Έμπρακτος πόλεμος με τα πάθη

[gkou]

Έμπρακτος πόλεμος με τα πάθη



…Ο πόλεμος, για τον οποίο σου έγραψα , είναι πνευματικός˙ πνευματικός αλλά συνάμα και πραγματικός , καθώς, μην επιτρέποντας κανείς στα πάθη να εισχωρήσουν στην ψυχή του και να την κυριέψουν τα αναγκάζει σε υποχώρηση.
Αλλά, πέρα από τον πνευματικό πόλεμο , υπάρχει και ο έμπρακτος, που συνίσταται στη μελετημένη και συνειδητή τέλεση πράξεων αντίθετων στα πάθη. Π.χ. για να κατανικήσεις την τσιγκουνιά , πρέπει να κάνεις γενναιόδωρες προσφορές˙ για να καταπολεμήσεις την υπερηφάνεια , είναι αναγκαίο ν’ ασχοληθείς με ταπεινωτικές εργασίες˙ για να σταματήσεις τα γλέντια και τα ξεφαντώματα , πρέπει να μένεις στο σπίτι˙ κ.ο.κ. Είναι αλήθεια ότι μ’ αυτόν τον τρόπο δεν οδηγείται κανείς κατευθείαν στο στόχο, δηλαδή στην κάθαρση της καρδιάς, από κάποιο πάθος. Και ξέρεις γιατί; Επειδή το πάθος, αντιδρώντας στον εξωτερικό περιορισμό , μπορεί να ξεσπάσει εσωτερικά. Καμιά φορά μάλιστα , δεν ξεσπάει το ίδιο το πάθος, αλλά κάποιο άλλο στη θέση του. Όταν, όμως, συνδυάζονται ο εσωτερικός (πνευματικός) αγώνας και ο εξωτερικός (έμπρακτος) πόλεμος, τότε το πάθος δεν αργεί να κατανικηθεί.

Σε συμβουλεύω, λοιπόν, να βρεις το βασικό , το κύριο πάθος σου και να του κηρύξεις διπλό πόλεμο, τόσο πνευματικό όσο και έμπρακτο. Ίσως να γνωρίζεις ποιο είν’ αυτό το πάθος . Αν πάλι δεν γνωρίζεις, άρχισε να παρατηρείς προσεκτικά τις παρορμήσεις της καρδιάς σου, και θα σου αποκαλυφθεί. Έπειτα, αν μου δείξεις εμπιστοσύνη, θ’ αποφασίσουμε μαζί πώς θα το αντιμετωπίσουμε.

Σου θυμίζω πώς υπάρχουν δραστικές μέθοδοι έμπρακτου πολέμου με τα πάθη: Υπάρχει η ζωή της αποταγής του κόσμου: Ένας άνθρωπος, αποφασίζοντας να εγκαταλείψει τα πάντα, και ν’ αποθέσει κάθε ελπίδα του στον Κύριο, πηγαίνει σε κάποιο μοναστήρι και ζει εκεί ταπεινά με υπακοή, εγκράτεια, προσευχή και νήψη. Η εκκοπή του θελήματος του και η απάρνηση του ‘εγώ” του διώχνουν από την ψυχή του την εμπάθεια. Και τότε στην καρδιά του εγκαθίστανται η καθαρότητα και η ειρήνη, οι ύψιστοι στόχοι της ζωής της αποταγής.

Δεν σε κατευθύνω έξω από τον κόσμο, όχι! Μπορείς να σωθείς και μέσα στον κόσμο, φτάνει να μην προέρχεσαι απ’ αυτόν και να μην ανήκεις σ’ αυτόν, όπως είπε ο Κύριος ( Ιω. 17: 14, 16 ) . Απλώς ανέφερα έναν τρόπο ζωής, που συντελεί στην αποτελεσματική κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη.

Πρέπει να σημειώσω, πως η θεία Οικονομία ρυθμίζει τα γεγονότα της ζωής μας έτσι, ώστε, αν τα αξιοποιούμε συνετά, να καθαριζόμαστε από τα πάθη γρήγορα και αποτελεσματικά. Αυτό σου το γράφω, επειδή αναρωτιέσαι γιατί η ζωή κάθε ανθρώπου είναι τόσο διαφορετική από τη ζωή οποιουδήποτε άλλου. Είναι διαφορετική, λοιπόν, γιατί ο Κύριος οικονομεί για τον καθένα τους πιο πρόσφορους τρόπους για την κάθαρσή του από τα πάθη, κυρίως από τη φιλαυτία και τον εγωισμό, που αποτελούν τις αιτίες και τις ρίζες όλων των άλλων παθών.

Πρέπει να προσθέσω και τούτο: Θανάτωσε τα πάθη, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, και καλλιέργησε τα καλά στοιχεία της ψυχής σου, αφήνοντάς τα να κυριαρχήσουν στην ύπαρξή σου. Το πιο βασικό πράγμα είναι η προσευχή. Ακολουθεί ο αγώνας των καλών έργων. Σ’ αυτά τα δύο πρόσθεσε ακόμα την ψυχωφελή ανάγνωση , τις πνευματικές συζητήσεις με ευσεβείς ανθρώπους, την απονέκρωση του εγωισμού με κάθε τρόπο, την εγκράτεια στο φαγητό, στον ύπνο και σε κάθε λογής απόλαυση. Έχουμε ήδη μιλήσει γι’ αυτά.

Τώρα πια γνωρίζεις την όλη διαδικασία της καθάρσεως από τα πάθη. Τη γνωρίζεις, αλλά και την εφαρμόζεις. Ο Θεός βοηθός!


«Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

[Νίκος]

Η ελπίδα και η εμπιστοσύνη στον Θεό σαν όπλο στον αόρατο πόλεμο.



Είναι πολύ αναγκαίο σε αυτόν τον πόλεμο, το να μην εμπιστευώμαστε τον εαυτόν μας, όπως είπαμε· παρόλα αυτά, εάν απελπισθούμε μόνο, δηλαδή, εάν αποβάλουμε, μόνον κάθε πεποίθησι του εαυτού μας, βέβαια, ή τραπούμε σε φυγή, ή θα νικηθούμε, και θα κυριευθούμε από τους εχθρούς. Γι αυτό, κοντά στη ολοκληρωτική απάρνησι του εαυτού μας, χρειάζεται ακόμη και η πλήρης ελπίδα και εμπιστοσύνη στο Θεό, ελπίζοντας δηλαδή από αυτόν μόνο κάθε καλόν και κάθε βοήθεια και νίκη. Γιατί, καθώς από τον εαυτό μας, όπου είμαστε το τίποτα, τίποτα άλλο δεν περιμένουμε, παρά γκρεμίσματα και πτώσεις, για τα οποία και πρέπει να μην έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας τελείως, κατά αυτό τον τρόπο θα απολαύσουμε οπωσδήποτε από τον Θεόν κάθε νίκη, αμέσως μόλις οπλίσουμε την καρδιά μας με μίαν ζωντανή ελπίδα σε αυτόν, ότι θα λάβουμε την βοήθειά του σύμφωνα με εκείνο το ψαλμικό «σ αυτόν έλπισε η καρδιά μου και βοηθήθηκα» (Ψαλμ. 27,9).

Αυτήν την ελπίδα, μαζί και βοήθεια, μπορούμε να πετύχουμε για τέσσερις λόγους.

