Θεοτοκονύμια - Ονόματα της Παναγίας

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Γηνατού Καρπάθος



Στις 15 Αυγούστου γιορτάζει όλο το νησί. Είναι η γιορτή της Παναγίας. Παραδοσιακά πανηγύρια στις Μενετές, στις Πυλές στο Απέρι και στον Όλυμπο.
Στις 8 Σεπτεμβρίου γιορτάζει η Παναγία στο Μεσοχώρι, στα Πηγάδια και στη Γηνατού Όθους.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Γκουβερνιώτισσα Ηράκλειο



Σύμφωνα με την παράδοση το Μοναστήρι της Παναγιάς της Γουβερνιώτισσας χτίστηκε από ένα βασιλιά του Βυζαντίου που ήρθε στην Κρήτη μετά την απελευθέρωσή της από τους Άραβες το 961 μ.Χ.

Ο ναός είναι χτισμένος σε σχήμα σταυρού (σταυροειδής με τρούλο). Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε η Μονή.Πιθανόν να χτίστηκε από κάποιο βυζαντινό άρχοντα, ο οποίος έφτασε στο νησί μετά την απελευθέρωση του από τους Άραβες, το 961 μ.Χ. Στην περιοχή που βρίσκεται η Μονή υπήρχαν βυζαντινοί συνοικισμοί με ενοριακό τους ναό την Παναγία τη Γκουβερνιώτισσα. Οι τοιχογραφίες του ναού,χρονολογούνται στον 14ο αιώνα. Στον θόλο του μεσαίου τρούλου ήταν ζωγραφισμένος ο θεός, στους τοίχους οι Προφήτες, οι Ευαγγελιστές, σκηνές της Καινής Διαθήκης, ο βίος του Ιησού κ.ά. Επίσης, διακρίνεται ο Μυστικός Δείπνος μέσα στο Άγιο Βήμα. Την περίοδο της πολιορκίας του Χάντακα από τους Τούρκους η Μονή απέκτησε την εύνοια του Τούρκου πασά, καθώς ο εφημέριος της Μονής με πονηρό τρόπο ξεγέλασε τον Τούρκο πασά, λέγοντας του ότι είδε όραμα πως όλη η Κρήτη γρήγορα θα βρεθεί υπό την εξουσία του. Έτσι, με φιρμάνι του πασά τα κτήματα της Μονής και η Μονή έμειναν απαραβίαστα. Το 1826 η Μονή με δωρεά πέρασε στους έξαρχους του Αγίου Τάφου. Το Μοναστήρι έμεινε έρημο από μοναχούς μετά το 1928 ενώ τα κτήματα του διανεμήθηκαν σε ακτήμονες κατοίκους του χωριού.

Το δυτικό σκέλος του σταυρού είναι μεγαλύτερο σε μήκος από τα υπόλοιπα ενώ το τύμπανο του τρούλου διατρυπάται από οκτώ παράθυρα και οκτώ τυφλά τόξα, τα οποία στηρίζονται σε κιονίσκους.
Τα κλίτη του ναού διασταυρώνονται με τα τόξα τους με τέτοιο τρόπο ώστε πάνω στο υποθόλωμα να υψώνεται το τύμπανο με τον τρούλο. Αξιοσημείωτο είναι το παράθυρο της κόγχης του Ιερού στην ανατολική πλευρά του ναού, το οποίο είναι δίλοβο με λιθανάγλυφα. Η τοιχοποιία του ναού συνίσταται από αργολιθοδομή με εναλλαγή του οικοδομικού υλικού με σειρές τούβλων σε ταινίες και γεωμετρικά μοτίβα.
Στο εσωτερικό του ναού οι σκηνές σχετίζονται με το βίο της Θεοτόκου, στην οποία είναι αφιερωμένος ο ναός.Στον τρούλο του ναού κυριαρχεί η μορφή του Παντοκράτορα ενώ στην επιφάνεια του τυμπάνου παριστάνονται Προφήτες και Ευαγγελιστές. Στο τεταρτοσφαίριο της αψίδας στο χώρο του Ιερού Βήματος παριστάνεται η Παναγία Πλατυτέρα με τους δύο αρχαγγέλους ενώ στο κάτω τμήμα της κόγχης η Κοινωνία των Αποστόλων και οι Συλλειτουργούντες Ιεράρχες.Στη δυτική κεραία του σταυρού επικρατούν οι παραστάσεις από τον κύκλο των Παθών, όπως η Προδοσία του Ιούδα, η Άρνηση του Πέτρου, η Σταύρωση, οι Μυροφόρες στον Τάφο κ.α. Στο βόρειο και νότιο τοίχο απεικονίζονται ολόσωμες Αγίες ενώ στο δυτικό τοίχο η παράσταση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.Στη νότια κεραία στην καμάρα οι σκηνές της Εγέρσεως του Λαζάρου, η Είσοδος στα Ιεροσόλυμα, ο Νιπτήρας και άλλες παραστάσεις από τη ζωή του Χριστού. Στο δυτικό τοίχο της κεραίας κυριαρχούν οι μορφές τριών μοναχών, στο νότιο παραστάσεις ευχαριστηριακές, όπως ο Γάμος εν Κανά και στον ανατολικό τοίχο η σκηνή της Θεοτόκου με τον Ιησού ανάμεσα σε αγγέλους.Στην καμάρα της βόρειας κεραίας υπάρχουν παραστάσεις από το βίο του Ιησού και σκηνές θαυμάτων.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Γκούρας Τρίκαλα



