.
Δυσκολία κοινωνικοποίησης
Ένας άλλος κίνδυνος που επισημαίνεται είναι η αποξένωση του παιδιού και η δυσκολία κοινωνικοποίησης του. Με έναν υπολογιστή ή ένα smartphone καθημερινή συντροφιά στερείται αυτόματα την απόλαυση μια παρέας ή της ένταξης σε ένα κοινωνικό σύνολο με μακροπρόθεσμες συνέπειες στην ψυχολογία και την κοινωνική του ζωή.
Προβλήματα από λάθος στάση σώματος
Υπολογιστής και παιδί: Οι κίνδυνοι της τεχνολογίας στα παιδιά και η πρόληψή τους.
Οφθαλμολογικά προβλήματα
Παιδοφθαλμίατροι επισημαίνουν ότι η υπερβολική χρήση του υπολογιστή μπορεί να επιδεινώσει την προδιάθεση για μυωπία με τα ποσοστά των παιδιών που χρειάζονται διορθωτικά γυαλιά να έχουν αυξηθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Επιπλέον οι υπολογιστές προκαλούν οφθαλμική κόπωση.
Το πλέον ανησυχητικό για τους γονείς είναι το «άνοιγμα» του διαδικτύου και η διαθεσιμότητα στην καθημερινή ζωή του παιδιού. Το διαδίκτυο είναι η μεγαλύτερη τεχνολογική επανάσταση του 21ου αιώνα. Έγινε το μέσο που επέτρεψε τη διάχυση της πληροφορίας, της ενημέρωση, της γνώσης και της ψυχαγωγίας σε όλο τον κόσμο.
-Είναι χρήσιμο το διαδίκτυο σε ένα παιδί; - Πόσο επιδρά στην προσωπικότητά του; - Από ποιους κινδυνεύει ένα παιδί στο διαδίκτυο; - Πώς μπορώ να το προστατέψω; - Με ποιους επιτρέπεται να συζητάει; - Πώς θα καταλάβω, αν είναι εθισμένο στο διαδίκτυο;
Πρέπει να γνωρίζουμε αρκετά οι ενήλικες για μια δημιουργική και ασφαλή χρήση του διαδικτύου. Όπως δεν θα δίναμε στο ανήλικο παιδί μας να οδηγήσει ένα μηχανάκι ή το αυτοκίνητο μας, έτσι δεν θα πρέπει να του παραδώσουμε ένα κινητό στα χέρια ή την ανοιχτή πρόσβαση στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Όλα κρύβουν θανάσιμο κίνδυνο. Η άνευ ελέγχου παραχώρηση της οθόνης κάθε είδους στα χέρια του παιδιού ενέχει κίνδυνο και κρύβει φόβο και τρόμο, αυτό που τόσο απροκάλυπτα προσφέρει το διαδίκτυο.
Τα ηλεκτρονικά είναι τα χειρότερα παιχνίδια όχι τόσο για τον χρόνο που κλέβουν και κατασπαταλούν τα παιδιά αλλά για τη σκέψη. Κρατάνε σε εγρήγορση την σκέψη των παιδιών, έχουν την έγνοια του ηλεκτρονικού παιχνιδιού και όχι την έγνοια να παίξουν πραγματικά, να τρέξουν, να κλωτσήσουν μια μπάλα, να βρουν φίλους και φίλες, να μιλήσουν , να γελάσουν, να μοιραστούν, να ονειρευτούν.
Οι γονείς έχουν ευθύνη για την ανάπτυξη των παιδιών τους και για όλες τις παραχωρήσεις που κάνουν.
Υπάρχουν αρνητικές επιδράσεις από την χρήση της οθόνης; Βεβαίως
• Η υπερβολική έκθεση σε βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια δημιουργεί τον κίνδυνο να αυξηθεί η επιθετική συμπεριφορά του παιδιού, αλλά και να γίνει σταδιακή απευαισθητοποίησή του μπροστά σε βίαιες εικόνες. Η απευαισθητοποίηση αυτή μπορεί να οδηγήσει είτε σε έλλειψη αντίδρασης μπροστά σε βίαιες σκηνές στον πραγματικό κόσμο είτε, στη χειρότερη περίπτωση, στη διάπραξη μιας βίαιης πράξης με λιγότερους ενδοιασμούς. Ο κίνδυνος μάλιστα να συμβεί αυτό αυξάνεται, αν το παιδί είναι ήδη εσωστρεφές ή μεγαλώνει σε βίαιο περιβάλλον.
• Επίσης, η συνεχής ενασχόληση του παιδιού με κάποιο ηλεκτρονικό παιχνίδι, μπορεί να οδηγήσει σε εσωστρέφεια και στην κοινωνική απομόνωσή του.
