Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ.

Πνευματικά θέματα της Ορθόδοξης πίστης μας - Spiritual subjects of our Orthodox faith.

Συντονιστές: Anastasios68, Νίκος, johnge

Άβαταρ μέλους
ΦΩΤΗΣ
Δημοσιεύσεις: 10076
Εγγραφή: Κυρ Αύγ 19, 2012 12:18 pm
Τοποθεσία: ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΕΝΤΗ

Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ.

Δημοσίευσηαπό ΦΩΤΗΣ » Τετ Νοέμ 19, 2014 7:41 pm

Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ.

Εικόνα

Πιστεύουμε σε ένα Θεό, που είναι τέλειος και όχι ατε¬λής. Η μία θεία ουσία είναι απλή και όχι σύνθετη. Γι” αυτό και όταν λέμε πως πιστεύουμε σε Πατέρα, Υιό και Άγιο Πνεύμα, δεν εννοούμε τρεις θεούς, αλλά Ένα: Μία Ουσία σε τρεις Υποστάσεις.
Ο Πατέρας είναι η μοναδική αιτία και η μοναδική πη¬γή, από την οποία πηγάζει η θεία ύπαρξη του Υιού διά της προαιώνιου γεννήσεως, και του Αγίου Πνεύματος διά της προαιώνιου εκπορεύσεως. Τα τρία πρόσωπα της μιας Θεότη¬τας αλληλοϋπάρχουν. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως συγχέον¬ται• «Εγώ εν τω πατρί και ο Πατήρ εν εμοί» (Ιω. ιδ” 10-11). Αυτό το «εγώ», σε αντιπαραβολή με το «ο Πατήρ», δηλώνει πως πρόκειται για δύο πρόσωπα, όχι για ένα. Το ίδιο και η δήλωση του Ιωάννη: «Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεόν… Ούτος ην εν αρχή προς τον Θεόν… Και ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν» (Ιω. α” 1.14).
Ιδιαίτερο πρόσωπο είναι επίσης και το Άγιο Πνεύμα. Η λέξη «πνεύμα» έχει στη Γραφή πολλές έννοιες• σημαίνει βέβαια και τη δύναμη του Θεού (Κριταί ια” 29. ιδ” 6), αλλά και ο ίδιος ο Κύριος ονομάζεται δύναμη (Ματθ. κστ” 64). Υπάρχουν ακόμη εδάφια που διακρίνουν το Άγιο Πνεύμα από τη δύναμη του Θεού (Mιx. γ” 8. Πράξ. ι” 38. Ρωμ. ιε” 13. Α” Κορ. β” 4. Β” Κορ. στ” 6-7. Α” Θεσ. α” 5).
Οι Θείες Υποστάσεις διακρίνονται με το διαφορετικό τρόπο που μεταδίδεται σ” Αυτές η κοινή Θεία ουσία από τη μία «πηγή» (γέννηση-εκπόρευση). Όμως γίνεται διάκριση μεταξύ της προαιώνιας εκπόρευσης του Αγίου Πνεύματος από τον Πατέρα και της αποστολής του για χάρη της σωτη¬ρίας του ανθρώπου μέσα στην ιστορία (θεία οικονομία). Έ¬τσι το Πνεύμα το Άγιο εκπορεύεται, δηλαδή έχει την αιτία της αϊδίου υπάρξεώς Του από τον Πατέρα και στέλλεται σε μάς διά του Υιού, προκειμένου να τελειώσει το έργο του Υιού (Ιω. ιδ” 26. ιε” 26).
Θα ήταν βλάσφημο να πούμε πως το Άγιο Πνεύμα δεν συνδέεται άμεσα με τον Πατέρα, τη μόνη πηγή της Θεότητος. Το ίδιο άτοπο θα ήταν να πούμε πως με την αποστολή του Αγίου Πνεύματος δεν συμμετέχουν στο έργο της σωτηρίας ο Πατήρ και ο Υιός. Αντίθετα πιστεύουμε πως για τη σωτη¬ρία του κόσμου αποστέλλεται το Άγιο Πνεύμα εκ του Πα¬τρός διά του Υιού. Όπως η δημιουργία έγινε εκ του Πατρός διά του Υιού εν Αγίω Πνεύματι, έτσι και η αναδημιουργία, δηλαδή η σωτηρία του κόσμου συντελείται με τη συμμετοχή και των τριών Θείων Προσώπων.
Εγχειρίδιο αιρέσεων και παραχριστιανικών ομάδων
π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος
Δρ. Θεολογίας, Δρ. Φιλοσοφίας


Κύριε είσαι παντογνώστης. Γνωρίζεις πολύ καλά ότι Σε αγαπώ. Αξίωσέ με να Σε υπηρετώ με αφοσίωση και με αγάπη μέχρι την τελευταία μου αναπνοή.

Άβαταρ μέλους
Μάνος
Δημοσιεύσεις: 3027
Εγγραφή: Σάβ Δεκ 30, 2017 11:29 pm
Τοποθεσία: Ηράκλειο Κρήτης

Re: Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ.

Δημοσίευσηαπό Μάνος » Πέμ Μάιος 24, 2018 12:06 pm

Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ

Με τον όρο Αγία Τριάδα εννοείται το χριστιανικό δόγμα που περιγράφει την πίστη σε έναν τρισυπόστατο Θεό. Οι τρεις υποστάσεις ή πρόσωπα της Τριάδος είναι ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, τα οποία είναι αδιαίρετα και ομοούσια κατά τη θεότητα, έχουν την ίδια Θεία ουσία, την ίδια δύναμη, δόξα και ενέργεια.



Ο ΘΕΟΣ ΩΣ ΤΡΙΣΥΠΟΣΤΑΤΗ ΜΟΝΑΔΑ



Το τριαδικό δόγμα, που είναι μυστήριο ασύλληπτο από το ανθρώπινο πνεύμα, διατυπώνεται συνοπτικά ως εξής:

Ο Θεός είναι ένας και μόνος κατά την ουσία ή φύση, αλλά τριαδικός κατά τα πρόσωπα ή τις υποστάσεις, Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα. Ο Θεός, δηλαδή, είναι τρισυπόστατος. Οι τρεις αυτές υποστάσεις δεν πρέπει να θεωρηθούν σαν απλές όψεις ή μορφές της θεότητας, ώστε ο ένας Θεός να αποκαλύπτεται άλλοτε ως Πατέρας, άλλοτε ως Υιός και άλλοτε ως Άγιο Πνεύμα. Ούτε πάλι τα πρόσωπα αυτά είναι από διαφορετική ουσία ώστε να υπάρχουν τρεις Θεοί. Μία και μόνη Θεία ουσία και Θεότητα υπάρχει, άναρχη, άκτιστη (αδημιούργητη), άϋλη, αμετάβλητη, αδιαίρετη, παντοδύναμη, τέλεια. Συγχρόνως όμως ολόκληρη η μία Θεία ουσία υπάρχει στα τρία θεία πρόσωπα, χωρίς σύγχυση και χωρίς διαίρεση. Ούτε, λοιπόν, τρεις θεοί υπάρχουν, ούτε τα τρία πρόσωπα συγχέονται σε ένα. Και ενώ είναι και τα τρία πρόσωπα ομοούσια και έχουν τις ίδιες ιδιότητες διακρίνονται το ένα από το άλλο σε τούτο: Ο Πατέρας είναι αγέννητος, ο Υιός γεννάται από τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα αιωνίως. Σε κάθε ενέργεια του Θεού προς τα έξω, δηλαδή προς τον κόσμο, συμμετέχουν και τα τρία πρόσωπα, αλλά το καθένα με τη δική του τάξη.



Πιο αναλυτικά ο τριαδικός Θεός περιγράφεται ως "Τρισυπόστατη Μονάδα" η οποία φανερώνεται με ενέργειες και έργα στην κτίση και την ιστορία. Έχει μεν τρία πρόσωπα, αλλά αυτά τα τρία πρόσωπα δεν αποτελούν τρεις χωριστούς Θεούς, αλλιώς ο Χριστιανισμός δε θα ήταν μονοθεϊστική αλλά τριθεϊστική θρησκεία. Κατά το δόγμα, ο λόγος που ο τριαδικός Θεός είναι ένας αν και με τρεις υποστάσεις είναι η απουσία χώρου και χρόνου. Επειδή όμως ο χώρος και ο χρόνος είναι δημιουργήματα του Θεού, ο Θεός δεν υπόκειται σε αυτούς, καθώς ουδεμία σχέση υπάρχει μεταξύ κτιστού και ακτίστου. Έτσι έχουμε το μυστήριο (ακατάληπτο για τους ανθρώπους) της Τρισυπόστατης Μονάδας.



Ο Ένας και Μοναδικός Θεός έχει τρεις υποστάσεις ή πρόσωπα, ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Ο Πατήρ αποτελεί την Αιτία της Θεότητος.

Τα τρία πρόσωπα αυτά ή αλλιώς υποστάσεις, έχουν μοναδικές και αμεταβίβαστες ιδιότητες που προκύπτουν από τις αιώνιες (χωρίς χρονική αρχή) σχέσεις τους. Ταυτόχρονα έχουν μία ουσία ή φύση, αλλά κάθε μία από αυτές ως υπόσταση δεν ταυτίζεται με την ουσία της θεότητος και έτσι "ο Πατήρ είναι η αιτία της υπάρξεως των υποστάσεων του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, αλλά όχι και της ουσίας και των ενεργειών αυτών, με τα οποία κοινωνεί.



Η Αγία Τριάδα για την οποιαδήποτε ανθρώπινη ύπαρξη αδύνατο να κατανοηθεί πλήρως, πόσο μάλλον να εξηγηθεί. Ο Θεός είναι απείρως μεγαλύτερος από μας, επομένως, δεν χρειάζεται να περιμένουμε να είμαστε σε θέση να τον κατανοήσουμε πλήρως. Η Βίβλος διδάσκει ότι ο Πατέρας είναι Θεός, ότι ο Υιός είναι Θεός και ότι το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός. Αν και μπορούμε να κατανοήσουμε κάποιες σχέσεις μεταξύ των διαφορετικών προσώπων της Αγίας Τριάδας, εν τούτοις η Αγία Τριάδα είναι ακατανόητη στον ανθρώπινο νου. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι εκείνο δεν είναι αλήθεια ή ότι δεν βασίζεται στη διδασκαλία της Βίβλου.

Η λέξη «Τριάδα» δεν χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή. Αυτός ο όρος χρησιμοποιείται στην προσπάθεια να περιγραφεί ο Τριαδικός Θεός, το γεγονός ότι υπάρχουν τρία συνυπάρχοντα, αιώνια πρόσωπα που αποτελούν το Θεό. Η Αγία Τριάδα είναι ένας Θεός σε τρία πρόσωπα. Δεν υπάρχει τίποτα λανθασμένο αν χρησιμοποιηθεί ο όρος «Τριάδα» αν και αυτή η λέξη δεν απαντάται στη Βίβλο.



Στην εκκλησιαστική ιστορία, η ταυτότητα της ουσίας και η διάκρισή της σε Τρία Πρόσωπα οδήγησε συχνά σε αιρετικές ερμηνείες.




Η ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ



Η αιώνια σχέση των τριών προσώπων ή υποστάσεων αποσαφηνίζεται με τρεις βασικές προϋποθέσεις:

α) Αίτιο του τρόπου ύπαρξης της Τριάδας καθεαυτής είναι μόνο ο Πατέρας,

β) Ο Πατέρας γεννά τον Υιό και εκπορεύει το Άγιο Πνεύμα χωρίς όμως να υπάρχει χρονική διαφορά ύπαρξης των τριών,

γ) Οι τρεις υποστάσεις (ή αλλιώς, πρόσωπα), υπάρχουν άχρονα και αιώνια ως εκδήλωση μιας ουσίας και φύσης.



Αυτό σημαίνει ότι στην Αγία Τριάδα υπάρχει:

α) Ένα αίτιο,

β) Ταυτότητα ουσίας (τα πρόσωπα είναι ομοούσια), και

γ) Ετερότητα των υποστάσεων ή προσώπων.



Το ένα αίτιο και η μία ουσία εξηγούν το γιατί ο θεός είναι ένας και η ετερότητα των υποστάσεων εξηγεί το γιατί ο Θεός είναι τρισυπόστατος. Έτσι στην ορθόδοξη θεολογία γίνεται αντιληπτό πως έχουμε διαχωρισμό κοινών ιδιοτήτων και ακοινωνήτων, με τις κοινές να βρίσκονται πλήρως και στις τρεις υποστάσεις όπως η ενέργεια, η βούληση και των ακοινωνήτων δηλαδή των χαρακτηριστικών που εμπεριέχονται μόνο σε κάθε μια υπόσταση αποκλειστικώς όπως το αναίτιο, το αίτιο δια του γεννάσθαι, το αίτιο δια του εκπορεύεσθαι, το αγέννητο, το γεννητό, το εκπορευτό. Γι αυτό και οι υποστατικές ιδιότητες ονομάζονται και τρόποι υπάρξεως του Θεού.

Η ετερότητα των υποστάσεων

Την ετερότητα των υποστάσεων συνιστά το γεγονός ότι:

α) Ο Πατέρας είναι αγέννητος

β) Ο Υιός γεννάται από τον Πατέρα (άχρονα)

γ) Το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται από τον Πατέρα.

Οι παραπάνω ιδιότητες, ονομάζονται "υποστατικά ιδιώματα" και κάθε ιδίωμα ανήκει στην ιδιαίτερη υπόσταση και μόνο.



Κάθε Πρόσωπο, στην επαφή του με τον κόσμο και την ιστορία, δηλαδή στα πλαίσια της Θείας Οικονομίας, επιτελεί ένα ιδιαίτερο έργο:

α) Ο Πατέρας, πραγματώνει τη δημιουργική και απολυτρωτική ενέργεια, είναι η αρχική αιτία,

β) Ο Υιός πραγματώνει το έργο της φανέρωσης, της άσαρκης και της ένσαρκης παρουσίας του στην κτίση και την ιστορία για τη σωτηρία του ανθρώπου,

γ) Το Άγιο Πνεύμα διενεργεί την τελείωση του δημιουργικού και απολυτρωτικού έργου.



Η Αγία Τριάδα αποτελεί για τον Χριστιανισμό την αρχετυπική κοινότητα μεταξύ προσώπων, στην οποία η αγάπη είναι όχι απλά στοιχείο, αλλά το ίδιο το αίτιο της ύπαρξής της (πλην του Πατέρα, ο οποίος δεν έχει αρχή και αιτία).



Ως προς την αιώνια και χωρίς αρχή σχέση των προσώπων της Αγίας Τριάδας για την Ορθόδοξη θεολογία είναι σημαντική η διαμάχη με τους δυτικούς θεολόγους για το ζήτημα του Filioque. Κατά τη διατύπωση αυτή του Συμβόλου της Πίστεως, το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και εκ του Υιού. Για το ορθόδοξο όμως δόγμα το μοναδικό αίτιο της ύπαρξης του Υιού και του Αγίου Πνεύματος είναι το πρόσωπο του Θεού Πατέρα. Ο Υιός μπορεί να πέμπει το Πνεύμα στην Θεία Οικονομία, δεν μπορεί όμως ποτέ το Πνεύμα να εκπορεύεται από αυτόν, ο Υιός να αποτελεί δηλαδή την αιτία της ύπαρξης του Πνεύματος.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία με το Σύμβολο της Πίστεως ή σύμβολο της Νίκαιας-Κωνσταντινούπολης, τα 7 πρώτα άρθρα του θεσπίστηκαν στην A' Οικουμενική Σύνοδο, που έγινε το 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας ενώ τα υπόλοιπα 5 άρθρα ολοκληρώθηκαν στη B' Οικουμενική Σύνοδο, που έγινε το 381 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη, εκφράζει την ορθόδοξη διατύπωση του τριαδικού δόγματος περί του Θεού.



ΟΙ ΕΝΝΟΙΕΣ "ΑΪΔΙΟΣ" ΚΑΙ "ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ" ΤΡΙΑΔΑ

ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ




Στην Ορθόδοξη Θεολογία, δύο βασικές έννοιες που αναφέρονται στην Αγία Τριάδα είναι η "Αΐδιος" και η "Οικονομική" Τριάδα.

Ο όρος "Αΐδιος" αναφέρεται στη Θεότητα και στις σχέσεις που έχουν μεταξύ τους τα Θεία Πρόσωπα, Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα.

Ο όρος "Οικονομική Τριάδα" αναφέρεται στις ενέργειες που κάνει ο Τριαδικός Θεός στα πλαίσια της Θείας Οικονομίας για τη Σωτηρία μας. Στα πλαίσια αυτά, επειδή έτσι παρουσιάζεται στις θεοφάνειες της Καινής και της Παλαιάς Διαθήκης, γίνεται δεκτό ότι κάθε πρόσωπο επιτελεί ένα ιδιαίτερο έργο.



Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας τα τρία Πρόσωπα έχουν μία βούληση και μία ενέργεια. Ο Πατέρας (στην "οικονομική Τριάδα") μπορεί να φαίνεται ότι μονομερώς "στέλνει" τον Υιό για να πραγματώσει ένα έργο. Όμως, ο Υιός δεν εκτελεί εντολές τη στιγμή εκείνη σαν υποδεέστερος, αλλά θα λέγαμε, "στέλνεται αυτεξούσια". Τη στιγμή δηλ. που ο Πατέρας έχει τη βούληση να "στείλει" τον Υιό, αυτή η βούληση δεν είναι μόνο δική Του, αλλά είναι άχρονα και αΐδια, ενιαία βούληση και των τριών προσώπων. Έτσι, η αΐδια ισότητα παραμένει και στα πλαίσια της Θείας Οικονομίας.



"Αΐδιος" Τριάδα



Ο Υϊός Λόγος στη θεολογική Τριάδα, δηλαδή στην Αΐδια Τριάδα, ως δεύτερο πρόσωπο ή υπόσταση της θεότητας, όντας ισότιμος με τα δύο άλλα πρόσωπα, έχει το ίδιο αξίωμα και την ίδια δόξα πού έχουν ο Πατήρ και το Άγιο Πνεύμα.

Βεβαίως, Ο τριαδικός Θεός είναι μονάδα, γιατί ένα είναι το αίτιο, μία η ουσία και μία η ενέργεια και είναι τριαδικός κατά τις υποστάσεις, γιατί υπάρχει η ετερότητα των υποστάσεων. Ο Πατέρας είναι αγέννητος, ο Υιός γεννητός και το Πνεύμα εκπορευτό. Στην Ορθόδοξη Θεολογία, όταν αναφέρεται ο Πατέρας ως "αίτιο", αυτό σημαίνει ότι είναι το "μοναδικό αίτιο της προέλευσης και της ύπαρξης των υποστάσεων του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Κατά συνέπεια, μόνο ο Πατέρας είναι άναρχος έχοντας απολύτως στον εαυτό του την αρχή της υπάρξεως του, ενώ τα άλλα θεία πρόσωπα προέρχονται αϊδίως απ’ αυτόν και λαμβάνουν το "είναι" τους και την υπόσταση τους".



Παρά το γεγονός όμως, ότι το αίτιο της προέλευσης και της ύπαρξης των υποστάσεων του Υιού και του Αγίου Πνεύματος είναι ο Πατέρας, πουθενά μέσα σε αυτές τις σχέσεις της "αΐδιας" Τριάδας δεν αποδεχόμαστε διαφορά (π.χ. ανώτερος-κατώτερος, πριν-μετά, πρώτος-δεύτερος κ.λπ.) αλλά δεχόμαστε μόνο διάκριση μεταξύ προσώπων. Κι αν ο Υιός έχει γεννηθεί από τον Πατέρα, και στον Πατέρα οφείλει την Υπόστασή του και την Υιότητά Του, ταυτόχρονα όμως, είναι άχρονος, αΐδιος, αιώνιος, διότι ο Πατέρας είναι άτρεπτος, και άρα, για να έχει Υιό, θα πρέπει να είναι αΐδια, αιώνια Πατέρας.



"Οικονομική" Τριάδα



Ενώ λοιπόν ο όρος αΐδιος Τριάδα αναφέρεται στις εσωτερικές σχέσεις των προσώπων της Τριαδικής Θεότητας, ο όρος οικονομική Τριάδα, έχει σχέση με τη Θεία Οικονομία, δηλαδή με την Σωτηρία του ανθρώπου. Η αΐδιος Αγία Τριάδα λέγεται οικονομική όταν φανερώνεται στον κόσμο με τις ενέργειές της. Τότε μιλάμε για την οικονομική φανέρωση της Τριάδας. Ο άνθρωπος μόνο τις ενέργειες της αϊδίου Τριάδας αντιλαμβάνεται και όχι την ουσία ή φύση της, η οποία είναι εντελώς έξω από τις δυνατότητές του ανθρώπου να την αντιληφθεί και να την κατανοήσει.

Στην οικονομική Τριάδα οι ενέργειες του τριαδικού Θεού, διαμέσου της κοινής βούλησης των προσώπων, είναι κοινές, ενώ υπάρχει η ιδιαιτερότητα των έργων του κάθε προσώπου. Ο Πατέρας είναι πάντοτε, και στην πραγμάτωση της δημιουργικής και απολυτρωτικής ενέργειας, η αρχική αιτία, ο Υιός πραγματώνει το έργο της φανέρωσης, της άσαρκης και της ένσαρκης παρουσίας του στη φύση και την ιστορία για την σωτηρία του ανθρώπου, και το Άγιο Πνεύμα διενεργεί την τελείωση του δημιουργικού και απολυτρωτικού έργου.

Ο Υιός και Λόγος του Θεού, στα πλαίσια της οικονομικής Τριάδας, αποστέλλεται από τον Πατέρα στον κόσμο για να σώσει τον άνθρωπο. Η χρήση εκφράσεων όπως ο Πατέρας αποστέλλει τον Υιό ή ότι ο Υιός είναι αποτέλεσμα της βούλησης του Πατέρα, δεν σημαίνουν αποδοχή κατωτερότητας του Υιού.



Το κάθε πρόσωπο στην Αγία Τριάδα επιτελεί ένα ιδιαίτερο έργο. Αυτό το έργο όμως δεν είναι αποτέλεσμα καταναγκασμού ή υποταγής, διότι η ενότητα και μοναδικότητα του Θεού προσδιορίζεται και από την ενιαία ενέργεια των Προσώπων. Η Θεία ενέργεια είναι ενοποιημένη και αδιαίρετη.

Αυτή η "ενιαία τριαδική ενέργεια", συχνά αναφέρεται με το σχήμα: "εκ Πατρός, δι’ Υιού, εν αγίω Πνεύματι". Το σχήμα αυτό δεν είναι τυχαίο και δεν μεταβάλλεται κατά βούληση από τα τρία Πρόσωπα. Είναι σχήμα απαράβατο, με το οποίο ενεργεί πάντα η Αγία Τριάδα. Κανένα Πρόσωπο δεν παρακάμπτει το άλλο. Αν ο Πατήρ δημιουργεί "διά του Υιού" αυτό δεν σημαίνει ότι η δημιουργική δύναμη του Πατρός είναι ατελής, ή ότι ο Υιός δεν έχει δύναμη για να ενεργήσει. Αντίθετα, αυτό δείχνει τη μοναδικότητα της θελήσεως τους. Κάθε Θεία ενέργεια είναι ενιαία και προέρχεται από ολόκληρη την Τριάδα.



Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ



Οι λέξεις "Αγία Τριάδα" δεν υπάρχουν στην Αγία Γραφή, εν τούτοις υπάρχουν πολλοί στίχοι που επιβεβαιώνουν την τρισυπόστατη φύση του Θεού:

Δευτερονόμιον 6,4 "῎Ακουε, ᾿Ισραήλ· Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν Κύριος εἷς ἐστι·"

Εδώ ο Θεός είναι ένας κάτι που και ο Ιησούς Χριστός επιβεβαίωσε:

Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον 12,29 "ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς ἀπεκρίθη αὐτῷ ὅτι πρώτη πάντων ἐντολή· ἄκουε, ᾿Ισραήλ, Κύριος ὁ Θεὸς ἡμῶν Κύριος εἷς ἐστι·"

Η Αγία Γραφή επίσης επιβεβαιώνει ότι:

O Πατέρας είναι Θεός: Προς Κορινθίους Α' 8,6 "ἀλλ᾿ ἡμῖν εἷς Θεὸς ὁ πατήρ, ἐξ οὗ τὰ πάντα καὶ ἡμεῖς εἰς αὐτόν, καὶ εἷς Κύριος ᾿Ιησοῦς Χριστός, δι᾿ οὗ τὰ πάντα καὶ ἡμεῖς δι᾿ αὐτοῦ."

O Υιός του Ιησούς είναι Θεός: Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον 1,1 "ΕΝ ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος.", Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον 5,18 "διὰ τοῦτο οὖν μᾶλλον ἐζήτουν αὐτὸν οἱ ᾿Ιουδαῖοι ἀποκτεῖναι, ὅτι οὐ μόνον ἔλυε τὸ σάββατον, ἀλλὰ καὶ πατέρα ἴδιον ἔλεγε τὸν Θεόν, ἴσον ἑαυτὸν ποιῶν τῷ Θεῷ."

Tο Άγιο Πνεύμα είναι Θεός: Πράξεις 5,3-4 "εἶπε δὲ Πέτρος· ᾿Ανανία, διατί ἐπλήρωσεν ὁ σατανᾶς τὴν καρδίαν σου, ψεύσασθαί σε τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον καὶ νοσφίσασθαι ἀπὸ τῆς τιμῆς τοῦ χωρίου; οὐχὶ μένον σοι ἔμενε καὶ πραθὲν ἐν τῇ σῇ ἐξουσίᾳ ὑπῆρχε; τί ὅτι ἔθου ἐν τῇ καρδίᾳ σου τὸ πρᾶγμα τοῦτο; οὐκ ἐψεύσω ἀνθρώποις, ἀλλὰ τῷ Θεῷ."

Οι ανωτέρω στίχοι αναφέρουν ότι υπάρχει μόνο ένας Θεός, άρα κατά τα δόγματα που πιστεύουν στην τρισυπόστατη μορφή του Θεού, ο Θεός είναι ένας σε τρεις θεϊκές υποστάσεις:

Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον 3,16 "καὶ βαπτισθεὶς ὁ ᾿Ιησοῦς ἀνέβη εὐθὺς ἀπὸ τοῦ ὕδατος· καὶ ἰδοὺ ἀνεῴχθησαν αὐτῷ οἱ οὐρανοί, καὶ εἶδε τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καταβαῖνον ὡσεὶ περιστερὰν καὶ ἐρχόμενον ἐπ᾿ αὐτόν·"

Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον 3,17 "καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῶν οὐρανῶν λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα"

Προς Κορινθίους Β' 13,14 "῾Η χάρις τοῦ Κυρίου ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ κοινωνία τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος μετὰ πάντων ὑμῶν· ἀμήν."

Επιστολή Πέτρου Α' 1,2 "κατά πρόγνωσιν Θεοῦ πατρός, ἐν ἁγιασμῷ Πνεύματος, εἰς ὑπακοὴν καὶ ραντισμὸν αἵματος ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ· χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη πληθυνθείη."

Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον 28,19 "πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος"

Eπιστολή Ιωάννου Α' 5,7 "ὅτι τρεῖς εἰσιν οἱ μαρτυροῦντες ἐν τῷ οὐρανῷ, ὁ Πατήρ, ὁ Λόγος καὶ τὸ ῞Αγιον Πνεῦμα, καὶ οὗτοι οἱ τρεῖς ἕν εἰσι· καὶ τρεῖς εἰσιν οἱ μαρτυροῦντες ἐν τῇ γῇ,"

Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον 10,30 "ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ ἕν ἐσμεν."



Ακόμη η Αγία Γραφή επιβεβαιώνει ότι:

1) Υπάρχει ένας Θεός: Δευτερονόμιο 6,4. Α' Κορινθίους 8,4., Γαλάτας 3,20. Α' Τιμόθεον 2,5.

2) Η Αγία Τριάδα προϋποθέτει τρία Πρόσωπα, Γένεσις 1,1. 1,26. 3,22. 11,7. Ησαΐας 6,8. 48,16. 61,1. Ματθαίον 3,16-17. 28,19. Β' Κορινθίους 13,14.

3) Τα μέλη της Τριάδας αναγνωρίζουν ο ένας τον άλλον ως ένα σε διαφορετικούς παραγράφους. Στην Παλαιά Διαθήκη, ο «ΚΥΡΙΟΣ» αναγνωρίζεται από τον «Κύριο» (Γένεσις 19,24. Ωσηέ 1,4). Ο «ΚΥΡΙΟΣ» έχει τον «Υιό» (Ψαλμός 2,7. 12. Παροιμίες 30,2-4). Το Πνεύμα αναγνωρίζεται από τον «ΚΥΡΙΟ» (Αριθμοί 27,18) και από τον «Θεό» (Ψαλμός 51,10-12). Ο Θεός Υιός αναγνωρίζεται από τον Θεό Πατέρα (Ψαλμός 45,6-7. Προς Εβραίους 1,8-9). Στην Καινή Διαθήκη, στο κατά Ιωάννην 14,16-17 ο Ιησούς μιλά στον Πατέρα περί της αποστολής του Παρακλήτου, δηλαδή του Αγίου Πνεύματος. Αυτό δείχνει ότι ο Ιησούς δεν θεωρούσε τον εαυτό Του Πατέρα ή Άγιο Πνεύμα. Λάβετε υπ’ όψιν όλα τα άλλα χωρία των Ευαγγελίων όπου ο Ιησούς μιλά με τον Πατέρα.

4) Κάθε πρόσωπο της Τριάδας είναι Θεός, Ο Πατέρας είναι Θεός, Ιωάννην 6,27. Προς Ρωμαίους 1,7. Α' Πέτρου 1,2. Ο Υιός είναι Θεός, Ιωάννην 1,1. 14, Προς Ρωμαίους 9,5. Προς Κολοσσαείς 2,9. Προς Εβραίους 1,8. Α' Ιωάννου 5,20. Το Άγιο Πνεύμα είναι Θεός, Πράξεις 5,3-4. Α' Κορινθίους 3,16. Εκείνος που ενοικεί είναι το Άγιο Πνεύμα Προς Ρωμαίους 8,9. Ιωάννην 14,16-17. Πράξεις 2,1-4.

5) Η υπακοή μέσα στην Αγία Τριάδα, Η Αγία Γραφή δείχνει ότι το Άγιο Πνεύμα είναι υπάκουο στον Πατέρα και τον Υιό, ενώ ο Υιός είναι υπάκουος στον Πατέρα. Αυτή είναι μια εσωτερική σχέση, η οποία δεν αρνείται τη θεότητα οποιουδήποτε προσώπου της Τριάδας. Αυτό είναι απλά πεδίο στο οποίο ο νους μας δεν μπορεί να καταλάβει κάθε τι που αφορά τον απεριόριστο Θεό. Σχετικά με τον Υιό, Λουκάν 22,42. Ιωάννην 5,36. Ιωάννην 20,21. Α' Ιωάννου 4,14. Σχετικά με το Άγιο Πνεύμα, Ιωάννην 14,16. 14,26. 15,26. 16,7 και ιδιαιτέρα το Ιωάννην 16,13-14.

6) Οι ρόλοι το κάθε μέλος της Τριάδας, Ο Πατέρας είναι εν τέλει πηγή η αιτία, α) του σύμπαντος (Α' Κορινθίου 8,6. Αποκάλυψη 4,11) β) της θεϊκής αποκαλύψεως (Αποκάλυψη 1,1) γ) της σωτηρίας (Ιωάννην 3,16-17) και δ) των έργων του Ιησού ως ανθρώπου (Ιωάννην 5,17. 14,10). Ο Πατέρας είναι αυτός από τον οποίο αρχίζουν τα πάντα.

Ο Πατέρας πραγματοποιεί διά του Υιού α) την δημιουργία και την διατήρηση του σύμπαντος (Α' Κορινθίους 8,6. Ιωάννην 1,3. Προς Κολοσσαείς 1,16-17). β) την θεϊκή αποκάλυψη (Ιωάννην 1,1. Ματθαίον 11,27. Ιωάννην 16,12-15. Αποκάλυψη 1,1), και γ) την σωτηρία (Β’ Κορινθίους 5,19. Ματθαίον 1,21. Ιωάννην 4,42).

Το Άγιο Πνεύμα είναι εκείνο δια του οποίου ο Πατέρας πραγματοποιεί τα ακόλουθα έργα, α) την δημιουργία και διατήρηση του σύμπαντος (Γένεσις 1,2. Ιώβ 26,13. Ψαλμός 104,30). β) την θεϊκή αποκάλυψη (Ιωάννην 16,12-15. Εφεσίους 3,5. Β' Πέτρου 1,21), γ) την σωτηρία (Ιωάννην 3,6. προς Τίτον 3,5. Α' Πέτρου 1,2) και δ) τα έργα του Ιησού (Ησαΐας 61,1. Πράξεις 10,38). Συνεπώς ο Πατέρας πραγματοποιεί όλα αυτά με την δύναμη του Αγίου Πνεύματος.



Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Εικόνα

Η Αγία Τριάδα
στη φιλοξενία του Αβραάμ

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία τα ομοιώματα του Πατρός και του Αγίου Πνεύματος, είναι απαγορευμένες απεικονίσεις, επειδή η Αγία Γραφή απαγορεύει σε πολλά εδάφια τις εικόνες της αόρατης Θεότητας.

Η περιστερά ως σύμβολο του Αγίου Πνεύματος χρησιμοποιείται από παλιά ως σύμβολο στην εκκλησιαστική διακοσμητική, όχι όμως στην εικονογραφία, όπου οι μορφές δε χρησιμοποιούνται ως σύμβολα αλλά ως ομοιώσεις. Η απεικόνιση του Αγίου Πνεύματος ως περιστεριού επιτρέπεται μόνο στην εικόνα των Θεοφανείων, όπου το Άγιο Πνεύμα εμφανίστηκε "εν είδει περιστεράς" ή "ωσεί περιστερά". Επιτρέπεται επίσης η απεικόνιση της καθόδου του Αγίου Πνεύματος κατά την Πεντηκοστή, όταν "διεμεριζόμενοι γλώσσαι ωσεί πυρός" ήρθαν και στάθηκαν πάνω στα κεφάλια των Αποστόλων, (Πράξεις 2,3).

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία η ενσάρκωση του Λόγου δίνει τη δυνατότητα απεικόνισης μόνο του Υιού, και μόνο κατά την ανθρώπινη φύση του.

Η αναφορά του Πηδαλίου στο επιτρεπτό της απεικόνισης του Πατρός με την ίδια μορφή του ασπρομάλλη Παλαιού των Ημερών, την οποία φέρει κατά την Ορθόδοξη πίστη ο Υιός, εξηγείται από το Χριστιανικό δόγμα ότι ο Υιός είναι "εικών του Θεού του αοράτου" και "χαρακτήρ της υποστάσεως" του Πατρός, συνεπώς ως εικόνα Εκείνου, φυσικό είναι να απεικονίζεται και ο Πατήρ ως Παλαιός των Ημερών, όπως η εικόνα Του ο Υιός. Κατά τον λόγο του Κυρίου: "Όστις είδε εμέ είδε τον Πατέρα".

Η μόνη επιτρεπτή εικονογράφηση της Αγίας Τριάδας είναι η συμβολική επίσκεψη των τριών Αγγέλων που φιλοξένησε ο Αβραάμ.



Η ΤΡΙΑΔΙΚΗ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΣΤΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ



Η Ορθόδοξη λατρεία έχει θεολογικό χαρακτήρα. Στην υμνογραφία της Εκκλησίας μας κυριαρχούν από το ένα άκρο ως το άλλο το Τριαδικό και το Χριστολογικό δόγμα. Ιδιαίτερα στη Θεία Λειτουργία, που είναι το κέντρο και η αποκορύφωση της λατρείας, αφού σ' αυτήν τελείται η Θεία Ευχαριστία, η Τριαδική Θεοφάνεια, είναι έκδηλη.

Η Θεία Λειτουργία αναφέρεται στον Τριαδικό Θεό, στον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα. Όλες οι ευχές της Λειτουργίας καταλήγουν στη δοξολόγηση του Τριαδικού Θεού: «"Ότι πρέπει σοι πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις, τω Πατρί και τω Υιώ και τω Αγίω Πνεύματι...». Ο χορός εξάλλου ψάλλει ύμνους στην Αγία Τριάδα. Μετά την εκφώνηση «Ότι Άγιος ει ο Θεός ημών...» ο λαός εκδηλώνοντας την πεποίθηση του, ότι πράγματι ο Θεός είναι ο απόλυτα άγιος, απαντά με τον τρισάγιο ύμνο: «"Άγιος ο Θεός, άγιος ισχυρός, άγιος αθάνατος, έλέησον ημάς».



Μετά την ευχή της προσκομιδής, στο παράγγελμα του διακόνου «Αγαπήσωμεν αλλήλους, ίνα εν ομονοία όμολογήσωμεν», ο λαός απαντά: «Πατέρα, Υιόν και "Άγιον Πνεύμα, Τριάδα ομοούσιον και αχώριστον». Και ο επινίκιος ύμνος «"Άγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ, πλήρης πάσα η γη της δόξης αυτού», που άκουσε ο Ησαΐας να ψάλλεται από τους αγγέλους υποδηλώνει την τριαδικότητα του Θεού.

Η Αναφορά κυρίως, που αρχίζει με την κλήση σε προσοχή, «Στώμεν καλώς...» και τελειώνει με την απόλυση των πιστών, απευθύνεται προς την Αγία Τριάδα. Στον καθαγιασμό των τιμίων δώρων συμμετέχουν και τα τρία πρόσωπα της Θεότητας.



Η κεντρική θέση του Τριαδικού δόγματος στην Ορθόδοξη πίστη και λατρευτική ζωή οφείλεται στο γεγονός ότι με την Αγία Τριάδα πραγματοποιείται η πνευματική αναγέννηση του ανθρώπου, η ανακαίνιση της θείας εικόνας που υπάρχει μέσα του και η σωτηρία του.



Η ΦΑΝΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ

ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ




Η Παλαιά Διαθήκη περιέχει μόνο υπαινιγμούς και απεικονίσεις της τριαδικότητας του Θεού. Στη Γένεση παρουσιάζεται ο Θεός να συλλογίζεται σε πληθυντικό αριθμό κατά την πλάση του ανθρώπου "Ας πλάσουμε άνθρωπο κατά την εικόνα και την ομοίωση μας". (Γεν. 1,26), μετά την πτώση των πρωτοπλάστων "Ιδού, ο Αδάμ έγινε ως ένας από μας..." (Γεν. 3,22) και κατά τη διασπορά των ανθρώπων "Εμπρός, ας κατέλθουμε και ας δημιουργήσουμε σύγχυση στη γλώσσα τους..." (Γεν. 11,7).

Χαρακτηριστική είναι η φανέρωση απεικόνιση της Αγίας Τριάδας στη φιλοξενία του Αβραάμ που περιγράφεται στο 18ο κεφάλαιο της Γενέσεως. Ο Θεός φανερώθηκε στον Αβραάμ ενώ καθόταν στην είσοδο της σκηνής του κοντά στη δρυ Μαμβρή με τη μορφή τριών αγγέλων.


Με σαφήνεια και ακρίβεια αποκαλύπτεται ο Τριαδικός Θεός στην Καινή Διαθήκη. Όταν ο Κύριος βαπτιζόταν στον Ιορδάνη ποταμό από το βαπτιστή Ιωάννη φανερώθηκαν και τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας ως εξής: Ο Πατέρας βεβαίωνε τη θεότητα του Χριστού ονομάζοντας τον Υιό του αγαπητό, ο Υιός βαπτιζόταν και το Άγιο Πνεύμα κατέβαινε ως περιστέρι, επιβεβαιώνοντας έτσι τη μαρτυρία του Θεού Πατέρα (Ματθ. 3,13-17). Και κατά τη Μεταμόρφωση του Χριστού στο όρος Θαβώρ αποκαλύφθηκαν και τα τρία πρόσωπα της Θεότητας (Ματθ. 17,1-3).

Εκτός όμως από τα θαυμαστά αυτά γεγονότα υπάρχουν και πολλές μαρτυρίες του Ιησού που αναφέρονται στην τριαδικότητα του Θεού. Έτσι μετά την ανάσταση του ο Χριστός έδωσε εντολή στους μαθητές του να πορευθούν προς όλα τα έθνη της γης, να διδάξουν το Ευαγγέλιο και να βαπτίσουν εκείνους που θα πιστέψουν «είς το όνομα του Πατρός καί του Υιού καί του Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. 28,19). Πάρα πολλά χωρία της Καινής Διαθήκης ομιλούν καθαρά για τα τρία πρόσωπα της Θεότητας. Ο Απόστολος Παύλος τελειώνει τη Β' προς Κορινθίους επιστολή του με την ευχή: «Η χάρη του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος είθε να είναι με όλους σας» (Β' Κορ. 13,13).

Πηγή: ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ


Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή· (Άξιον εστίν)

Άβαταρ μέλους
Μάνος
Δημοσιεύσεις: 3027
Εγγραφή: Σάβ Δεκ 30, 2017 11:29 pm
Τοποθεσία: Ηράκλειο Κρήτης

Re: Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ.

Δημοσίευσηαπό Μάνος » Σάβ Μαρ 09, 2019 5:11 pm

Απορίες για τις Υποστάσεις τής Αγίας Τριάδος

Απαντήσεις σε απορίες ενός πρώην Προτεστάντη



Τα παρακάτω, αποτελούν απόσπασμα από τις απαντήσεις μας σε κάποιον φίλο που μας εξέθεσε τις απορίες του για την Αγία Τριάδα. Θωρήσαμε ότι είναι χρήσιμο να τα δημοσιεύσουμε, προς όφελος και άλλων.

1. ΠΩΣ ΕΡΜΗΝΕΥΕΙΣ ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ, ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟΝ ΣΥΛΛΑΒΟΥΝ, ΠΡΟΣΕΥΧΟΤΑΝ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΘΕΟ; ΑΦΟΥ ΗΤΑΝ ΕΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ, ΑΦΟΥ ΗΤΑΝ ΚΑΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΘΕΟΣ. ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΤΙ ΠΡΟΣΕΥΧΟΤΑΝ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΟΜΩΣ... ΚΑΙ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΧΑΣΕ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ;

ΚΑΙ ΑΦΟΥ Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ, ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΡΕΙΣ, ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΥΧΟΤΑΝ; ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ; ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΕ ΜΟΝΟ ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΑΛΛΑ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΣ, ΣΥΝΕΠΩΣ ΚΑΙ ΘΕΟΣ. ΚΑΙ ΑΦΟΥ ΗΤΑΝ ΟΜΟΟΥΣΙΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΕΝΩΜΕΝΟΣ ΚΑΤΑ ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΑΥΤΟΝ, ΠΟΥ ΠΡΟΣΕΥΧΟΤΑΝ; ΞΕΧΑΣΕ ΜΗΠΩΣ ΟΤΙ ΗΤΑΝ ΘΕΟΣ; ΔΕΝ ΕΙΧΕ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ;

ΕΝΙΩΘΕ ΦΟΒΟ ΕΝΩ ΗΞΕΡΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ; ΕΝΙΩΘΕ ΦΟΒΟ ΕΝΩ Ο ΙΔΙΟΣ ΗΤΑΝ ΘΕΟΣ; Η ΔΙΑΧΩΡΙΣΕ ΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ; ΚΑΙ ΑΝ ΥΠΟΘΕΤΙΚΑ ΕΚΑΝΕ ΑΥΤΟ, ΔΕΝ ΑΥΤΟΑΚΥΡΩΝΕΤΑΙ ΤΟ «ΟΜΟΟΥΣΙΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ»; Η ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΛΛΟΤΕ ΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙ ΩΣ ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΤΕ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ; ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΥΤΟΣ Ο ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ;

Αν προσέξεις, δεν προσευχόταν στην Αγία Τριάδα, αλλά στον Πατέρα! Το κάθε πρόσωπο της Αγίας Τριάδος είναι ξεχωριστό και σαφώς διακεκριμένο πρόσωπο από τα άλλα. Όπως εγώ και ο γιος μου είμαστε μία ουσία κατά την ανθρώπινη φύση μας αλλά άλλος είναι ο γιος μου και άλλος εγώ, το ίδιο συμβαίνει και με τον Υιό και τον Πατέρα. Έχουν και οι δύο την ίδια ουσία της Θεότητας, όμως είναι διαφορετικά πρόσωπα. Όταν λέμε: «Τριάδα Ομοούσιος και αχώριστος», το λέμε για την ουσία, και όχι για τα πρόσωπα. Δεν λέμε: «ομοπρόσωπος», αλλά «ομοούσιος». Σε κάθε νοήμονα ύπαρξη, και σ’ εμάς, κάνουμε διάκριση στο «πρόσωπο» που είναι πάντοτε διαφορετικό, και στην «ουσία» που μπορεί να είναι κοινή. Όταν λέμε τη λέξη: «Τριάδα», εννοούμε την ΟΥΣΙΑ

Επίσης, είναι καλό να θυμόμαστε ότι ο Υιός κατά την θεϊκή του φύση δεν χρειάζεται να προσευχηθεί, ως παντοδύναμος και παντογνώστης. Όμως κατά την ανθρώπινη είχε όλα τα ανθρώπινα αδιάβλητα πάθη, και η ανθρώπινη φύση δεν είναι παντογνώστης.