Βρίσκεται 4 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Πύλης, στο μπαλκόνι της ανατολικής πλευράς του Ίταμου, απ' όπου αγναντεύεις τον τρικαλινό κάμπο. Η μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πήρε το όνομα Γκούρα από παρακείμενη φυσική πηγή με άφθονο νερό.

Το έτος ίδρυσής της παραμένει άγνωστο. Η αρχαιότερη σωζόμενη επιγραφή αναφέρεται στην κατασκευή βρύσης την 30 Ιαν. 1763. Το 1964 η μονή μετατράπηκε σε γυναικεία.

Το παλαιό καθολικό κατέρρευσε τελικά το 1960 και η μονή έκτοτε εξυπηρετούνταν θρησκευτικά με μία μικρή βασιλική, που κτίσθηκε στο κέντρο της αυλής το 1964. Τελικά κατεδαφίσθηκε και αυτή το 1991 με την αποπεράτωση του νέου καθολικού.
Αφιερωμένο και αυτό στην Κοίμηση της Θεοτόκου, θεμελιώθηκε επάνω στον παλαιό ναό την 21 Ιουν. 1986 από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Τρίκκης και Σταγών κ. Αλέξιο, ο οποίος ετέλεσε τον αγιασμό των Θυρανοιξίων (4 Αυγ. 1991), καθώς και τα εγκαίναι (27-28 Σεπτ. 1997). Το σχέδιο ανήκει στον αρχιτέκτονα ναοδόμο Γεώργιο Αξιώτη, κτίστης και μεγάλος δωρητής ο Μετσοβίτης Πανάγιος Δ. Ευάγγελος.

Τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και δύο χορούς Αγιορειτικού τύπου, ανατοικά καταλήγει σε τρεις τρίπλευρες κόγχες. Το τέμπλο σκαλίσθηκε από τον Μετσοβίτη Πανάγιο Β. Δημήτριο (1989), οι εικόνες του προέρχονται από το αγιογραφείο της μονής.

Στη νοτιοδυτική άκρη του καθολικού κτίσθηκε συγχρόνως με αυτό το παρεκκλήσι της Αγίας Τριάδος, μονόκλιτο, με τρούλο και τέμπλο του παραπάνω Δ. Πανάγιου (1990). Το άλλο παρεκκλήσι του αγίου Νεκταρίου, μονόκλιτο με τρούλο, στην ανατολική πτέρυγα, κτίσθηκε τα έτη 1979-1982, εγκαινιάσθηκε την 2-3 Ιουλ. 1994 από τον οικείο Μητροπολίτη κ. Αλέξιο. Η μονή κατέχει λείψανα και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Γκούρας (1865)

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Γλυκασμός των Αγγέλων



Ο γλυκασμός των Αγγέλων.

Η λέξη γλυκασμός σημαίνει γλυκύτητα. Τη λέξη αυτή τη χρησιμοποιούν οι Προφήτες Αμώς και Ιωήλ (Αμ. θ΄13-Ιωήλ δ΄18) με καθαρά εσχατολογική έννοια για να περιγράψουν την γλυκύτητα που θα ρέει και θα ευφραίνει κάθε κτιστή ύπαρξη κατά την ημέρα Κυρίου, δηλαδή κατά την ημέρα που ο Θεός θα συντρίψει ολοσχερώς το κακό.

