Ορθοδοξία

Παναγίας Διακινούσας Κύπρος



Σε μια μικρή κοιλάδα πριν την είσοδο στο χωρίο Πραστειό Αυδήμους της επαρχίας Λεμεσού (μέσω του παλαιού δρόμου Αύδημου-Πραστειόυ-Πάχνα) μπορείς να διακρίνεις στο βάθος της κοιλάδας την εκκλησία (παλαιό μοναστήρι ) που είναι αφιερωμένη στην Παναγία Διακινούσα . Ονομάστηκε έτσι, διότι κατά την παράδοση οι κάτοικοι έβλεπαν την Παναγία που έβγαινε έξω από την εκκλησία και περπατούσε. Κατά την παράδοση, τον καιρό που ο Απόστολος Παύλος κήρυττε τον Χριστιανισμό στην Πάφο, ο κόσμος φοβόταν τον Ιουδαϊσμό και προχώρησε προς τα βόρεια, όπου και βρήκαν ένα ασφαλισμένο χώρο και έκτισαν την εκκλησία, η οποία έγινε μεγάλη Μονή και κατοικούσαν σε αυτήν αρκετοί μοναχοί. Σε μια εποχή όπου η αρρώστια Πανώλη, σκότωνε τους κατοίκους του χωριού, η Παναγία κυνήγησε την Πανώλη έξω από το χωριό, όπου πάτησε δυνατά σε μια μεγάλη πέτρα και βγήκε το αποτύπωμα του ποδιού της (το αποτύπωμα υπάρχει μέχρι σήμερα), η οποία ονομάστηκε Παθκιά της Παναγίας και η ονομασία μένει μέχρι σήμερα. Από τότε η αρρώστια εξαφανίστηκε από το χωριό.
Η εκκλησία, είναι τρίκλιτη, και είναι των αρχών του 18 ου αιώνα, αλλά φαίνεται να είναι κτισμένη παλαιότερα γύρω στον 14 ο αιώνα. (Είναι εμφανές ότι κάτω από την εκκλησία υπάρχουν ίχνη παλαιότερου κτίσματος και η σημερινή εκκλησία είναι κτισμένη πάνω σε αυτά ). Τμήματα της μεσαιωνικής εκκλησίας (δύο μικρά παρεκκλήσια), είναι ενσωματωμένα στον νεώτερο ναό (βορειοανατολική και νοτιοανατολική του γωνία). Στην κόγχη του βορειοανατολικού παρεκκλησιού, που φαίνεται να ήταν παρεκκλήσι που χρησιμοποιήθηκε και για ταφή, υπάρχει αρκετά κατεστραμμένη τοιχογραφία της Παναγίας ένθρονης, μαζί με τον μικρό Χριστό.
Το 1960 το Τμήμα Αρχαιοτήτων, έκανε προσπάθειες να διατηρήσει την τοιχογραφία αυτή, αλλά δυστυχώς δεν έγινε με επιτυχία, η αφαίρεση κονιάματος και έτσι καταστράφηκαν κάποια μέρη από την τοιχογραφία. Επίσης στο εσωτερικό του βορειοανατολικού παρεκκλησίου ρέει από ένα βράχο αγίασμα (ως συνήθως κατά την διάρκεια του χειμώνα ενώ πριν μερικά χρόνια έρεε ολόχρονα) και δίπλα από το βράχο υπάρχει μια μικρή σπηλιά.
Τα ίχνη των άλλων μοναστηριακών εγκαταστάσεων (κελιά μοναχών κ,α.) έχουν εξαφανιστεί. Από πληροφορίες που έχουμε, όταν τότε λειτουργούσε ο ιερέας τον κεντρικό ναό λειτουργούσαν ταυτόχρονα και τα μικρά παρεκκλησάκια και κατά την ώρα της θείας Μετάληψης (Αγία Κοινωνία).
Στο εσωτερικό της εκκλησίας υπάρχουν όλα τα απαραίτητα, για να λειτουργήσει και να δεχθεί τους πιστούς. Το λυτό και πεπαλαιωμένο τέμπλο με τις εικόνες του, τα ψαλτήρια, και οι ξύλινοι σκάμνοι καθώς οι εναπομείναντες τοιχογραφίες μαζί με τις εικόνες και το πετρόκτιστο του ναού δίνουν μια διαφορετική ατμόσφαιρα. Ο ναός λειτουργεί περίπου 10-12 φορές τον χρόνο όποτε είναι η μέρα της γιορτής της Μεγαλόχαρης.