α) Γιατί την ζητάμε από ένα Θεό, ο οποίος με το να είναι Παντοδύναμος, ό,τι θέλει μπορεί να το κάνη και στη συνέχεια μπορεί να βοηθήση και μας.

β) Γιατί, την ζητάμε από ένα Θεό ο οποίος, όντας άπειρα σοφός, όλα, τα πάντα γνωρίζει με πλήρη τελειότητα, και επομένως γνωρίζει όλο εκείνο που ταιριάζει στη σωτηρία μας.

γ) Γιατί ζητάμε αυτή την βοήθεια, από ένα Θεό, ο οποίος, για να είναι ατέλειωτα αγαθός, με μία αγάπη και θέλησι που δεν περιγράφεται, είναι πάντα έτοιμος για να δώση από ώρα σε ώρα, και από στιγμή σε στιγμή, όλη τη βοήθεια που μας χρειάζεται, για την πνευματική και ολοκληρωτική νίκη του εαυτού μας, αμέσως όταν τρέξουμε στην αγκαλιά του με σταθερή ελπίδα.

Και Πως είναι δυνατόν, ο καλός εκείνος Ποιμένας μας, που έτρεχε τριαντατρία χρόνια αναζητώντας το χαμένο πρόβατο, με τόσο δυνατές φωνές, που βράχνιασε ο λάρυγκας, που περπάτησε δρόμο τόσο κοπιαστικό και ακανθώδη, που έχυσε όλο του το αίμα και έδωσε τη ζωή, Πως είναι δυνατόν, λέω, τώρα που αυτό το πρόβατο ακολουθεί πίσω του, και με επιθυμία φωνάζει, και τον παρακαλεί, να μη γυρίση σε αυτό τους οφθαλμούς του; Πως μπορεί να μην το ακούση; και να μην το βάλη στους θείους του ώμους, κάνοντας γιορτή με όλους τους Αγγέλους του ουρανού; και αν ο Θεός μας δεν παύει από το να γυρεύη με μεγάλη επιμέλεια και αγάπη, να βρή κατά την ευαγγελική παραβολή, τη χαμένη δραχμή, τον τυφλό και κωφό αμαρτωλό, Πως γίνεται τώρα να εγκαταλείψη αυτόν, που σαν χαμένο πρόβατο, φωνάζει και καλεί τον δικό του Ποιμένα; και ποιός θα πιστέψη ποτέ, Πως ο Θεός, που χτυπάει πάντα την καρδιά του ανθρώπου, επιθυμώντας να μπή μέσα και να δειπνήση, σύμφωνα με την ιερή Αποκάλυψι (12), δίνοντας σε αυτόν τα χαρίσματά του, ότι, όταν του ανοίγη την καρδιά ο άνθρωπος και τον προσκαλή, αυτός θα έπρεπε να κάνη με την θέλησί του τον κωφό και να μη θέλη να μπή;

Ο δ τρόπος για ν απόκτηση κάποιος αυτήν την στο Θεόν ελπίδα και βοήθεια, είναι το να τρέξη με την μνήμη του στην αλήθεια των θείων Γραφών, οι οποίες, σε τόσα μέρη ας δείχνουν φανερά, ότι δεν έμεινε ποτέ ντροπιασμένος και αβοήθητος, όποιος έλπισε στον Θεό. «Κοιτάξτε τις αρχαίες γενεές και στοχασθήτε· ποιός εμπιστεύθηκε στον Κύριο και καταντροπιάσθηκε;» (Σειράχ 2,9) (13).

Μέ τα τέσσαρα λοιπόν αυτά όπλα οπλίσου, αδελφέ μου. Και άρχισε το έργο, και πολέμησε για να νικήσης· και βέβαια από αυτά θα αποκτήσης, όχι μόνον την ολοκληρωτική ελπίδα στον Θεό, αλλά και την ολοκληρωτική απελπισία στον εαυτό σου, για την οποία δεν παραλείπω να σου υπενθυμίσω και σε αυτό το κεφάλαιο, ότι έχεις πολλή ανάγκη από την γνώσι της· επειδή, στον άνθρωπο είναι τόσον πολύ προσκολλημένη η εμπιστοσύνη στον εαυτό του, ότι είναι κατά κάποιον τρόπο κάτι και τόσο λεπτή, που σχεδόν πάντα ζη κρυφά μέσα στην καρδιά μας, και μας φαίνεται Πως δεν έχομε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και έχομε ελπίδα στο Θεό. Οπότε, για να φεύγης εσύ, όσο μπορείς, αυτή την μάταιη υπόληψι, και να εργάζεσαι με την έλλειψι επιστοσύνης στον εαυτό σου και με την ελπίδα στο Θεό, είναι ανάγκη να προπορεύεται η σκέψις της αδυναμίας σου, πιο πριν από την σκέψη της παντοδυναμίας του Θεού, και πάλι αυτές οι δυό μαζί να προπορεύωνται πριν από κάθε μας πράξι.

Πηγή: "Ο Αόρατος πόλεμος" - ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
Απόδοση στη νέα Ελληνική: Ιερομόναχος Βενέδικτος
Έκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, Νέα Σκήτη, Άγιον Όρος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ.

[gkou]

Η διόρθωση του βίου συνίσταται στην εσωτερική μεταμόρφωση και όχι στην εξωτερική αλλαγή τρόπων. Πώς ο εχθρός προσπαθεί να μας παραπλανήσει.

