Ορθοδοξία

Πολύ όμορφο κείμενο και ιδιαίτερα επίκαιρο.

Πώς ενεργεί η χάρη. Η ελεύθερη αποδοχή της από τον άνθρωπο



ΘΥΜΑΣΑΙ, πιστεύω, ότι ο χριστιανός δεν είναι ένας κοινός άνθρωπος, αφού διαμορφώνεται τόσο από τη φύση όσο και από τη χάρη. Πρέπει να διευκρινίσω, όμως, ότι από τους χριστιανούς δεν σώζονται όλοι. Σώζονται, μπαίνουν δηλαδή στην αιώνια βασιλεία του Θεού, μόνο εκείνοι στους οποίους ενοικεί η χάρη, διαποτίζοντάς τους ολοκληρωτικά, μεταμορφώνοντας θα έλεγα, σύνολη τη φύση τους.

Πρόσεξε τι λέει ο Κύριος! Λέει πως «η βασιλεία των ουρανών μοιάζει με προζύμι, που το πήρε μια γυναίκα και το ανακάτεψε μ’ ένα σακί αλεύρι, ώσπου ζυμώθηκε όλο» (Ματθ. 13:33). Το ζυμάρι δεν φουσκώνει αμέσως μόλις ανακατωθεί με το προζύμι. Φουσκώνει στην ώρα του, αφού πρώτα το προζύμι διεισδύσει και απλωθεί σιγά-σιγά μέσα του. Το ψωμί που γίνεται έτσι, είναι ανάλαφρο, ευωδιαστό, νόστιμο. Το ίδιο συμβαίνει και με τη χάρη. Όταν ενώνεται με τη φύση μας, στο άγιο Βάπτισμα, δεν τη διαποτίζει αμέσως. Απλώνεται σιγά-σιγά. Κι όταν η χάρη απλωθεί παντού, όταν σύνολη η φύση μας χαριτωθεί, τότε, όλα όσα κάνουμε, παίρνουν έναν άλλο χαρακτήρα. Τότε οι ενέργειές μας, μολονότι φαινομενικά είναι οι ίδιες με άλλες όμοιες οποιουδήποτε ανθρώπου, αποκτούν ένα ιδιαίτερο άρωμα, μιαν ιδιαίτερη γεύση, έναν ιδιαίτερο ήχο. Ο Θεός δέχεται μόνο αυτές τις ενέργειες, που Του είναι εξαιρετικά ευάρεστες.

Θα κάνω άλλη μια παρομοίωση, για να εξηγήσω το πώς η χάρη, όταν της δίνονται περιθώρια να ενεργήσει, αφού διαποτίσει σύνολη τη φύση μας, γίνεται και εξωτερικά ορατή σε όλους όσοι είναι ικανοί να τη δουν. Η χάρη, λοιπόν, μοιάζει με τη φωτιά, που διεισδύει στο σίδερο. Δεν είναι μόνο μέσα στο σίδερο, μα και στο εξωτερικό του. Την πύρινη δύναμή της τη βλέπει ο καθένας. Έτσι συμβαίνει και με τη χάρη, όταν εισχωρήσει στη φύση μας. Γίνεται αντιληπτή απ’ όλους. Όλοι όσοι έρχονται σε επαφή μ’ έναν θεοχαρίτωτο άνθρωπο, αισθάνονται ότι αυτός έχει μιαν ασυνήθιστη δύναμη, που εκδηλώνεται ποικιλότροπα. Όταν αρχίζει να μιλάει για οτιδήποτε πνευματικό, λάμπει σαν τον μεσημεριάτικο ήλιο, και τα λόγια του πηγαίνουν κατευθείαν στην ψυχή του ακροατή, διαμορφώνοντας μέσα του με αυθεντία ανάλογα συναισθήματα και διαθέσεις. Μα κι όταν ακόμα δεν μιλάει, εκπέμπει μια θερμότητα, που επηρεάζει τα πάντα γύρω του, και μια παράξενη δύναμη, που επενεργεί στις ψυχές και τους εμπνέει προθυμία για πνευματικό αγώνα.

Παίρνουμε τη χάρη του Θεού στη νηπιακή μας ηλικία με το άγιο Βάπτισμα. Από την ώρα εκείνη η χάρη αρχίζει να ενεργεί μέσα μας, με την προοπτική και την ελπίδα ότι, μετά την ενηλικίωση και ωρίμανσή μας, θα αναλάβουμε αυτοθέλητα και πρόθυμα τον αγώνα για τη σωτηρία μας.
Όταν οι γονείς είναι ευσεβείς και ανατρέφουν τα παιδιά τους, όπως λέει ο απόστολος, «δίνοντάς τους αγωγή και συμβουλές που εμπνέονται από την πίστη στον Κύριο» (Εφ. 6:4), τότε η θεία χάρη γεννάει την ειρήνη στις παιδικές ψυχές. Έτσι τα παιδιά γίνονται ευγενικά, ταπεινά, υπάκουα, καλότροπα, θεοφοβούμενα. Παραδείγματα μπορεί να δει κανείς παντού. Θα έλεγα πως κι εσύ είσαι ένα τέτοιο παιδί, αν δεν φοβόμουνα ότι θα το έπαιρνες επάνω σου, μολονότι κανένα χάρισμά σου δεν οφείλεται σε δικές σου προσπάθειες. Υπάρχουν στην ψυχή σου πολλά καλά στοιχεία, αλλά τα έχεις πάρει από άλλους˙ είναι δώρα είτε του Θεού είτε των ανθρώπων, και συγκεκριμένα των γονιών σου, που σου τα κληροδότησαν ή σου τα έδωσαν με την ανατροφή. Μπροστά σου βρίσκεται τώρα ένα καθήκον: Ν’ αγαπήσεις όλα αυτά τα καλά στοιχεία, να τα κλείσεις στην καρδιά σου, κι έπειτα να τα αυξήσεις και να τα πολλαπλασιάσεις. Είναι αλήθεια ότι πατάς σε γερά θεμέλια και ότι βρίσκεσαι στον σωστό δρόμο. Τίποτα, όμως, απ’ όσα έχεις δεν είναι καρπός της ελεύθερης βουλήσεώς σου και αποτέλεσμα υπεύθυνων αποφάσεών σου. Και αν δεν αρχίσεις τώρα να καταβάλλεις τις δικές σου προσπάθειες για τη σταθεροποίηση των καλών στοιχείων της ψυχής σου, θα τα χάσεις όλα με τις πρώτες δυσάρεστες περιστάσεις. Ναι, θα σε εγκαταλείψουν, αφήνοντας πίσω τους μόνο μια γλυκειά – ή μήπως πικρή;- ανάμνηση.

Θυμάσαι τι ένιωσες, όταν βυθίστηκες στη δίνη της κοσμικής ζωής; Πώς ταλαιπωρήθηκες τότε; Πώς η λύπη πλημμύρισε την καρδιά σου; Ότι καλό έχεις μέσα σου, το πήρες από τη χάρη του Θεού και από την οικογένειά σου. Γιατί, λοιπόν, οι εμπειρίες σου από την κοσμική ζωή σε στενοχώρησαν; Επειδή άφησες τον εαυτό σου να νιώσει κάποια συμπάθεια για τη ζωή αυτή. Μολονότι δεν το ομολόγησες, είναι αυταπόδεικτο από τη λύπη που σε ταλαιπώρησε αργότερα. Αν δεν υπήρχε συμπάθεια, δεν θα υπήρχε και ταλαιπωρία. Σου έγραψα ότι, αν κάποια αδήριτη ανάγκη σε ρίξει ξανά στην ίδια δίνη, μην αφήσεις την καρδιά σου να προσκολληθεί σε κάτι απ’ όσα βλέπεις ή ακούς εκεί. Αν η καρδιά σου δεν προσκολληθεί σε τίποτα, δεν θα ξαναδοκιμάσεις λύπη. Δεν ξέρω αν τώρα βρίσκεσαι πάλι σ’ αυτή τη δίνη. Κι αν βρίσκεσαι, δεν ξέρω αν τηρείς τη συμβουλή μου. Κάνε ό,τι νομίζεις. Είσαι αυτεξούσια. Όπου να ‘ναι, άλλωστε, ενηλικιώνεσαι.

Από την πλευρά μου, πάντως, οφείλω να σου πω ειλικρινά και ξεκάθαρα ότι έχεις τρεις επιλογές: Είτε να γίνεις άνθρωπος πνευματικός και θεοχαρίτωτος, είτε να γίνεις άνθρωπος κοσμικός, κενός, ματαιόσχολος και εμπαθής όσο όλοι σχεδόν οι άλλοι, είτε, τέλος να γίνεις άνθρωπος μετέωρος ανάμεσα στην πνευματική και την κοσμική ζωή. Ελπίζω και εύχομαι να γίνεις άνθρωπος πνευματικός. Και θα γίνεις, αν το θελήσεις. Άνθρωπος κενός και ματαιόσχολος, άνθρωπος κοσμικός και άπιστος δεν νομίζω ότι θα γίνεις ποτέ, γιατί σε γνωρίζω αρκετά καλά. Δεν μπορώ, ωστόσο, ν’ αποκλείσω την πιθανότητα της τρίτης περιπτώσεως. Είναι πιθανό να μη γίνεις ούτε εντελώς πνευματική μα ούτε και εντελώς κοσμική, ούτε χριστιανή μα ούτε και άπιστη. Αυτό μπορεί να συμβεί, αν δεν φυλάξεις την καρδιά σου από την έλξη της κοσμικής ζωής. Πρόσεξε! Μιλάω για έλξη και όχι για συμμετοχή στην κοσμική ζωή. Γιατί η συμμετοχή, όπως λες κι εσύ, μερικές φορές είναι αναπόφευκτη. Αν λοιπόν, δεν φυλάξεις την καρδιά σου απ’ αυτή την έλξη, θα γεννηθεί μέσα σου μια συμπάθεια για την κοσμικότητα, συμπάθεια που δεν θα σε αποκόψει εντελώς από τις χριστιανικές αρχές σου, αλλά θα σου εμπνεύσει κάποια ψυχρότητα απέναντί τους. Θα διατηρήσεις τις αρχές σου, ή μάλλον μερικές απ’ αυτές, αλλά μόνο από συνήθεια. Έτσι ουσιαστικά δεν θα βρίσκεσαι ούτε στον κοσμικό χώρο, ούτε στον αληθινά πνευματικό˙ δεν θα είσαι ούτε κοσμικός ούτε πνευματικός άνθρωπος.