Η Θεοτόκος χαρακτηρίζεται σαν «γλυκασμός των Αγγέλων», γιατί με τη Σάρκωση του Λόγου στη Θεοδόχο γαστέρα της και αυτή η αόρατη κτίση δηλ. τα αγγελικά τάγματα απέλαβαν την ύψιστη δωρεά και χάρη από τον Θεό. Ενώ μέχρι τότε «ήταν δύστρεπτα αλλά όχι άτρεπτα προς το κακό, έγιναν πλέον ακίνητα προς αυτό».

Έτσι η Παναγία έγινε και για τους Αγίους Αγγέλους η αιτία ανείπωτης γλυκύτητας για την δωρεά αυτή του Θεού, που έρρευσε από τα παρθενικά σπλάχνα Της.

Ὁ γλυκασμὸς τῶν Ἀγγέλων, τῶν θλιβομένων ἡ χαρά, χριστιανῶν ἡ προστάτις, Παρθένε Μήτηρ Κυρίου, ἀντιλαβοῦ μου καὶ ῥῦσαι, τῶν αἰωνίων βασάνων.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Γλυκιώτισσα Κύπρος



Ξωκλήσι κτισμένο στο ακρογιάλι της κατεχόμενης Κερύνειας. Η Κερύνεια είναι η βορειότερη επαρχία της Κύπρου και καταλήφθηκε στις 20-22 Ιουλίου 1974.

Η Παναγία η Γλυκιώτισσα έσωσε κάποτε τους Κερυνιώτες από την φοβερή ασθένεια της πανώλης, ίσως γι αυτό πήρε και το όνομα αυτό δηλ. Γλυκιώτισσα από το ρήμα γλιτώνω.

Άλλοι πιστεύουν πως τ' όνομα οφείλεται στο γλυκό νερό αρχαίου πηγαδιού μέσα στο μοναστήρι.

Λέγεται από ξένους ερευνητές ότι ήταν καθολική εκκλησία που πέρασε στα χέρια των ορθοδόξων.

Η αλήθεια όμως είναι ότι την έκτισε ο πρωτομάστορας που έκτισε και το φρούριο της Κερύνειας. Κάθε βράδυ μετά τον κάματο της μέρας, κουβαλούσε και μια πέτρα ώσπου έκτισε την εκκλησία της Γλυκιώτισσας.

Στις 8 Σεπτεμβρίου (γενέσιο της Θεοτόκου) γινόταν μεγάλη πανήγυρη στο ξωκλήσι αυτό της Γλυκιώτισσας.

Τώρα στην προσφυγιά, τελείται το πανηγύρι, την ίδια μέρα κάθε χρόνο στην Λεμεσό. Οι Κερυνιώτες έχουν κτίσει στο προάστιο της Λεμεσού, Πολεμίδια, ένα ξωκλήσι αφιερωμένο στην Γλυκιώτισσα, εις ανάμνηση εκείνου της Κερύνειας και γιορτάζουν εκεί το Γενέσιο της Θεοτόκου.

Σημείωση: Οι πληροφορίες για την Γλυκιώτισσα όπως και για την Παναγία Ασπροφορούσα λήφθηκαν από το βιβλίο «Της Πατρίδας χώματα», έκδοση του Υπουργείου Παιδείας Κύπρου, 1985.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Γλυκοφιλούσα Λέσβος



Η γραφική εκκλησία της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας βρίσκεται χτισμένη στη βορειοδυτική πλευρά του νησιού της Λέσβου με τη κοσμοπολίτικη πόλη της Πέτρας στα ''πόδια'' της. Ο μεγαλοπρεπής αυτός Ιερός Ναός είναι χτισμένος πάνω σε βράχο, όπου για να ανέβει κάποιος έχουν λαξευτεί 114 σκαλοπάτια. Η θέση του θυμίζει οχυρό, γι'αυτό και οι ειδικοί χρονολογούν την ίδρυση του περίπου στη μεταβυζαντινή περίοδο. Βάση μαρτυριών, λειτούργησε πρώτα ως μικρό φρούριο κατά την περίοδο της ηγεμονίας του Οίκου των Γατελούζων στο νησί. Εντός του φρουρίου υπήρχε Ναϊδριο της Παναγίας έως την κατάκτηση της νήσου από τους Τούρκους 1462. Το 1609 ανεγέρθηκε η πρώτη εκκλησία στο σημείο αυτό. Στη πάροδο του χρόνου υπάρχει μεγάλη και ενδιαφέρουσα ιστορία γύρω από τη μορφή του σημερινού ναού. Είναι ενδιαφέρον το ότι δεν γνωρίζουμε πότε καθαγιάστηκε και εγκαινιάστηκε το κτίριο που διασώζεται μέχρι τις μέρες μας.

