Θεοτοκονύμια - Ονόματα της Παναγίας

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Ολυμπίτισσα Κάρπαθος



Σύναξη της Παναγίας της Ολυμπίτισσας στην Κάρπαθο
Ημερομηνία εορτής: 15/08/2017
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 15 Αυγούστου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Της Ολυμπιτισσας Στην Καρπαθο
Βιογραφία
Στις 15 Αυγούστου, της Κοίμησης της Θεοτόκου, στην Όλυμπο της Καρπάθου εορτάζεται η Παναγία η Ολυμπίτισσα και γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι του χωριού.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Ολυμπιώτισσα Ελασσόνα



Σύναξη της Παναγίας της Ολυμπιώτισσας στην Ελασσόνα

Ημερομηνία εορτής: 15/08/2017 Σύναξη της Παναγίας της Ολυμπιώτισσας στην Ελασσόνα
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 15 Αυγούστου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Της Ολυμπιωτισσας Στην Ελασσονα
Βιογραφία
Η Ι.Μ. Παναγίας Ολυμπιώτισσας, το κόσμημα της πόλης της Ελασσόνας, αποτελεί το πιο σημαντικό ιστορικό μνημείο και αξιοθέατο της επαρχίας. Είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πανηγυρίζει το Δεκαπεντεύγουστο. Με κάθε τιμή όμως εορτάζεται στις 6 Αυγούστου και η Μεταμόρφωση του Σωτήρος στην οποία ήταν αφιερωμένη η μονή αρχικά.

Η εικόνα της Παναγίας
Η ονομασία «Παναγία Ολυμπιώτισσα» οφείλεται στο γεγονός ότι η εικόνα προέρχεται από παλιό μοναστήρι της Καρυάς Ολύμπου. Όταν διαλύθηκε το μοναστήρι αυτό, η εικόνα μεταφέρθηκε στη μονή της Ελασσόνας. Δεν γνωρίζουμε την ημερομηνία αυτής της μεταφοράς διότι χάθηκαν τα παλιά ιστορικά στοιχεία κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, όπως αναφέρεται σε χειρόγραφο της μονής. Από το ίδιο χειρόγραφο όμως προκύπτει ότι σύμφωνα με προφορική παράδοση παλαιότερων πατέρων της μονής η μεταφορά έγινε κατά τους βυζαντινούς χρόνους.

Ο θρύλος της μεταφοράς
Η μεταφορά της εικόνας συνδέεται και με ένα θρύλο, σύμφωνα με τον οποίο, μετά τη διάλυση της μονής της Καρυάς, η εικόνα της Παναγίας με θαυματουργικό τρόπο ξεκίνησε για να έρθει στη μονή της Ελασσόνας. Τη νύχτα, ένας βοσκός είδε να βγαίνει ένα περίεργο φως από σωρό αγρίων χόρτων της περιοχής. Επειδή φοβήθηκε, έριξε μια πέτρα προς το μέρος από όπου έρχονταν το φως. Ευθύς αμέσως ένιωσε να παραλύει το χέρι του και τρομαγμένος έτρεξε στην Καρυά και διηγήθηκε το γεγονός στους συγχωριανούς του. Την επόμενη μέρα πήγαν όλοι μαζί στο σημείο εκείνο και, αφού έψαξαν, βρήκαν την εικόνα της Παναγίας στην οποία ήταν σφηνωμένη η μικρή πέτρα που είχε πετάξει ο βοσκός. Αμέσως ο βοσκός μετενόησε και το χέρι του έγινε καλά, και οι κάτοικοι της Καρυάς με λιτανεία μετέφεραν την εικόνα στη μονή της Ελασσόνας όπου βρίσκεται και τιμάται μέχρι σήμερα.

Η εικόνα αυτή σήμερα εκτίθεται για προσκύνημα, έχει διαστάσεις 0,66 x 0,58 μ. και καλύπτεται με μία ασημένια πλάκα. Χωρίς αυτή τη προσθήκη, η οποία είναι κι αυτή εικονογραφημένη, οι διαστάσεις της εικόνας είναι 11x7 εκ. και είναι ζωγραφισμένη πάνω σε ξύλο. Η Παναγία παριστάνεται όρθια χωρίς το θείο βρέφος, με σταυρωμένα τα χέρια σε στάση προσευχής. Πάνω στην εικόνα υπάρχει η συντομογραφία «Μήτηρ Θεού» που παραπέμπει στην τεχνοτροπία των βυζαντινών χρόνων, ενώ σε εμφανές σημείο υπάρχει και η μικρή πέτρα σφηνωμένη.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Οξυλιθιώτισσα Οξύλιθος Ευβοίας