Το τελευταίο γράμμα σου μ’ έκανε να χαρώ! Η σκέψη σου έχει λαμπικαριστεί και η καρδιά σου κατευθύνεται προς την αλήθεια και τη σωτηρία!
Έχεις αρχίσει να κάνεις ό,τι χρειάζεται. Ο Θεός βοηθός! Όλες οι αποφάσεις σου για τον μελλοντικό νέο τρόπο ζωής σου είναι καλές. Ωστόσο, για να μη γίνεις μονόπλευρη μέσα στον ενθουσιασμό σου, σπεύδω να σου δώσω μερικές συμβουλές.
Από δω κι εμπρός, όταν κάνεις κάτι, να δίνεις μεγαλύτερη προσοχή στην εσωτερική σου διάθεση και προαίρεση, παρά στην πράξη καθεαυτή. Προς το παρόν ας μην αλλάξουν οι εξωτερικές εκδηλώσεις σου, εκτός μόνο από εκείνες που από την ίδια τους τη φύση τους επενεργούν βλαπτικά στην καρδιά, προξενώντας ματαιοδοξία, δημιουργώντας σύγχυση λογισμών, γεννώντας ανώφελες επιθυμίες κ.λπ. Βέβαια, η μεταμόρφωσή σου πρέπει να φτάνει ως τους εξωτερικούς τρόπους και τις καθημερινές συνήθειές σου, που θ’ αλλάξουν όμως όχι τόσο ως προς τη μορφή όσο ως προς το πνεύμα με το οποίο θα γίνονται. Έτσι, εξωτερικά όλα θα παραμείνουν απαράλλαχτα – με λίγες εξαιρέσεις, όπως είπα- αλλά το πνεύμα θα είναι εντελώς διαφορετικό. Η προσωρινή διατήρηση των εξωτερικών συνηθειών σου έχει ένα πλεονέκτημα: Η αλλαγή σου δεν θα είναι ολοφάνερη στους άλλους.
Έπειτα, όπως γνωρίζεις ήδη, η υλοποίηση του σχεδίου για την αναγέννησή σου δεν είναι απλή υπόθεση. Πόσα εσωτερικά και εξωτερικά εμπόδια υπάρχουν! Να προετοιμάζεσαι όχι για περίπατο, αλλά για πόλεμο! Ζήτα, λοιπόν, από τον Κύριο να σε οπλίσει με υπομονή και δύναμη, ώστε ν’ αντιμετωπίσεις με επιτυχία κάθε δυσκολία. Μην εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου. Απόθεσε όλες σου τις ελπίδες στον Θεό, κι Εκείνος θα είναι κοντά σου κάθε στιγμή.
Μη νομίζεις, πάντως, ότι στον πόλεμο, για τον οποίο ετοιμάζεσαι, θα νικάς πάντα. Πολλές φορές θα κακοπαθήσεις, πολλές φορές θα πονέσεις, πολλές φορές θα κλάψεις. Άλλωστε, προσπαθώντας να είσαι προσεκτική και ακριβής στην τήρηση των θείων εντολών, δεν θ’ αποφύγεις και λάθη, αστοχίες, αδεξιότητες, γκάφες. Πάρ’ το απόφαση: Δεν γίνεται αλλιώς. Ωστόσο, μη φοβάσαι! Βλέπεις, γνωρίζεις και περιμένεις πως η ζωή σου θα είναι γεμάτη αντιξοότητες, στενοχώριες και δυσκολίες.
Ένα μόνο πράγμα σου χρειάζεται, πέρα από τη θεϊκή βοήθεια: μεγάλο θάρρος! Ό,τι κι αν συμβεί, μη λιποψυχήσεις. Προχώρα στο δρόμο της νέας ζωής σου με αλύγιστη γενναιοψυχία, ακλόνητη καρτερικότητα και ψυχική ευστάθεια. Ανεξάρτητα από τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες σου, πρέπει να παραδώσεις τον εαυτό σου στα χέρια του Θεού.
Από τους βίους των αγίων διαπιστώνουμε πως ο Κύριος καθοδηγεί και στηρίζει όσους Τον αγαπούν θερμά και Του αφιερώνουν τη ζωή τους. Εκείνος, βέβαια, για να σε παιδαγωγήσει και να σε δοκιμάσει, θα επιτρέψει ακόμα και στον εχθρό να σε πειράξει. Και σ’ αυτήν την περίπτωση, όμως, θα σε βοηθήσει. «Δεν θα επιτρέψει σε κανένα πειρασμό να ξεπεράσει τις δυνάμεις σου˙ αλλά, όταν έρθει ο πειρασμός, θα δώσει μαζί και τη διέξοδο, ώστε να μπορέσεις να τον αντέξεις» ( Α΄ Κορ. 10:13 ). Όλα προέρχονται ή παραχωρούνται από τον Θεό. Ωστόσο οι βουλές και οι μέθοδοί Του είναι ανεξιχνίαστες. Ακόμα κι ένας άνθρωπος που χειραγωγείται απ’ Αυτόν, τις διακρίνει μόνο σαν κοιτάξει πίσω, έπειτα από κάθε γεγονός. Πόσο σοφή είναι, επομένως η συνεχής προσευχή, «Κύριε, όπως θέλεις και όπως ξέρεις ελέησέ με», που μας συνιστά ο αββάς Μακάριος ο Αιγύπτιος! Αναθέτοντας τον εαυτό σου στον Θεό μ’ αυτή την προσευχή, βάζεις το πιο γερό θεμέλιο στον αγώνα σου: την εμπιστοσύνη στη θεία πρόνοια και την ελπίδα στη θεία βοήθεια…


«Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

[gkou]

Όχι στην απελπισία

Δεν πρέπει σε οποιεσδήποτε περιπτώσεις και περιστάσεις να χάνετε το θάρρος σας ή να απελπίζεσθε. Η απελπισία φονεύει την ενέργεια που χρειάζεται για να λάβουμε στην καρδιά μας το Άγιο Πνεύμα. Ο απελπισμένος χάνει την προσευχή και νεκρώνεται για τον πνευματικό αγώνα. Να ξέρετε ότι τη στιγμή της αποθαρρύνσεως και της απελπισίας δεν σας αφήνει ο Κύριος, αλλά εσείς αφήνετε τον Κύριο. Οτιδήποτε θλιβερό κι αν σας συμβαίνει, καλέστε νοερά τον Κύριο Ιησού Χριστό που ζει μέσα στην καρδιά σας. Εκείνος περιμένει την πρόσκλησή σας . Μην απογοητεύεσθε και μη νιώθετε στενοχώρια για τη ζωή σας. Η ζωή είναι ανυπόφορη μόνο για τους δυσσεβείς , αλλά όποιος πιστεύει στον Ιησού Χριστό και ελπίζει σ’ Αυτόν, πρέπει να χαίρεται και να εκτιμά τη ζωή. Η επίγεια ζωή μας είναι απαραίτητη σαν προετοιμασία για την αιώνια ζωή: για να δοξάσουμε εδώ τον Θεό, να ευεργετήσουμε τον πλησίον και να επιτύχουμε την Αιώνια Βασιλεία δια της στενής οδού που προsτάσσει το Ευαγγέλιο. Η ζωή δεν μας δόθηκε για επίγειες απολαύσεις. «Μακάριοι οι κλαίοντες νυν», όχι οι γελώντες.
Η απελπισία, η νωθρότητα και η αμέλεια είναι οι τρεις γίγαντες με τους οποίους είναι δεμένο όλο το ανθρώπινο γένος.



Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ

[gkou]

Η ψύχρανση του πνευματικού ζήλου και οι αιτίες της. Τι πρέπει να κάνουμε σε τέτοια περίπτωση.