Παναγία Διότισσα Κεφαλονιά



Στο νοτιοδυτικό τμήμα της Κεφαλονιάς, και απόσταση μισού ναυτικού μιλίου, από τις ακτές της Λειβαθούς, υψώνεται η βραχονησίδα Δίας.

Πάνω στο νησάκι του Δία, άγνωστο πότε, και από ποιόν, ιδρύθηκε το μικρό μοναστήρι της Παναγίας των Βλαχερνών. Δεν υπάρχει κάποια καταγραφή των κτισμάτων που μοναστηριού, μόνο από μια φωτογραφία, την οποία βρήκα στο ιντερνέτ, και την οποία δημοσιεύω, φαίνονται τα κτίσματα και επεξηγούνται. Είναι όμως έτσι; Τα έσοδα της μονής ήταν ελάχιστα και συντηρείτο από την ελεημοσύνη των χριστιανών. Μοναχοί απαντώνται, τρείς το 1805 και τρείς το 1889.
Στις αρχές του 19ο αιώνα, έζησε εκεί αρκετό διάστημα, ένας εξόριστος ιερέας από την Ζάκυνθο. Το όνομά του ήταν Νικόλαος Καντούνης. Ό ιερέας Νικόλαος Καντούνης κατείχε την τέχνη της αγιογραφίας, και αγιογράφησε το μικρό εκκλησάκι. Η παρουσία του Ζακυνθινού ιερέα στο Δία, μας κάνει να πιστεύουμε ότι οι εξόριστοι δεν περιορίζονταν μόνο από την Κεφαλονιά, αλλά πολύ πιθανόν και από τα άλλα Επτάνησα. Ένας άλλος ιερέας ο Ν. Δρακονταειδής, πήγαινε στο Δία και εκεί καθόταν αρκετούς μήνες όπου συντηρούσε και φρόντιζε το μοναστήρι. Δική του είναι η κατασκευή της πέτρινης σκάλας των εκατό σκαλοπατιών, και η μικρή αποβάθρα. Το 1867 μετά από φοβερό σεισμό, το μοναστήρι έπαθε μεγάλες ζημιές. Τότε ο Ληξουριώτης ιερέας Ν. Δρακονταειδής, προσέφυγε στον Μητροπολίτη Σπυρίδωνα Κοντομήχαλο και ζήτησε τη βοήθεια του για την επισκευή του. Μετά από τις παροτρύνσεις του ιερέα, ο Μητροπολίτης, έστειλε τον οικονόμο ιερέα Μακάριο Φραγκάτο, να συλλέξει βοήθεια, προκειμένου να επισκευασθούν οι ζημιές. Τα ποσά που συγκεντρώθηκαν ήταν αρκετά, κυρίως από τους Κεφαλονίτες που ζούσαν εκτός Κεφαλονιάς, και έτσι έγιναν οι επισκευές. Ακόμη λέγεται ότι, και ο Άγιος Παναγής (Παπά Μπασιάς) απ’ το Ληξούρι, ήλθε και έμεινε αρκετό χρονικό διάστημα στο Δία, λόγω διαφωνίας του με την τακτική των Άγγλων.

Το 1953 το μοναστήρι γκρεμίστηκε εκ νέου από τον καταστροφικό σεισμό που έπληξε την Κεφαλονιά. Κτίστηκε όμως, το εκκλησάκι της Παναγίας, με δαπάνες του Σπαρτινού Γιατρού Μαρίνου Βαλλιάνου, εγκαινιάστηκε το 1963 και υπάρχει μέχρι σήμερα. Το εκκλησάκι της Θεοτόκου των Βλαχερνών ή της Παναγίας της Διώτισσας, όπως την αποκαλούν σήμερα οι ντόπιοι κάτοικοι, γιορτάζει στις 2 Ιουλίου. Αυτή την ημέρα, γιορτάζει η Εκκλησία μας την «Κατάθεση της Εσθήτας» (φόρεμα) της Παναγίας μας, στις Βλαχέρνες της Κωνσταντινούπολης.