Σύναξη της Παναγίας της Οξυλιθιώτισσας στην Εύβοια

Ημερομηνία εορτής: 25/03/2017 Σύναξη της Παναγίας της Οξυλιθιώτισσας στην Εύβοια
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 25 Μαρτίου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Της Οξυλιθιωτισσας Στην Ευβοια
Βιογραφία
Στις 25 Μαρτίου, ημέρα της διπλής εορτής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της εθνικής επετείου, πανηγυρίζει η «Παναγία η Οξυλιθιώτισσα», ο μοναδικός πιθανότατα Ναός στην Ελλάδα που είναι «σκαρφαλωμένος» πάνω σε ηφαίστειο. Και από εκεί, από τις πλαγιές του σβηστού πλέον ηφαιστείου του Οξυλίθου η Παναγιά και οι προσκυνητές της αγναντεύουν την θάλασσα που απλώνεται μπροστά από το κοντινό χωριό Οξύλιθος της Κύμης Ευβοίας.

Το χωριό Οξύλιθος πήρε την ονομασία του από τον «Οξύς - Λίθος» δηλαδή από την μυτερή πέτρα που υπάρχει στην κορυφή του Οξυλίθου, του σβηστού ηφαιστείου που δεσπόζει στην ευρύτερη περιοχή. Και εκεί, επάνω στις πλαγιές του, περί το 1800 μ.Χ. οι ευλαβείς κάτοικοι του χωριού, κουβαλώντας τις πέτρες με χέρια, ανέγειραν την γραφική Εκκλησία της «Παναγίας της Οξυλιθιώτισσας». Για να τους προστατεύει η Παναγιά και να «αγκαλιάζει» την στεριά και την θάλασσα που απλώνεται μπροστά στο Ναό Της.

Κάπου εκεί στα σπήλαια του ηφαιστείου βρήκε προσωρινό καταφύγιο και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (βλέπε 14 Ιουλίου) όταν ασκήτεψε απέναντι στην νήσο Σκυροπούλα.

Εκεί στην Αγία Τράπεζα της Ταπεινής Εκκλησίας λειτουργούσε συχνά ο Άγιος Νεκτάριος (βλέπε 9 Νοεμβρίου) ως Ιεροκήρυκας της Ευβοίας!

Και πόσα άλλα....
Μα ίσως το πιο σημαντικό είναι πως στην εικόνα της Παναγιάς, στον ταπεινό αυτό Ναό της, χιλιάδες πιστοί ευλαβικά προσκύνησαν, άναψαν ένα κερί, προσευχήθηκαν σιωπηλά, έχυσαν ένα δάκρυ, ζήτησαν την μεσιτεία της, την προστασία και τη βοήθειά της Κυρίας Θεοτόκου....

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Ορφανή Κρήτη



Σύναξη της Παναγίας της Ορφανής της Ιεράς Μονής Αγκαράθου

Ημερομηνία εορτής: 15/08/2017 Σύναξη της Παναγίας της Ορφανής της Ιεράς Μονής Αγκαράθου
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 15 Αυγούστου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Της Ορφανης Της Ιερας Μονης Αγκαραθου
Βιογραφία
H Μονή Αγκαράθου είναι μονή καθιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Η θέση της είναι στην επαρχία Πεδιάδος, Ηρακλείου, στα νοτιοδυτικά του υψώματος Σωρός Παντελή , σε υψόμετρο 538 μ. Είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της Κρήτης. Χειρόγραφα που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο Ιστορίας, χρονολογούμενα από 1559 μ.Χ., αποδεικνύουν ότι είχε μια σημαντική βιβλιοθήκη. Κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας η Μονή Αγκάραθου και το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο Ηράκλειο ήταν κέντρα εκπαίδευσης στα οποία φοίτησαν σπουδαίοι επιστήμονες. Το όνομα του μοναστηριού προέρχεται από την Αγκαραθιά, που σημαίνει φασκόμηλο της Ιερουσαλήμ, γιατί πιστεύεται ότι μια εικόνα της Παναγίας βρέθηκε σ' αυτό το σημείο κάτω από ένα θάμνο φασκομηλιάς της Ιερουσαλήμ.

Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το νησί η εικόνα της Παναγίας κι άλλα ιερά αντικείμενα στάλθηκαν μ' ένα ηγούμενο στα Κύθηρα για προστασία. Πολλές επιγραφές στο μοναστήρι χρονολογούνται από τη Βενετοκρατία αν και η σημερινή εκκλησία είναι καινούργια.

Ο ναός της Μονής είναι δίκλιτος και το άλλο κλίτος είναι καθιερωμένο στον Άγιο Μηνά. Σήμερα είναι ενοριακή και η απόστασή της από το Ηράκλειο είναι 22,8 χλμ. Ο ναός ανεγέρθηκε εκ βάθρων στη θέση παλαιότερου ναού και εγκαινιάστηκε το 1894 μ.Χ. Το Μάρτιο του 1893 μ.Χ. γκρεμίστηκε από καταιγίδα το καμπαναριό του ναού και ανοικοδομήθηκε ξανά.

Αν και δεν γνωρίζουμε το χρόνο ίδρυσης της Μονής που είναι από τις αρχαιότερες στην Κρήτη, αναφέρεται σε χειρόγραφο του 1532 μ.Χ. στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας. Επίσης, αναφέρεται και σε συμβόλαιο του 1538 μ.Χ. και από τον Cornelius. Στη βόρεια πύλη της μονής υπάρχει η χρονολογία 1585 μ.Χ. και στη νότια το 1583 μ.Χ. Κοντά στη σημερινή είσοδο αναγράφεται σε σαρκοφάγο το έτος 1554 μ.Χ. και η επιγραφή ΘΕΟΔΩΡΟ ΤΟΥΜΠΑ. Στα δεξιά της εισόδου βρίσκεται θολωτή αποθήκη με επιγραφή που γράφει ότι το παρόν είναι έργο του Μαξίμου Λουκάρεως (αδερφού του Κύριλλου Λούκαρη) και τη χρονολογία 1628 μ.Χ.

Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας το μοναστήρι αποτέλεσε φυτώριο παιδείας. Ηγούμενοι στη μονή διετέλεσαν πολλοί, που αργότερα κατέλαβαν πατριαρχικούς θρόνους, όπως ο Μελέτιος Πηγάς, Πατριάρχης Αλεξανδρείας (βλέπε 13 Σεπτεμβρίου) και ο Κύριλλος Λούκαρης (βλέπε 27 Ιουνίου). Τα κειμήλια , μεταξύ των οποίων και η αρχαιότατη εικόνα της Παναγίας της Ορφανής, και τα έγγραφα της Μονής μεταφέρθηκαν στα Κύθηρα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το μοναστήρι διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο και κατά τον πόλεμο εναντίον των Τούρκων. Το 1646 μ.Χ. καταρτίστηκε σώμα Κρητικών από τον τότε ηγούμενο Αθανάσιο Χριστόφορο και πολέμησε κατά των Τούρκων. Κατά την Τουρκοκρατία ο πρώτος Μητροπολίτης Κρήτης, Νεόφυτος Πατελάρος, έδρευε στην Αγκάραθο και κατόρθωσε να ανασταλεί η διαταγή για την καταστροφή του μοναστηριού, χάρη στις φιλικές σχέσεις με τον Πασά Αχμέτ Κιοπρουλί.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Οικονόμισσα - Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας



Η εικόνα αυτή ζωγραφίστηκε σε ανάμνηση των λόγων της Θεοτόκου προς τον ιδρυτή της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, ότι αυτή θα είναι εκείνη που θα μεριμνά στο εξής για την υλική συντήρηση της μονής και να μην ονομάζεται άλλος “οικονόμος” στη Λαύρα, γιατί αυτή θα είναι η “Οικονόμισσα” σ' αυτήν. Πράγματι μέχρι σήμερα ο μοναχός που είναι επιφορτισμένος με το ανάλογο διακόνημα στην Λαύρα δεν ονομάζεται “οικονόμος”, αλλά “παραοικονόμος”, δηλαδή βοηθός οικονόμου. Η εικόνα, που παριστάνει συνολικά 14 πρόσωπα που έχουν σχέση με τη μονή και την ίδρυσή της, βρίσκεται στην Λιτή αριστερά της κεντρικής εισόδου προς το καθολικό μέσα σε ξύλινο προσκυνητάρι.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Ορθοκωστά Αρκαδία