Σήμερα από αρχιτεκτονικής απόψεως, η λαμπρή αυτή εκκλησία είναι τρίκλινη βασιλική από νάρθηκα. Αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά αξιοθέατα της περιοχής και ειδικά τη περίοδο του ελληνικού Πάσχα όπου υπάρχουν πολλά τοπικά έθιμα με αποκορύφωμα τη περιφορά του Επιταφίου την Μ. Παρασκευή. Ακόμα αξιοσημείωτο είναι ότι εκτός από τη Θαυματουργό Εικόνα της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας, έχουν αποθησαυριστεί τα Αγία Λείψανα του Αγίου Τρύφωνος, της Αγίας Αικατερίνης και του Αγίου Χαραλάμπους τα οποία φυλάσσονται σε περίτεχνη λειψανοθήκη και αποτελούν ''πηγή'' προσκυνήματος για εκατοντάδες επισκέπτες το χρόνο.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΓΛΥΚΟΦΙΛΟΥΣΑ (ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ)



Όπως η Πορταΐτισσα έτσι και η Γλυκοφιλούσα είναι από τις εικόνες εκείνες που διασώθηκαν από την εικονομαχία και μεταφέρθηκαν θαυματουργικά στον Άθω.
Ήταν κτήμα της Βικτωρίας, ευσεβούς συζύγου του εικονομάχου συγκλητικού Συμεών, η οποία, για να μην την παραδώσει, την έριξε στη θάλασσα. Η εικόνα πλέοντας όρθια στα κύματα έφθασε στον αρσανά της Μονής Φιλοθέου, όπου παρελήφθη με πολλή τιμή και χαρά από τον ηγούμενο και τους πατέρες της Μονής, που είχαν ειδοποιηθεί με αποκάλυψη της Θεοτόκου.
Στο σημείο της ακτής, όπου απέθεσαν την εικόνα ανέβλυσε άγιασμα. Εκεί κάθε χρόνο την Δευτέρα της Διακαινησίμου γίνεται λιτανεία και αγιασμός.

Η εικόνα που παρατίθεται με το ένα πόδι του παιδιού γυμνό καθιερώνεται από τα κρητικά εργαστήρια του 15ου αιώνα, με παλαιολόγειο πιθανότατα πρότυπο και είναι έργο του Κρητικού ζωγράφου Ανδρέα Ρίτζου. Η Γλυκοφιλούσα είναι πάντα σε προτομή και αριστεροκρατούσα με το πρόσωπό της πολύ κοντά στο πρόσωπο του παιδιού της που φωλιάζει φοβισμένο στην αγκαλιά της. Φορεί το πένθιμο πανοφόρι της, ενώ ο Χριστός είναι ντυμένος με γκριζογάλανο χειριδωτό χιτώνα και λαμπρό ιμάτιο. Τό βλέμμα του στρέφει προς την Παναγία η οποία βυθίζει το βλέμμα της πέρα από τον θεατή. Τό γυμνό πόδι του παιδιού που σχετίζεται με τή σημειολογία της εικονογράφισης του Χριστού-Αμνού στα χέρια της μητέρας του είναι η τοιχογραφημένη παράσταση της Παναγίας Αρακιώτισσας στα Λαγουδερά της Κύπρου, που χρονολογείται στα τέλη του 12ου αιώνος. Η ίδια έκφραση του Χριστού-Αμνού δηλώνεται και σε παραστάσεις της Υπαπαντής, όπου το παιδί στα χέρια της μητέρας του ή του Συμεών εικονίζεται από τα βυζαντινά χρόνια πολύ συχνά με τα πόδια γυμνά.
Άλλη παραλλαγή της εικόνας της Γλυκοφιλούσας είναι αυτή όπου ο Χριστός είναι μισοξαπλωμένος στην αγκαλιά της μητέρας του και με το λυγισμένο προς τα πάνω μικρό χέρι του θωπεύει το κάτω μέρος του προσώπου της. Ο διαμορφωμένος αυτός εικονογραφικός τύπος του Χριστού “αναπεσόντος” σε παράσταση της Γλυκοφιλούσας καθιερώνεται τον 14ο αιώνα και επικρατεί σε όλο το 15ο αιώνα, κυρίως στην Μακεδονία. Υποδηλώνει δέ την σχέση ύπνου-θανάτου ως προεικόνιση του Πάθους του παιδιού. Η παράσταση του ανακλινόμενου βρέφους με σταυρωμένα τα πόδια και το χέρι κάτω από το πρόσωπό του με την συμβολική έννοια ύπνου-θανάτου υπάρχει στα παλαιοχριστιανικά χρόνια, όπως αποδεικνύεται από την εφαρμογή του τύπου στα γνωστά ως τραπεζοφόρα.