Το Πανηγύρι της Διώτισσας συναντάται πάρα πολλά χρόνια πίσω. Υπάρχουν αναφορές (A. Warsberg) για μια «θαλάσσια λιτανεία, με πολλά στολισμένα καΐκια και βάρκες, που ξεκινούσε από το λιμάνι του Αγίου Σώστη στην Πεσσάδα, κατά μήκος των ακτών της Λειβαθούς, προς τα δυτικά, προς κάποιον κοντά στην ακτή σκόπελο, όπου είχαν εξοκείλει πολλά πλοία». Εικάζεται μάλιστα ότι, η λιτανεία γινόταν για την επέτειο της σωτηρίας του Αποστόλου Παύλου, που τον 1ο μ.χ. αιώνα είχε ναυαγήσει στην θαλάσσια αυτή περιοχή.

Η εικόνα της Παναγίας φυλάσσεται στην Ι. Μ. Εσταυρωμένου της Πεσσάδας. Το πανηγύρι της Παναγίας της Διώτισσας πραγματοποιείται ανελλιπώς και στις μέρες μας, κάθε 2 Ιουλίου. Με καραβάκι, βάρκες και άλλα σκάφη, ξεκινά η θαλάσσια λιτάνευση της εικόνας, απ’ το λιμανάκι της Πεσσάδας και αφού στην πορεία ενωθούν και οι βάρκες των Σπαρτιών, (έτσι τουλάχιστον γινόταν λίγο παλαιότερα), για να φτάσει στη συνέχεια, στο εκκλησάκι του Δία όπου θα τελεστεί η θεία λειτουργία. Μετά τη θεία λειτουργία θα γίνει και λιτάνευση της εικόνας πάνω στο νησάκι, από την εκκλησία μέχρι το υπάρχον πηγάδι.

Παναγία Δομανδρίου Λέσβος



H Mονή Kοιμήσεως της Θεοτόκου βρίσκεται σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων από τον Πολιχνίτο σε αγρόκτημα που ανήκει στη Mητρόπολη Mυτιλήνης.

Σήμερα σώζεται το παλαιό καθολικό του μοναστηριού και τα βοηθητικά κτήρια, στα οποία στεγάστηκε για τρεις περίπου δεκαετίες το γηροκομείο της Mητροπόλεως.

Δυστυχώς οι πηγές δεν παρέχουν στοιχεία βάσει των οποίων θα μπορούσε να καταγραφεί με βεβαιότητα η ιστορία της. Tο μοναστήρι είναι γνωστό από παλαιότερες εποχές ως «Δαμάνδρι», ονομασία σχετιζόμενη με την παράδοση που το συνοδεύει και το παρουσιάζει ως αστικό μοναστήρι, χτισμένο δηλαδή μέσα στα όρια μιας ζωντανής παλαιότερα ομώνυμης κώμης, στην οποία οφείλει και το όνομά του.

Oι πληροφορίες που διαθέτουμε για τη λειτουργία του προέρχονται από την περίοδο της Οθωμανοκρατίας, υπάρχουν όμως ερευνητές που πιστεύουν ότι το «Δαμάνδρι» υπήρχε από τη βυζαντινή περίοδο.

Σε κάποια σημεία οι τοιχογραφίες έχουν επιζωγραφιστεί, πιθανότατα από τον Χιώτη ζωγράφο Mιχαήλ Χωματζά.

Tο ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού αποτελεί συναρμολόγηση διαφόρων τμημάτων από τέμπλα άλλων ναών της περιοχής. Έφερε παλαιότερα δύο αξιόλογες φορητές εικόνες, του Xριστού και της Παναγίας, στον τύπο της Oδηγήτριας. H πρώτη απ’ αυτές μεταφέρθηκε πριν αρκετές δεκαετίες στον ναό της Παναγίας στην Aγιάσο, ενώ η εικόνα της Παναγίας της Oδηγήτριας φυλάσσεται σήμερα στο Eκκλησιαστικό Mουσείο της Mυτιλήνης.

Mετά τη διάλυση της μονής η Mητρόπολη αξιοποίησε τους χώρους στεγάζοντας γηροκομείο, το οποίο λειτούργησε από το 1958 μέχρι τα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1980, παρέχοντας φιλοξενία σε πολυάριθμους ηλικιωμένους της γύρω περιοχής. Πρόσφατα η μονή ανασυστάθηκε και τώρα ανακαινίζεται και «λειτουργεί» με τρεις μοναχούς.