Γράφει επ' αυτού ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής: "Η άγνοια είναι δύο ειδών: η διαβαλλομένη και η αδιάβλητη, και η πρώτη (εξαρτώμενη) από εμάς, ενώ η δεύτερη όχι (εξαρτώμενη) από εμάς. Και η μεν διαβαλλομένη και από εμάς εξαρτώμενη είναι η άγνοια σχετικά με την αρετή και την ευσέβεια. Η δε αδιάβλητη και μη εξαρτώμενη από εμάς, όσα, αν και θέλουμε να γνωρίζουμε, δεν τα γνωρίζουμε, δηλαδή αυτά που γίνονται μακριά και αυτά που πρόκειται να γίνουν. Αν, λοιπόν, στους αγίους προφήτες γίνονταν γνωστά, με την (θεία) Χάρη, τα μακρινά και όχι (εξαρτώμενα) από εμάς (να γνωρίζουμε), πόσο μάλλον δεν γνώριζε τα πάντα ο Υιός του Θεού, και δια Αυτού η ανθρώπινη φύση, όχι κατά φύση, αλλά εξαιτίας της ένωσης (της ανθρωπίνης φύσεως) προς τον Λόγο; Επειδή, όπως ακριβώς ο πυρακτωμένος σίδηρος έχει όλα τα ιδιώματα της φωτιάς - διότι φωτίζει και καίει - αν και δεν είναι κατά φύση φωτιά, αλλά σίδηρος, έτσι και η ανθρώπινη φύση του Κυρίου, επειδή μεν ενώθηκε με τον Λόγο, γνώριζε τα πάντα, και αυτά τα θεοπρεπή έδειχνε στον εαυτόν (Του), αλλά σαν να μην ενώθηκε η ανθρώπινη φύση στον Εαυτόν Του, λέγεται ότι (αυτή) αγνοεί". (Κείμενο: "Διπλή τις εστιν άγνοια· η μεν διαβαλλομένη, η δε, αδιάβλητος· και η μεν εφ ημίν εστιν, η δε, ουκ εφ ημίν. Και η μεν διαβαλλομένη και εφ ημίν, η περί την αρετήν και ευσέβεια άγνοια· η δε αδιάβλητος και ουκ εφ ημίν εστιν, όσα θελόντων ημών γινώσκειν ου γινώσκομεν· οίον τα πόω γινόμενα, τα μέλλοντα γίνεσθαι. Ει ουν εν τοις αγίοις προφήταις διεγινώσκετο τα πόρω και ουκ εφ ημίν, χάριτι, πως ουχί μάλλον πάντα ηπίστατο ο Υιος του Θεού, και δι αυτού το ανθρώπινον, ου φύσει, αλλ ενώσει τη προς τον Λόγον; Ώσπερ γαρ σίδηρος πεπυρακτωμένος, πάντα τα ιδιώματα του πυρός έχει· φωτίζει γαρ και καίει· ου μην φύσει εστί πυρ, αλλά σίδηρος· ούτω και το ανθρώπινον του Κυρίου, καθό μεν ηνώθη τω Λόγω, πάντα ηπίστατο, και τα θεοπρεπή ταύτα εν εαυτώ διεδείκνυτο· καθό δε φύσις ανθρωπεία εν αυτώ ουχ ήνωτο, λέγεται αγνοείν").

Ο δε άγιος Αθανάσιος, για το ίδιο θέμα, για την ανθρώπινη γνώση τού Κυρίου, γράφει τα εξής: "Ως μεν Λόγος γινώσκει, ως δε άνθρωπος αγνοεί. Ανθρώπου γαρ ίδιον το αγνοείν... Ουκ είρηκεν "Ουδέ ο Υιός του Θεού οίδεν", ίνα μη η θεότης αγνοούσαν φαίνηται, αλλ' απλώς "Ουδέ ο Υιός", ίνα του εξ ανθρώπων γενομένου Υιού η άγνοια ή. Δια τούτο και περί αγγέλων λέγων, ουκ είρηκεν επαναβαίνων, ότι ουδέ το Πνεύμα το Άγιον, αλλ' εσιώπησε δεικνύς κατά τα δύο ταύτα ότι ει το Πνεύμα οίδε, πολλώ μάλλον ο Λόγος, ή Λόγος εστιν, οίδε παρ' ου και το Πνεύμα λαμβάνει και ότι περί του Πνεύματος σιωπήσας, φανερόν πεποίηκεν, ότι περί της ανθρωπίνης αυτού λειτουργίας έλεγεν, "ουδέ ο Υιός"." (Άγιος Αθανάσιος Λόγος Γ΄ Κατά Αρειανών).

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ήταν και Θεός. Όμως δεν φανέρωνε πάντοτε όλη την δύναμη και την παντογνωσία της Θεότητας. Γι’ αυτό ο Παύλος λέει: «εαυτόν εκένωσε, λαβών δούλου μορφήν…» Δεν κένωσε τον εαυτό του από τη Θεότητα, αλλά από τη δόξα και τη δύναμή Του.

Κάτι ακόμα: Ίσως αναρωτιέσαι: Αν είναι τρία πρόσωπα, πώς λέμε: «ένας Θεός;» Αυτό βέβαια σου εξήγησα ότι αναφέρεται στη μία και κοινή τους ουσία, (η λέξη «ουσία» βγαίνει από το: «ων» (-ούσα- ουσία-), και το «ων» σημαίνει: «είναι» ή στα Εβραϊκά: «Γιαχβέ»). Όμως πρέπει να θυμάσαι και κάτι ακόμα: Οι αριθμοί, έχουν νόημα μόνο στον υλικό κόσμο. Εδώ τα πάντα διαιρούνται σε αριθμούς. Ο Θεός όμως είναι έξω από τον χώρο και το χρόνο. Συνεπώς, ο αριθμός ένα και ο αριθμός τρία, «εκεί», δεν έχουν παρόμοια έννοια. Για παράδειγμα, εμείς οι δύο, μπορούμε να είμαστε, εγώ στη Ελλάδα και εσύ στην Ινδία. Δεν είμαστε παντού! Όμως ο Πατέρας, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα, δεν περιορίζονται από το χώρο. ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΟΥ! Όπου είναι ο Πατέρας, είναι και ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα. Και ενώ είναι τρεις κατά τα πρόσωπα, δεν μπορούν να διακριθούν κατά τον αριθμό! Γιατί οι αριθμοί δεν έχουν έννοια στην άκτιστη κατάστασή τους!

Θα σου δώσω ένα παράδειγμα ακόμα και από τον υλικό κόσμο. Όμως να θυμάσαι, ότι όλα αυτά είναι μόνο παραδείγματα. Ο Θεός δεν μοιάζει με τίποτα κτιστό:

Εικόνα

Όταν κάνεις ηλιοθεραπεία στην παραλία, λές: «Με έκαψε ο ήλιος». Όμως δεν κατέβηκε ποτέ το ουράνιο σώμα που λέμε ήλιο να σε κάψει! Σε έκαψε το «φως» του ήλιου. Αυτό κατέβηκε, και όχι η ηλιακή σφαίρα! Και στην πραγματικότητα, το φως του ήλιου γεννιέται από το ουράνιο αυτό σώμα, όπως ο Υιός γεννιέται από τον Πατέρα «προαιωνίως» (δηλαδή εκτός χρόνου). Το φως αυτό, αν και είναι κάτι διαφορετικό από τον ήλιο, το λέμε και αυτό: «ήλιο»! Είναι ήλιος, γιατί ήλιος χωρίς φως, δεν είναι ήλιος! Ομοίως και Πατέρας χωρίς Υιό δεν είναι Πατέρας! Όμως στην πραγματικότητα, δεν σε έκαψε ούτε το φως του ήλιου. Σε έκαψε η θερμότητα του φωτός του ήλιου! (Ας το πούμε: Άγιο Πνεύμα). Και η θερμότητα αυτή, εκπορεύεται και αυτή από τον ήλιο, και δίνεται από το φως. Και είναι και αυτή η θερμότητα «ήλιος», γιατί «ήλιος» χωρίς θερμότητα δεν είναι «ήλιος». Παρ’ όλα αυτά, και ο ηλιακός δίσκος, και το φως, και η θερμότητα, είναι τρία διαφορετικά πράγματα, αν και είναι και τα τρία, ένα: «ο ήλιος»! Και όπως όταν λέμε «Ήλιος» εννοούμε κυρίως τον Ηλιακό δίσκο, έτσι όταν λέμε: «Θεός», εννοούμε κυρίως το πρόσωπο του Πατέρα, που είναι η αιτία του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, όπως ο Ήλιος του φωτός και της θερμότητας.

2. ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΛΕΜΕ, ΟΤΙ Ο ΘΕΟΣ ΑΝΑΣΤΗΣΕ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ; ΑΦΟΥ ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΠΑΤΗΡ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ;

Ο Χριστός ως Θεός δεν πέθανε ποτέ. Ο Θεός είναι εκτός χρόνου. Συνεπώς σε μια άχρονη «κατάσταση», δεν υπάρχει χρονικό διάστημα κατά το οποίο να μην υπήρχε. Αυτό που πέθανε από το Χριστό, ήταν ό,τι μπορούσε να πεθάνει: Η ανθρώπινη φύση του μόνο. Αυτή πέθανε, και αυτή αναστήθηκε από τον Τριαδικό Θεό. Σε άλλα σημεία της Αγίας Γραφής λέει: «ο Πατήρ ανέστησεν αυτόν». Σε άλλο λέει ο ίδιος ο Χριστός για το σώμα του: «Γκρεμίστε τον ναό τούτο, και σε τρεις ημέρες θα τον ξαναστήσω». Ποιος θα τον «ξαναστήσει»; Μιλάει σε πρώτο πρόσωπο. «Εγώ» θα τον ξαναστήσω! Λέει. Συνεπώς, όχι μόνο ο Πατέρας, αλλά μαζί και ο Υιός, και φυσικά «το Πνεύμα το Άγιο το ζωοποιόν» ανέστησαν το νεκρό ανθρώπινο σώμα του. Γιατί εκτός από την αθάνατη θεότητά Του, ούτε η ψυχή του πέθανε! Κατέβηκε στον Άδη, για να αναστήσει τους προ Χριστού νεκρούς στην πρώτη ανάσταση.

3. ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΛΕΜΕ, ΟΤΙ ΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΥΙΟ ΤΟΥ (Ο ΘΕΟΣ) ΔΙΟΤΙ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ ΑΓΑΠΗΣΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ; ΔΗΛΑΔΗ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΚΑΤΙ ΔΙΝΕΙ, ΚΑΤΙ ΕΧΕΙ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΟΡΙΖΕΙ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑΖΕΙ (ΑΡΑ Ο ΠΑΤΗΡ ΟΡΙΖΕΙ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΟΝ ΥΙΟ; ΩΣΤΕ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΝΑ ΤΟΝ ΘΥΣΙΑΣΕΙ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ);

Φυσικά η απόφαση δεν ήταν μονομερής! Και τα τρία πρόσωπα ως Παντογνώστες και «ομόγνωμοι» ήταν της ιδίας γνώμης. Και η εξουσία των τριών προσώπων της Θεότητας ήταν επί του ανθρώπου Ιησού Χριστού, που κατά την ανθρώπινη φύση του ήταν ΚΤΙΣΤΟΣ. Ο Υιός είναι άκτιστος μόνο κατά τη Θεϊκή του φύση. Και κάθε κτίσμα ανήκει στον Θεό.

4. ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΛΕΜΕ ΟΤΙ Ο ΘΕΟΣ ΑΓΑΠΗΣΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΚΑΙ ΓΙ ΑΥΤΟ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕ <Ο ΙΔΙΟΣ> ΚΑΙ ΕΓΙΝΕ ΘΥΣΙΑ <Ο ΙΔΙΟΣ> ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ; ΔΙΟΤΙ ΟΤΑΝ ΛΕΜΕ ΟΤΙ Ο ΘΕΟΣ ΕΔΩΣΕ ΤΟΝ ΥΙΟ ΤΟΥ, ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΟΤΙ ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΠΑΤΕΡΑ ΘΕΟ ΚΑΙ ΑΠΛΩΣ ΥΙΟ ΠΟΥ ΥΠΟΚΕΙΤΑΙ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ, ΩΣΤΕ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΝΑ ΣΤΕΙΛΕΙ ΤΟΝ ΥΙΟ, ΕΣΤΩ ΚΙ ΑΝ ΑΥΤΟΣ ΣΥΜΦΩΝΕΙ!

Η διαφοροποίηση δεν γίνεται λόγω του ότι συμφωνεί ή όχι. Γίνεται στο ότι δεν ήρθε στη γη η Αγία Τριάδα, αλλά μόνο το ένα από τα τρία πρόσωπα της Θεότητας. Μάλιστα συχνά λέμε ότι «ο Θεός έγινε άνθρωπος». Όμως δεν εννοούμε εδώ την Αγία Τριάδα, αλλά μόνο τον Υιό, που είναι και αυτός «Θεός». Όπως όταν λέμε: «με έκαψε ο ήλιος», δεν εννοούμε το αστέρι, αλλά μόνο το φως του, αν και ο κατ’ εξοχήν ήλιος μας, είναι το Αστέρι μας. Έτσι, όπως είπαμε και πριν, όταν λέμε «Θεός», δεν εννοούμε την ουσία της Αγίας Τριάδος, αλλά το πρόσωπο του Πατρός, από τον οποίο γεννάται ο Υιός, και εκπορεύεται το Άγιο Πνεύμα.

Λέμε λοιπόν ότι «ο Θεός έστειλε τον γιο Του», εννοώντας ότι ο Πατέρας έστειλε τον Γιο Του. Δεν ήρθε εδώ ο Πατέρας, ούτε σαρκώθηκε το Άγιο Πνεύμα. Μόνο ο Υιός.

5. ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΛΕΕΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΣΤΟΝ ΘΕΟ: «ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΟΠΩΣ ΘΕΛΩ ΕΓΩ, ΑΛΛΑ ΤΟ ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΘΕΛΗΜΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ».

Α) ΔΕΝ ΗΞΕΡΕ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΟ ΘΕΛΗΜΑ ΤΟΥ; (ΚΑΘΩΣ Ο ΙΔΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΘΕΟΣ);

Ήξερε και το θέλημα του Πατέρα του, αλλά και το δικό του θέλημα κατά τη Θεϊκή του φύση, επειδή το θέλημα και του Πατέρα, και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος είναι κοινό κατά τη Θεϊκή τους φύση. Όμως ήξερε επίσης ότι το θέλημα της ανθρώπινης φύσης του, ήταν διαφορετικό από το θέλημα της Θεϊκής του. Φοβόταν! Όμως υπέταξε το θέλημα της ανθρώπινης φύσης Του στο θέλημα της Θεϊκής.

Β) ΔΕΝ ΦΑΝΕΡΩΝΕΙ ΑΥΤΟ, ΟΤΙ ΥΠΟΚΕΙΤΑΙ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ;

Φυσικά. Ως άνθρωπος ήταν κτίσμα. Ως Θεός μόνο ήταν άκτιστος. Αυτό μπερδεύουν κάποιοι και τον θεωρούν «κτίσμα» και κατά τη θεϊκή του φύση. Αλλά και ως Θεός, «γεννάται» από τον Πατέρα. Η «αρχή» του Υιού κατά την αιτία, (και όχι κατά τον χρόνο), είναι ο Πατέρας.

Γ) ΥΠΗΡΧΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ, ΝΑ ΘΕΛΕΙ ΑΛΛΑ Ο ΥΙΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ Ο ΠΑΤΗΡ;

Βεβαίως, όπως σου εξήγησα, μόνο κατά την ανθρώπινη φύση του.

Δ) ΔΕΝ ΘΥΜΟΤΑΝ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ, ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΤΗΝ ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΕΩΣ ΤΟΥ; ΔΕΝ ΗΞΕΡΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ;

Και θυμόταν, και ήξερε τη συνέχεια. Όμως η ανθρώπινη φύση του αγωνιούσε. Δεν ήταν υπεράνθρωπος. Ήταν άνθρωπος.

Ε) ΠΩΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΣΤΟΥΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥΣ, ΟΤΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΗΤΑΝ ΘΕΟΣ; ΑΥΤΟ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΕΙΧΕ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ, ΑΡΑ ΠΩΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΜΕΤΑ; ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΕΝΟΣ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ, ΑΦΟΥ ΟΠΩΣ ΠΡΟΑΝΕΦΕΡΑ, ΕΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΚΑΙ ΘΕΟΣ Ο ΙΔΙΟΣ;

Προσευχόταν ως άνθρωπος προς τον Θεό Πατέρα. Γιατί όπως είπαμε, είναι διαφορετικό πρόσωπο από τον Πατέρα, και μόνο το πρόσωπο τού Υιού έγινε άνθρωπος.

ΣΤ) ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΛΛΟΤΕ ΝΑ ΜΙΛΑ ΩΣ ΘΕΟΣ, ΚΑΙ ΑΛΛΟΤΕ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΦΟΒΙΣΜΕΝΟΣ;

Νομίζω ότι αυτό το αναφέρω παραπάνω. Εδώ θα σου πω, ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τους αγίους. Όταν βρίσκονται στην κατάσταση της θέωσης, μετέχουν κατά χάριν της άκτιστης ζωής της Θεότητας. Όταν όμως επιστρέφουν στην κατάσταση του φωτισμού, δεν μπορούν ούτε να θυμούνται τα πάντα εκείνα τα «άκτιστα», ούτε καν να τα περιγράψουν. Δες για παράδειγμα την ανάλυση που έχω για την εμπειρία του Παύλου, στα δύο αυτά μικρά κεφαλαιάκια, κάνοντας κλικ ΕΔΩ και ΕΔΩ.

Θα καταλάβεις πώς είναι δυνατόν κάποιος να ζει τη ζωή του Θεού, και μετά να επιστρέφει στην ανθρώπινη ζωή που ξέρουμε.

6. ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΛΕΜΕ, ΕΝΑΣ ΜΕΣΙΤΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΩΝ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ, ΑΦΟΥ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΘΕΟΣ; ΠΟΥ ΜΕΣΙΤΕΥΕΙ; ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ; ΚΑΙ ΑΦΟΥ ΜΑΛΙΣΤΑ Ο ΙΔΙΟΣ ΘΑ ΚΡΙΝΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ!

Είναι μεσίτης επειδή ως Θεός μπορεί να συνδιαλαγεί με τον Θεό, και ως άνθρωπος με τον άνθρωπο. Είναι αυτό που είχε πει προφητικά ο Ιώβ: «Δεν είναι ο Θεός άνθρωπος όπως εγώ, για να συνδιαλαγούμε, γιατί δεν υπάρχει κάποιος να απλώσει τα χέρια του και στους δυο μας και να μας συμφιλιώσει!» Όμως ο Χριστός άπλωσε τα χέρια του στο σταυρό, «γεφυρώνοντας» αυτή τη διαφορά. Γιατί μπορούσε ως «Θεάνθρωπος» να «αγγίξει» στον «ώμο» και το Θεό και τον άνθρωπο, και να τους συμφιλιώσει.

Η μεσιτεία λοιπόν του Χριστού, είναι ότι «ένωσε» τον Θεό και τον άνθρωπο σε ένα πρόσωπο: «Στο πρόσωπό Του». Έτσι, ΜΕΣΩ (μεσίτης) αυτής της ενανθρώπισης, ανύψωσε τον άνθρωπο στο ύψος της Θεότητας (κατά χάριν βέβαια, και όχι κατά φύσιν). Αυτή ήταν και ουσία της ενανθρώπισης. Όχι για να πεθάνει στη θέση των «ενόχων» ανθρώπων, ικανοποιώντας κάποια δήθεν προσβεβλημένη θεία «δικαιοσύνη».

7. α) ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΔΙΑΦΩΝΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΠΙΚΟΥΣ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ, ΑΝ ΕΚΠΟΡΕΥΕΤΑΙ ΕΚ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ Η ΤΟΥ ΥΙΟΥ;

Η διαφορά είναι η εξής: Η λέξη: «εκπόρευση», αναφέρεται στην εκτός χρόνου «πομπή» του από τον Πατέρα. Και η λέξη: «αποστέλλεται», αναφέρεται στην εντός του χρόνου αποστολή του από τον Υιό. Θα χρησιμοποιήσω το ίδιο παράδειγμα που χρησιμοποιώ τόση ώρα: Η πηγή της θερμότητας του ήλιου, είναι ο «ηλιακός δίσκος», και όχι το φως. Το φως είναι ο φορέας της θερμότητας αυτής, και όχι η πηγή. Έτσι και στη Θεότητα. «Πηγή» τόσο του Υιού όσο και του Αγίου Πνεύματος εκτός χρόνου, είναι ΜΟΝΟ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ. Μία είναι η αρχή στη Θεότητα, ο Πατέρας. Ο Υιός στέλνει κι αυτός εν χρόνω το Άγιο Πνεύμα, όμως δεν είναι η «πηγή» Του. Ως "ουσιώδη πέμψη" και όχι ως "τρόπο υπάρξεως".

Β) ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΘΕΟΣ; ΥΠΟΚΕΙΤΑΙ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ; ΣΤΟΝ ΥΙΟ; ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΟΜΟΟΥΣΙΟ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΥΙΟΥ;

Φυσικά και είναι Θεός, ως ομοούσιο του Πατρός και του Υιού. Οτιδήποτε είναι «άκτιστο» κατά φύσιν, είναι μέρος της Θεότητας. Όμως κατά την αιτία, μία είναι η αρχή στη Θεότητα, ο Πατέρας. Αν δεχόμασταν ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και από τον Υιό, θα είχαμε δύο αρχές στη Θεότητα, και αυτό αυτομάτως θα σήμαινε ότι το Άγιο Πνεύμα υπολείπεται των δύο άλλων προσώπων. Εφ’ όσον όμως τόσο ο Υιός όσο και το Άγιο Πνεύμα έχουν την αρχή τους στον Πατέρα, η εκπόρευση δεν είναι υστέρηση, αλλά «ιδίωμα» του τρίτου προσώπου της Αγίας Τριάδος.

Γ) ΠΩΣ ΛΟΙΠΟΝ ΛΕΓΕΤΑΙ: «ΘΑ ΣΤΕΙΛΩ ΑΛΛΟΝ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟ»; ΟΠΩΣ ΠΡΟΑΝΕΦΕΡΑ, ΤΟ «ΘΑ ΣΤΕΙΛΩ», ΔΗΛΩΝΕΙ ΟΤΙ ΕΧΩ ΚΑΙ ΟΡΙΖΩ, ΣΥΝΕΠΩΣ ΚΑΙ ΣΤΕΛΝΩ. ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΣ, ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΥΙΟ; ΑΦΟΥ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ, ΠΩΣ ΣΤΕΛΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΚΑΠΟΙΟΝ, ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ; ΚΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΙΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΟΤΙ ΤΟ ΑΓΙΟ ΠΝΕΥΜΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΤΗΝ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑ ΝΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΕΙ ΝΑ ΕΛΘΕΙ, ΚΑΙ ΑΠΛΩΣ ΣΤΕΛΝΕΤΑΙ!

Όχι μόνο το Άγιο Πνεύμα στέλνεται από τον Υιό, αλλά σε άλλο σημείο της Αγίας Γραφής, εμφανίζεται ο Υιός ως «Γιαχβέ», να αποστέλλεται από τον Γιαχβέ (Πατέρα) και από το Πνεύμα Του! (Ησαϊας 48/μη΄ 12 – 16). Συνεπώς, η αποστολή δεν σημαίνει υποβιβασμό. Αυτό που έχει σημασία εδώ, είναι ότι η λέξη: «αποστολή» έχει σχέση με το χρόνο, και όχι με την άχρονη και ίση «κατάσταση» των τριών προσώπων.

Η αποστολή, έχει σχέση με την «εξουσία», που πηγάζει πάντοτε από τον Πατέρα, επειδή είναι η μία και μοναδική «αιτιακή» αρχή της Θεότητας. (Γι’ αυτό πριν σου έγραψα ότι είναι το μόνο πρόσωπο της Θεότητας, που η υπόστασή του ταυτίζεται με την ουσία Του). Θα σου πω ένα άλλο παράδειγμα: Ο νους (Πατέρας), γεννά τη λογική (Λόγο ή Υιό), και εκπορεύει το πνεύμα μας (Άγιο Πνεύμα). Δεν είναι όμως ο νους μας ανώτερος από τη λογική μας, ούτε από το πνεύμα μας. Και ο νους, και η λογική και το πνεύμα μας είμαστε εμείς! Απλώς ο νους είναι η αιτιακή αρχή. Μόνο ως προς την αιτία είναι ανώτερος, ως πρώτος.