Πολλά είναι τα θαύματα της “Γλυκοφιλούσας”. Το 1713 απάντησε στις προσευχές του ευλαβούς εκκλησιάρχη Ιωαννικίου, που παραπονιόταν για την ένδεια του μοναστηριού, διαβεβαιώνοντάς τον ότι αυτή έχει την πρόνοια για τις υλικές ανάγκες της μονής. Το 1800 έσωσε ένα προσκυνητή που έπεσε κάτω από τον ξενώνα, που βρισκόταν στον τρίτο όροφο. Η εικόνα είναι αμφιπρόσωπη με τη Σταύρωση στο πίσω μέρος και βρίσκεται στον κίονα του αριστερού χορού του Καθολικού.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Γλωσσά Κύπρος



Το μοναστήρι της Παναγίας του Γλωσσά βρίσκεται κοντά στο χωριό Κελλάκι και είναι αφιερωμένο στη Ζωοδόχο πηγή. Ιδρύθηκε ως γυναικείο κοινόβιο το 1975, όπως παραμένει μέχρι σήμερα.
Στη θέση της σημερινής μονής υπήρχε παλαιός οικισμός με ενοριακό ναό αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή. Από το έτος 1920 μέχρι την ίδρυση της μονής, η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής λειτουργούσε ως παρεκκλήσι της κοινότητας Κελλακίου.
Το μοναστήρι είναι ευρύτερα γνωστό ως Παναγία του Γλωσσά λόγω των πολλών θαυμάτων της Θεοτόκου σε κωφάλαλους ή ανθρώπους που πάσχουν από νοσήματα της γλώσσας.
Ο νέος ναός της Ζωοδόχου Πηγής κτίστηκε το 1981 και είναι αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα, ανήκει δε στον τύπο του σταυροειδούς με τρούλλο.

Εδώ καταφεύγουν όσοι γονείς έχουν μικρά παιδιά με προβλήματα ομιλίας και ζητούν τη βοήθεια της Παναγίας. Λόγω των πολλών θαυμάτων σε τέτοια παιδιά η Παναγία πήρε αυτή την επονομασία.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Γουμένισσα Κικλίς



Η Ιερά Μονή Παναγίας Γουμένισσας, στο νομό Κιλκίς, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Μακεδονίας και υπήρξε το εκκλησιαστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής για αιώνες. Παράλληλα, η μονή αποτέλεσε την αφορμή να δημιουργηθεί η ομώνυμη πόλη της Γουμένισσας, γύρω από το ιστορικό αυτό μοναστήρι.

Στον ίδιο χώρο συστεγάζονται (από το 1991) το Επισκοπείο και τα γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου. Το κτιριακό συγκρότημα της μονής αναπτύσσεται σε ένα κατάφυτο περιβάλλον γύρω από το ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, όπου εκτίθενται σε προσκύνηση η θαυματουργός εικόνα της «Παναγίας Γουμένισσας» και λείψανα πολλών αγίων. Στο εσωτερικό του Ναού διασώζεται περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο και πλήθος εικόνων του 18ου και 19ου αιώνα. Το σημερινό Καθολικό είναι κτίσμα του τέλους του 17ου αιώνα μ.Χ.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Δακρυρροούσα Κεφαλλονιά
Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου Δακρυρροούσης
Ημερομηνία εορτής: 31/01/2016
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 31 Ιανουαρίου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Υπεραγιας Θεοτοκου Δακρυρροουσης



Βιογραφία
Η εικόνα της Παναγίας της Δακρυροούσας ή Κορωνιώτισσας φυλάσσεται στην ομώνυμη μονή του Ληξουρίου της νήσου Κεφαλληνίας. Η Παναγία κατά την ημέρα αυτή διέσωσε τη μονή από τον ισχυρό σεισμό του έτους 1867 μ.Χ.