Παναγία Δομιανίτισσα Καρπενήσι



ο Μοναστήρι των Δομιανών, ένα απ' τα σημαντικότερα Μεταβυζαντινά μνημεία με πολύτιμη προσφορά στο Έθνος και στην Ορθοδοξία. Αποτελείται από τον Ιερό Ναό, μεγάλα ανώγεια κελιά, πανύψηλο καμπαναριό (18 μ.) και προαύλιο με τρία μεγάλα κυπαρίσσια.

Ο Ιερός Ναός της Παναγίας της Δομιανίτισσας λειτούργησε για άγνωστο χρονικό διάστημα σαν μοναστήρι, αυτό μαρτυρούν η αρχιτεκτονική και τα δομικά στοιχεία του Ναού, δηλαδή χαμηλές πόρτες με ημικύκλιο, μικρά παράθυρα ψηλά στους τοίχους, μεγάλα ανώγεια κελιά όπως των μεγάλων Μοναστηριών, το αγίασμα που αναβλύζει στο εσωτερικό του Ναού σε βάθος 2 μέτρων κάτω απ' το δάπεδο. Ο χρόνος που πρωτοχτίστηκε ο Ιερός Ναός είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αλλά σύμφωνα με παραδόσεις και με κάποιο γράφημα σε παλιό παραπέτασμα της Ωραίας Πύλης πιθανόν να χτίστηκε κατά το 16ο αιώνα. Πυρπολήθηκε εν μέρει και καταστράφηκε αργότερα η δυτική πλευρά του Ιερού Ναού επειδή συμμετείχαν οι μοναχοί σε προεπαναστατικά κινήματα.

Για τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Δομιανίτισσας που βρισκόταν στη γειτονική Βράχα και ήρθε από 'κει στους Δομιανούς και για το χτίσιμο της Εκκλησίας η ιερή παράδοση λέει ότι βρέθηκε στα κλαδιά ενός μεγάλου πουρναριού το οποίο υπάρχει και σήμερα κοντά στην Εκκλησία. Κάθε βράδυ έβλεπαν ένα φως στο μέρος εκείνο. Το θαύμα μαθεύτηκε, το άκουσαν κι οι Βραχινοί και πήγαν να την πάρουν. Στο γυρισμό για το χωριό τους ξάπλωσαν να κοιμηθούν, όταν άνοιξαν τα μάτια τους η εικόνα είχε εξαφανιστεί. Γύρισαν στους Δομιανούς και πάλι βρήκαν την εικόνα στα κλαδιά του πουρναριού. Την ξαναπήραν και ξεκίνησαν για το χωριό τους, όμως πάλι τους ξανάφυγε. Την πήραν την εικόνα για πολλοστή φορά αλλά ξανάφυγε. Τότε κι αυτοί παραιτήθηκαν και την άφησαν να μείνει εκεί που της άρεσε, στους Δομιανούς. Οι Δομιανίτες έχτισαν μια εκκλησία και τοποθέτησαν τη θαυματουργή εικόνα μέσα.Στο ΒΔ. τμήμα του κυρίως Ναού βγαίνει σε βάθος 2 μέτρων απ' το δάπεδο σε μικρή ποσότητα το αγίασμα την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου (εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου) και διαρκεί επί 2 ημέρες η ανάβλυσή του. Στους Δομιανούς η εορτή και το πανηγύρι κρατούν 3 ημέρες.


Ο Ιερός Ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου εξωτερικά δεν παρουσιάζει κάτι το ιδιαίτερο, είναι πολύ απλός και αν δεν υπήρχε το επιβλητικό καμπαναριό δύσκολα θα τον αναγνώριζε κανείς σαν ιερό προσκύνημα. Η εκκλησία έχει σχήμα ορθογωνίου, είναι μονόκογχη "βασιλική" χωρίς τρούλο, οι τοίχοι πάχους περίπου 0,90 μ. που χτίστηκαν με εγχώριες πέτρες, είναι δεμένοι με ξυλοδεσιά. Η στέγη στηρίζεται σε 10 ξύλινες κολόνες από ατόφιους κορμούς δένδρων. Στις 2 απ' αυτές στηρίζεται το ξύλινο σκαλιστό και επιχρυσωμένο τέμπλο. Ο Ναός φωτίζεται από 14 μικρά παράθυρα που είναι κατασκευασμένα πολύ ψηλά απ' το δάπεδο. Η είσοδος στο Ναό γίνεται από 3 χαμηλές ξύλινες πόρτες. Η βορινή πόρτα που είναι η χαμηλότερη απ' τις δύο άλλες που βρίσκονται στη νότια πλευρά, είναι πολύ παλιά και γεμάτη μεγάλα καρφιά, γνωστή σαν "πόρτα του Καραϊσκάκη" γιατί απ' αυτή μπαινόβγαιναν ο γιος της Καλόγριας και οι άλλοι καπεταναίοι την ώρα του κινδύνου.