ΦΟΒΑΣΑΙ. Αμφιβάλεις αν θα καταφέρεις να ολοκληρώσεις την προσπάθειά σου, μολονότι έκανες μια φιλότιμη αρχή. Ναι, πρέπει να το φοβάσαι αυτό, γιατί ,καθώς είμαστε συχνά άστατοι, προκαλούμε βλάβη στον εαυτό μας. Μη στηρίζεσαι στις; δυνάμεις σου. Απόθεσε κάθε ελπίδα σου στον Θεό. Από την ανησυχία και το φόβο της αποτυχίας όχι μόνο δεν θα ζημιωθείς, αλλ’ απεναντίας και θα ωφεληθείς, αν ,πρώτον, δεν απελπιστείς και, δεύτερον, ακουμπήσεις και στηριχθείς στον παντοδύναμο Κύριο. Διατήρησε αυτή την καλή ανησυχία. Να φοβάσαι μήπως λυπήσεις τον αγαπημένο σου Κύριο. Και να σκέφτεσαι πως αύριο έρχεται ο θάνατος. Αργότερα, την ανησυχία θα την αντικαταστήσει η στέρεη ελπίδα της σωτηρίας. Προς το παρόν όμως, μην την αποδιώξεις. Σου χρειάζεται . Θα πυροδοτεί τον ενθουσιασμό σου, θα σε απομακρύνει από επιβλαβείς αδυναμίες και θα σε παρακινεί σε ακατάπαυστη καρδιακή ικεσία: « Κύριε, βοηθησέ με! Κύριε σώσε με! Και σώσε με, την ανάξια, με τον τρόπο που Εσύ ξέρεις!». Αυτή είναι η έμπονη συντριβή της καρδιάς ενώπιον του Κυρίου. Οι εχθροί, τόσο οι εσωτερικοί όσο και εξωτερικοί, είναι ισχυροί. Δεν ξέρεις τι θύελλες θα ξεσπάσουν απ’ έξω και μέσα σου. Κάθε στιγμή μπορεί να παραπατήσεις και να πέσεις. Γι’ αυτό μη σταματάς, να κραυγάζεις, «Κύριε, σώσε με!», με καρδιά συντριμμένη και ταπεινωμένη, όπως λέει ο προφήτης Δαβίδ ( Ψαλμ.50:19 )˙ γιατί μια τέτοια καρδιά ο Θεός ποτέ δεν την περιφρονεί. Μην το ξεχάσεις: Όποιος έχει αμετάπτωτο το βίωμα της έμπονης συντριβής ενώπιον του Κυρίου, βίωμα που προέρχεται από την επίγνωση των κινδύνων και των δυσκολιών της πνευματικής ζωής, αυτός βρίσκεται στον σωστό δρόμο.
“Να δώσει ο Θεός”, γράφεις, “ ώστε ο τωρινός πνευματικός μου ζήλος να μην καταπέσει αργότερα”. Να δώσει ο Θεός, ναι, ώστε ο πνευματικός σου ζήλος να μην καταπέσει όχι αργότερα, αλλά ποτέ! Όταν υπάρχει αυτός ο ζήλος , υπάρχει πνευματική ζωή˙ όταν δεν υπάρχει ο ζήλος, ούτε πνευματική ζωή υπάρχει. Η εξάτμιση του πνευματικού ζήλου συνεπάγεται διακοπή της πνευματικής αναπνοής και ανακοπή της πνευματικής καρδιάς. Το πνεύμα είτε πεθαίνει είτε αδρανεί. Γι’ αυτό, το πρώτο μέλημα του ανθρώπου που μπαίνει στο δρόμο του Θεού, πρέπει να είναι η διατήρηση με κάθε δυνατό τρόπο του ζήλου, της προθυμίας , της φιλοτιμίας και της φιλοπονίας. Ο πνευματικός ζήλος και η έμπονη συντριβή ενώπιον του Κυρίου, για την οποία έγραψα πιο πάνω, είναι τα θεμέλια της πνευματικής ζωής, η ασπίδα της και ο προμαχώνας της. Αντίθετα, ο μεγαλύτερος εχθρός της είναι η ψύχρανση του ζήλου. Φοβερό πράγμα! Πρέπει να ξέρεις, ωστόσο, πως η ψύχρανση αυτή δεν είναι σε κάθε περίπτωση οριστική ούτε αυτόχρημα καταστροφική. Πολλές φορές ακολουθεί είτε μιάν αλόγιστη υπερένταση των δυνάμεων της ψυχής είτε μιάν ασθένεια του σώματος. Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν πρόκειται για κατάσταση μόνιμη και επιβλαβή, όπως, απεναντίας, συμβαίνει, όταν η ψύχρανση ακολουθεί την εκούσια απόρριψη της ευσέβειας και την ενσυνείδητη επιλογή της ασέβειας, παρά την αντίθεση και την διαμαρτυρία της συνειδήσεως. Τότε είναι που το πνεύμα νεκρώνεται και η πνευματική ζωή τερματίζεται. Αυτό το ενδεχόμενο να φοβάσαι πάνω απ’ όλα, να το φοβάσαι σαν τη φωτιά και σαν το θάνατο. Και να θυμάσαι πως είναι το πρώτο ολέθριο επακόλουθο της απώλειας, πρώτον, της προσοχής και, δεύτερον ,του θείου φόβου. Αν λοιπόν, πάντοτε προσέχεις τον εαυτό σου και φοβάσαι τον Θεό, θα διατηρήσεις ζωντανό και θερμό τον πνευματικό σου ζήλο. Όσο για τις ακούσιες και φευγαλέες ψυχράνσεις του ζήλου, που οφείλονται σε ψυχική κόπωση η σωματική ασθένεια, υπάρχει ένας κανόνας: Να υπομένεις και να εκτελείς με συνέπεια τα έργα του Θεού έστω και τυπικά μόνο, δίχως ψυχική συμμετοχή. Χάρη στην καρτερία και την εμμονή σου, σύντομα η ψυχρότητα θα ξαναδώσει τη θέση της στην θέρμη…


«Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

[gkou]

Απλότητα



• Δόξαζε τον Θεό για όλα, ευχαριστώντας Τον όχι μόνο για τις δωρεές Του, μα και για τις ποινές Του∙ τόσο για τα χρόνια της δυστυχίας όσο και για τις ώρες της ευτυχίας…

Ο πόθος σου να κάνεις προσευχές για τον άρρωστο κύριό σου είναι θεάρεστος. Αλλά οι φόβοι και οι ενδοιασμοί σου, για το αν τις κάνεις όπως πρέπει, είναι υπερβολικοί και αβάσιμοι. Να προσεύχεσαι απλά: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησε τον κύριό μου και την οικογένειά του. Αξίωσέ τον να γυρίσει στο σπίτι γερός, υγιής και ειρηνικός».

Πρόσεξε όμως, να προσεύχεσαι ταπεινά. Πολύ ταπεινά. Αν έχεις υπερήφανη εντύπωση ότι η προσευχή σου είναι ευάρεστη στον Κύριο, και ότι Εκείνος οφείλει γι’ αυτό να εκπληρώσει το αίτημά σου, τότε, σε βεβαιώνω, δεν θα εισακουσθείς.

• Στην διάρκεια της κοινής θείας λατρείας, δεν είναι σωστό να κάνει κανείς να τραβάει την προσοχή των άλλων, κάνοντας πολυάριθμες μετάνοιες ή άκαιρα και επιδεικτικά σταυροκοπήματα. Το σημείο του σταυρού και οι μετάνοιες πρέπει να γίνονται μόνο στα σημεία εκείνα της ακολουθίας που χρειάζεται. Τότε, εξάλλου, οι περισσότεροι από τους πιστούς που συμπροσεύχονται θα κάνουν το ίδιο, κι έτσι κανείς δε θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή σε σένα.

Σαν γενικό κανόνα πάντως στο θέμα αυτό, σου συνιστώ να ασκείς ένα διακριτικό αυτοέλεγχο στην εξωτερίκευση της ευλάβειας και της κατανύξεώς σου, κάθε φορά που βρίσκεσαι σε δημόσιο λατρευτικό χώρο. Και τον αγώνα σου αυτό για αυτοσυγκράτηση ο Θεός θα τον δεχτεί σαν μια θυσία ταπεινώσεως.