Το αποτέλεσμα ποιο θα είναι; Όποιο ήταν και για τον άγγελο της Εκκλησίας της Λαοδικείας, που καταδικάστηκε από τον Κύριο στην Αποκάλυψη: «Ξέρω καλά τα έργα σου. Δεν είσαι ούτε κρύος ούτε ζεστός. Μακάρι να ήσουνα είτε κρύος είτε ζεστός! Επειδή, όμως, δεν είσαι ούτε κρύος ούτε ζεστός αλλά χλιαρός, γι’ αυτό θα σε ξεράσω από το στόμα μου» (Αποκ. 3:15-16). Πρέπει να είναι κανείς θερμός απέναντι στον Θεό και σ’ όλα τα θεία, αλλά ψυχρός απέναντι στην κοσμικότητα και την αμαρτία. Αν δεν είσαι ούτε ψυχρή απέναντι στην κοσμικότητα ούτε θερμή απέναντι στα θεία, αλλά χλιαρή και κρυερή απέναντι σε όλα, ο Θεός θα σε αποδοκιμάσει και θα σε απορρίψει.
Τι πρέπει, λοιπόν, να κάνεις; Να διαλέξεις με την καρδιά σου την άγια και θεάρεστη πνευματική ζωή, τώρα μάλιστα που ενηλικιώνεσαι. Θα τη διαλέξεις; Ο Κύριος να σε ευλογήσει και να σε φωτίσει!

«Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

Οι διαθήκες του στάρετς
Α) Διαθήκη προς όλους

«Πολυαγαπημένα πνευματικά μου τέκνα,
Ο δρόμος της ζωής μου πλησιάζει στο τέλος του. Σύντομα ο θάνατος θα με χωρίσει από σας. Σας αφήνω σαν κληρονομιά τη διαθήκη μου, ώστε να μη ξεχνάτε τους λόγους μου.
Να ενθυμείσθε πάντοτε τον κύριο σκοπό της ζωή σας που είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος. Έχετε φόβο Θεού, φυλάξτε την καθαρότητα, ψυχική και σωματική. Με φόβο, ταπείνωση και ευλάβεια υποκλιθείτε ενώπιον του θείου μεγαλείου. Να αποφεύγετε την ατιμία και να επιδιώκετε την ευσέβεια.
Προσπαθήστε να μένετε πάντοτε στους ασκητικούς κόπους, τη νηστεία, την αγρυπνία, στην αδιάλειπτη προσευχή. Να φοβάστε την αργία και να προσπαθείτε να τηρήσετε όλες τις εντολές του Θεού.
Από τη δική σας ευσέβεια θα αγάλλεται το πνεύμα μου. Για μένα δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά από το να γνωρίζω ότι τα πνευματικά μου παιδιά ακολουθούν την αλήθεια και την ευσέβεια.
Φροντίστε για τη σωτηρία σας, αγαπημένα μου παιδιά. Να είσθε καλοί και σπλαχνικοί. Μη κάνετε σε κανέναν κάτι το οποίο δεν θα θέλατε για τον εαυτό σας. Να θυμάσθε: τη δική μας σωτηρία την οικοδομούμε μόνο εκεί όπου δεν ανατρέπουμε την ευτυχία των άλλων. Το πολυτιμότερο για τον άνθρωπο είναι η ψυχή και πρέπει ο άνθρωπος να σέβεται την ψυχή του ως εικόνα του Θεού. Να δοξάζουμε τον Θεό σημαίνει να μην κατακρίνουμε τον πλησίον. Αν ζητάς βοήθεια από τον Θεό, τότε κι εσύ ο ίδιος βοήθησε τον πλησίον. Αν ζητάς συγχώρηση αμαρτιών, εσύ πρώτα συγχώρησε τον πλησίον σου.
Να έχετε ειρήνη και αγάπη μεταξύ σας, ώστε να κατοικήσει ο Χριστός στην καρδιά σας, αλλά η αγάπη πρέπει να είναι αληθινή, να ζητά τη σωτηρία του πλησίον. Να μην έχει σχέση με την κολακεία. Με πνεύμα πραότητος και αγάπης να βοηθείτε ο ένας τον άλλο, για να ελευθερωθείτε από την αμαρτία, αλλά φυλαχθείτε από το να κρίνετε και να ελέγχετε τον άλλο με τραχύτητα. Να μην είσθε εσείς τραχείς και κόλακες, αλλά εκ μέρους των άλλων να δέχεσθε με χαρά την αυστηρότητα, την τραχύτητα και τις προσβολές. Να απομακρύνετε κάθε κολακεία και ανθρωπαρέσκεια. Κάμετε απεριόριστη υπομονή και συγχωρείτε άπειρες φορές. Μην απελπίζεσθε, μη γογγύζετε και για όλα να ευχαριστείτε τον Θεό. Η υπομονή με μακροθυμία στις θλίψεις και τις ασθένειες, η τρυφερή φροντίδα των αρρώστων είναι ανώτερα από τις νηστείες και τις προσευχές και για όλα αυτά λαμβάνει κανείς μισθό από τον Κύριο.
Μην αγαπάτε τις μάταιες τιμές και δόξες, αγαπήστε την ταπείνωση και την πραότητα. Η ταπείνωση και η αγάπη αφανίζουν από την ψυχή και το σώμα όλα τα αμαρτωλά πάθη και ελκύουν τη Χάρη του Θεού. Σ’ αυτό συγκεφαλαιώνεται η σωτηρία.
Πάνω απ’ όλα φοβηθείτε και θυμηθείτε την ώρα του θανάτου και τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού!
Όταν βρίσκεσθε σε θλίψεις ή πειρασμούς, να διαβάζετε τον Κανόνα εις τον γλυκύτατον Ιησού Χριστό, τον Ακάθιστο Ύμνο και τον Παρακλητικό Κανόνα στην Παναγία, το «Πολλοίς συνεχόμενοις πειρασμοίς». Για να φωτισθεί η ψυχή σας και για να ανοίξουν οι πνευματικοί σας οφθαλμοί, να διαβάζετε με προσοχή το 17ο κάθισμα του Ψαλτηρίου.
Μην αφήνετε ούτε μέρα, χωρίς να κάμετε τον Κανόνα σας στη Θεοτόκο, δηλαδή 150 φορές το «Θεοτόκε Παρθένε». Μη λησμονείτε να ασπάζεσθε το Σταυρό σας πρωί και βράδυ, για να φωτισθεί η ψυχή σας με τις ακτίνες της Χάριτος.
Αγαπήστε το Ευαγγέλιο. Διαβάζετέ το συχνά. Σ’ αυτό είναι όλα γραμμένα με γλυκύτητα για την καρδιά και με σωτήριο τρόπο για την ψυχή. Ιδιαίτερα διαβάζετε συχνά την επί του Όρους Ομιλία (Ματθ. 5, 1-12), το 15ο Κεφάλαιο του Κατά Ιωάννην Ευαγγελίου περί αγάπης και την Επιστολή του απόστολου Παύλου προς Ρωμαίους , όπου υποδεικνύεται πώς πρέπει να ζει ο χριστιανός…

Αγαπήστε την απλότητα, μην πλέκεσθε στις πανουργίες του Σατανά. Η εσωτερική χαρά έρχεται μέσω της απλότητος, ενώ η υψηλοφροσύνη οδηγεί στην ολιγοπιστία και την απιστία και εκτρέπει από την οδό της σωτηρίας. Μη φέρεσθε με πονηρία. Αν σας ρωτήσουν «είσαι πιστός»; Ευθέως απαντήστε : «Ναι είμαι πιστός». Μην αρνηθείτε τον Κύριο, μην ενδώσετε στην πονηρία.
Ακόμη μια φορά σας υπενθυμίζω, αγαπημένοι μου: δεν υπάρχει σωτηρία για όποιον μένει αμετανόητος στη ζωή αυτή, αλλά η αληθινή μετάνοια συγκεφαλαιώνεται στην κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη και τα ελαττώματα, στη διόρθωση της αμαρτωλής ζωής. Η μηχανική απαρίθμηση των αμαρτιών στην εξομολόγηση δεν σώζει την ψυχή. Αυτό είναι βδέλυγμα ενώπιον του Θεού και βεβήλωση του μυστηρίου της αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας. Να κοινωνείτε συχνότερα των Αχράντων Μυστηρίων. Να θυμάσθε ότι η προσπάθειά σας για την απόκτηση του Αγίου Πνεύματος, η αγάπη σας στον Σωτήρα και στη Θεοτόκο, στους ουρανοπολίτες αγίους, αλλά και στους πλησίον σας και στους εχθρούς σας, η ταπείνωση και η υπακοή σας στο θέλημα του Θεού, δίνουν στο πνεύμα μου ανέκφραστη χαρά.
Ο τελευταίος μου λόγος προς εσάς είναι αίτηση για προσευχή. Να με ενθυμείσθε και να προσεύχεσθε για μένα, ώστε ο Θεός να αναπαύσει την ψυχή μου στα σκηνώματά Του. Αλλά η προσευχή σας πρέπει να αποπνέει ελπίδα. Χωρίς ελπίδα η προσευχή είναι αμαρτωλή.
Σας παρακαλώ και σας ικετεύω να μην εγκαταλείψετε την ανάγνωση του Ψαλτηρίου. Με επιμέλεια να προσεύχεσθε ο ένας για τον άλλο, για τους συγγενείς, για όλους τους γνωστούς, για όλο τον κόσμο, για τους κεκοιμημένους που διψούν για τις προσευχές μας. Αυτό είναι μεγάλη βοήθεια για τις ψυχές τους.
Δίνετε ελεημοσύνη. Μνημονεύετε υπέρ αναπαύσεως του αειμνήστου προθιερέως Ιωάννου Σέργκιεφ, της Μακαρίας Ξένης και των πνευματικών μου πατέρων: του επισκόπου Βενιαμίν, του αρχιμανδρίτου Ιλαρίωνος, του ηγουμένου Αλεξίου, του ιερέως Ιωάννου που με βάπτισε, των γονέων και συγγενών μου…
Ζήστε ειρηνικά, υπομείνατε μετά χαράς τις θλίψεις και τις ασθένειες και φυλάξτε ό,τι ακούσατε από μένα.
Σας παραδίδω, αγαπημένα μου πνευματικά παιδιά, σ’ Εκείνην η Οποία απ’ αιώνος προορίσθηκε να γίνει Μητέρα του Παμπόθητου Λυτρωτή των ανθρώπων από την αιχμαλωσία του Άδη, στην Υπεραγία Δέσποινα Παρθένο και Θεοτόκο. Αυτή θα είναι η Ηγουμένη και Προστάτις σας απ’ όλα τα βέλη των ορατών και αοράτων εχθρών».


Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ

Προσευχή στη Μητέρα του Θεού


Παναγία η Πλατυτέρα από την Ιερά Μονή Θεοτοκίου Ι.Μ. Άρτης

Ο Στάρετς έτρεφε ιδιαίτερη, μπορεί να πει κανείς ,τρυφερή αγάπη και αφοσίωση στη Μητέρα του Θεού και δεν έβρισκε λόγια για να εκφράσει και τη δική Της αγάπη στους ανθρώπους και τη δική του προς Αυτήν.
Κάποιος χριστιανός είδε ένα θαυμαστό όραμα των μονών του παραδείσου που είχαν μια ασυνήθιστη ομορφιά .Ιδιαιτέρως διακρινόταν για την ομορφιά του ένα ανάκτορο. Ρώτησε:
- Ποιός κατοικεί εκεί;
- Η Μητέρα του Θεού, του απάντησαν.
- Και που είναι τώρα; Γιατί δεν είναι εδώ;
- Βρίσκεται στη γη… βοηθάει τους ανθρώπους.
Ο Πατήρ Σάββας συχνά προσέφευγε κατά την προσευχή στη Μητέρα του Θεού και την ονόμαζε «Βροντή κατά των δαιμόνων», γιατί δεν υπάρχει τίποτε φοβερώτερο για τους δαίμονες από την παρουσία της Παναγίας. Αυτοί δεν μπορούν να βλάψουν τον άνθρωπο, αν εκείνος δεν εγκαταλείψει την Υπεραγία Θεοτόκο.
Όλη η ζωή του στάρετς πέρασε κάτω από την προστασία της Παναγίας. Ο στάρετς μέσα στο ιερό πολλές φορές, όταν είχε ελεύθερο χρόνο, συνομιλούσε φωναχτά μ’ αυτήν , ξεχνώντας ότι κοντά του βρίσκονταν άνθρωποι. Διηγόταν πώς προσευχόταν ο ηγούμενος Αλέξιος στη Μητέρα του Θεού. Συχνά μιλούσε μαζί Της σαν με κάποιο κοντινό του άνθρωπο!
- Κι εγώ σας ζητώ αγαπημένα μου τέκνα, έλεγε, με ζήλο να προσεύχεσθε στην Υπεραγία Θεοτόκο, πάντοτε να παίρνετε την ευλογία Της για κάθε έργο σας. Και μην λησμονείτε να την ευχαριστείτε μετά το τέλος του έργου σας για τη βοήθεια που σας έστειλε. Σας ζητώ ιδιαιτέρως να κάμετε τον Θεομητορικό Κανόνα -150 φορές το «Θεοτόκε Παρθένε» - και να διαβάζετε το «ακοίμητο Ψαλτήρι». Το θεόπνευστο βιβλίο του ψαλτηρίου είναι γραμμένο από τον Προφήτη Δαϋίδ με την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος. Από την ανάγνωση του Ψαλτηρίου υπάρχει μεγάλη ωφέλεια. Ένας ευσεβής χριστιανός είχε θερμή επιθυμία να διαβάζει το «Ψαλτήριον» αλλά μετά από κάθε αμέλεια ο ζήλος του ψυχράνθηκε . Τότε εμφανίστηκε στον ύπνο του η Παναγία και του είπε τρυφερά: «Πρέπει , τέκνο μου, να διαβάζεις το Ψαλτήρι. Αυτό είναι η ζωή σου».
Κάποτε ο π.Σάββας ,στη βιογραφία του ιερομονάχου Παρθενίου ,βρήκε ένα σημείο όπου λεγόταν ότι είχε δεχθεί ένα λογισμό αμφιβολίας για το αν η Υπεραγία Παρθένος ήταν η πρώτη μοναχή στη γη. Κοιμήθηκε ελαφρά και βλέπει μέσα από την Πύλη της Λαύρας του Κιέβου να έρχεται με τη συνοδεία μεγάλου πλήθους Αγγέλων μια μεγαλόπρεπη Μοναχή με μοναχικό μανδύα και ράβδο στα χέρια. Πλησιάζοντας σ’ αυτόν, του λέει: «Παρθένιε, εγώ είμαι μοναχή». Εκείνος ξύπνησε και από τότε ονόμαζε την Παναγία Ηγουμένη της Λαύρας.


Από το βιβλίο: « ΣΤΑΡΕΤΣ ΣΑΒΒΑΣ
Ο ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΗΣ»
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΘΩΣ

ΠΩΣ θα χρησιμοποιήσεις τη γνώση που απέκτησες για τον εαυτό σου;

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να καταδικάσεις τον εαυτό σου για όλα του τα ελαττώματα , δίχως προφάσεις και δικαιολογίες. Στον εσπερινό, σ’ ένα από τους πρώτους στίχους μετά το «Κύριε εκέκραξα..», αναφέρεται: «Μή ἐκκλίνης τήν καρδίαν μου εἰς λόγους πονηρίας, τοῦ προφασίζεσθαι προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις». Αυτός ο στίχος υποδεικνύει στους χριστιανούς , να προσεύχονται , ώστε ο Θεός να μην επιτρέψει την εκτροπή της καρδιάς τους σε λόγια πονηρά και, συνακόλουθα, στην επινόηση προφάσεων για αμαρτίες. Μην περιμένεις μετάνοια από έναν άνθρωπο που επινοεί τέτοιες προφάσεις. Και όποιος δεν έχει μετάνοια, δεν μπορεί να διορθωθεί. Το βασικό, συνεπώς, είναι να καταδικάσεις τον εαυτό σου χωρίς επιείκεια, να πεις μέσα σου με ειλικρίνεια: «Είναι πέρα για πέρα ένοχη».

Στη συναίσθηση και παραδοχή της ενοχής πρόσθεσε το φόβο της μελλοντικής Κρίσεως. Αν κρίνεσαι ένοχη από τη συνείδησή σου, τότε θα καταδικαστείς και από τον Κριτή. Και αν καταδικαστείς, θα υποστείς την ανάλογη τιμωρία, την τιμωρία που ήδη κρέμεται πάνω απ’ το κεφάλι σου, αφού η άγνωστη ώρα του θανάτου σου ίσως να βρίσκεται πολύ κοντά.

Πώς τότε πρέπει να είναι κανείς; Αν δεν υπήρχε η θεία χάρη, δεν θα ξέραμε πώς πρέπει να είμαστε. Ο φιλεύσπλαχνος Θεός μας δίνει την ελπίδα της συγχωρήσεως , αν μετανοήσουμε με συντριβή και αν πάρουμε σταθερή απόφαση να μην επαναλάβουμε παλιές αμαρτίες, που Τον λυπούν. Αυτή είναι η ουσία της μετάνοιας.

Μην είσαι μόνο μια ψυχρή αναζητήτρια των σφαλμάτων και ελαττωμάτων σου ˙ να πενθείς γι’ αυτά με ειλικρινή μετάνοια. Το πένθος γεννάει την ταπεινή απόφαση της απαλλαγής από τα ελαττώματα, ενώ η ψυχρή γνώση των ελαττωμάτων , μολονότι συνοδεύεται από την προσοχή, oδηγεί στην υπερηφάνεια, από την οποία είθε να μας λυτρώσει ο Κύριος!

Αφού πάρεις την απόφαση να απαλλαγείς από τα ελαττώματά σου, είναι έπειτα αναγκαίο να σχεδιάσεις το πώς θα πραγματοποιήσεις την απόφασή σου με επιτυχία, έτσι ώστε ν’ αρχίσεις δίχως καθυστέρηση τη θεραπεία της ψυχής σου. Ας υποθέσουμε , π.χ., ότι θυμώνεις με κάτι. Πρώτα-πρώτα προσπάθησε να μην αυξήσεις το θυμό σου. Ύστερα βρες τον καλύτερο τρόπο διορθώσεώς σου, ώστε να μη θυμώνεις καθόλου. Και κάθε φορά που από αδυναμία θα θυμώνεις, να παίρνεις νέα απόφαση και να συνεχίζεις την προσπάθειά σου για την τέλεια απαλλαγή από το θυμό. Το ίδιο να κάνεις με κάθε ελάττωμα, με κάθε πάθος. Σκέψου, μάλιστα, και αποφάσισε από πριν, πώς θ’ αντιδράς σε κάθε συγκεκριμένη περίσταση, ώστε να μην επαναλαμβάνεις το ίδιο σφάλμα. Ένας καλός πρακτικός τρόπος, για να το πετύχεις, είναι τούτος: Μόλις αντιλαμβάνεσαι ότι έχεις κάποιο ελάττωμα να το καταγράφεις. Και στη συνέχεια να καταστρώνεις ένα σχέδιο ,για το πώς σκοπεύεις να το διορθώσεις. Σ’ αυτή την καταγραφή, θα βασιστεί η πρώτη γενική Εξομολόγησή σου. Κάνε αυτό τον κόπο για τον Κύριο. Θα δεις τι αυτοέλεγχο θ’ αποκτήσεις, πόσο δυναμικά θ’ αρχίσεις να συγκρατείς και να κυβερνάς τον εαυτό σου.

Στο πένθος για τα σφάλματά μας και στην απόφαση αποφυγής τους στο μέλλον πρέπει να προσθέσουμε και την εκτενή προσευχή στον Κύριο, για να μας στείλει τη βοήθειά Του στον αγώνα μας εναντίον των παθών και της αμαρτίας. Όλοι οι χριστιανοί οφείλουμε να πιστεύουμε ακράδαντα ότι οι αμαρτίες για τις οποίες πενθούμε και τις οποίες εξομολογούμαστε με ειλικρινή μετάνοια, μας συγχωρούνται με τη χάρη του Κυρίου, που πέθανε πάνω στον Σταυρό ακριβώς για να μας σώσει από την αμαρτία. Οφείλουμε ακόμα να πιστεύουμε ότι μας παρέχεται η θεία ευλογία και ενίσχυση για την αποφυγή της αμαρτίας. Η ευλογία αυτή δίνεται σ’ όποιον , πρώτον, παίρνει ισχυρή απόφαση αποφυγής της αμαρτίας και, δεύτερον, έχει ακλόνητη πίστη στον Χριστό ως Σωτήρα.