Ο εσωτερικός χώρος διακρίνεται σε 4 μέρη: στο Νάρθηκα, στο Γυναικωνίτη, στον κυρίως Ναό και στο Ιερό Βήμα. Στον κυρίως Ναό υπάρχει το εξαιρετικής τέχνης μεγάλο Προσκυνητάρι με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η Πηγή του Αγιάσματος σε βάθος 2 μέτρων απ' το δάπεδο, το μικρό Προσκυνητάρι κοντά στην κεντρική είσοδο, και το άριστης ξυλογλυπτικής τέχνης επιχρυσωμένο τέμπλο με τις περίφημες εικόνες του.
Οι υπέροχες τοιχογραφίες - αγιογραφίες, η διακοσμημένη με γεωμετρικά σχήματα και θαυμάσια έργα λαϊκής τέχνης οροφή του που δίνει στο Ναό μια ιδιαιτερότητα και μοναδικότητα στο χώρο των μεταβυζαντινών μνημείων.

Παναγία Δουπιανή Μετέωρα



Η Παναγία η Δούπιανη στο Καστράκι που ευρίσκεται αριστερά του δρόμου προς τα Μετέωρα κάτω από τον βράχο της Δούπιανης.
Πρόκειται για ένα ταπεινό και απέριττο εκκλησάκι με πολύ απλή αρχιτεκτονική εμφάνιση.
Η ίδρυση του μικρού μονόχωρου ναού της Παναγίας Δούπιανης ή Ζωοδόχου Πηγής τοποθετείται στα τέλη του 11ου αι. - αρχές 12ου αι.
Η Παναγία η Δούπιανη αναφέρεται στο Χρυσόβουλλο του Ανδρονίκου Γ’ που εκδόθηκε το 1336 και είναι αντιγραμμένο στο βορινό τοίχο του Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλαμπάκας, ως μετόχι της Επισκοπής Σταγών. Ως τέτοιο μνημονεύεται και στο σιγίλλιο του οικουμενικού Πατριάρχη Αντωνίου του Δ’ (1393) που και αυτό ευρίσκεται αντιγραμμένο στον Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλαμπάκας. Το πρωτότυπο σε περγαμηνή, φυλάσσεται στην Ι.Μ. Βαρλαάμ Μετεώρων. Η Επισκοπή Σταγών είναι μία από τις αρχαιότερες και γνωστότερες του Οικουμενικού θρόνου και αναφέρεται συνέχεια από τις αρχές του Θ’ αιώνα. Το επισκοπείον της Επισκοπής Σταγών βρισκόταν για χίλια χρόνια δίπλα από τον Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλαμπάκας. Οι μονές των Μετεώρων στα πρώτα χρόνια μετά την ίδρυσή τους δεν είχαν Ηγούμενο αλλά πνευματικό πατέρα και υπάγονταν στον Ηγούμενο της Σκήτης Σταγών.

Σε τουρκικό απογραφικό κατάστιχο του 1454/55, η Παναγία η Δούπιανη αναφέρεται με το όνομα QASTIRO και έχει συνδέσει το όνομά της με την ιστορία του μοναχισμού στα γειτονικά Μετέωρα. Ήταν το πρώτο οργανωμένο κέντρο μοναχών, όπου συγκεντρώνονταν κάθε Κυριακή.
Εορτάζει κάθε χρόνο την Παρασκευή της Διακαινησίμου (Παρασκευή μετά το Πάσχα) στη γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής.

Παναγία Εκατονταπυλιανή Πάρος



Σύναξη της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής στην Πάρο

Ημερομηνία εορτής: 15/08/2016 Σύναξη της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής στην Πάρο
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 15 Αυγούστου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Της Εκατονταπυλιανης Στην Παρο
Βιογραφία
ΟΝΟΜΑΣΙΑ
Ο ναός της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής βρίσκεται στην Παροικία, πρωτεύουσα της νήσου Πάρου, σε μικρή απόσταση από το λιμάνι της. Είναι ένας από τους αρχαιότερους και καλύτερα διατηρημένους χριστιανικούς ναούς, που βρίσκονται στην ελεύθερη ελληνική γη.