Από το βιβλίο: «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΝΟΥΘΕΣΙΕΣ
Στάρετς Μακαρίου»
ΕΚΔΟΣΗ ΣΤ΄
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 1996

[gkou]

Τα πάθη μας και ο φόβος του Θεού



Ο στάρετς με ζήλο καλούσε όλους σε πνευματική προκοπή:
- Είναι απαραίτητο να προκόψουμε στην ευλογημένη χριστιανική ζωή, να μάθουμε να νικούμε τα πάθη μας. Ωστόσο ζούμε «κατά τα στοιχεία του κόσμου» και ξεχνούμε τον Χριστό. Λύτρωσέ μας Κύριε, από την πνευματική τύφλωση και μυωπία! Η πνευματική τύφλωση είναι πολύ βαρύτερη και πιο επικίνδυνη από την φυσική τύφλωση. Είθε να μας λυτρώσει ο Κύριος από μια ζωή χωρίς πνευματική πρόοδο κι από μια λαθεμένη και άρρωστη πνευματική ανάπτυξη.
Σε κάθε άνθρωπο υπάρχει η σπίθα του Θεού. Ας μη σβήσουμε αυτή τη σπίθα με τα γήινα πάθη μας: με την επιθυμία της “εύθυμης” ζωής, με τη φανταστική ευτυχία, με την κραιπάλη και τις άφθονες ανέσεις. Όπως η ευλογία κατατρώει την ομορφιά του προσώπου, έτσι και η κοιλιά κατατρώει όλη την ομορφιά της ψυχής. Ο άνθρωπος μένει με άδεια ψυχή, πέφτοντας όλο και περισσότερο στο βάθος του κακού. Μεταμορφώνοντας τη ζωή του σε κυνηγητό θηραμάτων, ο άνθρωπος αφήνει το δρόμο της υπηρεσίας του αγαθού, της αλήθειας του Θεού, και παίρνει το δρόμο της ατιμίας και της ανομίας.

Ο π. Σάββας δίδασκε να προσπερνάμε αυτό το «ξερό χορτάρι» της κενότητας της ανθρώπινης ευτυχίας:
- Λύτρωσέ μας ,Κύριε, από αυτόν τον άτιμο στόχο, έλεγε. Ας επιδιώκουμε την ευσέβεια. Ας μεταβάλλουμε τη σαρκική μας ζωή σε πνευματική. Ας διώξουμε από την καρδιά μας τα πάθη.
Ο στάρετς δίδασκε ότι σαν αρχή του θερμού αγώνα μας κατά των παθών πρέπει να θέσουμε τον φόβο του Θεού γιατί αυτός είναι η αρχή της σοφίας. Σοφός είναι εκείνος που απέκτησε το Άγιο Πνεύμα, προσπαθώντας να τηρήσει όλες τις εντολές του Χριστού, φοβούμενος να λυπήσει με τις αμαρτίες του τον Κύριο. Όποιος είναι σοφός είναι και ταπεινός . Όσο ανώτερος είναι κάποιος στην πνευματική ζωή, τόσο καθαρώτερα βλέπει πόσο μεγάλος είναι ο Θεός και πόσο μηδαμινός είναι ο άνθρωπος.
«Τι είναι τέλος πάντων αυτός ο φόβος, τον οποίο είναι απαραίτητο να έχει ο χριστιανός;» ,έλεγε ο επίσκοπος Βενιαμίν (Μίλωφ) . Αυτός ο φόβος καταλαμβάνει την πρώτη θέση ανάμεσα στις αρετές και μαρτυρεί τη ζωντανή επιθυμία του ανθρώπου για τον Θεό και για τη λάμψη του Αγίου Πνεύματος που διώχνει το σκοτάδι της αμαρτωλής ψυχής».
Όπως κάθε αρετή, ο φόβος του Κυρίου είναι δώρο του Θεού στον χριστιανό. Χαρίζεται σε όποιον υπακούει στα προστάγματά Του: «Δεῦτε, τέκνα, ἀκούσατέ μου• φόβον Κυρίου διδάξω ὑμᾶς» ( Ψαλμ. 33, 12 ) .
Ο φόβος του Κυρίου φέρνει στη μνήμη μας τη Δευτέρα Παρουσία και το φοβερό Κριτήριο , όπου θα κριθεί αν θα μετάσχουμε στην αιώνια ζωή. Οι καρποί του φόβου του Θεού είναι μεγάλοι, διότι η αγία Γραφή λέγει: «Ο Θεός το θέλημα τῶν φοβουμένων αὐτὸν ποιήσει καὶ τῆς δεήσεως αὐτῶν ἐπακούσεται καὶ σώσει αὐτούς.» ( Ψαλμ. 144, 19 ) . Πόσο μεγάλη και γεμάτη παρηγοριά που είναι αυτή η υπόσχεση!

Με το προσωπικό του παράδειγμα και τη διδαχή του ο στάρετς, ως φορέας του φόβου του Θεού, δίδασκε όλους αυτή τη μεγάλη αρετή. Φοβούμενος πάνω απ’ όλα τον Θεό δεν ετρομοκρατείτο από τις ανθρώπινες απειλές και δυσαρέσκειες. Άφοβα τηρούσε το θέλημα του Θεού. Στο πρόσωπο των πλησίον του ο στάρετς «εδούλευε τω Κυρίω εν φόβω». Και ύστερα «ηγαλλιάτο αυτώ εν τρόμω».
«Πόσο ένδοξη αρετή είναι να περιφρονείς όλες τις δύσκολες καμπές της παρούσης ζωής», αναφωνεί ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος . «Αυτή κάμει τους αγωνιστές της δυνατώτερους, υψηλότερους, αήττητους. Δεν έχουν ανάγκη από κάστρα και χρήματα. Τους χρειάζεται μόνο ισχυρή θέληση και σταθερότητα και τότε η αρετή τους θα νικήσει όλη την ανθρώπινη πονηρία». Κι ο στάρετς σύμφωνα με το λόγο του ιερού Χρυσοστόμου έβγαινε πάντοτε νικητής. Έλεγε:
- Παντού πρέπει να έχουμε το φόβο του Θεού, τον οποίο και μέσα στη Θ. Λειτουργία μας τον θυμίζει η μεγάλη Εκτενής:
«Ὑπέρ τοῦ ἁγίου οἴκου τούτου, καί τῶν μετὰ πίστεως, εὐλαβείας, καὶ φόβου Θεοῦ εἰσιόντων ἐν αὐτῷ, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν.» Βλέπετε, ποιός μπορεί να παραστεί στο ναό; Μόνο όποιος έχει φόβο Θεού. Και πλησιάζοντας στη Θεία Κοινωνία ακούμε: «Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε». Βλέπετε πόσο απαραίτητος είναι ο φόβος; Χωρίς αυτόν δεν μπορούμε να εργασθούμε για τον Κύριο. Αλλά, για να προδιαθέσουμε την ψυχή μας για το φόβο του Θεού, κατά την προσευχή πρέπει να συγκεντρώσουμε το νου μας, να ειρηνεύσουμε από την αρχή την ψυχή μας και τις σκέψεις μας και να βάλουμε στην άκρη όλη τη γήινη ματαιότητα. « Μακάριος ἀνὴρ, ὁ φοβούμενος τὸν Κύριον». (Ψαλμ. 111,1 . «Όπου ο φόβος του Κυρίου εκεί και των εντολών τήρησις», λέγουν οι άγιοι Πατέρες . Αλλά συμβαίνει να προσκολλώμαστε στη γη και στη μέριμνα για τα φθαρτά και να μη μπορούμε με τις σκέψεις μας να ξεκολλήσουμε από τη γη. Θα πρέπει να ζούμε στη γη, όπως στρέφεται ο τροχός, δηλαδή μονάχα ίσα –ίσα ένα σημείο της γης να αγγίζουμε . Ο στάρετς Παρθένιος έλεγε: «Όποιος απέκτησε το φόβο του Θεού , γι’ αυτόν στη γη δεν υπάρχει ούτε θλίψη ούτε λύπη. Μόνο χαρά».


Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ

[gkou]

Οι έπαινοι , η υπερηφάνεια και η ταπείνωση

- Φοβηθείτε τους επαίνους εκ μέρους των ανθρώπων, εξακολούθησε ο στάρετς απευθυνόμενος προς όλους, και προπάντων όταν σας επαινούν παρά την αξία σας. Σιωπήστε, μην απαντήσετε εκείνη τη στιγμή. Μόνο μέσα σας συναισθανθείτε ότι σας επαινούν περισσότερο απ’ ότι αξίζετε. Μα αν αρχίσετε να αντιλέγετε, τότε γεννιέται η υποκρισία. Πράγματι, το λεπτό αίσθημα της ικανοποιήσεως από τους επαίνους υπάρχει στον καθένα. Όλοι βρισκόμαστε σε πλάνη δίνοντας μεγάλη αξία στον εαυτό μας. Υπερηφανευόμαστε, ματαιοδοξούμε και μετά πρέπει κάθε μέρα να παρακαλούμε τον Κύριο: «Κύριε, στείλε το έλεός Σου, λύτρωσέ μας από την πλάνη, από την έπαρση, φώτισέ με με το φως της χάριτός Σου». Είναι φοβερή συμφορά όταν ο άνθρωπος χάνοντας την ταπείνωση , απατά τον εαυτό του και φαντάζεται ότι μόλις που δεν είναι άγιος. Φοβερή κατάσταση η έπαρση, η σατανική υπερηφάνεια! Κάποιους τους σώζει ο Κύριος απ’ αυτή την κατάσταση με βαρειά τιμωρία. Στέλνει κάποια ψυχική ασθένεια ή παραχωρεί να πέσουν σε επαίσχυντες αμαρτίες, από το βάρος των οποίων, σαν να συνέρχονται, έρχονται στον εαυτό τους , αναγνωρίζουν τη μηδαμινότητά τους , μετανοούν και διορθώνονται. Αλλά πολλοί απ’ αυτούς τους δυστυχείς χάνονται, ειδικά αν δεν υπάρχει κανείς να τους βοηθήσει να συνέρθουν. Φύλαξέ μας, Κύριε, όλους από μια τέτοια δαιμονική απάτη. Ποτέ δεν πρέπει να υπερηφανευόμαστε για τις ικανότητες, τα χαρίσματά μας και για τα άλλα φυσικά μας πλεονεκτήματα. Ο Κύριος θα μας τα αφαιρέσει σαν τιμωρία για την υπερηφάνειά μας.

Προβλέποντας αυτή τη φοβερή κατάσταση σε κάποιους ανθρώπους ο στάρετς, τους συμβούλευε να συντομεύουν τον κανόνα της προσευχής τους.
- Εσείς, Νίνα, να προσεύχεσθε λιγότερο, έλεγε σε κάποιο πνευματικό του τέκνο.
- Όσο πιο υψηλή πνευματική κατάσταση έχει ο άνθρωπος , συνέχισε ο στάρετς, τόσο περισσότερο βλέπει πόσο μέγας είναι ο Κύριος κι οπόσο μηδαμινός και ανίσχυρος είναι ο ίδιος, και όλο και περισσότερο θαυμάζει το μεγαλείο του Θεού προσευχόμενος ταπεινά. Και για όλα ζητεί τη βοήθεια από τον Παντοδύναμο . Ο στάρετς Ζαχαρίας έλεγε: «Η σοφία χωρίς τη Χάρη είναι αφροσύνη, ενώ η τέλεια ταπείνωση είναι απλή».
Κάποτε έλεγε κατά την εξομολόγηση:
- Με τί θα εξολοθρεύσουμε την υπερηφάνεια και θα αποκτήσουμε την ταπείνωση; Ο όσιος Σεραφείμ διδάσκει: « Με τη σιωπή. Με τη σιωπή οι περισσότερες αμαρτίες νικώνται. « ҅Ο Θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν».

Όντας ο στάρετς πρότυπο ταπεινώσεως με όλες του τις δυνάμεις και τα χαρίσματά του προσπαθούσε να εμφυτεύσει αυτή την πολύτιμη αρετή σε όλους τους ανθρώπους . Έλεγε:
- Την ταπείνωση τη χαίρεται και ο ίδιος ο Θεός: « ҅Επὶ τίνα ἐπιβλέψω ἀλλ' ἢ ἐπὶ τὸν ταπεινὸν καὶ ἡσύχιον καὶ τρέμοντα τοὺς λόγους μου.» ( Ησ . 66, 2 ) . Αλλά σε τί συνίσταται η ταπείνωση; Ο ταπεινός άνθρωπος θεωρεί τον εαυτό του αμαρτωλότερο όλων μέσα στην καρδιά του, κανένα δεν εξουδενώνει, κανένα δεν κρίνει, δεν αναζητεί τον πλούτο, τη δόξα και τις τιμές, ανδρείως υπομένει τους εξευτελισμούς, τις ύβρεις , τις επιπλήξεις, γιατί αναγνωρίζει ότι αυτά του αξίζουν. Σε όλους συμπεριφέρεται χαρούμενα, είναι έτοιμος να υπηρετήσει τον καθένα, δεν βλέπει σαν καλά τα έργα του και δεν λέγει τίποτε γι’ αυτά, αν δεν υπάρχει ανάγκη. Η ταπείνωση είναι ο στέφανος και η ωραιότης όλων των αρετών. Ό,τι είναι για τη διψασμένη γη η βροχή, είναι για την ανθρώπινη ψυχή η ταπείνωση. Να κρατάτε μέσα στην καρδιά σας τα λόγια του Σωτήρος: «Μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πραΰς εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν•» ( Ματθ. 11,29 ) .

Τη Μεγάλη Πέμπτη του 1967, κατά τη Λειτουργία, στο κήρυγμά του είπε τα εξής:
- Σήμερα είναι η σημαντική ημέρα της αναμνήσεως του Μυστικού Δείπνου. Σήμερα είναι η αρχή του Μυστηρίου της Θείας Κοινωνίας. Κατά τη διήγηση του Ευαγγελίου , το πλύσιμο των ποδιών των Μαθητών από το Διδάσκαλό τους αποκαλύπτει τη μεγάλη αρετή, την ταπείνωση. Ο Κύριος με αυτή Του την ενέργεια εμπνέει και μας να υπηρετούμε όλους και τους ελάχιστους αδελφούς μας, όπως ο Διδάσκαλος τους Μαθητές Του. Ο Κύριος και στη γη ήρθε δια του Σκεύους της ταπεινώσεως . Για πάρα πολύ μεγάλο διάστημα δεν ερχόταν στη γη. Πέρασαν πολλοί αιώνες ,αλλά καθυστερούσε, επειδή δεν υπήρχε στη γη το Σκεύος της ταπεινώσεως. Ακόμη και μεταξύ των μαθητών Του δεν υπήρχε τέτοια ταπείνωση. Ακόμα και οι πιο κοντινοί Του Μαθητές ήθελαν να καθήσουν ο ένας από τα δεξιά και ο άλλος από τα αριστερά του Κυρίου στη Βασιλεία των Ουρανών και οι άλλοι αγανάκτησαν Εναντίον του γι’ αυτό. Μόνο η Μητέρα του Θεού φάνηκε ένα τέτοιο άξιο Σκεύος και μεγαλύνθηκε για την ταπείνωσή της. «ὅτι ἔπεβλεψεν ἐπὶ τὴν ταπείνωσιν τῆς δούλης αὐτοῦ». Το δεύτερο σημείο από το σημερινό ευαγγελικό γεγονός μας διδάσκει την υπακοή , την ευπείθεια. Ο Πέτρος φλεγόμενος από ζήλο έφερε αντίρρηση στον Διδάσκαλο: «Κύριε, σύ μου νίπτεις τοὺς πόδας; …οὐ μὴ νίψῃς τοὺς πόδας μου εἰς τὸν αἰῶνα». Σ’ αυτά του απάντησε ο Χριστός: «ἐὰν μὴ νίψω σε, οὐκ ἔχεις μέρος μετ' ἐμοῦ» . Τότε είπε ο Πέτρος στον Κύριο: «Κύριε, μὴ τοὺς πόδας μου μόνον, ἀλλὰ καὶ τὰς χεῖρας καὶ τὴν κεφαλήν» ( Ιω. 13, 6,9 ) . Ιδού πόσο πολύτιμη είναι η υπακοή. Η μακαρία υπακοή είναι ανώτερη από τη νηστεία και την προσευχή.
Ο άγιος Ιωάσαφ Μπελγκορόντσκυ είχε εξοικειωθεί με την αρετή της υπακοής, της ευπείθειας. Όταν ήταν οκτώ ετών, ο πατέρας του είδε όνειρο στο οποίο η Παναγία εκάλυψε τον γιο του με αρχιερατικό μανδύα. Θαύμασε και σκέφτηκε: «Γιατί το είδα αυτό; Στο γένος μας δεν υπάρχουν ιερείς». Το πρωί ξέχασε το όνειρο και όσο κι αν προσπαθούσε , δεν μπορούσε να το θυμηθεί. Μόνο όταν ι Ιωάσαφ έγινε αρχιερεύς , ο πατέρας του θυμήθηκε αυτό το όνειρο.
Βοήθησέ μας Κύριε, να μάθουμε σε όλα την ταπείνωση, την υπομονή, την υπακοή και την υποταγή στο θέλημα του Θεού.

Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ

[gkou]

Απληστία, τσιγγουνιά και ελεημοσύνη

Ο στάρετς αγωνιζόταν επίμονα κατά της τσιγγουνιάς και της απληστίας, της ασυμπάθειας προς το πλησίον, για την άκαρπη συσσώρευση του πλούτου. Έλεγε ότι τέτοιοι άνθρωποι , που ζουν μόνο για τη δική τους ικανοποίηση, που δεν θέλουν να σκέφτονται τους φτωχούς αδελφούς τους, είναι όμοιοι με τον άπληστο πλούσιο του Ευαγγελίου. Ο στάρετς καλούσε τους ανθρώπους που είχαν πλούτο να βοηθούν τους φτωχούς, ακολουθώντας τα λόγια του αποστόλου: «Οι έχοντες ως μη έχοντες και οι μη έχοντες ως έχοντες». Με το παράδειγμα της φύσεως αποκάλυπτε την αμοιβαία σχέση των δημιουργημάτων του Θεού:
- Τα στοιχεία της φύσεως και της επιστήμης συμπληρώνουν το ένα το άλλο, μοιράζονται μεταξύ τους ότι έχουν, και η φύση στο λογικό ον, τον άνθρωπο, δίνει τα αγαθά της: το φως, τη θερμότητα, την υγρασία και μ’ αυτόν τον τρόπο διατηρείται η ζωή του και η ζωή του οργανικού κόσμου. Αλλά εμείς , τα λογικά όντα, οι άνθρωποι, συχνά μετατρεπόμαστε σε τσιγγούνηδες, αναίσθητους, κουφούς στους στεναγμούς και τις κραυγές των αδελφών μας.
Γι’ αυτό ας μοιραστούμε αμοιβαία τα αγαθά μας ο ένας με τον άλλο ,ας ζηλέψουμε την αγαθή αφιλοχρηματία, ας μοιραστούμε τα αγαθά χωρίς τσιγγουνιά και αλαζονία, αλλά με γενναιοδωρία, με πραότητα και ταπείνωση. Η τσιγγουνιά και η φιλοχρηματία καταστρέφουν την ψυχή, και στην επίγεια ζωή αυτά τα πάθη οδηγούν σε βαρειές συνέπειες.
Υπάρχει η εξής διήγηση: Τρεις άνθρωποι, ενώ βάδιζαν στο δρόμο, βρήκαν ένα θησαυρό κι αποφάσισαν να τον καρπωθούν. Τον μετέφεραν σ’ άλλο μέρος κι έστειλαν τον ένα απ’ αυτούς στην πόλη για να αγοράσει κρασί και να το γλεντήσουν. Οι δύο που έμειναν συμφώνησαν να τον σκοτώσουν, ώστε ο πλούτος να μείνει σ’ αυτούς. Εκείνος όμως, αφού αγόρασε το κρασί, πήγε σ’ ένα φαρμακείο κι αγόρασε δηλητήριο για να δώσει στους άλλους δύο το δηλητηριασμένο κρασί , ώστε να κρατήσει μόνο για τον εαυτό του το θησαυρό. Και να τί έγινε. Ο ένας ήρθε από την πόλη με το κρασί. Οι άλλοι δύο τον σκότωσαν κι άρχισαν να πίνουν το κρασί. Δηλητηριάστηκαν κι έτσι απολέσθηκαν τρεις ψυχές.
Η τσιγγουνιά και η απληστία είναι το πιο καταστροφικό πάθος. Είναι η αμαρτία του Ιούδα. Πρέπει να έχουμε συμπάθεια και να είμαστε ελεήμονες.
Η ευσπλαχνία είναι μεγάλη αρετή. Ο άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων θεωρούσε χαμένη την ημέρα που δεν έκαμε ελεημοσύνη στον πλησίον. Οι ενάρετοι άνθρωποι ψάχνουν ευκαιρία για να βοηθήσουν κάποιον. Η Παναγία ιδιαιτέρως χαίρεται όταν οι χριστιανοί κάνουν ελεημοσύνη στον πλησίον, και οργίζεται με τους σκληροκάρδιους και άσπλαχνους ανθρώπους.

Σε μια οικογένεια συνέβη μια δυστυχία. Αυτοί που υπέφεραν ζητούσαν από τον πατέρα Σάββα να προσευχηθεί και οι ίδιοι , παρακαλούσαν τον Κύριο να ελαφρώσει το βάσανό τους , αλλά η θλίψη δεν περνούσε. Τότε ο π. Σάββας κατά τη διάρκεια μιας παρακλήσεως είπε:
- Συμβαίνει κάποτε ο Κύριος να στέλνει στους ανθρώπους κάποια συμφορά εξ αιτίας της ασπλαχνίας τους. Κι αυτοί προσεύχονται∙ ζητούν από τον Κύριο να τους λυτρώσει απ’ αυτή τη θλίψη. Ο Κύριος όμως , σαν να μην ακούει την προσευχή τους, δεν ελαφρώνει τη θλίψη τους. Ο Κύριος ακούει όλες τις προσευχές, αλλά καθυστερεί, γιατί περιμένει να δείξουμε ευσπλαχνία. Χωρίς ευσπλαχνία ούτε ο Κύριος δείχνει το έλεός Του. Κάποιοι απομονώθηκαν στα όρια της οικογένειάς τους και δεν δίνουν σημασία στους πτωχούς, αυτούς που έχουν ανάγκη βοήθειας.
Έχετε δει καμμιά φορά πώς πιάνουν τα παιδιά τα περιστέρια; Για να μην πετάξουν, τους δένουν τα φτεράκια τους. Έτσι και ο άνθρωπος ο οποίος έχει προσκόλληση στα χρήματα, στα πράγματα, όπως και στο περιστέρι , είναι δεμένα τα φτερά της ψυχής του, κι εκείνη δεν μπορεί να πετάξει στα ουράνια σκηνώματα . Κι έτσι οι προσευχές του ανθρώπου αυτού δεν γίνονται δεκτές από τον Κύριο.

Ρώτησε κάποιος τον Γέροντα:
- Κι αν κάποιος δεν έχει χρήματα και πράγματα, τί προσκόλληση μπορεί να έχει;
Ο Γέροντας απάντησε:
- Όποιος δεν έχει τα μέσα για ελεημοσύνη, αλλά φθονεί εκείνος που τα έχει, είναι κι αυτός φιλάργυρος, λάτρης του πλούτου. Φύλαξέ μας, Κύριε, από τέτοιο πάθος! Ας είμαστε ευχαριστημένοι με τα πλέον αναγκαία για τη συντήρηση του σώματος, με τα απαραίτητα για να το ντύσουμε, ώστε να μην κρυώνει, για να το ενισχύσουμε ώστε να μην γίνει αδύναμο και να είναι φίλος στην ψυχή, για να δουλεύουμε στον Κύριο. Όλα τα άλλα είναι όλεθρος για την ψυχή. Ιδιαιτέρως φοβηθείτε την πολυτέλεια, την μίμηση στη μόδα. Μη μαζεύετε χρήματα. Όσα μείνουν μοιράστε τα στους φτωχούς . Κάποιοι τα βάζουν στο βιβλιάριο για την «άσχημη ώρα». Αλλά τί λέει ο Προφήτης Δαυίδ; «Το αργύριον αυτού ουκ έδωκεν επί τόκω» ( Ψαλμ. 14,5 ) . Για μας είναι αρκετή η μέριμνα για τη σημερινή ημέρα. Στην Κυριακή προσευχή ζητούμε από τον Κύριο: «Τον άρτον ημών τον επιούσιον». Ας μη ζητούμε τίποτε σ’ αυτή την αμαρτωλή γη. Δεν έχουμε εδώ μόνιμη κατοικία, είμαστε ξένοι και παρεπίδημοι στη γη.
Υπάρχει κι άλλο είδος πλεονεξίας η λεγόμενη βιβλιομανία, όταν δηλαδή πολλοί μαζεύουν πολλά βιβλία, παρακλήσεις κ.λπ. και μένουν άχρηστα. Και οι ίδιοι δεν τα διαβάζουν και φοβούνται να τα δώσουν σε άλλους να τα διαβάσουν. Ένας τέτοιος πνευματικός θησαυρός δεν πρέπει να μένει αχρησιμοποίητος. Τον καρό που δεν τα διαβάζεις δώσε τα στους άλλους. Είναι κι αυτό ένα είδος ευσπλαχνίας που είναι ευάρεστη στον Θεό…

Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ

[gkou]

Περί των τελουμένων κατά τη Θ. Λειτουργία

Πολύ αυστηρός ήταν ο Γέροντας με εκείνους που κουβέντιαζαν μέσα στο ναό, και ιδιαίτερα με τις γυναίκες: «Διδάσκειν δὲ γυναικὶ οὐκ ἐπιτρέπω» (Α΄Τιμ.2, 12), επανελάμβανε αυστηρά το λόγο του Απόστολου.
- Αν δεν μπορείτε να ακούσετε όσα διαβάζονται στην εκκλησία, έλεγε, τότε καλύτερα να λέτε μέσα σας την ευχή του Ιησού. Ιδιαίτερα προσπαθήστε να ακούτε προσεκτικά την ανάγνωση του Αποστόλου και του Ευαγγελίου.
Για να προκαλέσει την προθυμία και την προσοχή συχνά ερωτούσε:
- Ποιο Ευαγγέλιο διαβάστηκε σήμερα; Ποιός θα μας το διηγηθεί;
Κατά την εξομολόγηση πάντοτε εξηγούσε όλες τις στιγμές της Θ. Λειτουργίας. Για παράδειγμα:
- Όταν ο ιερεύς με το διάκονο βγαίνουν από τη βόρεια πύλη και εισέρχονται με το Ευαγγέλιο στην Ωραία Πύλη, αυτή η στιγμή ονομάζεται «Μικρά Είσοδος» και συμβολίζει ότι ο Ιησούς Χριστός εξέρχεται στο κήρυγμα. Όποιος θα ζήσει χριστιανικά, κατά τη διδασκαλία του Ευαγγελίου, θα εισέλθει στη Βασιλεία των Ουρανών.
Όταν οι λειτουργοί κατά τη διάρκεια του Χερουβικού από τη βόρεια πύλη με τα Τίμια Δώρα περνούν μέσα από την Ωραία Πύλη, η στιγμή αυτή ονομάζεται «Μεγάλη Είσοδος» και συμβολίζει ότι ο Ιησούς Χριστός πορεύεται στα εκούσια Πάθη χάριν ημών των αμαρτωλών. Όποιος μετανοήσει και κοινωνήσει το Σώμα και το Αίμα του Χριστού θα εισέλθει στη Βασιλεία των Ουρανών. Κατά την ώρα του «Σὲ ὑμνοῦμεν …», όλη η Εκκλησία, όλοι οι παριστάμενοι στο ναό θα πρέπει να προσεύχονται μαζί με τους λειτουργούς, ώστε ο Ουράνιος Πατέρας να αποστείλει το Πανάγιο Πνεύμα σε μας και στα προκείμενα Δώρα και τρεις φορές να λένε μέσα τους: «Κύριε, ο το Πανάγιόν σου Πνεύμα εν τη Τρίτη ώρα τοις Αποστόλοις Σου καταπέμψας, Τούτο, Αγαθέ, μη αντανέλης αφ’ ημών, αλλ’ εγκαίνισον ημίν τοις δεομένοις Σου».
Αυτή τη στιγμή καμμία ψυχή δεν πρέπει να μένει ψυχρή. Όλοι πρέπει να είναι σαν φλόγα από την αγάπη του Θεού. Αυτή την ώρα οι ψυχές μας πρέπει να είναι ως λύχνοι καιόμενοι, ως ευώδες θυμιατό, ως θυμίαμα που ανεβαίνει στον ουρανό, διότι αυτή τη στιγμή τελείται το φοβερό ζωοποιό μυστήριο, η μεταβολή δια του Αγίου Πνεύματος του άρτου και του οίνου στο Τίμιο Σώμα και Αίμα του Χριστού και πάνω στην αγία Τράπεζα βρίσκεται ο Θεός εν σαρκί.


Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