Η δε αποστολή του Αγίου Πνεύματος από τον Υιό, γίνεται λόγω του ότι κάποια πλάσματα βαπτιζόμενα, γίνονται «σώμα Χριστού», και συνεπώς έχουν και αυτά εξουσία να μετέχουν στο Πνεύμα της κεφαλής τους. Και όπως το κεφάλι στέλνει το ζωοποιό πνεύμα στα μέλη του σώματος και τα κινεί, έτσι και η κεφαλή μας ο Χριστός, στέλνει το Άγιο Πνεύμα στα μέλη της Εκκλησίας Του. Η αποστολή λοιπόν αυτή, δεν κάνει τον Υιό "πηγή" του Αγίου Πνεύματος όπως ο Πατέρας. Άλλωστε, το ότι οι απόστολοι μετέδιδαν δια της χειροθεσίας το Άγιο Πνεύμα, δεν σημαίνει ότι ήταν ανώτεροι από Αυτό!

Το κάθε τι, γίνεται από κοινού από («αρχή») τον Πατέρα, δια («φορέας») του Υιού, εν («μέσο») Αγίω Πνεύματι, με κοινή θέληση και των τριών. Και μην ξεχνάμε ότι στην άχρονη κατάστασή τους, δεν υπάρχουν «αποφάσεις», γιατί τα πάντα είναι προεγνωσμένα προαιωνίως.

Πηγή: ΟΟΔΕ


Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή· (Άξιον εστίν)

Άβαταρ μέλους
Μάνος
Δημοσιεύσεις: 3027
Εγγραφή: Σάβ Δεκ 30, 2017 11:29 pm
Τοποθεσία: Ηράκλειο Κρήτης

Re: Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ.

Δημοσίευσηαπό Μάνος » Σάβ Μαρ 09, 2019 5:13 pm

Μάνος έγραψε:...
Θα σου δώσω ένα παράδειγμα ακόμα και από τον υλικό κόσμο. Όμως να θυμάσαι, ότι όλα αυτά είναι μόνο παραδείγματα. Ο Θεός δεν μοιάζει με τίποτα κτιστό:

Εικόνα

Όταν κάνεις ηλιοθεραπεία στην παραλία, λές: «Με έκαψε ο ήλιος». Όμως δεν κατέβηκε ποτέ το ουράνιο σώμα που λέμε ήλιο να σε κάψει! Σε έκαψε το «φως» του ήλιου. Αυτό κατέβηκε, και όχι η ηλιακή σφαίρα! Και στην πραγματικότητα, το φως του ήλιου γεννιέται από το ουράνιο αυτό σώμα, όπως ο Υιός γεννιέται από τον Πατέρα «προαιωνίως» (δηλαδή εκτός χρόνου). Το φως αυτό, αν και είναι κάτι διαφορετικό από τον ήλιο, το λέμε και αυτό: «ήλιο»! Είναι ήλιος, γιατί ήλιος χωρίς φως, δεν είναι ήλιος! Ομοίως και Πατέρας χωρίς Υιό δεν είναι Πατέρας! Όμως στην πραγματικότητα, δεν σε έκαψε ούτε το φως του ήλιου. Σε έκαψε η θερμότητα του φωτός του ήλιου! (Ας το πούμε: Άγιο Πνεύμα). Και η θερμότητα αυτή, εκπορεύεται και αυτή από τον ήλιο, και δίνεται από το φως. Και είναι και αυτή η θερμότητα «ήλιος», γιατί «ήλιος» χωρίς θερμότητα δεν είναι «ήλιος». Παρ’ όλα αυτά, και ο ηλιακός δίσκος, και το φως, και η θερμότητα, είναι τρία διαφορετικά πράγματα, αν και είναι και τα τρία, ένα: «ο ήλιος»! Και όπως όταν λέμε «Ήλιος» εννοούμε κυρίως τον Ηλιακό δίσκο, έτσι όταν λέμε: «Θεός», εννοούμε κυρίως το πρόσωπο του Πατέρα, που είναι η αιτία του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, όπως ο Ήλιος του φωτός και της θερμότητας.
...


Αυτό το παράδειγμα το θεωρώ τόσο εκπληκτικό! Το "ανώτερο" κτιστό σώμα του φυσικού κόσμου να είναι μικρογραφία του πραγματικού Ηλίου, του Τριαδικού Θεού!


Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή· (Άξιον εστίν)

Άβαταρ μέλους
Μάνος
Δημοσιεύσεις: 3027
Εγγραφή: Σάβ Δεκ 30, 2017 11:29 pm
Τοποθεσία: Ηράκλειο Κρήτης

Re: Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ.

Δημοσίευσηαπό Μάνος » Πέμ Απρ 11, 2019 11:10 pm

Γραφική κατοχύρωση της Τριαδικής Αλήθειας

Εικόνα

† π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος
Δρ. Θεολογίας Δρ. Φιλοσοφίας

ΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΑΔΙΚΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ
Μιλήσαμε για την πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον Ένα και Τριαδικό Θεό και υπογραμμίσαμε πως αυτή η πίστη θεμελιώνει την ελπίδα μας για αιώνια ζωή. Σ' αυτό το κεφάλαιο θα δείξουμε ότι η πίστη αυτή ταυτίζεται με τη διδαχή της αγίας Γραφής.


α) Ποιήσωμεν...

Η Τριαδική αλήθεια παρουσιάζεται ήδη στο πρώτο κεφάλαιο του πρώτου βιβλίου της άγιας Γραφής:
«Και είπεν ο Θεός, ας δημιουργήσουμε άνθρωπο σύμφωνα με τη δική μας εικόνα και ομοίωση (κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν) και ας εξουσιάζουν στα ψάρια της θάλασσας και στα πετεινά του ουρανού και στα κτήνη και σ' όλη τη γη και σ' όλα τα ερπετά που σύρονται πάνω στη γη. Και εδημιούργησε ο Θεός τον άνθρωπο, σύμφωνα με την εικόνα του Θεού τον εδημιούργησε, άνδρα και γυναίκα εποίησεν αυτούς» (Γέν. α' 26-27).

Εδώ παρουσιάζεται ο Θεός να «βουλεύεται» απευθυνόμενος σε κάποιον ή κάποιους: «ποιήσωμεν άνθρωπον», ας δημιουργήσουμε, λέγει, υπογραμμίζοντας ότι ο άνθρωπος είναι καρπός της θείας βούλησης και ενέργειας όχι ενός, αλλά περισσοτέρων θείων προσώπων. Η «εικόνα», σύμφωνα με την οποία επρόκειτο να δημιουργηθεί ο άνθρωπος ήταν μία. Όμως ανεφέρετο όχι μόνο στο πρόσωπο που ομιλούσε, αλλά και στα πρόσωπα εκείνων με τους οποίους «εβουλεύετο». Τελικά η αγία Γραφή εγκαταλείπει τον πληθυντικό αριθμό και υπογραμμίζει ότι ο άνθρωπος εδημιουργήθη από τον Θεό και «κατ' εικόνα Θεού». Η περικοπή παρουσιάζει όχι μόνο την ταυτότητα της ουσίας των Τριών θείων προσώπων («κατ' εικόνα ημετέραν και ομοίωσιν»), αλλά και την ταυτότητα θελήματος και ενεργείας («και εποίησεν ο Θεός...»).

«Προς ποίον ωμίλει ο Θεός, ώστε να ομιλεί προστάζων;» ρωτάει ο Μ. Αθανάσιος αναφερόμενος στο «ποιήσωμεν άνθρωπον...» (Γεν. α' 26). «Εάν λοιπόν ωμίλει εις αυτά που εγίνοντο και έδιδε διαταγάς εις αυτά, θα ήτο περιττός ο λόγος, διότι δεν υπήρχον ακόμη, αλλ' επρόκειτο να γίνουν· ουδείς ομιλεί εις αυτόν που δεν υπάρχει, ούτε δίδει διαταγάς, διά να γίνει αυτό που δεν έχει ακόμη γίνει. Διότι εάν ο Θεός διέτασσε αυτά που επρόκειτο να δημιουργηθούν, θα έπρεπε να λέγει- γίνε ουρανέ... και δημιουργήσου άνθρωπε... Από αυτά φαίνεται ο Θεός να συνομιλεί περί τούτων με κάποιον πλησίον Του».

Για τον Υιό και Λόγο του Θεού γνωρίζουμε πως παρευρίσκετο κατά τη δημιουργία (Παροιμ. η' 27. Ψαλμ. λβ' 6. Ιω. α' 3. Εφεσ. γ' 9. Κολ. α' 16. Εβρ. α' 2. Αποκ. γ' 14. δ' 11). Ακόμη ο Υιός κάνει ό,τι κάνει και ο Πατέρας (Ιω. ε' 19). Ο Μ. Βασίλειος αναφέρει πως ο Θεός, με το «ποιήσωμεν...» απευθύνεται προς τον Υιό, που είναι «απαύγασμα της δόξης και χαρακτήρ της υποστάσεως αυτού» (Εβρ. α' 15) και «εικών του Θεού του αοράτου» (Κολ. α' 15), «προς την ιδίαν την εικόνα Του, την ζώσαν, εκείνην που είπε, "εγώ και ο Πατήρ εν εσμέν" (Ιω. ι' 30) και "ο εωρακώς εμέ εώρακε τον Πατέρα" (Ιω. ιδ’ 9)• εις εκείνην λέγει το "ποιήσωμεν άνθρωπον κατ' εικόνα ημετέραν". Όπου μία εικών, πού το ανόμοιον;».
Αλλά στη δημιουργία παίρνει μέρος και το Άγιο Πνεύμα, όχι μόνο ο Υιός και Λόγος του Θεού: «Με τον Λόγον του Κυρίου εστερεώθησαν οι ουρανοί και με το Πνεύμα του στόματος Αυτού η δύναμις αυτών» (Ψαλμ. λβ' 6), «το Πνεύμα του Θεού με δημιούργησε και η πνοή του Παντοδύναμου με διδάσκει» (Ιώβ λγ' 4. Πρβλ. Ψαλμ. ργ' 29-30).
«Ο γάρ Πατήρ διά του Λόγου εν Πνεύματι κτίζει τα πάντα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μ. Αθανάσιος- «επειδή, όπου είναι ο Λόγος, εκεί είναι και το Άγιον Πνεύμα· και τα κτιζόμενα διά του Λόγου έχουν την δύναμιν της υπάρξεώς των από τον Υιόν διά του Πνεύματος (Ψαλμ. λβ' 6)... Λοιπόν έτσι αποδεικνύεται ότι το Πνεύμα ναι αδιαίρετον από τον Υιόν». Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι «ο Πατήρ διά του Υιού εν Αγίω Πνεύματι ποιεί τα πάντα- έτσι διατηρείται η ενότητα της Αγίας Τριάδος και έτσι κηρύσσεται εις την Εκκλησίαν ένας Θεός» (Πρβλ. Α' Κορ. η' 6. Ρωμ. ια' 36).
Όταν η αγία Γραφή αναφέρει «ποιήσωμεν...», εννοεί πως ο άνθρωπος και ολόκληρος η δημιουργία έχει ως «αρχική αιτία» τον Πατέρα, ως «δημιουργική» τον Υιόν και ως «τελειοποιούσα» το Άγιο Πνεύμα.


β) Εδάφια που αναφέρουν δύο θεία πρόσωπα

Πολλά εδάφια στην αγία Γραφή κάνουν λόγο για δύο θεία πρόσωπα και ερμηνεύονται στο φως της ορθοδόξου πίστης ότι αναφέρονται στον Ένα και Τριαδικό Θεό, στον οποίο διακρίνονται μία φύση και τρία πρόσωπα.

Στον προφήτη Ιεζεκιήλ αναφέρεται:
«Και είπε Κύριος προς εμέ· η πύλη αυτή είναι κλεισμένη, κανείς δεν θα περάσει δι' αυτής, διότι Κύριος ο Θεός του Ισραήλ θα εισέλθει δι' αυτής και θα μείνει, κλεισμένη» (Ιεζ. μδ' 2). Και εδώ παρουσιάζονται δύο θεία πρόσωπα. Ασφαλώς ο δεύτερος Κύριος, που εισήλθε διά της κλειστής πύλης (παρθένος Μαρία), είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού, που ενανθρώπησε και κατοίκησε μεταξύ μας (Ιω. α' 14).

«Διότι τάδε λέγει Κύριος Παντοκράτωρ εις δόξαν με απέστειλε εναντίον των εθνών που σας λαφυ- ραγώγησαν, διότι όποιος σας αγγίζει, σαν να αγγίζει την κόρη του οφθαλμού Του.
Διότι ιδού θα απλώσω εγώ το χέρι μου εναντίον τους και θα γίνουν λάφυρα στους αιχμαλώτους των και θα γνωρίσουν πως ο Κύριος Παντοκράτωρ με απέστειλε.
Τέρπου και ευφραίνου, κόρη μου Σιών, διότι ιδού εγώ έρχομαι και θα κατασκηνώσω εν μέσω σου, λέγει Κύριος. Και θα καταφύγουν έθνη πολλά στον Κύριο την ημέρα εκείνη και θα γίνουν λαός Του (το εβραϊκό έχει: λαός μου!) και θα κατασκηνώσουν εν μέσω σου, και θα γνωρίσουν ότι ο Κύριος Παντοκράτωρ με έστειλε προς σε»
(Ζαχ. β' 12-15- εβραϊκό κείμενο: β' 8-11).

Είναι χαρακτηριστικό ότι εδώ όχι μόνο διακρίνονται δύο θεία πρόσωπα, αλλά τα δύο αποκαλούνται «Κύριος Παντοκράτωρ» (Πρβλ. Ζαχ. δ' 8-9. Ωσηέ α' 4. 7. Αμώς δ' 11.Β' Τιμ. α' 18).
Πολλοί Ψαλμοί εκφράζουν την ίδια Τριαδική αλήθεια:
Ο θρόνος σου, ω Θεέ, παραμένει στους αιώνες των αιώνων·
η ράβδος της βασιλείας σου είναι ράβδος ευθύτητος.
Αγάπησες δικαιοσύνη και εμίσησες ανομία·
για τούτο σε έχρισε, ω Θεέ, ο Θεός σου,
με έλαιο αγαλλιάσεως υπέρ τους μετόχους σου»
(Ψαλμ. μδ' 7-8).

Εδώ ο ψαλμωδός αναφέρεται σε δύο θεία πρόσωπα: στον Πατέρα και στον Υιό (πρβλ. Εβρ. α' 8). Το ίδιο βλέπουμε και στους προφήτες:

«Διότι Αυτός είναι ο Θεός μας και εμείς λαός της βοσκής Του και πρόβατα στο χέρι Του.
Σήμερα, εάν ακούσετε τη φωνή Του, μη σκληρύνετε τις καρδιές σας, όπως στην ανταρσία,
την ημέρα της δοκιμασίας στην έρημο, όπου με επείρασαν οι πατέρες σας, με εδοκίμασαν,
αν και είδαν τα έργα του» (Ψαλμ. 94, 7-9).

Ο απόστολος Παύλος μας πληροφορεί πως το θείο πρόσωπο, το οποίο ομιλεί εδώ, αναφερόμενο σε δεύτερο θείο πρόσωπο, είναι το Άγιο Πνεύμα (Εβρ. γ' 7).


γ) Η φιλοξενία του Αβραάμ

Η αποκάλυψη του Θεού στον άνθρωπο αποτελεί αναμφίβολα θεία συγκατάβαση. Γι' αυτό και προσαρμόζεται στα μέτρα του ανθρώπου. Αυτό βλέπουμε στην Θεοφάνεια, την οποία αξιώθηκε ο Αβραάμ, στην οποία βασίζεται και η εξεικόνιση του Θεού με τη μορφή τριών αγγέλων. Στην αγία Γραφή αναφέρεται:
«Εφανερώθηκε δε σ' αυτόν ο Θεός (Γιαχβέ) κοντά στη δρυ Μαμβρή κατά το μεσημέρι, όταν εκάθητο στην πόρτα της σκηνής του. Εσήκωσε τα μάτια και είδε ξαφνικά τρεις άνδρες να στέκουν εκεί. Και όταν τους είδε, έτρεξε να τους συναντήσει από τη θύρα της σκηνής και τους προσκύνησε μέχρι το έδαφος και είπε- Κύριε, αν τυχόν βρήκα χάρι ενώπιόν σου, μη προσπεράσεις το δούλο σου- ας φέρουμε λοιπόν νερό και νίψετε τα πόδια σας και δροσισθήτε κάτω από το δένδρο» (Γέν. ιη' 1-4).
Εδώ προξενεί εντύπωση, πως ενώ είναι τρεις, ο Αβραάμ μιλάει σε ενικό αριθμό, σαν να είναι ένας και κατόπιν πάλι σε αριθμό πληθυντικό.
Στη συνέχεια παίρνει το λόγο ο επισκέπτης του Αβραάμ, που στο εβραϊκό κείμενο ονομάζεται Γιαχβέ (Κύριος) και βεβαιώνει πως η Σάρρα, η γυναίκα του Αβραάμ, θα αποκτήσει γυιό, παρ' όλα τα γεράματά της, και στην αμφιβολία της Σάρρας υπογραμμίζει: «μήπως είναι τίποτε αδύνατο στο Θεό (Γιαχβέ);» (Γέν. ιη' 14).
«Εσηκώθησαν από εκεί οι άνδρες και εστάθησαν προς τα Σόδομα και Γόμορρα. Ο δε Αβραάμ πήγαινε μαζί τους και τους ξεπροβόδιζε. Ο δε Κύριος (Γιαχβέ) είπε: Δεν θα κρύψω εγώ αυτά που θα κάνω από το δούλο μου Αβραάμ, διότι εγνώριζα ότι θα διδάξει τους υιούς του και τον οίκο του μετά απ’ αυτόν· θα φυλάξουν την οδό του Κυρίου (Γιαχβέ) και θα πράττουν δικαιοσύνη και κρίση, ώστε να αποστείλει ο Κύριος (Γιαχβέ) στον Αβραάμ όλα όσα του υποσχέθηκε. Είπε δε ο Κύριος (Γιαχβέ): η κραυγή για τα Σόδομα και Γόμορρα προς εμέ επληθύνθη και οι αμαρτίες των είναι πολύ μεγάλες- θα κατεβώ λοιπόν να δω αν οι αμαρτίες των είναι ή δεν είναι σύμφωνες με την κραυγή που φθάνει σ' εμέ. Ανεχώρησαν από εκεί οι άνδρες και ήλθαν στα Σόδομα. Ο Αβραάμ στεκόταν ακόμη πλησίον του Κυρίου (Γιαχβέ)» (Γέν. ιη' 16-22).
Στα Σόδομα ο Λωτ προσκάλεσε τους δύο επισκέπτες στο σπίτι του κι εκείνοι τον ενημέρωσαν σχετικά με την επικείμενη καταστροφή της πόλης: «υπάρχουν εδώ γαμβροί σου ή γυιοί ή θυγατέρες ή κανένας άλλος δικός σου στην πόλη; βγάλε τους από τον τόπο αυτό- διότι εμείς θα καταστρέψουμε τον τόπο αυτό, διότι η κραυγή των έφθασε μέχρι τον Κύριο (Γιαχβέ) και ο Κύριος (Γιαχβέ) μας απέστειλε να την καταστρέψουμε... Είπε δε ο Λωτ προς αυτούς: Σε παρακαλώ, Κύριε, επειδή ο δούλος σου βρήκε χάρη ενώπιόν σου και του έδειξε το μεγάλο σου έλεος, ώστε να προστατευθεί η ζωή μου, εγώ δε (φοβούμαι) πως δεν θα δυνηθώ να σωθώ στο όρος και θα με προλάβουν τα κακά και θα πεθάνω, ιδού η πόλις αυτή είναι πλησίον, ώστε να καταφύγω εκεί· είναι μικρή, εκεί θα σωθεί η ζωή μου από σε... Και ο Κύριος (Γιαχβέ) έβρεξε πάνω στα Σόδομα και τα Γόμορρα φωτιά παρά Κυρίου (Γιαχβέ) εξ ουρανού...» (Γέν. ιθ' 12-24).
Και στο κομμάτι αυτό παρατηρούμε πως χρησιμοποιείται ο πληθυντικός αριθμός: «εμείς θα καταστρέψουμε τον τόπον αυτόν», «ο Κύριος μας απέστειλε να τον καταστρέψουμε», όμως στη συνέχεια χρησιμοποιείται ο ενικός αριθμός: «Σε παρακαλώ, Κύριε... Και ο Κύριος έβρεξε… φωτιά παρά Κυρίου»! Με άλλα λόγια, ο Κύριος Γιαχβέ) αποστέλλει δύο πρόσωπα, τα οποία ονομάζονται επίσης Κύριος (Γιαχβέ) και καταστρέφουν τα Σόδομα και τα Γόμορρα με φωτιά!
Και στην περίπτωση αυτή δεν βλέπουμε απλώς να ξεχωρίζουν τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, αλλά και παρουσιάζονται με μία θέληση και με μία ενέργεια: ο Θεός δρα και εδώ διά του Λόγου Του και του Πνεύματός Του τού Αγίου!


δ) Άλλες μαρτυρίες της Παλαιάς Διαθήκης
Η Παλαιά Διαθήκη δεν είναι δυνατόν να κατανοηθεί χωρίς την θεία αποκάλυψη, που συντελέσθηκε στο πρόσωπο του Χριστού (Β' Κορ. γ' 14-16). Δυσνόητα σημεία της Παλαιάς Διαθήκης ερμηνεύονται με σαφήνεια στο φως της Καινής Διαθήκης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα, όταν πρόκειται για τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Ο προφήτης Ησαΐας μας πληροφορεί:

«Είδα τον Κύριο (Γιαχβέ) καθήμενο
σε θρόνο υψηλό και επηρμένο,
κι ο ναός ήταν γεμάτος απ’ τη δόξα Του.
Και Σεραφείμ στεκόνταν γύρω Του...
Και έκραζε το ένα στο άλλο κι έλεγε-
"άγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ,
πλήρης όλη η γη της δόξης Του"...
ταλαίπωρος εγώ, εχάθηκα·
γιατί είμαι άνθρωπος με ακάθαρτα χείλη...
και είδα με τα μάτια τον Βασιλέα Κύριο Σαβαώθ...
Και άκουσα τη φωνή Κυρίου που έλεγε·
"ποίον να αποστείλω και ποιος να πορευθεί σ' αυτόν το
λαό", (το εβραϊκό κείμενο έχει: και ποιος θα πορευθεί διά
ημάς!).
Και είπα• "ιδού, εγώ είμαι· απόστειλόν με"...
"Πήγαινε στο λαό τούτο και πες:
Θα ακούσετε και δε θα καταλαβαίνετε ποτέ,
και θα κυττάζετε και ποτέ δε θα δήτε-
διότι έγινε αναίσθητη η καρδιά του λαού τούτου,
και βαρειά ακούουν με τα αυτιά τους,
και έκλεισαν τα μάτια τους,
μη τυχόν δουν με τα μάτια τους
και ακούσουν με τ' αυτιά τους,
και καταλάβουν με την καρδιά τους και κατανοήσουν,
κι εγώ τους θεραπεύσω» (Ησ. στ' 1-10).