Yπάρχουν δύο ονομασίες γι' αυτόν το ναό: «Καταπολιανή» και «Εκατονταπυλιανή». Μέχρι πριν λίγα χρόνια, επικρατούσε η άποψη ότι το πραγματικό όνομα του ναού είναι το πρώτο, και τούτο γιατί βρισκόταν "κατά την πόλιν", προς το μέρος δηλαδή της αρχαίας πόλης, και ότι το δεύτερο είναι δημιούργημα των λογίων του 17ου αιώνα μ.Χ., που θέλησαν να δώσουν μ' αυτό περισσότερη μεγαλοπρέπεια στο ναό. Νεώτερες όμως έρευνες στις πηγές απέδειξαν ότι και οι δύο αυτές ονομασίες είναι σύγχρονες και βρίσκονταν σε παράλληλη χρήση από τα μέσα του 16ου αιώνα μ.Χ. Η ονομασία Καταπολιανή αναφέρεται για πρώτη φορά σε υπόμνημα περί Νάξου και Πάρου του δούκα τα Αρχιπελάγους Ιωάννη Δ΄, του έτους 1562 μ.Χ., ενώ η δεύτερη, «Εκατονταπυλιανή», μνημονεύεται σε έγγραφο του Πατριάρχη Θεολήπτου Β΄ του έτους 1586 μ.Χ. Σήμερα η επίσημη ονομασία του ναού είναι Εκατονταπυλιανή.

Η παράδοση που διασώζεται μέχρι σήμερα σχετικά με την ονομασία Εκατονταπυλιανή έχει ως εξής: «Ενενήντα εννέα φανερές πόρτες έχει η Καταπολιανή. Η εκατοστή είναι κλειστή και δεν φαίνεται. Θα φανεί η πόρτα αυτή και θα ανοίξει, όταν οι Έλληνες πάρουν την Πόλη».

ΚΤΗΤΟΡΕΣ
Πολλές παραδόσεις αναφέρονται στην ίδρυση της Εκατονταπυλιανής. Η πρώτη μας πληροφορεί ότι, όταν η Αγία Ελένη μητέρα του πρώτου χριστιανού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου, πήγαινε στην Παλαιστίνη για να βρεί τον Τίμιο Σταυρό, ήλθε με το πλοίο της στην Πάρο. Κοντά στο λιμάνι, στη θέση που βρίσκεται η Εκατονταπυλιανή, υπήρχε τότε ένας μικρός ναός. Σ' αυτόν το ναό προσευχήθηκε κι έκανε ένα τάμα: Αν βρεί τον Τίμιο Σταυρό, να κτίσει στη θέση αυτή έναν μεγάλο ναό. Η προσευχή της εισακούστηκε, βρήκε τον Τίμιο Σταυρό και, πραγματοποιώντας το τάμα της, ανήγειρε αυτόν τον μεγαλόπρεπο ναό. Μια άλλη παράδοση αναφέρει ότι η Αγία Ελένη δεν πρόφτασε να πραγματοποιήσει την υπόσχεσή της. Έδωσε όμως εντολή στον γιό της, τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, ο οποίος πραγματοποίησε το τάμα της μητέρας του, κτίζοντας αυτόν το ναό.

Οι έρευνες που πραγματοποίησε από το 1959 μ.Χ. έως το 1966 μ.Χ. ο αείμνηστος καθηγητής και ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος, κατά την αναπαλαίωση τηs κατονταπυλιανής, απέδειξαν ότι οι παραδόσεις που θέλουν κτήτορες του ναού τους αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη είναι σωστές. Απέδειξαν δηλαδή ότι υπήρχε ναός στο σημείο αυτό, τον 4ο αιώνα μ.Χ.

ΡΥΘΜΟΣ
Ο ναός αυτός ήταν μια σταυρική ξυλόστεγη βασιλική, η οποία από κάποια αιτία, πιθανώτατα πυρκαγιά, καταστράφηκε και ο Ιουστιανιανός την ανακατασκεύασε με το νέο ρυθμό της εποχής του, δηλαδή με θόλους και τρούλλο. Επομένως, ο ναός που θαυμάζει σήμερα ο επισκέπτης είναι ο Ιουστινιάνειος, στον οποίο μετατράπηκε τον 6ο αιώνα μ.Χ. το παλιό κτίσμα των αγίων και ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης. Ο ναός της Εκατονταπυλιανής, όλους αυτούς τους αιώνες δεν είχε παραμείνει στην Ιουστινιάνεια μορφή του. Κατά τις εποχές της φραγκοκρατίας και της τουρκοκρατίας δοκίμασε πολλές καταστροφές και λεηλασίες. Μεγάλες καταστροφές έπαθε κατά την επιδρομή του Χαϊδερίν Βαρβαρόσσα, το 1537 μ.Χ., και αργότερα κατά την επιδρομή του καπουδάν Μουσταφά Καπλάν πασά, το 1666 μ.Χ.