Ύστερ’ από όλα αυτά, θα είσαι έτοιμη για την Εξομολόγηση. Και μετά την Εξομολόγηση , έχοντας λάβει την άφεση των αμαρτιών σου, θα είσαι έτοιμη για τη θεία Μετάληψη. Όταν είσαι ειλικρινά μετανοημένη για τα σφάλματά σου και ειλικρινά αποφασισμένη να τα επανορθώσεις, τότε ο Κύριος μπαίνει μέσα σου με τα άχραντα Μυστήριά Του και ενώνεται μαζί σου, κι εσύ μ’ Αυτόν. Ω μεγάλη και ανέκφραστη χάρη του πανάγαθου Θεού!



Σου συνιστώ να διαβάσεις από το Συναξαριστή του Μαρτίου πώς η μακαρία Θεοδώρα πέρασε από τα εναέρια τελώνια μετά την αποβίωσή της. Η σχετική διήγηση περιέχεται στο βίο του οσίου Βασιλείου του Νέου (26 Μαρτίου) , όπου έζησε από τα τέλη του 9ου ως τα μέσα του 10ου αι. Ασκήτεψε σε μιαν ορεινή και απρόσιτη περιοχή της Μικράς Ασίας, όχι μακριά από την Κωνσταντινούπολη , όταν συνελήφθη από βασιλικούς αξιωματούχους σαν κατάσκοπος. Ύστερ’ από φοβερά βασανιστήρια, οι δήμιοί του τον έριξαν στη θάλασσα. Σώθηκε θαυματουργικά από τον Θεό και ήρθε κρυφά στη Βασιλεύουσα, όπου ένας καλός άνθρωπος , ο Ιωάννης, τον δέχτηκε στο σπίτι του. Μετά το θάνατό του Ιωάννη ο όσιος φιλοξενήθηκε από άλλον Κωνσταντίνο, ο οποίος είχε μιαν ευλαβέστατη υπηρέτρια, την ηλικιωμένη Θεοδώρα. Όταν η Θεοδώρα πέθανε, ο μαθητής του οσίου Βασιλείου και μετέπειτα βιογράφος του Γρηγόριος ήθελε να μάθει αν σώθηκε. Πολλές φορές ρώτησε γι’ αυτό τον όσιο. Κι εκείνος μια μέρα του υποσχέθηκε ότι θα έβλεπε τη Θεοδώρα. Πραγματικά, την ίσια νύχτα ο Γρηγόριος την είδε στον ύπνο του. Βρισκόταν σ’ έναν τόπο λαμπρό και εξαίσιο, που είχε ετοιμαστεί για το Βασίλειο. Ο Γρηγόριος τη ρώτησε πώς είχε χωριστεί το σώμα της και πώς είχε φτάσει σ’ εκείνον τον ευλογημένο τόπο. Η Θεοδώρα του διηγήθηκε πώς είχε πεθάνει και περάσει από τα εναέρια τελώνια. Αυτή, λοιπόν, τη διήγηση σου συνιστώ να μελετήσεις με μεγάλη προσοχή. Είναι πολύ διδακτική και ωφέλιμη. Θα σε οδηγήσει στην αυτογνωσία και θα αναζωογονήσει μέσα σου την πίστη στη δύναμη της μετάνοιας και της Εξομολογήσεως. Ώσπου, όμως, να βρεις το βιβλίο, θα σου μεταφέρω εδώ ελεύθερα και συνοπτικά την ιστορία.

Η μακαρία Θεοδώρα πέρασε από είκοσι τελώνια. Πρώτο είναι το τελώνιο των αμαρτημάτων γλώσσας- ματαιολογίας, φλυαρίας, χυδαιολογίας, σκανδαλολογίας, βλασφημίας, κοροϊδίας, άσεμνων τραγουδιών, άκαιρου και υπέρμετρου γέλιου. Και το δεύτερο τελώνιο σχετίζεται με τη γλώσσα. Είναι το τελώνιο του ψεύδους σε κάθε μορφή του- ψευδομαρτυρίας, ψευδορκίας, αθετήσεως υποσχέσεων, ανειλικρινούς εξομολογήσεως, μάταιης ή καταχρηστικής χρήσεως του ονόματος του Θεού και άλλων παρόμοιων. Το τρίτο είναι το τελώνιο της κατακρίσεως και της καταλαλιάς, της συκοφαντίας και του διασυρμού, του κουτσομπολιού και του στιγματισμού των αδυναμιών και των ελαττωμάτων του πλησίον. Το τέταρτο είναι της ακρασίας και ασωτίας, της γαστριμαργίας, της φιληδονίας , των ξεφαντωμάτων, της μέθης, της αθετήσεως των νηστειών. Το πέμπτο είναι της οκνηρίας και της ραθυμίας. Απ’ αυτό αρπάζονται οι τεμπέληδες και οι αργόμισθοι, όσοι δεν εκκλησιάζονται τις Κυριακές και τις εορτές, όσοι δεν προσεύχονται και όσοι, γενικά, αδιαφορούν για τη σωτηρία τους. Το έκτο τελώνιο είναι της κλοπής και της αρπαγής. Το έβδομο είναι της φιλαργυρίας και της τσιγκουνιάς. Το όγδοο είναι της τοκογλυφίας και κάθε λογής εκμεταλλεύσεως του πλησίον. Το ένατο είναι της αδικίας. Απ’ αυτό αρπάζονται οι δικαστές που δεν κρίνουν δίκαια, οι εργοδότες που δεν πληρώνουν όσο πρέπει τους εργάτες τους και οι έμποροι που δεν είναι τίμιοι στις συναλλαγές τους. Το δέκατο τελώνιο είναι του φθόνου και του μίσους. Το ενδέκατο είναι της υπερηφάνειας, της ματαιοδοξίας, της αλαζονείας, της υπεροψίας, του κομπασμού, της ανυπακοής στις αρχές , της ασέβειας προς τους γονείς. Το δωδέκατο είναι του θυμού και της οργής. Το δέκατο τρίτο είναι της μνησικακίας και της εκδικητικότητας . Το δέκατο τέταρτο είναι του φόνου, του τραυματισμού και της χειροδικίας. Το δέκατο πέμπτο είναι της μαγείας, της γοητείας ,της φαρμακείας, της μαγγανείας και της επικλήσεως των δαιμόνων. Το δέκατο έκτο, το δέκατο έβδομο και το δέκατο όγδοο είναι των διαφόρων σαρκικών αμαρτημάτων. Το δέκατο ένατο είναι τη αιρέσεως , της πλάνης, της απιστίας, της βεβηλώσεως των ιερών και των οσίων. Το εικοστό είναι της ασπλαχνίας, της αναισθησίας και της σκληροκαρδίας.

Η Θεοδώρα συνάντησε και αντιμετώπισε ό,τι κάθε ψυχή αντιμετωπίζει μετά την έξοδό της από το σώμα. Ο απόστολος Παύλος αποκάλεσε τους δαίμονες «εξουσία του αέρα» (εφ. 2:2 ) , γιατί βρίσκονται ανάμεσα στον ουρανό και τη γη. Θα άφηναν, λοιπόν, μοχθηροί και μισάνθρωποι καθώς είναι, να περάσει ανεμπόδιστα μια ψυχή, που ανεβαίνει προς το Θρόνο του Θεού; Δεν θα έκαναν , όπως και κάνουν, τα πάντα για να την αρπάξουν ή τουλάχιστο να την τρομοκρατήσουν; Πώς θα γλυτώσει, αλήθεια, πώς θα γλυτώσουμε όλοι απ’ αυτούς; Υπάρχει τρόπος; Ναι! Τα δάκρυα της μετάνοιας και τα έργα της μετάνοιας , ιδιαίτερα η ελεημοσύνη, ξεπλένουν όλες τις αμαρτίες . Η μακαρία Θεοδώρα είδε πολλές φορές τους δαίμονες να φέρνουν ειλητάρια , όπου ήταν γραμμένες οι αμαρτίες της˙ όταν όμως , ξετύλιγαν τα ειλητάρια, για να τις φανερώσουν ,δεν έβρισκαν τίποτα γραμμένο. Γεμάτη απορία, ρώτησε τους αγγέλους που τη συνόδευαν ,τί σήμαινε αυτό. Κι εκείνοι της εξήγησαν , πως οι αμαρτίες εξαλείφονται , όταν κάποιος ειλικρινά μετανοεί, προσεύχεται , νηστεύει και κάνει αγαθοεργίες.

Μην επιθυμείς την κοσμική σοφία. Κλείσε στην καρδιά σου τούτη τη διήγηση και καταπιάσου με τη διόρθωσή σου σύμφωνα μ’ όσα διδάσκει.


Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

Η αληθινή ευτυχία του ανθρώπου βρίσκεται στην πνευματική ζωή. Το περίβλημα της ψυχής.



ΉΘΕΛΑ ν’ απαντήσω στην ερώτηση με την οποία έκλεισα το προηγούμενο γράμμα μου, το πώς δηλαδή πρέπει να ζει κανείς. Επειδή, όμως, πλησίαζε η ονομαστική σου γιορτή, σκέφτηκα ότι θα ήταν πιο σωστό να σου στείλω τις καλύτερες ευχές μου γι’ αυτή τη μέρα.