Ο απόστολος Ιωάννης αναφέρει τους τελευταίους αυτούς λόγους του προφητικού βιβλίου και προσθέτει πως εφαρμόσθηκαν στο πρόσωπο του Χριστού: «Αυτά είπεν ο Ησαΐας, όταν είδε την δόξαν Του και μίλησε γι' Αυτόν» (Ιω. ιβ’ 36-41). Εξ άλλου ο απόστολος Παύλος μνημονεύει την ίδια προφητεία και υπογραμμίζει πως στον Ησαΐα μίλησε το Πνεύμα το Άγιο (Πράξ. Κη’ 25-27). Ο Ησαΐας λοιπόν είδε τη δόξα του Τριαδικού Θεού!
Αλλά και σε άλλα σημεία η αγία Γραφή αποκαλύπτει τον Τριαδικό Θεό μνημονεύοντας τρία θεία πρόσωπα.

«Πλησιάσατέ με και ακούσατε ταύτα·
από την αρχή δεν μίλησα κρυφά, ούτε σε σκοτεινό τόπο·
όταν επραγματοποιούντο ήμουν εκεί,
και τώρα ο Κύριος με απέστειλε,
και το Πνεύμα Αυτού» (Ησ. μη' 16).

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτός που ομιλεί είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού, που ταυτόχρονα δίνει μαρτυρία γι' αυτόν ο οποίος τον απέστειλε και για το Άγιο Πνεύμα.
Για τρία πρόσωπα μιλάει ο ίδιος προφήτης και σε άλλο σημείο, κάνοντας λόγο για τον «Κύριο», το «Πνεύμα του Κυρίου» και τον «Λυτρωτή»:

Και είδε Κύριος και δυσαρεστήθη,
ότι δεν υπήρχε κρίση·
και είδε ότι δεν υπήρχε άνθρωπος,
και εθαύμασε ότι δεν υπήρχε ο μεσιτεύων·
όθεν ο βραχίων Αυτού ενήργησε εις αυτόν σωτηρίαν...
όταν ο εχθρός επέλθει ως ποταμός,
το Πνεύμα του Κυρίου
θα υψώσει σημαίαν εναντίον αυτού·
και ο Λυτρωτής θα έλθει στη Σιών
και προς όσους εκ του οίκου Ιακώβ
επιστρέψουν από την παράβαση, λέγει Κύριος»
(Ησ. νθ' 15-20, εβραϊκό κείμενο).

Την ίδια παρατήρηση κάνουμε και για τον Ψαλμό ρθ' 1-5:
«Είπεν ο Κύριος στον Κύριο μου·
κάθησε στα δεξιά μου,
ώσπου να θέσω τους εχθρούς σου
κάτω από τα πόδια σου...
από τον κόλπο μου, πριν από τον αυγερινό σε εγέννησα...
ο Κύριος εκ δεξιών σου θα συντρίψει βασιλείς
την ημέρα της οργής Του».

Αυτά και πολλά άλλα χωρία (Ησ. η' 5-8. Οβδ. α' 1. Αγγαίου β' 4-5. Χαχ. α' 1-6. ζ' 12 κλπ.) χρησιμοποιούν οι πατέρες της Εκκλησίας, για να κατοχυρώσουν βιβλικά την τριαδική αλήθεια.


ε) Η φανέρωση του Τριαδικού Θεού στην Καινή Διαθήκη

Την πρώτη μαρτυρία περί του Τριαδικού Θεού βρίσκουμε στο μήνυμα του αγγέλου προς την παρθένο Μαρία: «Πνεύμα Άγιο θα έλθει εις σε και δύναμη του Υψίστου θα σε επισκιάσει· διά τούτο και το άγιον που θα γεννηθεί, θα ονομασθεί Υιός Θεού» (Λουκ. α' 35). Έκτος αυτού όμως η Καινή Διαθήκη αποκαλύπτει τον Τριαδικό Θεό σε πολλά άλλα σημεία.


1. Στον Ιορδάνη

Στον Ιορδάνη ποταμό, κατά τη βάπτιση του Χριστού, ο Πατήρ μαρτυρεί την Θεότητα του Υιού με το να τον ονομάζει Υιόν Του αγαπητόν· ο Υιός βαπτίζεται στο νερό του ποταμού και φωτίζει ολόκληρο τον κόσμο απαλλάσσοντάς τον από την κυριαρχία του Σατανά. Και το Πνεύμα το Άγιο κατέρχεται με μορφή περιστεράς, για να βεβαιώσει τη μαρτυρία του Πατρός και να μας χαρίσει το αδιάσειστο θεμέλιο της πίστεώς μας (Ματθ. γ' 13-17. Μάρκ. α' 9-11. Λουκ. γ' 21-22).

Αυτή την αλήθεια βεβαιώνει ο ύμνος της Εκκλησίας:

«Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου, Κύριε,
η της Τριάδος εφανερώθη προσκύνησις·
του γαρ γεννήτορος η φωνή προσεμαρτύρει Σοι,
αγαπητόν σε Υιόν ονομάζουσα·
και το Πνεύμα εν είδει περιστεράς
εβεβαίου του λόγου το ασφαλές.
Ο επιφανείς Χριστέ ο Θεός,
και τον κόσμον φωτίσας, δόξα Σοι».

Αυτή τη θεία αποκάλυψη βεβαιώνει και η μαρτυρία του Ιωάννου: «Εγώ δεν τον εγνώριζα, αλλ’ Εκείνος που με απέστειλε να βαπτίζω με νερό, Εκείνος μού είπε: εις όποιον θα δεις να κατεβαίνει το Πνεύμα και να μένει επάνω του, Αυτός είναι ο Υιός του Θεού» (Ιω. α' 33-34).


2. Στο όρος της μεταμορφώσεως

Στο όρος της μεταμορφώσεως (Ματθ. ιζ' 1-8. Μάρκ. θ' 2-8. Λουκ. Θ' 28-36) οι τρεις μαθητές είδαν τη λάμψη του θείου προσώπου, ενώ το Άγιο Πνεύμα τους επεσκίασε με τη φωτεινή νεφέλη και ο Πατήρ εβεβαίωνε και πάλι πως «αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, αυτόν να ακούτε».
Η πίστη μας λοιπόν δεν στηρίζεται στο ανθρώπινο λογικό, που είναι ασταθές και γεμάτο ατέλεια. Είναι αποτέλεσμα της θείας επιφάνειας και στηρίζεται στο άκτιστο λείο φως του όρους Θαβώρ, στη βεβαιότητα που χαρίζει η παρουσία του Αγίου Πνεύματος, το οποίο κατήλθε και πάλι με βοή «σαν να φυσά δυνατός άνεμος» την ημέρα της Πεντηκοστής, για να «πληρώσει» τους μαθητές (Πράξ. β' 2-4) και να μείνει στην Εκκλησία και να οδηγήσει το λαό του Θεού στην αλήθεια (Ιω. ιδ' 16. ιστ' 13).
«Εν τω φωτί σου οψόμεθα φως», λέγει ο ψαλμωδός (Ψαλμ. λε' 10) «και τώρα ημείς είδομεν και κηρύσσομεν (Α' Ιω. α' 3.5), ότι το «σου» σημαίνει τον Πατέρα, το φως εξ ου το φως τον Υιό· "εν τω φωτί" δήλον ότι τω Πνεύματι, αυτήν την σύντομον και απέριττον θεολογίαν της Τριάδος κηρύσσομεν. Όποιος δεν παραδέχεται, ας μη παραδέχεται, όποιος παρανομεί, ας παρανομεί (Ησ. κα' 2), ημείς κηρύσσομεν αυτό που εννοήσαμεν. Αν δεν ακουώμεθα μέχρι κάτω, θ' αναβώμεν εις όρος υψηλόν (Ησ. μ' 9) και θα βοήσωμεν απ’ εκεί. Θα υψώσωμε το Πνεύμα, δεν θα φοβηθώμεν. Και αν φοβηθώμεν, θα φοβηθώμεν διά την σιωπήν, και όχι διά την διακήρυξιν» (Γρ. Θεολ.).
Αυτά είναι τα αδιάσειστα θεμέλια της πίστεως μας, τα οποία εξασφαλίζουν σταθερότητα που ξεπερνά κάθε άλλη βεβαιότητα, που στηρίζεται σε ανθρώπινα επιχειρήματα και δεδομένα. Η μαρτυρία του Θεού Πατρός και η φανέρωση της δόξας του Υιού· η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος με μορφή περιστεράς και οι πύρινες γλώσσες.
Γι' αυτό το λόγο ο απόστολος Πέτρος έγραφε στους χριστιανούς: «Διότι σας εγνωστοποιήσαμε τη δύναμη και την παρουσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, όχι ακολουθήσαντες εντέχνους μύθους, αλλ’ επειδή είδαμε με τα μάτια μας την μεγαλειότητά Του. Διότι έλαβε από τον Θεό Πατέρα τιμή και δόξα, όταν ήλθε εις αυτόν από μεγαλοπρεπή δόξα αυτή η φωνή: Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, εις τον οποίον εγώ ευαρεστούμαι!

Τη φωνή αυτή εμείς την ακούσαμε να έρχεται από τον ουρανό, όταν είμεθα μαζί Του εις το όρος το άγιο. Και τοιουτοτρόπως έχουμε βεβαιότερο τον προφητικό λόγο, εις τον οποίο καλώς πράττετε να δίδετε προσοχή, ως εις λύχνον φωτίζοντα μέσα σε σκοτεινό μέρος, έως ότου γλυκοχαράξει η ημέρα και ο αυγερινός εις τας καρδίας σας. Να έχετε προπαντός υπ' όψιν σας ότι κανένας δεν ημπορεί να ερμηνεύσει την προφητεία της Γραφής μόνος του. Διότι δεν έγινε ποτέ προφητεία διά θελήματος ανθρώπου, αλλά από το Πνεύμα το Άγιον κινούμενοι ωμίλησαν άγιοι άνθρωποι του Θεού» (Β' Πέτρ. α' 16-21).
Και άλλος μαθητής, ο Ιωάννης προσθέτει: «Εάν δεχώμεθα την μαρτυρία του ανθρώπου, η μαρτυρία του Θεού είναι μεγαλυτέρα και η μαρτυρία αυτή είναι του Θεού, την οποία έδωκε διά τον Υιόν Του. Όποιος πιστεύει εις τον Υιό του Θεού, έχει τη μαρτυρία αυτή μέσα του, όποιος όμως δεν πιστεύει εις τον Θεό, τον έχει κάμει ψεύστη, διότι δεν επίστευσεν εις την μαρτυρία, την οποίαν ο Θεός έδωκε διά τον Υιόν» (Α' Ιω., ε' 9-10). Στο φως της μεταμορφώσεως και στο φως της πεντηκοστής, οι απόστολοι μετέδωσαν αυτή την μαρτυρία σ' όλο τον τότε γνωστό κόσμο.


3. ... βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός...
Η σωτηρία του ανθρώπου συντελείται με το Ιερό Βάπτισμα ως ενέργεια του Πατρός διά του Υιού «εν Αγίω Πνεύματι». Αυτό υπογραμμίζει ο απόστολος Παύλος στην επιστολή του προς τον Τίτο:
«Αλλ' όταν εμφανίσθηκε η χρηστότης και η φιλανθρωπία του Σωτήρος μας Θεού, μας έσωσε... διά του λουτρού της αναγεννήσεως και ανακαινίσεως υπό του Αγίου Πνεύματος, το οποίον εξέχυσε σ' εμάς πλούσια διά του Ιησού Χριστού του Σωτήρος μας...» (Τίτ. γ' 4-6).
Με τη μαρτυρία αυτή κατανοούμε, γιατί ο Χριστός, όταν απέστειλε τους μαθητές Του να κηρύξουν το ευαγγέλιο, τους είπε να βαπτίζουν εκείνους που θα πιστεύουν εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» (Ματθ. κη' 19).

Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος παρατηρεί πως το κοινό όνομα των τριών είναι εδώ ένα: η Θεότης, και αναφερόμενος στην ιερά ακολουθία του Βαπτίσματος προσθέτει: «Θα μάθεις και με τα λόγια και με τα νεύματα, ότι αποβάλλεις όλη την αθεΐα άπαξ και τάσσεσαι έτσι με το μέρος όλης της Θεότητος».
Αφού ο ίδιος ο Χριστός εθέσπισε το βάπτισμα εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, πρέπει η ομολογία μας να είναι σύμφωνη με το βά¬πτισμα και η δοξολογία σύμφωνη με την πίστη, δηλαδή τριαδική! «Η μεν πίστις ολοκληρούται με το βάπτισμα, το δε βάπτισμα θεμελιώνεται με την πίστη και με την επίκληση των ιδίων ονομάτων ολοκληρώνονται και τα δύο».
Μήπως μπορεί κανείς να πιστεύσει στον Πατέρα χωρίς να χρειάζεται να πιστεύσει στον Υιό ή στο Άγιο Πνεύμα; Όχι, «δεν πιστεύει εις τον Υιό αυτός που δεν πιστεύει εις το Πνεύμα· και δεν πιστεύει εις τον Πατέρα αυτός που δεν πιστεύει εις τον Υιό. Διότι "δεν μπορεί κανείς να ειπεί Κύριον τον Ιησούν παρά μόνον διά του Αγίου Πνεύματος" (Α' Κορ. ιβ' 3) και "τον Θεό κανείς δεν τον είδε ποτέ, αλλ’ ο μονογενής Υιός, που ευρίσκεται εις τον κόλπο του Πατρός, αυτός μας εξήγησε" (Ιω. α' 18). Δεν μπορεί ακόμη ο άνθρωπος αυτός ούτε αληθινή προσκύνηση να κάμει. Διότι ούτε είναι δυνατό να προσκυνήσει τον Υιό παρά μόνο με το Άγιο Πνεύμα, ούτε μπορεί να επικαλεσθεί τον Πατέρα, παρά μόνο με το Πνεύμα που χαρίζει την υιοθεσία» (Μ. Βασ. Πρβλ. Ρωμ. η' 15).

Εάν δεν επρόκειτο για τον Ένα και Τριαδικό Θεό, δεν θα ετίθετο εδώ ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα στην ίδια τάξη με τον Πατέρα, ούτε άλλωστε ο απόστολος θα εδίδασκε πως η χάρη που δίδεται είναι μία- «εις Κύριος, μία πίστις, εν βάπτισμα» (Εφεσ. δ' 4). Εάν ο Υιός ήταν κτίσμα, δεν θα συναριθμείτο εδώ με τον Κτίστη, ούτε άλλωστε θα ήταν αναγκαία η συναρίθμηση αυτή προκειμένου να ενωθούμε με τον Θεό διά του βαπτίσματος.
«Διά ποιον ελέχθη το ουαί; Διά ποίον επιφυλάσσεται θλίψις; Διά ποίον αδιέξοδος και σκότος; Όχι διά τους παραβάτας; Όχι διά τους αρνητάς της πίστεως; Πώς όμως μπορεί κανείς να εξακριβώσει την άρνησιν; Όχι με το ότι αθέτησαν τας ομολογίας των; Τι όμως ωμολόγησαν και πότε; Ότι πιστεύουν εις τον Πατέρα και τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα, όταν, αφού απεκήρυξαν τον διάβολο και τους δαίμονας του, είπαν την σωτηριώδη εκείνην έκφρασιν. Ποία λοιπόν ταιριαστή ονομασία δι' αυτούς ευρέθη από τα τέκνα του φωτός; Δεν αποκαλούνται παραβάται, επειδή επρόδωσαν τας συμφωνίας που είχαν κάμει διά την σωτηρίαν των;» (Μ. Βασ.).
Το βάπτισμα λοιπόν στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος θεμελιώνεται στην πίστη στον Τριαδικό Θεό. Η ομολογία αυτής της πίστης είναι αναπόσπαστο μέρος του ιερού βαπτίσματος. Γι' αυτό και η Εκκλησία μας δεν αναγνωρίζει το βάπτισμα των αιρετικών που απορρίπτουν την πίστη στην Αγία Τριάδα.


4. Τριαδική δοξολογία

Σύμφωνα με τη μαρτυρία του αγίου Διονυσίου Αλεξανδρείας (264), ο πρωτοχριστιανικός τύπος δοξολογίας είναι: «τω δε Θεώ Πατρί και τω Κυρίω ημών Ιησού Χριστώ συν Αγίω Πνεύματι, δόξα και κράτος εις τους αιώνας των αιώνων, αμήν». Αυτό σημαίνει πως η δοξολογία και η προσκύνησις του Θεού είναι Τριαδική.
Έτσι ο Μ. Βασίλειος αναφέρεται στο Ιω. δ' 24 («Πνεύμα ο Θεός και τους προσκυνούντας αυτόν εν Πνεύματι και αληθεία δει προσκυνείν») και υπογραμμίζει ότι υπάρχει μόνο μία προσκύνησις- ο Πατήρ προσκυνείται «εν Πνεύματι και αληθεία», δηλαδή «εν Υιώ και Αγίω Πνεύματι». Καταλήγοντας σημειώνει:

«Όπως λοιπόν εις την εν τω Υιώ προσκύνησιν εννοούμεν ότι αυτός είναι η εικών του Θεού και Πατρός, έ¬τσι και εις την εν Πνεύματι προσκύνησιν πιστεύομεν ότι τούτο δεικνύει δι' εαυτού την θεότητα του Κυρίου, Διά τούτο και εις την προσκύνησιν το Άγιον Πνεύμα δεν χωρίζεται από τον Πατέρα και τον Υιόν. Και εάν μεν ευρί¬σκεσαι εκτός της χάριτος του Πνεύματος, ούτε καν θα προσκυνήσεις, αν όμως κινήσαι εντός αυτού, με κανένα τρόπο δεν θα το ξεχωρίσεις από τον Θεόν, παρά μόνον αν ξεχωρίσεις το φως από αυτά που βλέπομεν διότι είναι αδύνατον να ιδεί κανείς την εικόνα του αοράτου Θεού χω¬ρίς τον φωτισμόν του Πνεύματος».

Όπως βαπτίζουμε, λοιπόν, έτσι και πιστεύουμε, και όπως πιστεύουμε, έτσι και δοξολογούμε (Μ. Βασίλειος).
Συμπερασματικά παρατηρούμε πως η πίστη μας στον Ένα και Τριαδικό Θεό δεν είναι μεταγενέστερο κατασκεύασμα των ανθρώπων της Εκκλησίας, αλλά διδασκαλία της αγίας Γραφής, την οποία οι πατέρες της Εκκλησίας θέλησαν να περιφρουρήσουν.
Ήδη στην Παλαιά Διαθήκη ο Τριαδικός Θεός εμφανίζεται ως δημιουργός του ανθρώπου και του κόσμου. Πολλά εδάφια δηλώνουν την ενότητα της βούλησης και της ενέργειας τριών Θείων προσώπων, που μετέχουν της μιας Θείας ουσίας, και γι' αυτό χαρακτηρίζονται «Κύ¬ριος», «Κύριος ο Θεός» ή και «Κύριος Παντοκράτωρ».
Οι αποκαλύψεις αυτές της αγίας Τριάδος, τόσο στην Παλαιά Διαθήκη, όσο και στην Καινή, αποτελούν συγκατάβαση του Θεού στην κατάσταση του ανθρώπου της πτώσης. Η Τριαδική αυτή πίστη συμπληρώνεται στην Εκκλησία μας με τον τύπο του βαπτίσματος («εις το όνο¬μα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος») και ολοκληρώνεται με την επίκληση και τη δοξολογία του Τριαδικού Θεού. Οι ορθόδοξοι χριστιανοί βαπτίζονται όπως πιστεύουν και δοξολογούν τον Θεό σε αρμονία με την Τριαδική τους πίστη.

Για να φθάσει κανείς σ' αυτή την πίστη, πρέπει να οδηγηθεί από το Πνεύμα του Θεού, το όποιο όμως δεν δρα ανεξάρτητα από τον Χριστό και το σώμα Του, την Εκκλησία. Γι' αυτό το λόγο οι αιρετικοί, παρ' όλον ότι με¬λετούν την αγία Γραφή και υποστηρίζουν πως επικαλούνται το Άγιο Πνεύμα, δεν οδηγούνται στη σωστή πίστη. Εγκαταλείπουν το σώμα του Χριστού, την Εκκλησία, και υψώνουν τον ίδιο τον εαυτό τους σε αυθεντικό ερμηνευτή της αγίας Γραφής.

Για να φθάσουμε λοιπόν στην αλήθεια του Τριαδικού θεού, δεν αρκεί η μελέτη της αγίας Γραφής- πρέπει να γίνουμε άνθρωποι του Χριστού, δηλαδή μέλη της Εκκλησίας, όπου ενεργεί το Πνεύμα του Θεού. Μόνο εκεί μπορούμε να αισθανθούμε την παρουσία των πυρίνων γλωσσών και να λάβουμε το θείο φωτισμό, όπως οι απόστολοι την ημέρα της Πεντηκοστής.

Χωρίς αυτή τη θεία πνοή, κανένας άνθρωπος δεν μπο¬ρεί να γνωρίσει την αλήθεια του Τριαδικού Θεού, οσοδήποτε και αν μελετήσει την αγία Γραφή. «Το να γνωρί¬σουμε πλήρως το μυστήριο της Αγίας Τριάδος σημαίνει να έλθουμε σε τέλεια ένωση μετά του Θεού, να εισέλθωμρ, στην θεία ζωή» (Ευάγριος Ποντικός).
π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος
† π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος
Δρ. Θεολογίας Δρ. Φιλοσοφίας
Απόσπασμα από το βιβλίο του «Η Ορθοδοξία μας»

Πηγή: IΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΜΕΛΙΣΣΟΧΩΡΙΟΥ


Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή· (Άξιον εστίν)

Άβαταρ μέλους
Μάνος
Δημοσιεύσεις: 3027
Εγγραφή: Σάβ Δεκ 30, 2017 11:29 pm
Τοποθεσία: Ηράκλειο Κρήτης

Re: Η ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ.

Δημοσίευσηαπό Μάνος » Πέμ Απρ 11, 2019 11:14 pm

Το πρόσωπο του Αγίου Πνεύματος

Εικόνα

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ TOY ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

Το γεγονός της Πεντηκοστής -Η γλωσσολαλία- Ιδιαίτερο πρόσωπο- Ομοούσιο και Ομόθρονο- Κύριος και Θεός- Οι μειωτικές εκφράσεις- Το έργο του Αγίου Πνεύματος- Πνεύμα υιοθεσίας- Πνευματική αναγέννηση- Άκτιστη χάρη- Οι αρνητές του Αγίου Πνεύματος

π. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΥ

Με την ανάληψή Του ο Χριστός ανέβασε την ανθρώ­πινη φύση μέχρι το θρόνο της δόξης του Θεού και την πρόσφερε ως εκλεκτό δώρο για λογαριασμό μας. Έτσι η συμφιλίωση που πραγματοποιήθηκε με τη θυσία του Χρι­στού ολοκληρώθηκε και ο Θεός, σαν επισφράγιση αυτής της συμφιλίωσης, αποστέλλει το Άγιο Πνεύμα, πολύτι­μο δώρο στους ανθρώπους (πρθλ. Ιω. ζ' 37-39, ιστ' 7).

α) Το γεγονός της Πεντηκοστής

Ο Χριστός υποσχέθηκε στους μαθητές Του άλλον Παράκλητον (Ιω. ιδ' 16), ο οποίος θα απεκάλυπτε σ' αυτούς ολόκληρη την αλήθεια για το πρόσωπό Του (Ιω. ιδ' 26, ιε' 26, ιστ' 7-14), την οποία εκείνοι δεν μπορούσαν ακόμη να βαστάσουν (Ιω. ιστ' 12).

Βέβαια και πριν από τον Χριστό υπήρχε το Άγιο Πνεύμα, αλλά οι προφήτες και οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης δεν μπορούσαν να μεταδώσουν σε άλλους αυτή τη χάρη· τούτο όμως έγινε μετά την πεντηκοστή (πρθλ. π.χ. Πράξ. ιθ' 1-6. Ιω. ζ' 37-39).

Τι ακριβώς συνέβη την ημέρα της πεντηκοστής;

Το σπίτι που ήσαν συναθροισμένοι οι μαθητές εγέμισε με βίαιη πνοή και πάνω στους μαθητές διαμοιράσθηκαν πύρινες γλώσσες, γλώσσες που έμοιαζαν με φωτιά (Πράξ. θ' 2-3). Τότε επλήσθησαν άπαντες Πνεύ­ματος Αγίου και άρχισαν το κήρυγμα της σωτηρίας (Πράξ. 6' 3-4).

ΟΙ γλώσσες αποτελούν συμβολικό σημείο του ότι οι μαθητές έπρεπε να πορευθούν σ' όλο τον κόσμο και να κηρύξουν σ' όλες τις γλώσσες το ευαγγέλιο. Το μήνυμα της σωτηρίας δεν απευθύνετο πλέον σε ένα λαό, αλλά στην ανθρωπότητα (Ματθ. κη' 18-19. Λουκ. κδ' 45-48. Πράξ. α' 8).

Αλλά το γεγονός αυτό αποτελεί και σημείο άλλης, νέας πραγματικότητας: της επιστροφής στην ενότητα της ανθρωπότητας, που είχε ολοκληρωτικά διασπασθεί με τη σύγχυση των γλωσσών (Γέν. ια' 1 -9).

β) Η γλωσσολαλία

Οι απόστολοι μιλούσαν την ημέρα της Πεντηκοστής σε ξένες γλώσσες. Πρόκειται πράγματι για μεγάλο θαύμα. Ποια ήταν ακριβώς η έννοια του; Η γλωσσολαλία των πρώτων χριστιανικών χρόνων αποτελούσε χωρίς αμφιβολία σημείον, αλλά σημείον για τους απίστους και όχι δια τους πιστούς, για να αποτε­λέσει κατήγορο των απίστων (Γρηγ. Θεολ.)· με ανθρώ­πους ετερογλώσσους και με χείλη ξένα θα μιλήσω εις τον λαόν τούτον, άλλ' ούτε κατ' αυτόν τον τρόπον θα με α­κούσουν, λέγει Κύριος (Α' Κορ. ιδ' 21. Ησ. κη' 11).

Πράγματι η αγία Γραφή υπογραμμίζει: Ώστε αι γλωσσολαλιαί είναι σημείον όχι δι' εκείνους που πι­στεύουν, αλλά για τους απίστους. Η προφητεία όμως εί­ναι όχι δια τους απίστους, αλλά δι' εκείνους που πιστεύ­ουν (Α' Κορ. ιδ' 22). Το να διερμηνεύει κανείς το θέλη­μα του Θεού, αυτό είναι για τους πιστούς, όχι η γλωσσο­λαλία!

Στην πρώτη Εκκλησία υπήρχε αυτό το φαινόμενο. Γιατί το ίδιο φαινόμενο δεν υπάρχει και σήμερα; Την ε­ρώτηση αυτή την έκανε και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσό­στομος για την Εκκλησία της εποχής του. Μήπως ο Θεός δεν μας τιμά στον ίδιο βαθμό, όπως τους χριστια­νούς των αποστολικών χρόνων;

Αντίθετα, απαντά ο Χρυσόστομος, όχι επειδή δεν μας τιμά ο Θεός, άλλ' επειδή ακριβώς μας τιμά πάρα πο­λύ. Πως; Εγώ θα σάς το πω. Οι άνθρωποι τότε συμπεριφέρονταν πιο ανόητα, επειδή λίγο πιο πριν είχαν εγκατα­λείψει τα είδωλα, και το μυαλό τους ήταν ακόμη κατώτε­ρο πνευματικά, και πιο αναίσθητο και τρόμαζαν και έμε­ναν μ' ανοιχτό το στόμα μπροστά σ' όλα τα υλικά πράγ­ματα· δεν είχαν ακόμη καμιά γνώση για τα πνευματικά χαρίσματα, ούτε γνώριζαν τι ακριβώς είναι η πνευματική χάρη, που μόνο με την πίστη μπορούσε να την κατανοή­σει κανείς.

Αυτός λοιπόν ήταν ο λόγος που τότε υπήρχε απόλυτη ανάγκη για θαύματα και εντυπωσιακά γεγονότα. Βέβαια τα πνευματικά χαρίσματα διακρίνονται σε δύο είδη. Άλ­λα παρουσιάζουν κάποιο αισθητό σημάδι, για να τα δουν οι άπιστοι, όπως τότε η γλωσσολαλία. Αλλά όμως είναι αόρατα και κατανοούνται μόνο με την πίστη. Ένα τέτοιο αόρατο χάρισμα είναι η συγχώρηση των αμαρτιών.

Κανείς δεν βλέπει με τα μάτια του σώματος, πως καθα­ρίζεται η ψυχή από τις αμαρτίες· όμως αυτό το γεγονός είναι πολύ μεγαλύτερο από οποιοδήποτε άλλο που γίνε­ται αντιληπτό σαν θαύμα με τα υλικά μας μάτια. Γι' αυτό και ο Χριστός είπε στους πονηρούς γραμματείς πως η θε­ραπεία του παραλυτικού ήταν πολύ ασήμαντο γεγονός μπροστά στη συγχώρηση των αμαρτιών (Ματθ. θ' 4-6) και σε άλλη περίπτωση τόνισε: μη χαιρόσαστε γι' αυτό, για το ότι δηλαδή τα πονηρά πνεύματα υποτάσσονται σε σάς, αλλά να χαιρόσαστε, γιατί τα ονόματα σας έχουν γραφεί στους ουρανούς (Λουκ. Γ 20).

Είναι δυνατόν ακόμη και ένας που έκανε θαύματα να έχει σαρκικό φρόνημα και όχι πνευματικό επειδή πολ­λές φορές τα θαύματα δεν γίνονται για όσους ενεργούν, αλλά χάριν άλλων, μπορεί ο Θεός να ενεργήσει ακόμη και δι' αναξίων. Γι' αυτό ο Κύριος θα πει σε μερικούς που θά ισχυρισθούν πως στο όνομα Του εξέβαλαν δαίμονες κι ανέστησαν και νεκρούς: φύγετε μακριά από εμέ, σεις που πράττετε την ανομία· δεν σάς γνωρίζω (Ματθ. ζ' 23).

Δεν υπάρχει μεγαλύτερο θαύμα από την αποβολή της αμαρτίας, γιατί έτσι απέκοψες τα νεύρα του διαβόλου, του έσπασες την κεφαλήν του, συνέτριψες εξ ολοκλήρου όλην την δύναμίν του, διέσπασες το στρατόπεδόν του και επέδειξες θαύμα μεγαλύτερον από όλα τα θαύματα (Χρυσόστ.).

Διότι, είπε μου, τι θα επροτιμούσες, αν κάποιος σου επρότεινε να κάνεις τον χόρτον χρυσάφι ή να κατορθώ­σεις και να περιφρονήσεις όλα τα χρήματα ωσάν να ήσαν χόρτο; Δεν θα επροτιμούσες πολύ περισσότερο το δεύτε­ρο; Και βέβαια κατά πολύ φυσικόν λόγον, καθόσον αυτό 0ά προσέλκυε περισσότερον την προσοχήν. Διότι εάν έ­βλεπαν το χόρτον να μεταβάλλεται εις χρυσόν, θα επιθυ­μούσαν και αυτοί να αποκτήσουν αυτή την δύναμιν, όπως ακριβώς ο Σίμων (Πράξ. η' 9-24) και θα ηύξανε ο πόθος των δια τα χρήματα· εάν όμως έβλεπαν όλους να περιφρο­νούν τον χρυσόν ωσάν χόρτον και να μην τον προσέχουν, θα είχαν απαλλαγεί προ πολλού από αυτήν την ασθέ­νεια, δηλαδή από την φιλοχρηματία.

Τέτοια θαύματα υπογραμμίζονται ιδιαίτερα στην αγία Γραφή: είναι ο Τελώνης που έγινε απόστολος, ο διώκτης Παύλος που έγινε κήρυκας της οικουμένης, οι μάγοι που έγιναν διδάσκαλοι των Ιουδαίων, ο ληστής που έγινε πο­λίτης του παραδείσου, η πόρνη που επαινέθηκε για τη με­γάλη της πίστη, η Χαναναία, η Σαμαρείτις...

Το να λαλεί βέβαια κανείς διάφορες γλώσσες, αυτό είναι ένα πνευματικό χάρισμα, που συνοδεύεται με αισθητό σημάδι, που μπορούν εύκολα να το δουν οι άπιστοι και να το κατανοήσουν τους πείθει το θαύμα˙ γι' αυτό και θεωρείται κάτι πολύ σπουδαίο. Και φαίνεται πως στα πρώτα βήματα της Εκκλησίας οι άνθρωποι είχαν ανάγκη από τέτοια σημεία.

Το ότι λοιπόν σήμερα δεν επαναλαμβάνονται μερικά θαυμαστά γεγονότα της τότε εποχής, δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα πως και τότε δεν συνέβαιναν. Ούτε πάλι, επειδή τότε είχαμε τέτοιου είδους ενέργειες του Αγίου Πνεύματος, συνοδευόμενες δηλαδή με εξωτε­ρικά σημεία (γλωσσολαλία κ.ο.κ.), πρέπει οπωσδήποτε να έχουμε και σήμερα. Διότι και τότε δια ωφέλειαν έγι­ναν και τώρα δια ωφέλειαν δεν γίνονται. Επειδή πείθεται κανείς μόνον με τον λόγον, αυτό δεν αναγκάζει τώρα το κήρυγμα να γίνεται με κοσμικήν σοφίαν (Χρυσόστ.). /

Εγώ λοιπόν δεν έχω ανάγκη από θαύματα. Για ποιο λόγο; γιατί έχω μάθει να πιστεύω στον Κύριο και χωρίς να μού δώσει κάποιος αποδείξεις. Γιατί εκείνος που δεν πιστεύει, χρειάζεται εγγύηση, εγώ όμως που πιστεύω δεν χρειάζομαι εγγύηση, ούτε θαύματα, αλλά και αν δεν μι­λήσω ξένη γλώσσα, γνωρίζω ότι καθαρίστηκα από τις α­μαρτίες. Εκείνοι όμως τότε, δηλαδή στην εποχή των α­ποστόλων, δεν πίστευαν, αν δεν είχαν κάποια απόδειξη... Συνεπώς τους έδινε τις αποδείξεις όχι γιατί ήταν πιστοί, αλλά γιατί ήταν άπιστοι, ώστε να γίνουν πιστοί (Χρυσόστ.).

Για την Εκκλησία στην εποχή του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου η μεγάλη απόδειξη για την παρουσία και τη δράση του Αγ. Πνεύματος δεν είναι η γλωσσολα­λία ή τα υλικά θαύματα, αλλά η ελευθερία από τα πάθη και από την αμαρτία. Αυτός είναι ο Λόγος για τον όποιο σήμερα δεν χρειάζεται το χάρισμα της γλωσσολαλίας.

γ) Ιδιαίτερο πρόσωπο

Το Άγιο Πνεύμα είναι ιδιαίτερο πρόσωπο˙ Το τρίτο πρόσωπο του Τριαδικού Θεού.

Είναι όμως αύτη η διδασκαλία της αγίας Γραφής και της Εκκλησίας του Χριστού; Το ζήτημα αυτό πρέπει να εξετασθεί με προσοχή, γιατί πολλές ομάδες χρησιμοποι­ούν τον όρο Άγιο Πνεύμα, για να δηλώσουν μια απρόσω­πη δύναμη η ενέργεια ή και τυφλή δύναμη ή συνειδητότητα, υποστηρίζοντας πως αυτή είναι η διδαχή της α­γίας Γραφής και της πρώτης Εκκλησίας!

Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, που συνοψίζει τη διδασκαλία των πριν από αυτόν πατέρων της Εκκλησίας δίνει σ' αυτό το θέμα την ακόλουθη απάντηση:

Όπως ακριβώς όταν ηκούσαμεν δια τον Λόγο του Θεού, δεν τον εθεωρήσαμε ότι είναι χωρίς προσωπική ύ­παρξη, ούτε αποκτάται με την εκμάθηση, ούτε ότι προσ­φέρεται με τη φωνή, ούτε ότι διασκορπίζεται, άλλ' ότι υ­πάρχει κατ' ουσίαν και ότι έχει ελευθέρα βούληση και ε­νέργεια και παντοδυναμία, έτσι και όταν εδιδάχθημεν δια το Πνεύμα του θεού, το οποίον συνοδεύει το Λόγο και φανερώνει την ενέργειά Του, δεν θεωρούμε ότι είναι κά­ποια πνοή χωρίς προσωπική ύπαρξη, διότι η μεγαλοπρέ­πεια της θείας φύσεως θα εξευτελίζετο, αν θεωρείτο ότι το Πνεύμα που έχει, είναι όμοιο με το ιδικό μας πνεύμα.

Το Άγιο Πνεύμα λοιπόν έχει προσωπική ύπαρξη, εί­ναι ο άλλος Παράκλητος (Ιω. ιδ' 16) σε σχέση με τον Λόγο του Θεού (Α' Ιω. β 1), που έχει επίσης προσωπική ύπαρξη και δεν είναι απρόσωπη δύναμη η σοφία (πρβλ. Α' Κορ. α' 24). Με το να πει άλλον, δείχνει τη διαφορά του προσώπου, ενώ με το να πει Παράκλητον δείχνει την συγγένεια της ουσίας (Χρυσόστ.). Δεν είναι δυνα­τόν να είναι η απρόσωπη δύναμη του Πατρός, γιατί πέμ­πεται στο όνομα του Υιού (Ιω. ιδ' 26) και ονομάζεται και Πνεύμα Χριστού (Ρωμ. η' 9. Α' Πέτρ. α' 11).

Στην Αγία Γραφή διακρίνεται κατηγορηματικά το Άγιο Πνεύμα από τη δύναμη του Θεού. Ας αναφέρουμε ένα από τα πολλά εδάφια: Σαν υπηρέται του Θεού συσταίνουμε τους εαυτούς μας σε όλα... με αγνότητα, σύνεσιν, μακροθυμίαν και καλωσύνην, με Πνεύμα Άγιον, με αγάπην ανυπόκριτον, με το κήρυγμα της αληθείας και με δύναμιν Θεού (Β' Κορ. στ' 4-7). Άλλο λοιπόν Πνεύμα Άγιον και άλλο δύναμις Θεού (πρβλ. και Μιχ. γ' 8. Πράξ. ι'38.Α'Κορ. β'4. Ρωμ ιε' 13. Α'Θεσ. α'5). Αλλά και αν ακόμη χαρακτηρίσουμε το Άγιο Πνεύμα δύνα­μη του Θεού (πρθλ. Κριταί ια' 29, ιδ' 6. Ης. ια' 2), τότε, εάν πράγματι δεν πρόκειται για τη θεία ενέργεια, πρέπει να το εκλάβουμε ως δύναμη ενυπόστατη, όπως ακριβώς και τον Υιό, ο οποίος χαρακτηρίζεται δύναμις του Θεού (Α' Κορ. α' 12).

Εάν το Πνεύμα το Άγιο ήταν μόνο ενέργεια, όχι και πρόσωπο, τότε πρέπει να συμπεράνουμε πως τίθεται σε ε­νέργεια, δεν θέτει κάτι άλλο σε ενέργεια. Και φυσικά θα παύσει να υπάρχει μόλις τελειώσει την αποστολή του.

Όμως το Πνεύμα το Άγιο ακούει (Ιω. ιστ' 13), λαλεί (Ιεζ. ια' 5. Ματθ. ι' 20. Ιω. ιστ' 13. Πράξ. α'16,η' 29, κα' 11, κη'25), μαρτυρεί (Ιω. ιε'26. Πράξ. ε' 32 η'23. Ρωμ. η ' 16. Έβρ. θ'8,ι' 15), αναγγέλλει (Ιω. ιστ' 13-15), διδάσκει (Ίεζ. ια'5. Ιω. ιδ'26. Αουκ. ιβ' 12), έρευνα (Α ' Κορ. β' 10-11), αποκαλύπτει (Αουκ. β' 26. Α' Πέτρ. α' 11), προφητεύει (Πράξ. α' 16 κα' 11), οδηγεί στην αλή­θεια (Ιω. ιστ' 13). προτρέπει (Πράξ. Γ 19-20, ια' 12), βοηθεί (Ρωμ. η ' 14. Γαλ. ε' 18), ελέγχει (Ιω. ιστ' 8), εμ­ποδίζει (Πράξ. ιστ' 6), κρίνει (Πράξ. ιε' 28), διατάσσει (Πράξ. η 29, ιγ'2), συνετίζει (Νεεμ. θ'20).

Το άγιο Πνεύμα έχει ακόμη προσωπική βούληση (Ης. ια' 2. Α' Κορ. ιβ' 11) και προσωπικό συναίσθημα. Μια απρόσωπη δύναμη δε μπορεί ποτέ να συνοδεύεται από προσωπική θέληση, δεν αγαπά ποτέ, ούτε λυπείται, δεν έχει συναίσθημα. Όμως το Άγιο Πνεύμα αγαπά (Ρωμ. ιε' 30), λυπείται (Εφεσ. δ' 30. Ρωμ. η '26), επιποθεί (Ιάκ. δ' 5), παρηγορεί (Πράξ. θ' 31), παροργίζεται (Ης.ξγ' 10, Μιχ.β'7).

Το Άγιο Πνεύμα έχει αυτοσυνειδησία· έχει συναί­σθηση της ύπαρξής Του και μπορεί να πει: Εγώ απέ­στειλα αυτούς (Πράξ. ι' 20)· ξεχωρίσατε μου τον Βαρνάβαν και τον Παύλον (Πράξ. ιγ' 2).

Έτσι το Άγιο Πνεύμα έχει προσωπική υπόσταση, είναι πρόσωπο και γι' αυτό το λόγο η θεία του ενέργεια φθάνει σε μας και ζεσταίνει την ύπαρξή μας, μας ανυψώ­νει στη θεία αγάπη, που είναι η προσωπική σχέση του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Όποιος πει λόγον εναντίον του Υιού του άνθρωπου, θα συγχωρηθεί· γι' αυτόν υπάρχει το Πνεύμα το Άγιο, που μπορεί με τη δική μας μετάνοια να μας οδηγήσει και πάλι στο Χριστό με τα ιερά μυστήρια της Εκκλησίας. Άλλ' εκείνος που θα βλασφημήσει κατά του Αγίου Πνεύματος, δεν θα συγχωρηθεί (Λουκ. ιβ' 10. Πρβλ. Εβρ. Γ 29)· θα μείνει μόνος, ορφανός χωρίς το Άγιο Πνεύμα (πρβλ. Ιω. ιδ' 18) και μόνος του ο άνθρωπος δεν μπορεί να σωθεί.

Το Άγιο Πνεύμα είναι η μοναδική μας ελπίδα, είναι ζωής χορηγός· μεταδίδει σε μας τη δική Του ζωή και κοινωνία με τον Πατέρα και τον Υιό, που είναι κοινωνία μεταξύ προσώπων. Έτσι ο άνθρωπος καταξιώνεται, γιατί η ζωή του γίνεται εικόνα της ζωής του Θεού, δηλαδή α­γάπη (πρβλ. Γέν. α' 26).

Υπάρχει λοιπόν ελπίδα για τον άνθρωπο, γιατί το Άγιο Πνεύμα βρίσκεται σε δράση και είναι πρόσωπο˙ δια­θέτει αυτοσυνείδηση, προσωπική βούληση και προ παν­τός αγάπη. Είναι πάντοτε ενωμένο με τον Πατέρα και τον Υιό σε κοινωνία πλήρους αγάπης, χωρίς σύγχυση, χωρίς εξουθένωση της προσωπικότητος· αυτό αποτελεί την εγ­γύηση της δικής μας σωτηρίας.

δ) Ομοούσιο και Ομόθρονο

Γιατί είναι απαραίτητη για τη σωτηρία μας η πίστη ότι το Άγιο Πνεύμα είναι ομούσιο προς τον Πατέρα και τον Υιό;

Το Άγιο Πνεύμα χορηγεί σε μας τα πάντα, όλα τα χα­ρίσματα του Θεού (πρβλ. Α' Κορ. ιβ' 3-11), που αποβλέ­πουν φυσικά στο να κάνουν δικό μας κτήμα το δώρο του Θεού: το Σώμα του Χριστού (πρβλ. και Εφεσ. β' 19-22, δ' 11-16).

Εάν το Άγιο Πνεύμα είναι κατώτερο και διαφορετι­κής ουσίας από τον Θεό Πατέρα, η ελπίδα και η παρηγο­ριά δεν προέρχονται από τον ίδιο τον Θεό, αλλά από κα­τώτερο ον και επομένως δε μπορούμε μέσω αυτού να οδη­γηθούμε σε αληθινή κοινωνία με τον Θεό. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να δώσουμε απάντηση στο βασικό ερώτημα, αν η ουσία του Αγίου Πνεύματος είναι κτιστή ή άκτιστη, αν δηλαδή το Άγιο Πνεύμα είναι ομοούσιον προς τον Πατέρα.

Οι απόστολοι έπρεπε ν' αφήσουν κάθε δυσπιστία ως προς την ταυτότητα του Χριστού. Έπρεπε δηλαδή πρώτα να πεισθούν για το πιο καταπληκτικό γεγονός της σωτη­ρίας μας, για το ότι πράγματι ο Χριστός είναι Κύριος (Ρωμ. ν' 9), ο Κύριος και ο Θεός (πρβλ. Ψαλμ. ξζ' 19 σε συσχετισμό με το Εφεσ. δ' 7-11. Ιω. κ' 28). Μόνο τότε μπορούσαν να δεχθούν και την εκπλήρωση της υπόσχε­σής Του (Ιω. ιστ' 7-14) και να διακηρύξουν την Θεότητα του Αγίου Πνεύματος.

Έτσι ο απόστολος διακηρύττει: Είναι δε διαιρέσεις χαρισμάτων, αλλά το Πνεύμα είναι το ίδιο, υπάρχουν και ποικιλίαι διακονιών, ο Κύριος όμως είναι ο αυτός· υπάρ­χουν και διάφορα είδη ενεργειών, άλλ' ο Θεός είναι ο ί­διος, ο ενεργών τα πάντα εν πάσι (Α' Κορ. ιβ' 4-6). Αν τα πάντα ενεργεί το εν και το αυτό Πνεύμα, τότε το Άγιο Πνεύμα είναι ο Θεός, ο ενεργών τα πάντα εν πάσι.

Εδώ δεν πρόκειται για σύγχυση των θείων προσώ­πων, για άλλο Θεό. Πρόκειται για τα ονόματα Θεός και Κύριος, που είναι κοινά και στα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, γιατί μετέχουν στην κοινή θεία ουσία, η οποία μεταδίδεται από τον Πατέρα στον Υιό με τη γέννη­ση και στο Άγιο Πνεύμα με την προαιώνια εκπόρευση. Γι' αυτό πιστεύουμε πως και τα τρία θεία πρόσωπα είναι ομοούσια.

Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγουμε εξετάζοντας την ομολογία της αναγέννησης, δηλαδή το βάπτισμα εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύ­ματος (Ματθ. κη' 19), όπως υπογραμμίζουν οι πατέρες της Εκκλησίας (Α' Τιμ. γ' 15). Γιατί βάπτισμα και πίστη συμβαδίζουν βαπτιζόμαστε εις το όνομα του Θεού στο οποίον πιστεύουμε· και το κοινό όνομα του Θεού στο οποίο βαπτιζόμεθα δεν ανήκει μόνο εις τον Πατέρα και εις τον Υιό, αλλά και εις το Άγιο Πνεύμα.

Ώστε το να μην αποδίδει κανείς τιμή εις ένα εκ των τριών ή να τα χωρίζει, είναι ατίμωση της ομολογίας δη­λαδή της αναγέννησης άφ' ενός και της Θεότητας άφ' ετέρου, της θέωσης άφ' ενός και της ελπίδας άφ' ετέρου (Γρηγ. Θεολ.).

Βλέπετε τι μας χαρίζει το Πνεύμα, όταν το θεωρούμε ως Θεόν και τι χάνομε, όταν το στερούμε από την θεότη­τα. Διότι παραλείπω να αναφέρω τον φόβο και την οργή, η οποία απειλεί όχι εκείνους οι οποίοι το τιμούν, αλλά ε­κείνους οι οποίοι του αποστερούν την τιμή. Δεν είναι λοιπόν δυνατόν το Άγιον Πνεύμα να είναι άλλης φύ­σεως ή άλλος θεός η κτίσμα˙ σ' Αυτό ανήκει το κοινό όνομα του Τριαδικού Θεού (Ματθ. κη' 19).

Αλλά η θεία φύση του Αγίου Πνεύματος φαίνεται και από το γεγονός ότι ερευνά τα πάντα, και τα βάθη του Θεού, τα οποία ουδείς οίδεν ει μη το Πνεύμα του Θεού (Α' Κορ. θ' 10-11). Πώς λοιπόν Αυτό που γνωρίζει τα απόρρητα του Θεού, δύναται να είναι ξένον και άλλότριον του Θεού;· και αν η Γραφή λέγει πως ο Θεός δια του Πνεύματος κατοικεί μέσα μας, δεν είναι φανερά ασέ­βεια να λέγει κανείς ότι αυτό το Πνεύμα δεν μετέχει της Θεότητος; (Μ. Βασιλ., πρβλ. Α' Κορ. γ' 16, στ' 19. Εφεσ. θ'22).

Δίκαια η Εκκλησία μας διακηρύσσει το Πνεύμα το Άγιο ως ομοούσιο και ομόθρονο, δηλαδή της αυτής ου­σίας και της ίδιας τιμής με τα άλλα δύο πρόσωπα της Α­γίας Τριάδος (πρβλ. Β' Βασιλ. κγ' 2-3. Ψαλμ. ρλη' 7. Άγγ. β'4-5. Ης. μη' 16, ξγ' 14. Ιω. ε'24. Πράξ. ι'20).

ε) Κύριος και Θεός

Υπάρχουν σαφείς αποδείξεις στην αγία Γραφή, που να φανερώνουν πως όντως ο Παράκλητος φέρει τα κοινά ονόματα του Θεού, Κύριος και Θεός;

Ο ψαλμωδός δοξολογεί τον Κύριο (Γιαχβέ) διότι Θεός μέγας είναι ο Κύριος και βασιλεύς μέγας σε όλη τη γη· στα χέρια Του βρίσκονται τα πέρατα της γης˙ και τα ύψη των βουνών είναι δικά Του˙διότι δική Του είναι η θάλασσα και Αυτός την εδημιούργησε, και την ξηρά τα χέρια Του την έπλασαν. Δεύτε προσκυνήσωμεν και προσπέσωμεν Αυτώ και ας κλαύσωμεν ενώπιον του Κυρίου που μας έπλασε, διότι Αυτός είναι ο Θεός μας και εμείς λαός της βοσκής Του και πρόβατα χειρός Του. Σήμερον, εάν ακούσετε την φωνήν Του, μη σκληρύνετε τας καρδίας σας, όπως κατά την ανταρσία (παραπικρασμός), την ημέρα της δοκιμασίας εις την έρημον, όπου επείρασάν με οι πατέρες υμών... (Ψαλμ. 94, 3-9). Ο απόστολος αναφέρεται στον ψαλμό αυτό και υπογραμμίζει πως ο Κύριος (Γιαχβέ), ο οποίος ομιλεί εδώ εί­ναι το Πνεύμα το Άγιον (Εβρ. γ' 7-9. Πρβλ. Πράξ. ζ' 51).

Στο ίδιο συμπέρασμα θα καταλήξουμε, εάν συγκρί­νουμε το εδάφιο Ης. στ' 1-10 με το Πράξ. κη' 25-27 Καλώς το Άγιον Πνεύμα ελάλησε δια Ησαΐου του προφήτου προς τους πατέρας ημών.... Ας δούμε ακόμη μια προφητεία του Ιερεμία:

Ιδού έρχονται ημέραι, λέγει Κύριος (Γιαχβέ), και θά συνάψω με τον οίκο Ισραήλ και τον οίκο Ιούδα διαθήκη νέαν...θα δώσω οπωσδήποτε νόμους στην διάνοιά των και θα τους χαράξω στην καρδιάν τους· και έσομαι αυτοίς εις Θεόν και θα είμαι σ' αυτούς Θεός, και αυτοί θα μού γίνουν λαός... και δεν θα θυμηθώ πλέον τις αμαρτίες των (Ιερεμ. λη' 31-34· Εβραϊκό κείμενο: λα ' 31-34).

Και αυτό το εδάφιο ο απόστολος το αναφέρει στο Άγιο Πνεύμα· Αυτό είναι ο Κύριος (Γιαχβέ) και ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης (Εβρ. Γ 15-17). Την ίδια μαρτυρία βλέπουμε στον προφήτη Ιεζεκιήλ: Και ήλθεν έπ' εμέ Πνεύμα και με έστησεν εις τα πόδια μου, και μού ελάλησε και μού είπε: - Είσελθε και κλείσου εις την οικία σου, και όταν θα σού ομιλήσω, θα ανοίξω το στόμα σου και θα πεις προς αυτούς· τάδε λέγει Κύριος (Γιαχβέ)· όποιος θέλει να ακούσει, ας ακούσει και όποιος θέλει να απειθήσει, ας απειθήσει, διότι είσθε λαός που με εξοργίζει (Ιεζ. γ' 24-27. Πρβλ. Ψαλμ. ρθ' 1-5. Ης. μη' 16, νθ' 15-20 κατά το εβραϊκό κείμενο).

Αυτά τα εδάφια φανερώνουν πως τα ονόματα, που αναφέρονται στην κοινή θεία φύση (Κύριος, Θεός) ανή­κουν και στο Άγιο Πνεύμα. Η αλήθεια αυτή υπάρχει ή­δη στην Παλαιά Διαθήκη και φανερώνεται στο φως της Καινής Διαθήκης (Ιω. ιστ' 13).

Για τους αποστόλους και τους μαθητές του Χριστού δεν υπήρχε αμφιβολία σχετικά με τη Θεότητα του Αγίου Πνεύματος (Πράξ. ε' 3-4, 9, ιγ' 2. Α' Κορ. γ' 16, ε' 3-4, ιβ'4-11. Β' Κορ. γ' 17-18, Εφεσ. β'22, Β' Θεσ. γ'5).

Γι' αυτόν που εμπιστεύεται στη θεία αποκάλυψη και όχι στις δικές του δυνατότητες και προϋποθέσεις, το Πνεύμα το Άγιο είναι κοινωνό της μιας Θείας ουσίας που μεταδίδεται εις Αυτό προαιωνίως από τον Πατέρα με την εκπόρευση (Ιω. ιδ' 26, ιε' 26). Γι' αυτό και ονομάζε­ται Κύριος και Θεός.

στ) Οι μειωτικές εκφράσεις

Τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος ενούνται σε μία θεότητα με βάση την μία ουσία και διακρίνονται με βάση τον τρόπο με τον οποίο η κοινή ουσία μεταδίδεται προαι­ώνιος από τον Πατέρα, που είναι η μόνη αιτία και πηγή της Θεότητος, στον Υιό (γέννηση) και στο Άγιο Πνεύμα (εκπόρευση).

Στην αγία Γραφή υπάρχουν εδάφια που αναφέρονται στη μία φύση του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος (ομοούσιο) και επομένως στη μία Θεότητα· άλλα εδάφια αναφέρονται στη Θεότητα του καθενός προ­σώπου της Αγίας Τριάδος· άλλα τέλος αναφέρονται στην πρώτη αιτία, ώστε να δηλώνεται ο Πατήρ του Υι­ού και η πηγή της εκπόρευσης του Αγίου Πνεύματος.

Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ολόκληρη η αλή­θεια περί Θεού: ενότης ουσίας, διάκριση υποστάσεων εις Θεός, τρία πρόσωπα. Έτσι δεν κινδυνεύουμε να πέσουμε στην πολυθεΐα, με το να εισάγομε διάκριση στην ουσία ούτε στην αίρεση του Σαβαλλίου, με το να συγχέομε τα πρόσωπα ή στον αρειανισμό, με το να διαχωρίζουμε τις φύσεις.

Μ' αύτη τη βάση ο ορθόδοξος χριστιανός δεν κινδυ­νεύει να παρερμηνεύσει τις φράσεις της αγίας Γραφής που αναφέρονται στο Άγιο Πνεύμα:

Ο Πατήρ ο εξ ουρανού δώσει Πνεύμα αγαθόν τοις αιτούσιν αυτόν (Λουκ. ια' 13)' αποστέλλω την επαγγελίαν του Πατρός μου (Λουκ. κδ' 49) και ώφθησαν αυτοίς διαμεριζόμεναι γλώσσαι ωσεί πυρός (Πράξ. θ' 3). Επίσης γίνεται λόγος για χαρίσματα (Α' Κορ. ιβ' 30), δωρεάς (Πράξ. η' 20) καθώς και για εμφύσημα, με το οποίο μετεδόθη το Πνεύμα το Άγιο (Ιω. κ' 22) ή και για μεσιτεία του Αγίου Πνεύματος (Ρωμ. η' 26).

Αυτές οι εκφράσεις πρέπει να αναφερθούν στην πρώτη αιτία ώστε να δηλώνεται η Πηγή της εκπόρευ­σης του Αγίου Πνεύματος και να ασφαλίζεται η ορθόδο­ξη πίστη, με την υπογράμμιση της μιας αιτίας και πηγής στην Τριαδική Θεότητα και όχι πολλών, πράγμα που θα οδηγούσε στην πολυθεΐα. Οι εκφράσεις αυτές δεν είναι μειωτικές για το Άγιο Πνεύμα.

ζ) Το έργο του Αγίου Πνεύματος

Ποιο είναι το έργο του Παρακλήτου μέσα στη δη­μιουργία και την αναδημιουργία του κόσμου;

Στην πρώτη δημιουργία το Άγιο Πνεύμα επεφέρετο επάνω του ύδατος (Γέν. α' 2), πράγμα που σημαίνει συνέθαλπε και εζωογόνει τη φύση του νερού, όπως το πτηνό κλωσσά τα αυγά του, δηλαδή ετοίμαζε τη φύση του νερού για να βγάλει ζωή (Εφραίμ ο Σύρος. Πρβλ. Ψαλμ. λβ'6. Ιώβ λγ'4).

Αλλά εν Αγίω Πνεύματι συντελείται και ολόκλη­ρη η αναδημιουργία και ανακαίνιση του ανθρώπου και ολοκλήρου της κτίσεως (πρβλ. Ψαλμ. ργ' 30)· το Άγιο Πνεύμα πεπλήρωκε την οικουμένην, συνέχει τα πάν­τα και έχει γνώσιν φωνής (Σοφ. Σολ. α' 7. Πρβλ. ιβ'1. Πράξ. θ'2).Ποια είναι τα δώρα του Θεού μετά από την εκλεκτή προσφορά που πραγματοποίησε ο Χριστός με την ανάλη­ψή Του;

Το δώρο αυτό της ανθρωπότητας, δηλαδή το Σώμα του Χριστού, δεν το κράτησε ο Θεός, αλλά το αντιπροσφέρει σε μας με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος (πρβλ. Ταλμ. ξζ' 19. Έφεσ. δ' 8):

Και αυτός έδωκε άλλους μεν αποστόλους, άλλους προφήτας, άλλους ευαγγελιστάς, άλλους ποιμένας και δι­δασκάλους, με σκοπό τον καταρτισμό των αγίων, δια έρ­γον διακονίας, εις οικοδομήν του σώματος του Χριστού μέχρι να φθάσωμε όλοι εις την ενότητα της πίστεως και της πλήρους γνώσεως του Υιού του Θεού, εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χρι­στού (Εφεσ. δ' 11-13).

Κεντρικός λοιπόν σκοπός του Αγίου Πνεύματος εί­ναι να μας εγκεντρίσει με το άγιο βάπτισμα στο Σώμα του Χριστού (Ρωμ. ια' 19-24. Α' Κορ. ιβ' 3,13. Εφεσ. β' 18, δ' 4), να προσφέρει δηλαδή σε μας το μεγάλο δώρο του Θεού, να μας χαρίζει με τη θεία Κοινωνία τη ζωή του Χριστού (Ιω. στ' 53). Γι' αυτό και η Εκκλησία (Α' Τιμ. γ' 15) εύχεται στον Θεό Πατέρα:

Κατάπεμψον το Πνεύμα σου το Άγιον εφ' ημάς και επί τα προκείμενα δώρα ταύτα. Και ποίησον τον μεν άρτον τουτον τίμιον Σώμα του Χριστού Σου, το δε εν τω ποτηρίω τούτω τίμιον Αίμα του Χριστού Σου-μεταβολών τω Πνεύματί Σου τω Αγίω (επίκληση θ. λει­τουργίας).

Το τίμιο Σώμα και το τίμιο Αίμα του Χριστού· αυτά είναι τα μεγάλα δώρα που μας έστειλε ο Θεός μετά την α­νάληψη του Κυρίου· αυτά μας εξασφαλίζει η παρουσία του Παρακλήτου στην Εκκλησία. Το Άγιο Πνεύμα δια­νέμει στους πιστούς κάθε χάρισμα (Α' Κορ. ιθ' 4-11. Εφεσ. δ' 4-13) και συγκροτεί ολόκληρο το θεσμό της Εκ­κλησίας (πρβλ. Α' Κορ. ιθ' 27, ιδ' 4).

Την αλήθεια αυτή εκφράζει και το γνωστό στιχηρό από τον εσπερινό της Κυριακής της πεντηκοστής:

Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον, βρύει προφητείας, ιερέας τέλειοι,

αγράμματους σοφίαν εδίδαξεν, αλιείς θεολόγους ανέδειξεν,

όλον συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας.

Ομοούσιε και ομόθρονε τω Πατρί και τω Υιώ,

Παράκλητε, δόξα Σοι (πρβλ. Α' Κορ. ιβ' 4-11).

Με άλλα λόγια, το Άγιο Πνεύμα ενεργοποιεί για μας όλα τα αποτελέσματα του έργου του Ιησού Χριστού κά­νει δικά μας όλα τα δώρα, όλα τα χαρίσματα που εδωρήθηκαν στην ανθρώπινη φύση του Χριστού και έτσι μας μεταφέρει στο ύψος της δόξης του Τριαδικού Θεού (Φιλιπ. θ' 9-11, γ'20-21).

η) Πνεύμα υιοθεσίας

Το Άγιο Πνεύμα μας οδηγεί σε νέα σχέση με τον Τριαδικό Θεό, στην υιοθεσία. Ποιος όμως είναι ο δρόμος και ποιες οι συνέπειες;

Εάν ένας δεν έχει Πνεύμα Χριστού, αυτός δεν είναι δικός Του. Εάν όμως ο Χριστός είναι μέσα σας, τότε το σώμα σας είναι νεκρόν δια την αμαρτία, αλλά το Πνεύμα σας είναι ζωή ένεκα της δικαίωσης σας. Εάν το Πνεύμα Εκείνου, ο οποίος ανέστησε τον Ιησούν εκ νεκρών, θα δώσει ζωήν και εις τα θνητά σώματα σας δια του Πνεύμα­τος Του, που κατοικεί μέσα σας... Διότι όσοι οδηγούνται από το Πνεύμα του Θεού, αυτοί είναι υιοί του Θεού. Δεν ελάβατε πνεύμα δουλείας, που να σάς φέρει πάλιν εις κατάστασιν φόβου, άλλ' ελάβατε Πνεύμα υιοθεσίας δια του οποίου κράζομεν Αββά, Πατέρα. Αυτό το Πνεύμα μαρτυρεί μαζί με το Πνεύμα μας ότι είμεθα παιδιά του Θεού. Εάν δε είμεθα παιδιά του, τότε είμεθα και κληρο­νόμοι- κληρονόμοι μεν του Θεού, συγκληρονόμοι δε του Χριστού, εάν βέβαια πάσχομε μαζί Του, δια να δοξασθούμε επίσης μαζί Του (Ρωμ. η' 9-17).

Το Άγιο Πνεύμα είναι πάντοτε ενωμένο μετά του Πα­τρός και του Υιού σε μία θεία φύση με μία θέληση και μία ενέργεια (πρβλ. Ματθ. κη ' 19. Ιω. ιδ'26, ιε 26, ιστ' 12-15. Α ' Κορ. β' 10-11,ιβ'3, Β' Κορ. γ 13. Α Πέτρ. α' 1-2). Έτσι η σωτηρία του ανθρώπου είναι καρπός της κοι­νής αυτής θέλησης και ενέργειας του Τριαδικού Θεού.

Με τη χάρη του Άγιου Πνεύματος (πρβλ. Α' Κορ. ιβ' 3) ο άνθρωπος οδηγείται δια του βαπτίσματος στην εν Χριστώ αναγέννηση (Ιω. γ' 3-5. Γαλ. γ' 27. Τίτ. 4-6) εγκεντρίζεται δηλαδή στο Σώμα του Χριστού (πρβλ. Ρωμ. ια' 19-24). Με αυτόν τον τρόπο η δική μας ανθρώπι­νη φύση μεταβάλλεται στην ανθρώπινη φύση του Χριστού επειδή όμως Εκείνη είναι ενωμένη ασυγχύτως, αδιαιρέτως, ατρέπτως, αχωρίστως με τη θεία φύση στο ένα πρόσωπο του Χριστού, η σχέση του Υιού προς τον Πατέρα μεταφέρεται σε μας λόγω της ενσωμάτωσης μας στο Σώμα του Χριστού γινόμαστε δηλαδή τέκνα Θεού (Ιω. α' 12. Γαλ. γ' 26. Α' Ιω. γ' 2).

Βέβαια δεν μπορούμε να γίνουμε φυσικοί υιοί του Θεού, να κληρονομήσουμε δηλαδή τη θεία φύση, την ο­ποία ο Πατήρ μεταδίδει προαιωνίως στον Υιό (γέννησις) και στο Άγιο Πνεύμα (εκπόρευσις). Γινόμαστε όμως συγκληρονόμοι της ανθρώπινης φύσης του Χριστού (Ρωμ. η' 17).

Η σχέση του Υιού προς τον Πατέρα δεν είναι μόνο σχέση ουσίας, ενότητας θέλησης και ενέργειας, αλλά και κοινωνία αγάπης (πρβλ. Ρωμ. ε' 5, ιε' 30. Β' Τιμ. α' 7. Α' Ιω. δ' 8, 16). Αυτής λοιπόν της αγάπης γίνεται συγκλη­ρονόμος ο άνθρωπος. Διότι όταν μετέχωμε του Αγίου Πνεύματος, έχομεν την χάρη του Υιού και δι' Αυτού την αγάπην του Πατρός (Μ. Αθαν.).

Με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος οδηγούμεθα στον Χριστό (Α' Κορ. ιβ' 3). Εισερχόμαστε στο περιβάλλον της αγάπης του Χριστού, στη χαρά και στην ευφροσύ­νη αυτής της αιώνιας κοινωνίας (Παροιμ. η' 30). Συναισθανόμαστε την αγάπη του Χριστού και την εγγύτητα του Πατρός, όπως ένα μικρό παιδί συναισθάνεται και χαίρεται την εγγύτητα του Πατέρα του (Ιω. ιδ' 23./ί' Κορ. ιγ' 16, στ' 19. Α' Ιω. β'24).

Όταν το Άγιο Πνεύμα ενώνεται με το δικό μας εγώ, δεν το εξουδετερώνει· όμως το Άγιο Πνεύμα είναι Εκείνο δια του οποίου κράζομε: Αββά ο Πατήρ (Ρωμ. η 15. Γαλ. δ' 6). Αυτή η κραυγή είναι βασικά κραυγή του Αγίου Πνεύματος· όμως είναι και δική μας κραυγή, γιατί η παρουσία του Αγίου Πνεύματος δεν καταστρέφει τη δική μας προσωπικότητα, ούτε εξουδετερώνει το εγώ μας. Το Άγιο Πνεύμα δεν αντικαθιστά τη δική μας θέληση· ομιλεί μέσα μας και μας παρακινεί να κάνουμε και μείς το ίδιο. Αλλά πάντοτε έχουμε τη δυνατότητα να αρνηθούμε τη συνεργασία. Έτσι το Άγιο Πνεύμα συμμαρτυρεί όχι χωρίς το δικό μας πνεύμα, αλλά μαζί μ' αυτό, ότι είμεθα τέκνα Θεού (Ρωμ. η' 16).

Είναι η άκτιστη θεία ενέργεια, η χάρη του Αγίου Πνεύματος, που μας διοικεί (Ρωμ. η' 14), με αποτέλε­σμα να αισθανόμαστε την παρουσία του θείου προσώπου, να μεταβαίνουμε δηλαδή και πέρα από μια απλή αίσθηση της θείας χάρης: να κοινωνούμε μέσω αυτής με το ίδιο το πρόσωπο του Υιού και του Αγίου Πνεύματος σε μία κοι­νωνία χάρης και αγάπης, μέσω της προσωπικής αγάπης του Υιού, που με την ενανθρώπισή Του άνοιξε την πόρτα της αγάπης του Θεού Πατρός.

Αυτή η νέα σχέση αγάπης που δημιουργείται με την ένωσή μας στο Σώμα του Χριστού με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος έχει βέβαια μεγάλες συνέπειες για την καθη­μερινή μας ζωή:

Εάν όμως ο Χριστός είναι μέσα σας, τότε το σώμα σας είναι νεκρό δια την αμαρτία, αλλά το πνεύμα σας εί­ναι ζωή ένεκα της δικαιώσεώς σας... Άρα λοιπόν, αδελ­φοί, είμεθα χρεώσται όχι εις την σάρκα, δια να ζώμεν υπό την εξουσίαν της σαρκός, διότι εάν ζήτε κατά σάρκα, τό­τε θα πεθάνετε, αλλά εάν δια του Πνεύματος θανατώνετε τας πράξεις του σώματος, τότε θα ζήσετε. Επειδή όσοι οδηγούνται από το Πνεύμα του Θεού, αυτοί είναι υιοί Θεού (Ρωμ. η' 10-14).

Αυτός είναι λοιπόν ο δρόμος προς την υιοθεσία και αυτές οι συνέπειες της για τον άνθρωπο.