Το μοναστήρι της Ορθοκωστάς το βρίσκει κανείς καθώς διατρέχει τις βραχώδεις πλαγιές του Πάρνωνα με κατεύθυνση προς τον Πραστό (Χάρτης Η7). 3χλμ. ΒΑ από τη μονή υπάρχουν τα ερείπια της παλαιάς μονής, γνωστή ως Κάτω Παναγιά. Άγνωστο γιατί η μονή αυτή εγκαταλείφθηκε και αργότερα κτίστηκε η καινούρια. Το όνομα της μονής - παλαιάς και νέας - είναι Ορθοκωστά ετυμολογικώς ακατανόητο όπως και το Αρτοκωστά της εικόνας από συνδυασμό προς το άρτος αντί του ορθώς .Τρίτη μορφή είναι είναι εορτακουστή δηλ. φημισμένη, ξακουστή από άποψη εορτής. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αρχική μονή της Παναγίας υπήρξε η μεγαλύτερη και η σπουδαιότερη μονή της Τσακωνιάς.

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας. Η εικόνα αυτή περιήλθε στα χέρια των Ενετών το 1460 κατά την κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Τούρκους οπότε μεταφέρθηκε στο ενετοκρατούμενο Ναύπλιο. Κατά την εκδίωξη των Ενετών η εικόνα μεταφέρθηκε σε Αυγουστινιανό μοναστήρι, όπου έμεινε μέχρι το 1597. Αργότερα τοποθετήθηκε σε νεόκτιστο παρεκκλήσι μέχρι το 1810. Σήμερα φυλάσσεται στο ναό San Samuele της Βενετίας θεωρείται θαυματουργική και περιβάλλεται με ύψιστη τιμή.

Από πληροφορίες μαθαίνουμε ότι από τις αρχές του 17ου αι. η μονή ανακηρύχτηκε σταυροπηγιακή. Το καθολικό της μονής ανήκει στον τετρακιόνιο εγγεγραμμένο σταυροειδή τύπο με εξάπλευρο τρούλο. Η μονή γνώρισε ακμή αλλά και λεηλασίες επί Ορλωφικών γεγονότων και επί Ιμπραήμ, που κάηκε η εκκλησία. Αρχές του 20ου αι. όμως γνώρισε πρόοδο.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Ουρανοφόρα – Σίφνος



Η εκκλησία της Παναγίας της Ουρανοφόρας βρίσκεται στην Απολλωνία της Σίφνου.

Μαζί με τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, την εκκλησία της Παναγίας του Μπαρού και του Αγίου Σώζοντα, η Παναγία της Ουρανοφόρας συγκαταλέγεται στις εκκλησίες που πρέπει να επισκεφτείτε στην πρωτεύουσα του νησιού.

Το επιβλητικό καμπαναριό της εκκλησίας, η ανάγλυφη πλάκα με τις παραστάσεις της Παναγίας και του Αγίου Γεωργίου πάνω από την είσοδό της, καθώς και το επιχρυσωμένο τέμπλο, είναι χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν την Παναγία Ουρανοφόρα από τις υπόλοιπες εκκλησίες του νησιού.

Στη Σίφνο υπάρχουν περισσότερες από 240 εκκλησίες και μοναστήρια. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι Σουλτάνοι επέτρεπαν στους ντόπιους να εκδηλώνουν ελεύθερα την χριστιανική τους πίστη. Οι κάτοικοι επωφελήθηκαν του προνομίου αυτού και κατάφεραν να συστήσουν το 1646 την Αρχιεπισκοπή Σίφνου.

Στο εσωτερικό της Παναγίας της Ουρανοφόρας υπάρχουν πολλές παλαιές εικόνες, τις οποίες μπορούν να προσκυνήσουν οι πιστοί.

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία τῶν Οὐρανῶν Σαλματοβρουκίου