Πότε αναγνωρίζουμε ότι ένα παιδί έχει εξάρτηση από τα ηλεκτρονικά μέσα;
1. Όταν το παιδί θέλει να περνά όλο το χρόνο του με το ηλεκτρονικό παιχνίδι και δε θέλει ούτε να δει τους φίλους του ούτε και να ασχοληθεί με κάποια δραστηριότητα που παλιότερα το ευχαριστούσε,
2. όταν πέφτει η απόδοσή του στο σχολείο,
3. όταν γίνεται οξύθυμο την ώρα που δεν παίζει και
4. όταν παραμελεί κάποιες βασικές του ανάγκες όπως είναι το φαγητό.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
• Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια δεν πρέπει να αποτελούν το μοναδικό είδος ψυχαγωγίας για ένα παιδί, αλλά είναι καλό το παιδί να ασχολείται και με ένα ή περισσότερα αθλήματα ή επιτραπέζια παιχνίδια τα οποία συμβάλλουν στην ανάπτυξη των κοινωνικών του δεξιοτήτων.
• Όταν αγοράζετε ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι θα πρέπει να προσέχετε την ειδική σήμανση που υπάρχει πάντα σε αυτό και αφορά αφενός την ηλικία που θα πρέπει να έχει το παιδί για να το παίξει και αφετέρου το περιεχόμενό του.
• Βάλτε όρια στο χρόνο χρήσης ηλεκτρονικών παιχνιδιών, ο οποίος δεν πρέπει να υπερβαίνει σε καμία περίπτωση τις δύο ώρες την ημέρα, ακόμη κι αν το παιδί έχει όλη τη μέρα ελεύθερη από άλλες δραστηριότητες.
• Να μην δίνεται στα μικρά παιδιά να κρατούν στα χέρια τους οθόνες, καθόλου μέχρι τα τρία, όχι υπολογιστή μέχρι τα 6, όχι ηλεκτρονικά παιχνίδια μέχρι τα 9 και καθόλου ιντερνέτ και κοινωνικά μέσα δικτύωσης μέχρι τα 12!
• Αν διαπιστώσετε ότι το παιδί σας χρησιμοποιεί σε υπερβολικό βαθμό ηλεκτρονικά παιχνίδια και αυτό του έχει προκαλέσει συναισθηματικές ή άλλου είδους δυσκολίες, απευθυνθείτε για βοήθεια σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.
• Γραμμή Βοήθειας Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου - (210-6007686) - saferinternet.gr
Συμβουλές για την ορθή χρήση υπολογιστή και ηλεκτρονικών μέσων
Θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε τους κανόνες της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων στις ακόλουθες 8 απλές συμβουλές που οι ειδικοί συστήνουν στους γονείς:
1. Θέστε όριο στο πόση ώρα θα παίζει το παιδί ηλεκτρονικά παιχνίδια ή θα είναι στο διαδίκτυο. Όριο το οποίο θα τηρήσετε και ας φέρει ίσως αρχικά κάποια αντίδραση από τα παιδιά. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονίσουμε ότι είναι απαραίτητη η κοινή γραμμή των γονιών απέναντι στο θέμα.
2. Απαγόρευση χρήσης των ηλεκτρονικών συσκευών την ώρα του φαγητού και πριν τον ύπνο.
3. Γίνετε το παράδειγμα για τα παιδιά σας. Δε γίνεται να τους ζητάτε να μην έχουν το tablet στο τραπέζι αλλά εσείς να ασχολείστε με το κινητό σας. Ας δείτε την ώρα του φαγητού σαν τη στιγμή που ανταλλάσσετε τα νέα της ημέρας.
4. Φροντίστε να παρακολουθείτε τις δραστηριότητες του ώστε να προλάβετε πιθανό κίνδυνο. Τι παιχνίδια παίζει, τι ιστοσελίδες επισκέπτεται και ποιοι το προσεγγίζουν στα διαδικτυακά μέσα.
5. Ελαχιστοποιήστε τους παράγοντες που μπορούν να δημιουργήσουν πρόβλημα στην υγεία του. Επενδύστε σε μια εργονομική καρέκλα, δείξτε του την σωστή στάση του σώματος και ζητήστε του να κάνει διάλειμμα ενδιάμεσα. Προσέξτε επίσης η οθόνη του υπολογιστή να είναι στο σωστό ύψος και να μην κάνει αντανάκλαση.
6. Εξακολουθείτε φυσικά να του δίνετε εξωτερικά ερεθίσματα και να περνάτε ποιοτικό χρόνο οικογενειακά.
7. Δεν αμελούμε ποτέ σημάδια διαφορετικής ή περίεργης συμπεριφοράς του παιδιού μας και συμβουλευόμαστε τους ειδικούς για τις απορίες μας.
8. Ας δώσουμε στα παιδιά μας κάθε καλό, αξίζουν το καλύτερο!
Μελίζεται και διαμερίζεται ο Αμνός του Θεού, ο μελιζόμενος και μη διαιρούμενος, ο πάντοτε εσθιόμενος και μηδέποτε δαπανώμενος, αλλά τους μετέχοντας αγιάζων (απόσπασμα από τη Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου).