Γεωλογικός χρόνοςΤελευταία τροποποίηση, 29 Ιανουαρίου 2020
Η γεωλογική χρονολογική κλίμακα χρησιμοποιείται στη γεωλογία, την αρχαιολογία και άλλες επιστήμες για την περιγραφή των σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ γεγονότων που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της ιστορίας της Γης. Ο πίνακας των γεωλογικών περιόδων που ακολουθεί συμφωνεί με τις ημερομηνίες και την ονοματοδοσία της Διεθνούς Επιτροπής Στρωματογραφίας και χρησιμοποιεί τους πρότυπους χρωματικούς κώδικες της Γεωλογικής Επιθεώρησης των Η.Π.Α.
ΟρολογίαΗ μεγαλύτερη μονάδα του γεωλογικού χρόνου είναι ο Μεγααιώνας ο οποίος διαιρείται διαδοχικά σε Αιώνες, Περιόδους και Εποχές. Οι παλαιοντολόγοι με τη σειρά τους έχουν καθορίσει ένα σύστημα φάσεων για την πανίδα. Αρκετά από τα ονόματα αυτών των φάσεων χρησιμοποιήθηκαν για τη διαμόρφωση της γεωλογικής ονοματοδοσίας, αν και οι φάσεις πανίδας είναι περισσότερες από τις γεωλογικές χρονικές μονάδες.
Οι γεωλόγοι σήμερα χρησιμοποιούν τους όρους Ανώτερη/Ύστερη, Κατώτερη/Πρώιμη και Μέση ως υποδιαιρέσεις των περιόδων και άλλων γεωλογικών χρονολογικών μονάδων. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα σημείο αιχμής του έργου της Διεθνούς Επιτροπής Στρωματογραφίας, έτσι ώστε να ενοποιηθούν οι αντικρουόμενες ορολογίες που ορίστηκαν σε εθνικό επίπεδο και να καθοριστούν παγκόσμιες σταθερές.
Ιστορία της χρονολογικής κλίμακαςΌταν ο Γουΐλιαμ Σμιθ και ο Τσαρλς Λάιελ αναγνώρισαν ότι τα στρώματα άντιπροσώπευαν διαδοχικές χρονολογικές περιόδους, δεν υπήρχε τρόπος να καθορίσουν τι είδους χρονολογική κλίμακα αντιπροσώπευαν αυτά τα στρώματα. Οι Δημιουργιστές πρότειναν χρονολογίες μερικών χιλιάδων χρόνων μόνον, ενώ οι Εξελικτικιστές πρότειναν σαφώς μεγαλύτερες. Επί εκατό περίπου χρόνια η ηλικία της Γης και τα γεωλογικά στρώματα υπήρξαν αντικείμενο αξιοσημείωτης διαμάχης, έως ότου η τεχνολογική εξέλιξη στον 20ο αιώνα επέτρεψε τη χρήση της ραδιοχρονολόγησης και παρείχε σχετικά ακριβέστερες χρονολογήσεις του γεωλογικού χρονικού ορίζοντα. Το 1977 η Παγκόσμια Επιτροπή Στρωματογραφίας (νυν Διεθνής) ξεκίνησε μια προσπάθεια παγκόσμιου καθορισμού των γεωλογικών περιόδων και των φάσεων ανάπτυξης της πανίδας. Το πιο πρόσφατο έργο της περιγράφεται στο Gradstein et al., Γεωλογική χρονολογική κλίμακα, (2004) (ISBN 0-521-78673-8) και χρησιμοποιείται ως θεμέλιο για την παρούσα σελίδα.
Πίνακας Γεωλογικού χρόνου1. Οι παλαιοντολόγοι αναφέρονται συχνά σε φάσεις πανίδας και όχι σε γεωλογικές περιόδους. Η ονοματοδοσία των φάσεων είναι μια διαδικασία περίπλοκη. Βλ. Κλίμακα Harland.
2. Οι ημερομηνίες φέρουν εγγενώς την σχετική αβεβαιότητα της ραδιοχρονολόγησης Οι ημερομηνίες και τα αναφερόμενα σφάλματα είναι καταχωρημένα στον παρόντα πίνακα σύμφωνα με την χρονολογική κλίμακα της Διεθνούς Επιτροπής Στρωματογραφίας. Ημερομηνίες που φέρουν την ένδειξη * έχουν διεθνώς συμφωνηθεί.
3. Ιστορικά, η Καινοζωική περίοδος διαιρείτο στην Τεταρτογενή και Τριτογενή υπο-εποχή, δηλαδή την Νεογενή και την Παλαιογενή περίοδο. Ωστόσο, η Διεθνής Επιτροπή Στρωματογραφίας αποφάσισε πρόσφατα να μην χρησιμοποιούνται πλέον οι όροι στην επίσημη ορολογία.
4. Στη Βόρειο Αμερική η Λιθανθρακοφόρος υποδιαιρείται στην Μισσισσίπια και την Πενσυλβάνια περίοδο.
5. Ο Προτεροζωικός, ο Αρχαιοζωικός αιώνας και ο Καταρχαιοζωικός αιώνας αναφέρονται συχνά ως Προκάμβριος Χρόνος και ενίοτε ως Κρυπτοζωικός.
6. Καθορίζεται από την Παγκόσμια Σταθερά Στρωματογραφικής Εποχής.
7. Αν και χρησιμοποιείται συχνά ο Καταρχαιοζωικός δεν είναι τυπικός αιώνας και δεν έχει συμφωνηθεί ακόμα το κατώτατο όριό του.
8. Σε γενικές γραμμές οι επιστήμονες, που πριν δύο αιώνες ξεκίνησαν τη γεωλογία, έδωσαν τα ονόματα τους στα στρώματα που μελέτησαν. Για παράδειγμα η Δεβόνια περίοδος ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Devon. Η Κάμβρια από το ρωμαϊκό όνομα της Ουαλίας (Cambria), η Πέρμια και η Ιουρασσική από τη Ρωσία και τις Άλπεις αντίστοιχα.
9. Αυτά τα ονόματα εποχών χρησιμοποιούνται από τη Σεληνιακή γεωλογική χρονολογική κλίμακα. Η χρήση τους για τη γήινη γεωλογία είναι ανεπίσημη.
10. Στην αγγλική wikipedia χρησιμοποιείται υπο-εποχή της Προνεκτάριας, η εποχή διαμόρφωσης σχηματισμών της Nectaris Basin.
Γεωλογικό ρολόι (1-24)1. Γέννηση ηλιακού συστήματος/Γης
2. Εμφανίζεται η πρώτη ζωή στην Γη (απλοί μονοκύτταροι οργανισμοί)
3. Γίνεται η πρώτη παραγωγή οξυγόνου από τα κυανοβακτήρια
4. Πιθανή σταθεροποίηση του μανδύα
5. Μετάβαση στην ατμόσφαιρα του οξυγόνου/πρώτη ακτινοβολία
6. Εμφανίζονται οι πρώτοι σύνθετοι μονοκύτταροι οργανισμοί και πολυκύτταροι οργανισμοί
7. Εμφάνιση σπόγγων και απλών σκωληκοειδών μορφών ζωής
8. Σχηματίζεται η Ροδινία (πρώτη ήπειρος)
9. Καληδόνιος Πτύχωση/δημιουργούνται βουνά στην Ιρλανδία, στην Σκοτία, στην Σκανδιναβία και στην Βόρεια Αμερική (Απαλάχια όρη)
10. Εξαπλώνονται ραγδαία πολλές συνομοταξίες του ζωικού βασιλείου και αναδύονται χερσαία φυτά & ζώα/5 μεγάλες μαζικές εξαφανίσεις
11. Εμφάνιση μαλάκιων και αρθρωτών οστρακοειδών ασπόνδυλων (π.χ. τριλοβίτες)
12.Σχηματίζεται η υπερήπειρος Γκοτβάνα κοντά στον Νότιο Πόλο
13. Εμφάνιση καρκινοειδών και πρώτων ιχθυόμορφων σπονδυλωτών
14. Σχηματίζονται κοραλλιογενείς ύφαλοι
15. Παγετώδης Περίοδος
16. Διαχωρισμός των Ηπείρων της Λαυρεντίας, Βαλτικής, Γκοτβάνας και Σιβηρίας
17. Το 60% περίπου των υδρόβιων ειδών εξαφανίζεται
18. Ανάπτυξη πρώτων απλών φυτών, εμφάνιση πρώτων οδοντοφόρων ψαριών και μετατόπισή τους από τις θάλασσες στις λίμνες και στα ποτάμια
19. Εμφάνιση πρώτων εντόμων και αμφίβιων, πρώτων δασών και εξέλιξη ερπετών από τα αμφίβια
20. Εμφάνιση των πρώτων μεγάλων σαρκοφάγων & φυτοφάγων ζώων και πρόγονου των δεινοσαύρων
21. Απομένει μόνο μια Ήπειρος, η Παγγαία
22. Εμφανίζονται τα θηλαστικά και εξαφανίζεται το 50% των ειδών
23. Αφθονία δεινοσαύρων/εξαφανίζεται το 70% των ειδών (μαζί και οι δεινόσαυροι)
24. Μετακινούνται οι Ήπειροι/εμφάνιση του πρώτου ανθρώπου
Πηγή:
Βικιπαιδεια