Σου εύχομαι πάνω απ’ όλα καλή υγεία, γιατί αυτή είναι η προϋπόθεση αποκτήσεως και απολαύσεως κάθε αγαθού. Πραγματικά, ένας άρρωστος και αδύναμος άνθρωπος, του οποίου οι αισθήσεις δεν λειτουργούν φυσιολογικά, τί μπορεί ν’ απολαύσει; Μοναδική εξαίρεση αποτελούν οι πνευματικές παρηγορίες. Αυτές δεν εξαρτώνται από την κατάσταση της υγείας μας και μπορούν να παρουσιαστούν ακόμα και σε καιρό σωματικών βασανιστηρίων. Οι άγιοι μάρτυρες τότε ακριβώς που υποβάλλονταν στο μαρτύριο, ευφραίνονταν πραγματικά, όπως έλεγαν και όπως έδειχναν ξεκάθαρα.
Τι άλλο να σου ευχηθώ ; Συνήθως στις γιορτές εύχονται ευτυχία. Ευτυχία, λοιπόν, σου εύχομαι κι εγώ. Γιατί, όμως , κάνουμε αυτή την ευχή; Είναι αλήθεια ότι κανένας μέχρι σήμερα δεν έχει καθορίσει με σαφήνεια και ακρίβεια το τι είναι ευτυχία και το ποιος είναι πραγματικά ευτυχισμένος. Θαρρώ πως ευτυχισμένος είναι όποιος νιώθει έτσι. Όταν, λοιπόν, σου εύχομαι ευτυχία, αυτό ακριβώς σου εύχομαι: Να νιώθεις πάντα ευτυχισμένη! Και επειδή οι άνθρωποι έχουν τόσο διαφορετικές επιθυμίες, τόσο διαφορετικά γούστα και, συνακόλουθα, τόσο διαφορετικές απόψεις για την ευτυχία, που μπερδεύεται κανείς για τα καλά, σου ξεκαθαρίζω δίχως περιστροφές: Όσο δεν ζεις πνευματικά, μην περιμένεις ευτυχία. Η διανοητική και η σαρκική ζωή , όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, δίνουν κάτι σαν ευτυχία. Μα δεν πρόκειται παρά για μια φευγαλέα και απατηλή γεύση ευτυχίας, που γρήγορα χάνεται. Πέρα απ’ αυτό, όταν η διανοητικότητα και η σαρκικότητα κυριαρχούν στον άνθρωπο, τότε η ψυχή και το σώμα ταράζονται από εμπαθείς λογισμούς, επιθυμίες και συναισθήματα. Το δηλητήριο των παθών δηλητηριάζει τον άνθρωπο, όπως το αφιόνι , αλλά τον κάνει να ξεχνάει πρόσκαιρα τη δυστυχία του, όπως πάλι το αφιόνι. Η πνευματική ζωή, απεναντίας, απαλλάσσει τον άνθρωπο από τα πάθη, του προσφέρει ευλογίες του πνεύματος και τον κάνει αληθινά και ολοκληρωτικά ευτυχισμένο. Φτάνουν, άραγε, οι παραπάνω δυό ευχές; Δεν νομίζω. Αν η ζωή σου τέλειωνε στη γη, τότε, βέβαια, θα ήταν αρκετό να πω: Εύχομαι να είσαι υγιής και ευτυχισμένη. Καθώς, όμως, η ζωή σου δεν τελειώνει εδώ, αλλά συνεχίζεται και πέρα από τον τάφο- εκεί είναι , μάλιστα, που βρίσκει κανείς την αληθινή ζωή, -τότε, για να έχουν πληρότητα οι ευχές μου, οφείλω να προσθέσω και τούτο: Εύχομαι να κριθείς άξια για την άλλη ζωή και ν’ απολαύσεις την αιώνια μακαριότητά της. Παρακαλώ τον Κύριο να σε οδηγήσει «αβρόχοις ποσί» σ’ εκείνη τη ζωή, την αληθινή, και να σε καταστήσει κληρονόμο της ουράνιας βασιλείας Του.

Βέβαια, θεωρείς- το ξέρω- ότι, για να μπεις στην ουράνια βασιλεία, θα βιώσεις πολύ σκληρές συνειδησιακές καταστάσεις. Δεν αμφισβητώ ότι θα παρουσιαστούν μέσα σου καταστάσεις κρίσιμες , θα είναι όμως και σκληρές; Για την ώρα θα πω τούτο μόνο: Και θα είναι και δε θα είναι. Επειδή τα βιώματα της παιδικής ηλικίας έχουν μεγάλη σημασία, πιστεύω, ότι, ειδικά για σένα, δεν θα είναι πολύ σκληρές. Ήδη τις αντιμετωπίζεις αποτελεσματικά. Φτάνει να έχεις το νου σου και να μην κάνεις πίσω.

Σκέφτηκα να σου στείλω ζαχαρωτά για τη γιορτή σου. Δεν ξέρω, όμως, αν θα μπορέσω να βρω. Θα προσπαθήσω.

Ίσως δεν έχεις ξεχάσει ότι κάποτε, σε μια συνάντησή μας, σου μίλησα για ένα εξαιρετικά λεπτό στοιχείο, πιο λεπτό κι από το φως, που λέγεται αιθέρας. Ας παραδεχθούμε ότι υπάρχει πραγματικά, όχι μόνο θεωρητικά. Πιστεύω ότι αυτό το στοιχείο εισχωρεί παντού, αποτελώντας το πιο μικρό τμήμα της ενυπόστατης ύλης. Πιστεύω ακόμα ότι μέσα σ’ αυτό το στοιχείο κινούνται όλα τα μακάρια πνεύματα των αγγέλων και των αγίων. Άλλωστε, το «ένδυμα»- ας το πω έτσι- των αγγέλων και των αγίων αποτελείται από το ίδιο στοιχείο, καθώς επίσης και το περίβλημα της ψυχής μας (αυτό αφορά και το πνεύμα , που θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε «ψυχή της ψυχής μας». ). Η ψυχή αυτή καθεαυτή είναι άυλη. Το περίβλημα της όμως αποτελείται απ’ αυτό το αιθέριο στοιχείο, το σχετικά άυλο, που χρησιμεύει ως διάμεσο ανάμεσα στην άυλη ψυχή και το υλικό σώμα. Μέσω του αιθέρα επιδρά η ψυχή στο σώμα και το σώμα στην ψυχή. Καθώς, όμως, ο αιθέρας είναι το περίβλημα και όλων των άλλων πνευμάτων, χρησιμεύει επίσης ως διάμεσος ανάμεσα σ’ αυτά και τις ψυχές μας.

Ας έρθω τώρα σ’ εσένα. Ζεις στη Μόσχα. Όταν βρίσκεσαι μέσα στο διαμέρισμά σου, οι τοίχοι σε εμποδίζουν να κοιτάξεις έξω. Μα κι όταν βγεις έξω, τα κτίρια της πόλης σε εμποδίζουν να κοιτάξεις μακριά. Όπου κι αν στρέψεις το βλέμμα σου, διάφορα εμπόδια σου κόβουν τη θέα. Αν, όμως, μπορούσες να σηκωθείς μ’ ένα αερόστατο πάνω από τη Μόσχα, θα έβλεπες ανεμπόδιστα όχι μόνο ολόκληρη την πόλη, αλλά και τα προάστιά της ακόμα. Κι αν σηκωνόσουνα ψηλότερα, όλο και ψηλότερα, θα έβλεπες και την Αγία Πετρούπολη και το Παρίσι και το Λονδίνο..

Ας γυρίσουμε όμως στους αγίους. Ο αιθέρας, το στοιχείο για το οποίο μιλάμε, βρίσκεται παντού. Δεν συναντάει πουθενά κανένα εμπόδιο. Όπως το φως περνάει μέσ’ απ’ το γυαλί, μας κι από τους τοίχους κι από το έδαφος κι απ’ οτιδήποτε άλλο. Αλλά κι εκείνοι που κινούνται στον αιθέρα, μπορούν, όταν χρειαστεί, να περνούν μέσ’ απ’ οτιδήποτε, όπως ακριβώς ο αναστημένος Κύριος μπήκε «των θυρών κεκλεισμένων» στο δωμάτιο, όπου ήταν συναγμένοι οι απόστολοι ( Ιω. 20:19 ) . Πιάνουν βέβαια, έναν ορισμένο χώρο, αλλά, όταν τους δοθεί σχετική εντολή ή άδεια, μετακινούνται αμέσως μέσω του αιθέρα οπουδήποτε χρειάζεται, χωρίς να συναντούν ή έστω να βλέπουν εμπόδια. Όταν δεν χρειάζεται να μετακινηθούν, μένουν στη θέση τους και κοιτάζουν προς κάθε κατεύθυνση τί υπάρχει και τί συμβαίνει. Όταν το βλέμμα τους στρέφεται στη γη ,βλέπουν καθαρά κι εμάς τους αμαρτωλούς . Βλέπουν όχι μόνο τα σώματά μας, αλλά και τις ψυχές μας, όπως είναι. Δεν τις βλέπουν κατευθείαν, αλλά μέσω του περιβλήματος της ψυχής, που είναι όμοιο με το δικό τους περίβλημα και με το στοιχείο μέσα στο οποίο ζουν και κινούνται . Γιατί η κατάσταση της ψυχής αντανακλάται ακριβώς στο περίβλημά της.

Υπόθεσε τώρα ότι δύο άνθρωποι κάθονται και συζητούν. Η ψυχή του καθενός έχει τη δική της διάθεση. Κανένας τους δεν βλέπει τί υπάρχει στην ψυχή του άλλου, λόγω του υλικού, παχυλού περιβλήματος του σώματος, που κρύβει την ψυχή. Οι άγγελοι και οι άγιοι, όμως, αν τους παρατηρούσαν , θα έβλεπαν τις ψυχές τους, όπως είναι, και τί υπάρχει μέσα τους, γιατί, καθώς είπα, τόσο η κατάστασή τους όσο και το περιεχόμενό τους αντανακλώνται στο περίβλημά τους. Αν μέσα στην ψυχή υπάρχουν άγιες σκέψεις και άγια συναισθήματα, τότε το περίβλημά της είναι φωτεινό. Κάθε άγιο συναίσθημα έχει τη δική του χαρακτηριστική φωτεινότητα. Αν, απεναντίας , οι σκέψεις και τα συναισθήματα δεν είναι ολοκάθαρα, τότε το περίβλημα της ψυχής δεν είναι φωτεινό. Κάθε ακάθαρτο συναίσθημα έχει κι αυτό τη διαθήκη του χαρακτηριστική ζοφερότητα, που άλλοτε είναι σαν την ομίχλη και άλλοτε σαν το νυχτερινό σκοτάδι. Υπόθεσε ότι μπορείς να προσλάβεις αγγελικό σώμα, ν’ αποκτήσεις αγγελική όραση και ν’ ανέβεις στα ουράνια. Τότε, κοιτάζοντας στη γη, θα μπορούσες να δεις ανάμεσα στον πληθυσμό της ανθρώπους φωτεινούς, ανθρώπους αμυδρόφωτους, ανθρώπους μουντούς και ανθρώπους σκοτεινούς. Θα έβλεπες , μάλιστα, σκοτεινούς τους λαμπροφορεμένους και φωτεινούς τους φτωχοντυμένους , αν οι ψυχές των πρώτων ήταν ακάθαρτες και των δεύτερων καθαρές. Έτσι μας βλέπουν οι πολίτες του ουρανού και, ανάλογα με την κατάστασή μας , χαίρονται ή θλίβονται.

Πώς σε βλέπει άραγε, η αγία, που τ’ όνομά της έχεις, ιδιαίτερα τώρα, που σε προσέχει πιο στοργικά μια και εσύ στρέφεσαι σ’ αυτήν πιο θερμά; Πώς σε βλέπει και ο φύλακας άγγελός σου; Πώς σε βλέπει ο ίδιος ο Κύριος , που κάθεται στα δεξιά του Θεού Πατέρα, αλλά συνάμα , όπως έχει υποσχεθεί , βρίσκεται μαζί μας παντοτινά, ως τη συντέλεια του κόσμου; Σε βλέπουν έτσι όπως είσαι στην πραγματικότητα. Δισταχτικά κάνω τέτοιες ερωτήσεις γιατί δε θέλω να σε στενοχωρήσω τη μέρα της γιορτής σου. Απεναντίας, μάλιστα, επιθυμώ να σου δώσω πνευματική παρηγοριά και χαρά. Βλέπεις, δεν μπορώ να φανταστώ πως από τον ουρανό φαίνεσαι σκοτεινή. Δεν πρόφτασες να γίνεις σκοτεινή. Δεν αμφιβάλω πως είσαι φωτεινή και εύχομαι ειλικρινά οι πολίτες του ουρανού να σε βλέπουν πάντα φωτεινή. Τότε θα είσαι κοντά τους από τούτη δω τη ζωή!

«Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

Η σπουδαιότητα της εσωτερικής ειρήνης: Κανόνες και μέσα για την απόκτησή της :μνήμη του Θεού, υπακοή στη συνείδηση, υπομονή.

ΘΑ ήθελα να σου δώσω λίγες ακόμα συμβουλές για το τι πρέπει να κάνεις τώρα που μπήκες στον νέο σου δρόμο.
Όποιος επιχειρήσει να παρατηρήσει προσεκτικά τι συμβαίνει μέσα σου στο διάστημα μιας μόνο ημέρας , θα διαπιστώσει αναμφίβολα τον ξεπεσμό του πνεύματός σου. Σου μίλησα άλλοτε τόσο γι’ αυτό, όσο και για την κατάσταση της εσωτερικής συγχύσεως και ταραχής , μια κατάσταση αφύσικη, από την οποία πρέπει ν’ απαλλαγούμε. Εσύ, πάλι, μου έγραψες ότι δεν μπορούσες να τα βγάλεις πέρα με την ακατάσχετη κίνηση των λογισμών. Ας κάνω τώρα μια σύντομη επισκόπηση αυτής της κινήσεως και των συνεπειών της.
Οι λογισμοί του νου κατευθύνονται προς τη γη. Ποτέ δεν υψώνονται στον ουρανό. Πάντα στοχεύουν σε πράγματα μάταια, υλικά, εφάμαρτα. Έχεις δει πώς σέρνεται η ομίχλη μέσα σε μια κοιλάδα; Ε, έτσι ακριβώς σέρνονται και οι λογισμοί μας πάνω στη γη. Η χαμέρπεια, λοιπόν, είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό τους. Κι ένα άλλο είναι η αεικινησία. Ασταμάτητα βρίσκονται σε κίνηση , αναταραχή και αλληλοδιαδοχή, ασταμάτητα ζουζουνίζουν στο νου όπως ένα σμάρι κουνούπια σε καλοκαιριάτικη νύχτα.
Οι λογισμοί επενεργούν στην καρδιά , παράγοντας αντίστοιχα συναισθήματα: χαρά, λύπη, οργή, φθόνο, φόβο, ελπίδα, απελπισία, καύχηση κ.λπ. Όπως και στους λογισμούς , έτσι και στα συναισθήματα , που προξενούνται απ’ αυτούς, παρατηρείται έντονη κινητικότητα και αταξία.
Οι λογισμοί και τα συναισθήματα γεννούν πάντα επιθυμίες λιγότερο ή περισσότερο ισχυρές, πάντοτε όμως άτακτες και μπερδεμένες όπως οι γεννήτορές τους. Ο ένας άνθρωπος είναι τσιγκούνης και ο άλλος σπάταλος ∙ ο ένας ανεξίκακος κι ο άλλος εκδικητικός∙ ο ένας φιλέρημος και ο άλλος κοινωνικός∙ ο ένας υπάκουος και ο άλλος θεληματάρης∙ κ.ο.κ. Πολλές φορές, πάλι, ο ίδιος ο άνθρωπος είναι άλλοτε το ένα και άλλοτε το άλλο.
Το πλήθος , η ποικιλότητα και η εναλλαγή των λογισμών ,των συναισθημάτων και των επιθυμιών, με τις άπειρες συνθέσεις, αντιθέσεις και μεταπτώσεις τους, καθώς και με τις αναρίθμητες παραλλαγές τους από άνθρωπο σε άνθρωπο ή ακόμα και στον ίδιο τον άνθρωπο, καθιστούν εξαιρετικά δυσχερή τη λεπτομερή καταγραφή και την αναλυτική περιγραφή τους. Γεγονός είναι, πάντως, ότι εξαιτίας τους οι ψυχές μας ταλαιπωρούνται από τη σύγχυση και τη ταραχή, από τη μελαγχολία και την κατάθλιψη που αντανακλώνται, όπως όλοι διαπιστώνουμε , στην καθημερινή ζωή μας, την προσωπική και την κοινωνική. Μην περιμένεις, λοιπόν, ζωή κανονική, ζωή τακτική και ομαλή, αν δεν απαλλαγείς από την εσωτερική ταραχή. Γιατί δεν φτάνει που είναι καθεαυτή ένα μεγάλο κακό∙ την εκμεταλλεύονται με επιτηδειότητα και οι δαίμονες για να μας καταστρέψουν.
Τη Σαρακοστή, όταν εξέτασες τον εαυτό σου κι έκανες τα πρώτα βήματα στη νέα σου ζωή, η προσοχή σου στράφηκε, όπως ήταν φυσικό, σ’ αυτή την ταραχή, τη σύγχυση , την ακαταστασία του εσωτερικού σου κόσμου. Τότε, οπλισμένη με θερμό ζήλο, αποφάσισες ν’ αποκαταστήσεις την τάξη στην ψυχή και στη ζωή σου, εφαρμόζοντας με συνέπεια τις εντολές του Θεού. Με το Μυστήριο της Μετάνοιας συγχωρήθηκαν τα αμαρτήματά σου, ενώ με τη θεία Μετάληψη ανανεώθηκε η κοινωνία σου με τον Κύριο και απέκτησες ευεργετική θεία δύναμη. Είσαι, λοιπόν, έτοιμη να προχωρήσεις!
Μακάρι με μιαν ευχή να ήταν δυνατή η διόρθωση της ζωής μας. Μακάρι μ’ ένα λόγο να κατορθώναμε την ανακαίνιση της ψυχής μας. Αυτό, όμως, είναι αδύνατο. Χρειάζεται αγώνας, προσπάθεια, κόπος αλλά και ακλόνητη καρτερικότητα∙ είναι νόμος της αυτεξούσιας ζωής και συνάμα της πεσμένης φύσεως των απογόνων του Αδάμ, όλων δηλαδή των ανθρώπων. Ο Θεός, φυσικά, παρέχει τη βοήθεια Του σ’ όποιον αποδείξει έμπρακτα , με τον αγώνα του , την καλή του προαίρεση , δεν αναγκάζει ωστόσο κανένα ν’ ακολουθήσει το δρόμο Του, που οδηγεί στη σωτηρία. Έτσι, σώζεται όποιος το θέλει, βάζοντας την εσωτερική του ζωή σε τάξη σύμφωνα με το θεϊκό νόμο. Και η εσωτερική ζωή δεν μπαίνει σε τάξη από τη μια μέρα στην άλλη. Απαιτείται πολύχρονη και εντατική καλλιέργεια της ψυχής για την αφομοίωση του αγαθού, με την ενίσχυση της θείας χάριτος μέσω των Μυστηρίων . Μ’ αυτόν τον τρόπο σταδιακά ανατρέπεται η αταξία, που υπάρχει μέσα μας και αποκαθίσταται η προπτωτική θεία τάξη και αρμονία. Ακολουθεί η εσωτερική ειρήνη και μια διαρκής ευφρόσυνη διάθεση στην καρδιά.
Να τι έχεις να κάνεις τώρα! Και μη νομίζεις ότι πρέπει ν’ αλλάξεις ριζικά όλη τη ζωή σου ή να αυτοδεσμευθείς ασφυκτικά από πολυάριθμους κανόνες. Όχι. Σου φτάνουν δυό-τρεις απλοί κανόνες, τους οποίους θα σου δώσω στη συνέχεια…
(συνεχίζεται)


Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

Γνωρίζεις εμπειρικά ότι μέσα σου υπάρχει σύγχυση και ταραχή, αταξία και ακαταστασία. Την κατάσταση αυτή θέλεις να την αλλάξεις. Άρχισε, λοιπόν, με την απομάκρυνση της αιτίας της. Ποιά είναι η αιτία της; Το ότι το πνεύμα μας έχει χάσει το αρχικό του θεμέλιο , που είναι ο Θεός. Στο θεμέλιο αυτό επιστρέφει μέσω της μνήμης του Θεού. Έτσι, πρώτα-πρώτα χρειάζεται ν’ αποκτήσεις τη συνήθεια της αδιάλειπτης μνήμης του Θεού , μαζί με το φόβο του Θεού και την ευλάβεια. Σου έγραψα γι’ αυτό την προηγούμενη φορά. Ξέρεις τί πρέπει να κάνεις. Μην αφήσεις τίποτα να παρεμποδίσει την προσπάθειά σου. Μ’ ό,τι κι αν ασχολείσαι, να είσαι κοντά στον Κύριο. Να προσηλώνεσαι σ’ Αυτόν μ’ όλο σου το νου. Να βρίσκεσαι κάθε στιγμή νοερά μπροστά Του και να αισθάνεσαι σαν να βρίσκεσαι μπροστά σ’ ένα βασιλιά. Αν εφαρμόσεις ευσυνείδητα αυτόν τον απλό κανόνα, σύντομα η νοερή παράσταση ενώπιον του Κυρίου θα σου γίνει βίωμα και η εσωτερική σου σύγχυση θ’ αρχίσει να μειώνεται σταθερά με τρόπο θαυμαστό. Μάταιοι λογισμοί , εμπαθή συναισθήματα και ανάρμοστες επιθυμίες θα συνεχίσουν να εμφανίζονται κάπου-κάπου μέσα σου και θα σου αφαιρούν προσωρινά τη μνήμη του Θεού, ωστόσο όλα αυτά θα τα παρατηρείς αμέσως και να τα διώχνεις σαν ανεπιθύμητους επισκέπτες, ανανεώνοντας κάθε φορά, γεμάτη ένθεο πόθο, τη νοερή ενότητά σου με τον Κύριο.
Αν επιδοθείς σ’ αυτό το πνευματικό αγώνισμα με σταθερότητα και ενθουσιασμό, σύντομα η ευλαβική σου προσήλωση στον Θεό θα παγιωθεί και η εσωτερική σου ειρήνη θα αποκατασταθεί απ’ Αυτόν. Βέβαια, όταν λέω σύντομα, δεν εννοώ μία ή δύο ημέρες. Αυτά τα πράγματα απαιτούν μήνες ή και χρόνια!
Στον παραπάνω κανόνα πρόσθεσε κι άλλον ένα υποβοηθητικό: Μην κάνεις ποτέ αυτό που η συνείδησή σου αποδοκιμάζει και μην παραλείπεις ποτέ αυτό που η συνείδησή σου υποδεικνύει, είτε είναι σημαντικό είτε είναι ασήμαντο. Η συνείδηση αποτελεί τον μόνιμο ηθικό οδηγό μας. Επειδή , όμως , μετά την πτώση του Αδάμ έχασε τη δύναμή της, τα πάθη, μη βρίσκοντας πια σοβαρή αντίσταση, μας παραδίνουν μέσω των λογισμών , των συναισθημάτων και των επιθυμιών σε άτοπες ιδιοτροπίες και άσεμνες συνήθειες. Ξαναδώσε , λοιπόν, στη συνείδησή σου την αρχική της δύναμη. Και υπάκουέ την απόλυτα. Νομίζω πως την έχεις ασκήσει όσο πρέπει, ώστε να διακρίνει σε κάθε περίπτωση το σωστό και να σε πληροφορεί τί πρέπει και τί δεν πρέπει να κάνεις. Ακολούθησέ την απαρέγκλιτα. Μην επιτρέπεις στον εαυτό σου να κάνει οτιδήποτε αντίθετο στις υποδείξεις της, ακόμα κι αν αυτό θα σου στοιχίσει τη ζωή. Όσο πιο αποφασιστικά υπακούς στη συνείδηση, τόσο πιο πολύ θα την ισχυροποιήσεις. Και όσο πιο πολύ την ισχυροποιήσεις, τόσο πιο ολοκληρωμένα και έντονα θα σε κατευθύνει στο αναγκαίο και το αγαθό αλλά και θα σε απομακρύνει από το περιττό και το ανώφελο. Έτσι, σιγά-σιγά , θ’ αποκατασταθεί η τάξη στον εσωτερικό σου κόσμο. Μια συνείδηση με ευλαβική μνήμη του Θεού είναι η πηγή της αληθινής πνευματικής ζωής. Θυμήσου τί είπαμε για το πνεύμα στην αρχή της αλληλογραφίας μας.
Τίποτ’ άλλο δεν χρειάζεσαι πέρα απ’ αυτούς τους δύο κανόνες. Συμπλήρωσέ τους μόνο με την υπομονή. Η επιτυχία, βλέπεις, όπως σου έχω ξαναπεί, δεν θα έρθει αμέσως. Πρέπει να περιμένεις, μοχθώντας επίμονα. Ναι, πρέπει να μοχθείς και, το σπουδαιότερο, να μην επιδιώκεις την ικανοποίηση του αυτού σου ή την αρέσκεια του κόσμου. Γιατί τόσο ο εαυτός σου όσο και ο κόσμος θ’ αντιδράσουν ισχυρά στην απόφαση και τον αγώνα σου για μια νέα ζωή, ζωή πνευματική. Την αντίδρασή τους πρέπει να την αντιμετωπίσεις νικηφόρα, και γι’ αυτό ακριβώς χρειάζεσαι εξίσου δύναμη και υπομονή. Φόρεσε, λοιπόν, την παντοδύναμη αυτή πανοπλία και μην αφήσεις ποτέ το ηθικό σου να καταπέσει, όσες δυσκολίες κι αν αντιμετωπίσεις. Όλα τα καλά θα έρθουν με τον καιρό∙ αυτή η ελπίδα να σε στηρίζει στην υπομονή σου. Είναι μια ελπίδα που επιβεβαιώνεται από τις εμπειρίες όλων όσων επιζήτησαν και κατόρθωσαν τη σωτηρία.
Αυτά είν’ όλα , λοιπόν! Πρώτον, ευλαβική μνήμη του Θεού∙ δεύτερον, υπακοή στη συνείδηση∙ τρίτον, υπομονή και ελπίδα. Εύχομαι, με τη βοήθεια του Κυρίου, να τα κατορθώσεις.




Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

Ο άνθρωπος της χάριτος σύμφωνα με τον άγιο Μακάριο. Πώς αποκτάει κανείς αποφασιστικότητα στον αγώνα για μιαν ενάρετη ζωή.

ΕΙΜΑΙ ανυπόμονος. Πιάνω την πένα μου και αρχίζω αμέσως να σου γράφω πάλι για την ομορφιά, τη θελκτικότητα, τη γλυκύτητα της θείας χάριτος και της θεοχαρίτωτης ψυχής. Το κάνω για ν’ αυξήσω τη γνώμη σου γύρω απ’ αυτό το θέμα, για να ενισχύσω τον ιερό πόθο σου και για να φουντώσω τον ένθεο ζήλο σου. Αυτή τη φορά, όμως, δεν θα χρησιμοποιήσω λόγια δικά μου, αλλά κάποιου θεόσοφου αγίου του Μεγάλου Μακαρίου, ο οποίος στη δέκατη όγδοη ομιλία του αναφέρει τα εξής:
«Αν ένας άνθρωπος στον κόσμο τούτο είναι πολύ πλούσιος κι έχει στην κατοχή του κρυμμένο θησαυρό , με το θησαυρό και τον πλούτο του αποκτάει όλα όσα θέλει. Έτσι κι αυτοί που έχουν βρει και κατέχουν τον επουράνιο θησαυρό του Πνεύματος (δηλαδή τη θεία χάρη) ,αποκτούν κάθε αρετή απ’ αυτόν τον θησαυρό και μαζεύουν με τη δύναμή του περισσότερο ουράνιο πλούτο. Ο απόστολος λέει: «Εμείς, που έχουμε το θησαυρό τούτο, είμαστε σαν πήλινα δοχεία» ( Β΄ Κορ. 4:7 ) ∙ ενώ , δηλαδή , είμαστε ακόμα ενωμένοι με τη σάρκα, αξιωθήκαμε ν’ αποκτήσουμε μέσα μας το θησαυρό αυτό, που είναι η αγιαστική δύναμη του Αγίου Πνεύματος
»Αυτός λοιπόν, που βρήκε και έχει μέσα του τον επουράνιο θησαυρό του Αγίου Πνεύματος, μπορεί με τη δύναμή Του, να πραγματοποιεί κάθε έργο δικαιοσύνης, που απορρέει από τις εντολές του Θεού , και να εκτελεί κάθε έργο αρετής αγνά και καθαρά , εύκολα και αβίαστα.
»Ας παρακαλέσουμε κι εμείς τον Θεό , ας προσευχηθούμε και ας Του ζητήσουμε να μας χαρίσει το θησαυρό του Αγίου Πνεύματος, ώστε να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε τις εντολές Του με αγνότητα και καθαρότητα.
»Πρέπει να επιμένει κανείς στην ικεσία προς τον Κύριο, για ν’ αξιωθεί να βρει και να δεχθεί τον επουράνιο θησαυρό του Αγίου Πνεύματος. Όταν όμως τον βρει, άκοπα θα κατορθώσει να εφαρμόσει όλες τις εντολές του Κυρίου με αγνότητα και καθαρότητα, τις εντολές που πρωτύτερα δεν μπορούσε να εφαρμόσει ούτε με μεγάλο κόπο. Ο θησαυρός αυτός αποκτάται ύστερα από μεγάλη αναζήτηση, με πίστη και υπομονή.
Πώς ,όμως, αισθάνονται εκείνοι στους οποίους η χάρη του Αγίου Πνεύματος έχει αρχίσει να εκδηλώνεται φανερά; Να τί λέει γι’ αυτό ο άγιος Μακάριος:
«Όσοι αξιώθηκαν “να γίνουν παιδιά του Θεού” ( Ιω. 1:12 ) και να γεννηθούν από τον ουρανό, δηλαδή από το Άγιο Πνεύμα, έχουν τον Χριστό μέσα τους, που τους φωτίζει και τους αναπαύει. Αυτοί οδηγούνται με πολλούς και διάφορους τρόπους από το Πνεύμα. Δέχονται μυστικά μέσα στην καρδιά τους τη θεία χάρη, που τους δίνει πνευματική ανάπαυση. Μερικές φορές αισθάνονται σαν να βρίσκονται σε βασιλικό δείπνο, όπου χαίρονται και ευφραίνονται με τρόπο ανέκφραστο. Άλλοτε νιώθουν σαν την νεόνυμφη γυναίκα, που η παρουσία του συζύγου της της χαρίζει ασφάλεια και ανάπαυση. Άλλοτε, μολονότι ενωμένοι με το σώμα τους, νιώθουν σαν ασώματοι άγγελοι. Άλλοτε είναι σαν μεθυσμένοι από πιοτό, ενώ στην πραγματικότητα ευφραίνονται και μεθούν από το Πνεύμα με μια θεϊκή μέθη πνευματικών μυστηρίων. Άλλοτε καίγονται τόσο από τη μεγάλη αγαλλίαση που τους δίνει το Πνεύμα, ώστε, αν ήταν δυνατό, θα έβαζαν όλους τους ανθρώπους μέσα στην καρδιά τους , χωρίς να ξεχωρίζουν τους καλούς από τους κακούς. Άλλοτε ταπεινώνονται τόσο πολύ, με την ταπεινοφροσύνη που τους χαρίζει το Πνεύμα, ώστε να θεωρούν τον εαυτό τους τελευταίο και κατώτερο απ’ όλους τους ανθρώπους. Άλλοτε αναπαύονται σε πολύ μεγάλη ησυχία , γαλήνη και ειρήνη, μέσα σε μιαν ανέκφραστη πνευματική ευφορία. Άλλοτε αποκτούν τόσο μεγάλη σοφία, γνώση και σύνεση από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, που είναι αδύνατο να τις εκφράσει γλώσσα ανθρώπινη. Άλλοτε, πάλι, γίνονται σαν απλοί άνθρωποι».
Τί υπέροχη, τί ποθητή κατάσταση! Ναι και μια σύντομη περιγραφή της ψυχής που έχει φωτιστεί από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος:
«Όταν η ψυχή φτάσει στην τελειότητα του Πνεύματος , αφού καθαριστεί εντελώς απ’ όλα τα πάθη και ενωθεί με τον Παράκλητο σε μιαν ανέκφραστη κοινωνία, αξιώνεται και η ίδια, ως ενωμένη με το Πνεύμα, να πνευματοποιηθεί. Τότε γίνεται όλη φως, όλη οφθαλμός , όλη χαρά, όλη ανάπαυση, όλη αγαλλίαση, όλη αγάπη, όλη ευσπλαχνία, όλη αγαθότητα, όλη καλοσύνη»…
(συνεχίζεται)


«Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000

Πώς αποκτάει κανείς αποφασιστικότητα στον αγώνα για μιαν ενάρετη ζωή (συνέχεια).

Να τί αγωνίζονταν να κατορθώσουν – και κατόρθωσαν – οι άγιοι ασκητές! Δεν αξίζει ν’ αγωνιστούμε κι εμείς γι’ αυτό; Η είσοδος στον κόσμο της χάριτος, τον κόσμο του Αγίου Πνεύματος, είναι ανοιχτή στον καθένα. Η βασιλεία του Θεού δεν είναι κήπος κλεισμένος» ( Άσμα 4:12 ) . Τα αγαθά της τα έχει υποσχεθεί ο Κύριος σε όλους μας , και μπορούμε να τα αποκτήσουμε. Προκαταβολή της αποκτήσεώς τους είναι η Χάρη του Αγίου Πνεύματος, που μας δίνεται στα Μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος. Εμείς δεν έχουμε παρά να «σκάψουμε» μέσα μας, στον κήπο της ψυχής μας, όπου είναι θαμμένος αυτός ο θησαυρός, για να τον βρούμε και να τον οικειοποιηθούμε. Ας πιάσουμε το φτυάρι μας κι ας αρχίσουμε να βγάζουμε το χώμα. Με τις πρώτες φτυαριές το χρυσάφι και το ασήμι θ’ αρχίσουν να λαμποκοπούν. Έπειτα από λίγο όλος ο θησαυρός θα βγει στο φως. Τότε η χαρά μας δεν θα έχει όρια.
Στο προηγούμενο γράμμα μου σου υπέδειξα το δρόμο της αποφασιστικότητας. Δε στο ανέφερα , όμως, πώς συγκεκριμένα γεννιέται στην ψυχή η αποφασιστικότητα και πώς καταλήγει σε θετική προσπάθεια. Αυτό θα κάνω τώρα.
Ακόμα κι ένα απλό ενδιαφέρον για κάποιο αντικείμενο μπορεί να κεντρίσει την ενεργητικότητα. Στην περίπτωση, ωστόσο, του απλού ενδιαφέροντος , είναι πιθανό να μην ακινητοποιηθεί η ψυχή, αλλά να μεταθέσει την έναρξη της προσπάθειας σε μελλοντικό χρόνο. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, η αναβολή αυτή να παραταθεί για πολύ. Από τη στιγμή, όμως, που η ψυχή θα αντιληφθεί ότι ένα αντικείμενο ή έργο είναι επιτακτικά αναγκαίο και εξαιρετικά επείγον, ανυπέρθετα παίρνει την απόφαση για την απόκτηση ή την εκτέλεσή του. Να ένα παράδειγμα: Κάποιος άνθρωπος , νωθρός και τεμπέλης, κάθεται στο δωμάτιό του. Αν το σπίτι πιάσει φωτιά, μη ντου φωνάξεις. Άφησέ τον να δει τη φωτιά, και θα πεταχτεί αμέσως έξω. Αυτό ακριβώς πρέπει να κάνουμε κι εμείς: Να νικάμε τη νωθρότητα και την αναποφασιστικότητά μας με τη μνήμη της άσβεστης φωτιάς, που μας περιμένει, να παρακινούμε τον εαυτό μας σε αγώνα με την υπόμνηση του κινδύνου της αιώνιας καταστροφής μας. Όσο περισσότερο συνειδητοποιούμε αυτή την πραγματικότητα , τόσο ζωηρότερα εκδηλώνεται η ψυχική μας ενεργητικότητα , ωθώντας μας σε δράση.
Πάρε οποιαδήποτε μικρή δυσκολία της ζωής σου, για να καταλάβεις τί αναλογικά θα κάνεις και στην περίπτωση για την οποία μιλάμε. Εγώ θα έλεγα τούτο μόνο: Ο θάνατος μπορεί να έλθει οποιαδήποτε στιγμή. Τί θα μας συμβεί τότε; Ίσως ό,τι και στον κακό δούλο της παραβολής- το τάλαντο, το δώρο της χάριτος, του αφαιρέθηκε, και ο ίδιος πετάχτηκε στο αιώνιο σκοτάδι ( Ματθ. 25:28- 30 ) ∙ ή ίσως ό,τι και στις άμυαλες παρθένες της άλλης παραβολής, που έμειναν έξω από τη γιορτή του γάμου, ακούγοντας το «δεν σας ξέρω» (Ματθ. 25:10-12 ) . Στ’ αλήθεια , είτε η μία είτε ή άλλη συμφορά θα μας βρει, αν δεν αναφλέξουμε τη χάρη μέσα μας κι αν δεν φωτιστούμε απ’ αυτήν. Βάλε νοερά τον εαυτό σου στην κατάσταση είτε του κακού δούλου είτε της άμυαλης παρθένας , και η αναποφασιστικότητά σου- αν ,βέβαια, είσαι αναποφάσιστη- θα εξανεμιστεί. Τίποτα, βλέπεις, δεν μπορεί ν’ αντισταθεί στη μνήμη του θανάτου, της κρίσεως και της κολάσεως. Ο σοφός Σειράχ λέει: «Να θυμάσαι πάντα τα στερνά σου, και δεν θα πέσεις ποτέ σε αμαρτία « ( Σοφ. Σειρ. 7:36 ) . Κράτα , λοιπόν, σταθερά στο νου σου αυτή τη θύμηση και μην την αφήσεις να εξασθενήσει ή να χαθεί. Καλό βοήθημα είναι το βιβλίο «Βοστάνι σπιάι»*, που σου έχω δώσει.
Μια άλλη πλευρά είναι η ύπαρξη βοήθειας. Αυτή δίνει στην ψυχή θάρρος και αγαθή ελπίδα για την αποφυγή της συμφοράς, αυτή είναι που την εμπνέει και την παρακινεί σε δράση. Διαφορετικά, η αίσθηση της επικείμενης και αναπότρεπτης καταστροφής θα την βύθιζε στην απελπισία. Στο παράδειγμα που ανέφερα παραπάνω, δεν υπήρχε μήτε μια πόρτα ξεκλείδωτη, μήτε ένα παράθυρο ανοιχτό όταν έπιασε φωτιά το σπίτι, μόνο ένα πράγμα θα μπορούσε να κάνει ο άνθρωπος που τυλιγόταν στις φλόγες: Να τραβάει τα μαλλιά του! Το ίδιο συμβαίνει και με την ψυχή που κινδυνεύει να κολαστεί (γιατί δίχως τη χάρη αναπόφευκτα θα στερηθούμε τη βασιλεία των ουρανών ) : Προβλέποντας τον κολασμό της, δεν θα είχε παρά ν’ απελπιστεί , αν δεν γνώριζε ότι της παρέχεται βοήθεια. Δοξασμένος ας είναι ο Κύριος , που μας έχει προσφέρει ήδη τα μέσα της λυτρώσεώς μας από την αιώνια απώλεια. Όλα είναι προετοιμασμένα, όλα είναι στο χέρι μας, όλα είναι στην ψυχή μας. Δεν απομένει παρά να δραστηριοποιηθούμε και ν’ αγωνιστούμε. Τί θα κάνουμε , λοιπόν; Θα συνεχίσουμε ν’ αναβάλλουμε από μέρα σε μέρα;
Ας έρθω, όμως, σ’ εσένα . Νομίζω ότι δεν έχεις ν’ αρχίσεις κάτι το ιδιαίτερο, δεν έχεις ν’ αλλάξεις τίποτα στη ζωή σου. Συνέχισε να ζεις μέσα στο πνεύμα όπου ανατράφηκες . Κράτησε τις ευσεβείς αρχές της οικογένειάς σου. Αγάπησε ολόψυχα τον πνευματικό τρόπο ζωής και αποφάσισε αυτοπροαίρετα να ζήσεις πνευματικά ως το θάνατό σου. Η μέχρι τώρα χριστιανική σου ζωή δεν ήταν στην πραγματικότητα δική σου. Άλλοι σε οδηγούσαν σ’ αυτήν. Είναι, βέβαια, πολύ καλό το ότι σ’ έβαλαν στο δρόμο του Θεού. Μετά την ενηλικίωσή σου, όμως, δεν θα συνεχίσεις να βαδίζεις στον ίδιο δρόμο, αν δεν το θέλεις εσύ η ίδια, αν δηλαδή δεν επιλέξεις, συνειδητά πια και ακούσια, τη ζωή του πνεύματος. Και την επιλογή αυτή πρέπει να την κάνεις το συντομότερο, γιατί αλλιώς ή θα σαγηνευθείς ολοκληρωτικά από το πονηρό πνεύμα της κοσμικής ζωής ή θα καταλήξεις στη χλιαρότητα , όπως ήδη σου έχω πει.
Σκέψου το, για τον Θεό, και μην αργήσεις ν’ αποφασίσεις. Ο Κύριος να σ’ ευλογεί!


*Το «Βοστάνι σπιάι» ( «Έγειρε ο καθεύδων» ) είναι ένα μικρό βιβλίο με επιλογή κειμένων του αγίου Τύχωνος του Ζαντόνσκ.

«Από το βιβλίο: «ΟΣΙΟΥ ΘΕΟΦΑΝΟΥΣ ΤΟΥ ΕΓΚΛΕΙΣΤΟΥ
Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
γράμματα σε μια ψυχή»
ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΙΙΚΗΣ 2000