Την μεγαλύτερη όμως καταστροφή έπαθε ο ναός κατά τους σεισμούς το 1733 μ.Χ., κατά τους οποίους κατέρρευσαν ο βόρειος και ο δυτικός θόλος και μέρος του τρούλλου. Κατά την επισκευή του, στην οποία σημαντική οικονομική συμμετοχή είχε και ο Παριανός ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας Νικόλαος Μαυρογένης, έγιναν για την στερέωσή του πολλές προσθήκες, και μέσα και έξω από το ναό, οι οποίες παραμόρφωσαν τελείως την επιβλητική μορφή του, μείωσαν την φωτεινότητά του και η πρόσοψή του πήρε μια ιδιότυπη μορφή, με μια μνημειακή πύλη και τρία αιγαιοπελαγίτικα καμπαναριά.

Το 1959 μ.Χ. όμως, ο αείμνηστος καθηγητής και ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος άρχισε την αποκατάσταση του ναού στην Ιουστινιάνεια μορφή του και το 1966 μ.Χ. τον απέδωσε στον θαυμασμό και την λατρεία των πιστών.

Παναγία Ελευθεριώτρια Ζάκυνθος



Σύναξη της Παναγίας της Ελευθεριώτριας στην Ζάκυνθο

Ημερομηνία εορτής: 08/09/2016 Σύναξη της Παναγίας της Ελευθεριώτριας στην Ζάκυνθο
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Της Ελευθεριωτριας Στην Ζακυνθο
Βιογραφία
Το γυναικείο Ησυχαστήριο της Υπεραγίας Θεοτόκου της Ελευθερώτριας βρίσκεται σε μια πανοραμική περιοχή του Λαγοπόδου, πολύ κοντά στο Ναό της Αγίας Μαύρας. Ιδρύθηκε το 1962 μ.Χ. από τον Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο Γκέλμπεση.

Το τέμπλο όμως του ναού είναι παλαιότερο (περίπου 300 ετών) και προέρχεται από την εκκλησία που ήταν σε αυτή την θέση αλλά κατέρρευσε από τους σεισμούς. Στο εσωτερικό του ναού θα δείτε το λείψανο των παιδιών που σκότωσε ο Ηρώδης στα Ιεροσόλυμα, πετρώματα από τους Αγίους Τόπους και τον Σταυρό από τον Πανάγιο Τάφο. Η εξωτερική του εμφάνιση θυμίζει αρχαίο κάστρο αφού περιμετρικά του μοναστηριού υπάρχουν πολεμίστρες πάνω στους πύργους. Εντύπωση επίσης προκαλεί η εναλλαγή δυο χρωμάτων, του κόκκινου με το άσπρο που τονίζουν τα παράθυρα και τις αψίδες. Το μοναστήρι διαθέτει εξαιρετική θέα προς το κεντρικό πεδινό κομμάτι του νησιού ενώ είναι κτισμένο ανάμεσα σε κατάφυτους ελαιώνες. Οι μοναχές της Ελευθερώτριας φημίζονται για τα υφαντά και τις κουρελούδες που φτιάχνουν στους παραδοσιακούς αργαλειούς τους.

Παναγία Ελευθερώτρια Σαλαμίνα



Σύναξη της Παναγίας Ελευθερώτριας στη Σαλαμίνα

Ημερομηνία εορτής: 12/10/2016
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 12 Οκτωβρίου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Ελευθερωτριας Στη Σαλαμινα
Βιογραφία
Ο ναός της Παναγίας Ελευθερώτριας βρίσκεται στο λόφο «Πατρίς». Ο ναός ήταν τάμα του νησιού για την απελευθέρωσή του από τους Γερμανούς καθώς στο λόφο αυτό είχαν σκοτωθεί λόγω ναρκοθετήσεων πολλοί Σαλαμίνιοι.