θ) Πνευματική αναγέννηση

Με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος τα πάντα γί­νονται νέα. Μια καθολική αναγέννηση συμβαίνει στον άνθρωπο, αφού ο νους του, η καρδιά του, τα πάντα ανυ­ψώνονται και λειτουργούν καθαρότερα.

Οι απόστολοι δεν είχαν από την αρχή το Άγιο Πνεύ­μα γι' αυτό δεν μπορούσαν να δουν με καθαρότητα τον Χριστό, να τον αναγνωρίσουν αληθινά. Αποτέλεσμα ή­ταν να τον εγκαταλείψουν κατά το πάθος Του (Ματθ. κστ' 56). Ούτε και τις προειδοποιήσεις Του μπόρεσαν να κατανοήσουν, πως βαδίζει σταθερά προς το πάθος και την ανάσταση (Ματθ. ιστ'21, ιζ'22-23. κ' 18-19. Μάρκ. η' 31, θ' 31, ι' 33-34. Λουκ. θ'22,44, ιη' 31-33. Ιω. γ' 14-15): Η σημασία των λόγων του Ιησού ήταν γι' αυτούς κρυμμένη, δεν εννοούσαν τι έλεγε (Ιω. ιδ' 14, 26, ιε'267, Λουκ. κδ' 48. Πράξ. α' 8).

Όταν όμως οι μαθητές επλήσθησαν από Πνεύμα Άγιον, τότε το Πνεύμα τους έγινε καινούργιο, γιατί ενώθη­κε με το Πνεύμα το Άγιο, κι άρχισαν να κηρύττουν την εν Χριστώ σωτηρία με δύναμη (Πράξ. β' 1-41. Πρβλ. Ιωήλ γ' 1-5) κι έτσι εκπληρώθηκε πλήρως η προφητεία:

Θα δώσω σε σάς νέαν καρδίαν, καινούργιο πνεύμα...

θα δώσω το Πνεύμα μου σε σάς και θα σάς κάμω να βαδίζετε σύμφωνα

με τας εντολάς μου, να φυλάξετε και να τηρήσετε τα προστάγματα μου

(Ιεζ. λστ' 26-27).

Το Πνεύμα το Άγιο δεν οδηγεί απλώς στην κατανόη­ση των λόγων του Χριστού (Ιω. ιε' 26, ιστ' 13-14), αλλά στον ίδιο τον Χριστό (Α ' Κορ. ιβ' 3, 11-18), και την αλη­θινή ζωή (Ιω. ιδ' 6), μέσω των ιερών μυστηρίων της Εκ­κλησίας και ιδιαίτερα του βαπτίσματος, που πραγματο­ποιεί την πνευματική μας γέννηση (Ιω. γ'3-5. Α ' Ιω. ιβ' 13. Γαλ. δ'26-27. Τι'τ. γ'4-6), και της θείας ευχαριστίας (Ιω. στ' 53).

Όταν μιλάμε για πνευματική αναγέννηση, εννοούμε το ίδιο πράγμα με την υιοθεσία, μέσω της σχέσης μας με τον Ιησού Χριστό, που είναι αληθινός Υιός του Θεού του ζώντος. Η παρουσία του Πνεύματος μέσα μας εξα­σφαλίζει και την παρουσία του Χριστού κι έτσι γινόμα­στε ναός του Αγίου Πνεύματος (Α' Κορ. στ' 19), τό­πος κατοικίας του Θεού (πρβλ. Εφεσ. 6' 18-22), άνθρω­ποι πνευματικοί, όχι πλέον σαρκικοί.

Πνευματικός λοιπόν άνθρωπος είναι εκείνος που έλαβε το δώρο του Αγίου Πνεύματος και καθαρίστηκε από κάθε κηλίδα:

Βασιλεύ ουράνιε, παράκλητε, το Πνεύμα της αληθείας,

ο θησαυρός των αγαθών και ζωής χορηγός, ελθέ και σκήνωσον εν ημίν

και καθάρισον ημάς από πάσης κηλίδος, και σώσον, Αγαθέ, τας ψυχάς ημών.

Όπως τα λαμπερά και διαφανή σώματα, όταν πέσει επάνω τους κάποια ακτίνα, λάμπουν περισσότερο και αν­τανακλούν μεγαλύτερη λάμψη, έτσι και οι ψυχές που εί­ναι πνευματοφόρες και οι ίδιες γίνονται φωτεινές και αν­τανακλούν στους άλλους τη χάρη.

Εδώ οφείλεται η πρόγνωσις των μελλόντων, η κατανόησις των μυστηρίων, η γνώσις των απόκρυφων, η δια­νομή των χαρισμάτων, η ουράνιος ζωή, η μετά των αγγέ­λων συμβίωσις, η ατέλειωτος ευφροσύνη, η μετά του Θεού διαμονή, η ομοίωσις προς τον Θεόν, και το ανώτερον από όσα ημπορεί κανείς να επιθυμήσει, το να γίνει Θεός (Μ. Βασιλ.).

Και ο άγιος Σεραφείμ του Σαρώφ προσθέτει πως η χάρη αναπτύσσεται σε εκείνον που θα γίνει κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος και γίνεται ένα με την ουσία του, όπως το προζύμι με το ζυμάρι.

Αγίω Πνεύματι πάσα ψυχή ζωούται και καθάρσει υψούται, λαμπρύνεται τη Τριαδική Μονάδι, ιεροκρυφίως, δηλαδή κάθε ψυχή αποκτά με το Άγιο Πνεύμα ζωή, ανυ­ψώνεται με την κάθαρση και λαμπρύνεται μυστικά με την έλλαμψη του φωτός της Άγιας Τριάδος.

Με το Άγιο Πνεύμα, τα πάντα γίνονται στον άνθρωπο καινούργια. Τα δώρα που έλαβε η ανθρώπινη φύση του Χριστού γίνονται δικά μας δώρα ο άνθρωπος αναγεννάται ολόκληρος.

ι) Άκτιστη χάρη

Οι ορθόδοξοι πιστεύουμε πως άκτιστος δεν είναι μόνο ο Παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιο, αλλά και η ενέργειά Του, η χάρη που φθάνει σε μας. Και πάλι εδώ δεν πρόκει­ται για θεωρητική απασχόληση˙ η θέση που θα πάρουμε στο θέμα αυτό άφορα τη σωτηρία μας.

Ο άνθρωπος δεν μπορεί να ενωθεί με τον Θεό κατά φύσιν· γίνεται κοινωνός μόνο της θείας ενέργειας του Θεού, της χάρης του Αγίου Πνεύματος. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως στην Πεντηκοστή δεν ήταν παρόν προσω­πικώς το Πνεύμα το Άγιο ή δεν κατήλθε προσωπικώς για να μείνει στην Εκκλησία (Ιω. ιδ' 16). Άλλωστε η Θεότητα δεν προσδιορίζεται τοπικά, ο Θεός είναι πάντο­τε και πανταχού παρών και δεν έχει ανάγκη να κατέλ­θει.

Αυτό που μεταδόθηκε στους μαθητές δεν ήταν το πρόσωπο, αλλά η χάρη του Αγίου Πνεύματος. Αυτή η χάρη δεν ήταν κάτι που δημιούργησε ο Θεός εκείνη τη στιγμή, για να το προσφέρει, όπως κάποιος τεχνίτης δη­μιουργεί κάτι, για να το προσφέρει σε αγαπώμενο πρόσω­πο. Η θεία ενέργεια δεν προήρχετο έξω από την ουσία του Θεού, αλλά από μέσα, από την ίδια τη θεία ουσία, ή­ταν συνεπώς άκτιστη και αιώνια.

Επειδή ήταν άκτιστη και προήρχετο από την ίδια την ουσία του Θεού, η ένωση του ανθρώπου μέσω αυτής δεν ήταν ένωση με κάποιο κτίσμα, αλλά πραγματική κοι­νωνία με τον Θεό˙ όχι βέβαια κοινωνία ουσίας, αλλά κα­τά χάριν, δηλαδή με βάση τη θεία ενέργεια. Γι' αυτό λέ­με πως γινόμαστε υιοί του Θεού, όχι κατά φύση, αλλά κα­τά χάρη, με βάση την θεία ενέργεια του Θεού που είναι άκτιστη.

Η Ορθοδοξία εξασφαλίζει πραγματική κοινωνία με τον Θεό, απαλλαγμένη από κάθε πανθεϊστική και ινδουιστική αντίληψη. Σ' αυτή την πραγματική κοινωνία ο άνθρωπος διατηρεί το δικό του εγώ και έρχεται σε προ­σωπική σχέση με το Συ του Θεού χωρίς να συγχω­νεύεται με τη θεία ουσία ή και να συγχέεται με αυτήν χωρίς η ανθρώπινη φύση να μετατρέπεται σε θεία φύση. Ο άνθρωπος διατηρεί την προσωπικότητα του και χαίρε­ται την κοινωνία του Θεού.

Η διάκριση μεταξύ της ουσίας και των ενεργειών του Θεού αποκτά για τον ορθόδοξο χριστιανό σωτηριολογική σημασία. Με αυτόν τον τρόπο ξεχωρίζει την πίστη του από τις μη χριστιανικές θρησκείες- βεβαιώνεται πως ο Θεός σέβεται την προσωπικότητα του άνθρωπου και ταυτόχρονα τον αγαπά και γι' αυτό του δίνει τη δυνατότη­τα, εάν και ο άνθρωπος το θελήσει, να υψωθεί μέχρι το ε­πίπεδο της προσωπικής σχέσης και αληθινής κοινωνίας με τον Δημιουργό. Ακόμα και σ' αυτή την κοινωνία, παρ' όλον ότι ο άνθρωπος πυρακτούται και γίνεται ο ί­διος θεός, μένει αυτό που τώρα είναι, άνθρωπος, πλημμυ­ρισμένος από τη δόξα του Θεού, δηλαδή από τη θεία χά­ρη.

Γι' αυτό λέμε πως η πίστη μας στη διάκριση μεταξύ ουσίας και ενεργείας (χάρης) και στην άκτιστη χάρη του Θεού, έχει πρωταρχική σημασία για τη σωτηρία μας.

ια) Οι αρνητές του Αγίου Πνεύματος

Εάν η ορθή πίστη στο Άγιο Πνεύμα είναι απαραίτη­τη για τη σωτηρία μας (Ιω. η' 32, ιστ' 13. Πρβλ. Μάρκ. γ' 29), είναι βασικό να γνωρίζουμε πως θα φθάσουμε στην πίστη αυτή.

Η αγία Γραφή μας πληροφορεί πως πρέπει γι' αυτό να έχουμε τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος (Α' Κορ. θ' 4). Βέβαια το Πνεύμα όπου θέλει πνεί (Ιω. γ' 8), δεν μπορούμε να του βάλουμε περιορισμούς (Α' Κορ. ιβ' 11). Αλλά δεν μπορούμε να φθάσουμε στο Άγιο Πνεύμα έξω και μακράν του Σώματος του Χριστού.

Για να έλθει κανείς στον Πατέρα πρέπει να τον υψώ­σει ο Υιός (Ιω. ιδ' 6)· για να αναγνωρίσει κανείς τον Χριστόν ως Κύριον, πρέπει να έχει την συμπαράσταση του Αγίου Πνεύματος (Α' Κορ. ιθ' 3. Πρβλ. Ιω. ιε' 26) Όμως το Άγιο Πνεύμα αποστέλλεται από τον Πατέρα στο όνομα του Χριστού (Ιω. ιδ' 26). Ετσι δεν μπορεί να είναι ο στόχος μας η κατοχή του Αγίου Πνεύματος έξω και μακράν του Χριστού, έξω από το Σώμα του Χριστού, την Εκκλησία (Γαλ. γ' 27. Α' Κορ. ιθ' 12-27. Εφεσ. ε' 23).

Το Πνεύμα το Άγιο δε δρα ανεξάρτητα από τον Υιό, ούτε βέβαια ανεξάρτητα και από τον Πατέρα· μεταξύ των τριών προσώπων υπάρχει ενότητα θέλησης και ενότητα ενέργειας (πρβλ. Ιω. η '28-29, ιστ' 12-15, 23-24, 26-28. Α ' Κορ. β' 4-6). Γι' αυτό άλλωστε και το Άγιο Πνεύμα δεν χαρακτηρίζεται μόνο ως το Πνεύμα του Θεού (Ματθ. γ' 16. Α΄ Κορ. θ' 10-14), αλλά και Πνεύμα του Υιού (Γαλ. δ' 6) ή ακόμη Πνεύμα του Χριστού (Ρωμ. η' 9) και νους Χριστού (Α' Κορ. β' 16). Αν θέλουμε λοιπόν να φθάσουμε στην επίγνωση του Πνεύματος, πρέπει να επιθυμήσουμε την αγάπη του Χριστού και την ένωσή μας με το Σώμα Του, την Εκκλησία.

Κλείνοντας συνοψίζουμε πως με την Παρουσία του Αγίου Πνεύματος αποκαλύπτεται η αλήθεια για το πρό­σωπο του Χριστού και η σωτηρία που συντελέσθηκε, γί­νεται κτήμα του καθενός πιστού.

Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος την ημέρα της πεν­τηκοστής συνοδεύθηκε με το σημείο των γλωσσών, που ήταν σημείο για τους απίστους και σύμβολο της οι­κουμενικότητας του ευαγγελίου του Χριστού.

Για τους πιστούς δεν υπάρχει σήμερα αναγκαιότητα τέτοιου σημείου, που προξενεί εντύπωση στα μάτια των απίστων τα πνευματικά χαρίσματα είναι για τους πι­στούς ανώτερα από τα θαύματα. Έτσι η συγχώρηση των αμαρτιών είναι μεγαλύτερο πράγμα από τη θεραπεία ενός παραλυτικού.

Το Άγιο Πνεύμα ήταν συνεργό στη δημιουργία του κόσμου και ολοκληρώνει την ανακαίνιση του. Εντάσσει και εγκεντρίζει τους πιστούς στο σώμα του Χριστού και τους καθιστά μετόχους της ζωής του Χριστού. Όλα τα αποτελέσματα του έργου του Χριστού ενεργοποιούν­ται για τον κάθε πιστό με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, με αποτέλεσμα ο κάθε πιστός να γίνεται τέ­κνο Θεού κατά χάρη και μέτοχος της αγάπης του Θεού προς τον μονογενή Του Υιό, τον ένσαρκο Λόγο.

Αυτή η αγάπη του Πατέρα δεν αναιρεί την ανθρώπινη θέληση, γιατί το Άγιο Πνεύμα, που μας παρακινεί μέσα μας να ανοίξουμε σ' αυτή τη Θεϊκή αγάπη, δε μας εκ­βιάζει και εμείς μπορούμε σε κάθε στιγμή να αρνηθούμε τη συνεργασία.

Το Άγιο Πνεύμα οδηγεί όχι απλώς στην κατανόηση των λόγων του Χριστού, αλλά στον ίδιο τον Χριστό, δρώντας με τα ίερά μυστήρια της Εκκλησίας μας. Με τα ιερά μυστήρια ο πιστός γίνεται τόπος κατοικίας του Θεού, πνευματικός άνθρωπος, που αντανακλά τη χάρη του Αγίου Πνεύματος γύρω του.

Το Πνεύμα του Θεού δεν είναι σαν το δικό μας πνεύ­μα˙ έχει ιδιαίτερη υπόσταση, δηλαδή προσωπική ύπαρ­ξη. Είναι Παράκλητος, όπως και ο Υιός και Λόγος του Θεού, δηλαδή της ίδιας ουσίας. Όμως είναι άλλος Πα­ράκλητος, δηλαδή διαφορετικό πρόσωπο, που πέμπε­ται δια του Ιησού Χριστού γι' αυτό και ονομάζεται Πνεύμα Χριστού. Είναι η δύναμη του Θεού, όμως όχι τυφλή δύναμη, αλλά ενυπόστατη. Γι' αυτό και δεν τίθε­ται σε ενέργεια, αλλά θέτει σε ενέργεια, όπως συμβαίνει με κάθε πρόσωπο· έχει βούληση, συναίσθημα (αγαπά, λυ­πάται, παρηγορεί), αυτοσυνειδησία. Επειδή είναι πρό­σωπο, η χάρη Του, δηλαδή η θεία Του ενέργεια που φθά­νει σε μας, μας χαρίζει την αγάπη του Θεού.

Χωρίς το Άγιο Πνεύμα, ο άνθρωπος μένει μόνος, χω­ρίς ελπίδα. Γιατί το Άγιο Πνεύμα είναι ζωής χορηγός, μεταδίδει την κοινωνία με τον Πατέρα και τον Υιό, εν­τάσσοντας τον πιστό στο Σώμα του Χριστού. Τα δώρα που μας χαρίζει το Άγιο Πνεύμα σ' αυτό αποβλέπουν: στην ένταξη μας στο σώμα του Χριστού, στη μετοχή μας στη ζωή του Χριστού.

Ο λόγος της Γραφής μας βεβαιώνει πως το Άγιο Πνεύμα είναι ομοούσιο και ομόθρονο του Πατρός και του Υιού και μέτοχο των κοινών θείων ονομάτων Κύριος και Θεός. Τυχόν μειωτικές εκφράσεις στην άγια Γραφή α­ναφέρονται σε σχέση με την πρώτη πηγή και αίτια από την οποία προαιώνια εκπορεύεται το Άγιο Πνεύμα. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται ολόκληρη η αλήθεια· δη­λαδή η ενότητα της ουσίας και η διάκριση των προσώ­πων, με αποτέλεσμα να αποφεύγεται η αίρεση, που απει­λεί τη σωτηρία του άνθρωπου.

Μέσα στην ενότητα του ενός Σώματος ο καθένας πι­στός συνεχίζει να είναι το συγκεκριμένο πρόσωπο· δεν απορροφάται από το όλον. Γι' αυτό και στη θεία λα­τρεία και στη μυστηριακή ζωή μνημονεύεται ο καθένας με το όνομα του. Έλαβε από το Άγιο Πνεύμα το δικό του χάρισμα και καλείται να το χρησιμοποιήσει όχι εγωιστι­κά, αλλά για την οικοδομή των άλλων μελών και για την αύξηση του όλου σώματος, μαζί με τη δική του, πνευματι­κή αύξηση εν Χριστώ.

Ο απόστολος Παύλος αναφέρει: στον καθένα δίδε­ται η φανέρωση του Πνεύματος για το συμφέρον στον ένα δίδεται δια του Πνεύματος λόγος σοφίας, στον άλλο λόγος γνώσεως κατά το αυτό πνεύμα, στον άλλον δε πίστις δια του αυτού πνεύματος· στον άλλο χαρίσματα θε­ραπείας δια του αυτού πνεύματος, στον άλλον ενεργήμα­τα δυνάμεων, στον άλλον προφητεία, στον άλλον δια­κρίσεις πνευμάτων, σε άλλον γένη γλωσσών, σε άλλον ερμηνεία γλωσσών. Όλα αυτά ενεργεί το ένα και το αυτό Πνεύμα, το οποίον τα διανέμει εις τον καθένα, όπως αυτό θέλει.

Όπως ακριβώς το σώμα είναι ένα, αλλά έχει πολλά μέλη, όλα δε τα μέλη του σώματος, αν και είναι πολλά, αποτελούν ένα σώμα έτσι και ο Χριστός. Διότι εις ένα Πνεύμα όλοι εμείς βαπτισθήκαμε και γίναμε ένα σώμα... Σεις είσθε σώμα Χριστού και μέλη εκ μέρους (Α' Κορ. ιβ'7-27).

Η θεία ενέργεια δεν έχει την πηγή της έξω από τη φύση του Αγίου Πνεύματος· είναι άκτιστη και εγγυάται την κατά χάρη κοινωνία με τον Θεό. Διακρίνεται από την Θεία Ουσία και μας προφυλάσσει από τον κίνδυνο της σύγχυσης και της εξουδετέρωσης της δικής μας προσω­πικότητας, αφού δεν είναι κοινωνία Ουσίας.

Τα δώρα του Πνεύματος δεν εξαναγκάζονται· προσ­φέρονται με βάση τη θεία βούληση (Ιω. γ' 8, Α' Κορ. ιβ' 11. 'Εβρ. β' 4), όχι με ανθρώπινες μεθοδεύσεις. Αν τα χαρίσματα αυτά ήσαν αποτέλεσμα ανθρώπινης προσπά­θειας, θα ήσαν κτιστής τάξης, δεν θα αποτελούσαν πραγματική κοινωνία με τον Θεό. Αυτό μας βοηθεί να κα­τανοήσουμε γιατί η Ορθόδοξη Εκκλησία δίνει ιδιαίτε­ρη σημασία στη διδαχή της άκτιστης χάρης, ενώ ταυ­τόχρονα διακρίνει τη θεία χάρη από τη Θεία Ουσία.

Αν η χάρη είναι κτιστή, δεν οδηγεί στη σωτηρία, γιατί η κοινωνία με κάτι κτιστό δεν μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στην υπέρβαση της κτιστής του πραγματι­κότητας και στην ένωση του με τον άκτιστο Θεό. Αν πάλι δεν υπήρχε διαφορά ανάμεσα στην Ουσία και στη Χάρη του Θεού, τότε η κοινωνία με τη θεία Ουσία θα εξα­φάνιζε το πρόσωπο του άνθρωπου. Υπάρχει λοιπόν διά­κριση ανάμεσα στην Ουσία και στη Χάρη του Θεού, που είναι άκτιστη, όχι κτιστή (δεν προέρχεται έξω από τη Θεία Ουσία), γι' αυτό στην Ορθόδοξη Εκκλησία δια­σώζονται και τα δύο: και η αληθινή Θεο-κοινωνία, και το ανθρώπινο πρόσωπο.

Αλλά η Θεία Χάρη δεν προσφέρεται χωρίς την ενεργό συμμετοχή του άνθρωπου. Τα ιερά μυστήρια της Εκκλησίας δεν είναι πράξεις μαγικές· προϋποθέτουν τη συμ­μετοχή του κάθε πιστού. Ο άγγελος του Κυρίου ανήγγει­λε στην Παρθένο Μαρία: Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε, και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σοι· όμως και εκείνη έπρεπε να πει το γένοιτο! (Λουκ. α' 35-38).

Η Ορθόδοξη πίστη στον Τριαδικό Θεό απομακρύνει τον πιστό από την κακοδοξία και την πλάνη και περι­φρουρεί το μυστήριο της σωτηρίας του άνθρωπου. Όμως για να φθάσει ο άνθρωπος στην επίγνωση αυτής της σωτήριας αλήθειας, πρέπει να δεχθεί την πνοή του Άγιου Πνεύματος. Σ' αυτή τη Θεία πνοή δε μπορούμε να βάλου­με περιορισμούς, γιατί συντελείται σύμφωνα με τη Θεία βουλή. Όμως δεν υπάρχει τρόπος να φθάσουμε στη χάρη του Αγίου Πνεύματος ανεξάρτητα από το πρόσωπο του Υιού. Το Πνεύμα το Άγιο οδηγεί τον άνθρωπο στην επί­γνωση του Υιού, τον εντάσσει στο Σώμα του Χριστού, που είναι για τον άνθρωπο σωτηρία.


Από το βιβλίο Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΑΣ - ΑΘΗΝΑ 1994

Πηγή: IΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΜΕΛΙΣΣΟΧΩΡΙΟΥ


Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή· (Άξιον εστίν)


Επιστροφή στο

Μέλη σε σύνδεση

Μέλη σε αυτή την Δ. Συζήτηση: 6 και 0 επισκέπτες