Στα ερείπια των γερμανικών πυροβολείων χτίστηκε ο ναός το 1998 μ.Χ. εις ανάμνηση της απελευθέρωσης του νησιού απ’ τους Γερμανούς στις 12 Οκτωβρίου 1944 μ.Χ. Για αυτό το λόγο ονομάστηκε και Ελευθερώτρια και πανηγυρίζει τη 12η Οκτωβρίου.

Παναγία Ελευθερώτρια Διδυμότειχο



Σύναξη της Παναγίας Ελευθερώτριας στo Διδυμότειχο

Ημερομηνία εορτής: 28/10/2016 Σύναξη της Παναγίας Ελευθερώτριας στo Διδυμότειχο
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 28 Οκτωβρίου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Ελευθερωτριας Στo Διδυμοτειχο
Βιογραφία
Το πλάτος του Ιερού Ναού Παναγίας Ελευθερώτριας στο Διδυμότειχο είναι 28μ., το μήκος 42μ. και το ύψος 35μ ενώ το κωδωνοστάσιο έχει 33 μέτρα ύψος. Ο ναός είναι βυζαντινού ρυθμού και την σχεδίαση έκανε ο καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου κ. Νικόλαος Μουτσόπουλος ενώ την επίβλεψη των έργων έκανε ο πολιτικός μηχανικός και μετέπειτα δήμαρχος της πόλης κ. Χρήστος Τοκαμανης. Το επιχρυσωμένο τέμπλο του Ναού, μοναδικό στην Ελλάδα, έχει μήκος 30 μ. και ύψος 5.5μ. Οι τοιχογραφίες έγιναν δια χειρός Ιωάννου Σαρσακη και των βοηθών αυτού, Γεωργίας Νταλαγιώργου, Ιωάννου Καμπασάκη και Χρήστου Σαρσακη. Τα ψηφιδωτά στον τρούλο από τον Παύλο Σαρφατη ενώ οι ψηφίδες είναι από το Μουράνο της Ιταλίας. Το τέμπλο κατασκεύασε ο Παντελεήμων Αμανατίδης ενώ η χρύσωση έγινε από ειδικούς τεχνίτες από το Ιάσιο της Ρουμανίας, το φύλλο χρυσού αγοράστηκε από την Νυρεμβέργη της Γερμανίας και είναι 22 καρατίων. Να σημειωθεί επίσης και η μεγάλη βοήθεια της 16ης Μεραρχίας στην επιχωμάτωση των θεμελίων. Σημαντική ήταν η συμπαράσταση του τότε δημάρχου της πόλης κ. Ευάγγελου Παπατσαρούχα για την παραχώρηση του οικοπέδου και στην τελετή εγκαινίων ο μακαριστός Μητροπολίτης κ .Νικηφόρος ο Β’ τον κάλεσε κοντά του και του είπε: «Ἐμείς οι δυο θα φωνάξουμε! Όλοι είναι άξιοι συγχαρητηρίων και τους εὐχαριστούμε... Όμως εμείς περάσαμε τις δυσκολίες... Και από το μικρόφωνο μαζί θα φωνάξουμε: Νενίκηκά σε, Βαγιαζήτ»!

Ο Ναός πανηγυρίζει στις 28 Οκτωβρίου .


Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος α’.
Εἰκόνα σου ἁγίαν, Ἐλευθερώτριαν Ἄχραντε, νῦν πανευλαβῶς προσκυνοῦντες, γεραίρομεν, Παρθένε· ἐπέστη γὰρ σκέπη πρὸς ἡμᾶς, βραβεύουσα θαυμάτων προχοήν. Ἐκ παντοίων κινδύνων, καὶ νόσων ἡμᾶς ἀπαλλάττουσα εὐχαρίστως βοῶμεν. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Θεῷ, δόξα τῷ σὲ μεγαλύναντι, δόξα τῷ ἐλευθερώσαντι ἡμᾶς διὰ τοῦ τόκου σου.

Παναγία Ελευθερώτρια Βασσαράς (Σπάρτη)



Σύναξη της Παναγίας της Ελευθερώτριας στον Βασσαρά

Ημερομηνία εορτής: 01/10/2016
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 1 Οκτωβρίου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Της Ελευθερωτριας Στον Βασσαρα
Βιογραφία
Ο Ιερός Ναός βρίσκεται στον Βασσαρά του δήμου Σπάρτης και πανηγυρίζει στις 1 Οκτωβρίου.