Στὴν Πόλη, ὅταν ἐπιδιορθώνονται τὰ καλντερίμια, οἱ δρόμοι ψηλώνουν, γιατί τὸ καινούργιο τοποθετεῖται πάνω στὸ παλιό, κι᾽ αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ ἡ αὐλόθυρα, στὴν Παναγία Κυρία τῶν Οὐρανῶν ποὺ γιορτάζει τὸν Δεκαπενταύγουστο, εἶναι τώρα μισοχωμένη.
Δυστυχῶς ὁ ναὸς ὅσο καὶ τὸ σχολεῖο καὶ τὰ ἄλλα κτίσματα μέσα στὸν περίβολο, ὅπως καὶ τὸ ῥωμαίικο σχολεῖο ἀπέναντι εἶναι σὲ κακὴ κατάσταση.
Τὸ προσωνύμιο «Κυρία τῶν Οὐρανῶν» ἑρμηνεύεται ὡς ἐξελληνισμένη ἀπόδοση τῆς ἀρμενικῆς λέξης «Τακαβόρ» ἡ «Τακουαράν». Ἔτσι ἀποκαλοῦν οἱ Ἀρμένιοι τὴν Παναγία καὶ ὅπως ὁ παλιὸς ναὸς ἀνῆκε σὲ οἰκογένεια εὐγενῶν ἀπὸ τὴν Ἀρμενία, ἡ ὀνομασία ἄλλαξε καὶ ἔγινε «Τὰ Κορώνης» κι᾽ ἀργότερα «Κυρία τῶν Οὐρανῶν».
Τὸ συγκρότημα φροντίζει σήμερα ὁ Βασίλης Τραπζάνογλου μὲ τὴν γυναίκα του Μαριάνθη. Ὁ Τραπεζούντιος Τραπζάνογλου, ποὺ εἶναι ἐπίτροπος τῆς ἐκκλησίας, σαράντα χρόνια συνεχῶς, θυμᾶται τὴν ἐποχὴ ποὺ στὴν ἐνορία ὑπῆρχαν πενήντα οἰκογένειες. Τώρα ἔχει ἀπομείνει μόνον ἡ δική του.
Ἡ ἐκκλησία εἶναι ξυλόστεγη καὶ τὸ κεντρικὸ κλίτος θολωτό. Ἔχει ὡραῖο τέμπλο καὶ στὸ ἀριστερὸ κλίτος ὑπάρχει ἁγίασμα τῆς Ἁγίας Κυριακῆς. Τὸ ἁγιασματάρι εἶναι μαρμάρινο μὲ δύο κρουνούς, φέρει ἐγχάρακτο σταυρὸ καὶ τὴν ἐπιγραφὴ «Ἁγίασμα τῆς Ἁγίας Κυριακῆς» καὶ πιὸ κάτω «Ἀφιέρ. Λ. Τοπτσόγλου 1959».

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Παλαιοκαστρίτισσα Κερκύρα



Σύναξη της Παναγίας της Παλαιοκαστρίτισσας στην Κερκύρα

Ημερομηνία εορτής: 21/04/2017 Σύναξη της Παναγίας της Παλαιοκαστρίτισσας στην Κερκύρα
Τύπος εορτής: Με βάση το Πάσχα.
Εορτάζει 5 ημέρες μετά το Άγιο Πάσχα.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Της Παλαιοκαστριτισσας Στην Κερκυρα
Βιογραφία
Το Μοναστήρι της Παναγίας της Παλαιοκαστρίτισσας πήρε το όνομά του από την εικόνα της Παναγίας που είχε βρεθεί στον απέναντι λόφο που λεγόταν Παλαιό Κάστρο. Το Μοναστήρι σύμφωνα με την παράδοση και τις λίγες γραπτές μαρτυρίες πρέπει να κτίστηκε το 1228 μ.Χ. Πανηγυρίζει την Παρασκευή της Διακαινησίμου, της Ζωοδοόχου Πηγής και ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Κερκύρας

[ΜΑΝΩΛΗΣ]

Παναγία Παμμακάριστος Κωνσταντινούπολη



Σύναξη της Παναγίας της Παμμακάριστου στην Κωνσταντινούπολη

Ημερομηνία εορτής: 01/09/2017 Σύναξη της Παναγίας της Παμμακάριστου στην Κωνσταντινούπολη
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 1 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους.
Άγιοι που εορτάζουν: Συναξη Της Παναγιας Της Παμμακαριστου Στην Κωνσταντινουπολη
Βιογραφία
Η ιστορία της Μονής της Παμμακαρίστου ξεκινά τον 11ο αιώνα μ.Χ., όταν ο Μέγας Δομέστικος και Κουροπαλάτης Ιωάννης Κομνηνός, έχτισε επάνω στον πέμπτο λόφο, πολύ κοντά σήμερα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και δίπλα σχεδόν από την Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή, ένα αντρικό Μοναστήρι αφιερωμένο στην Παναγία.

Το 1296 μ.Χ., ο εξ αγχιστείας ανιψιός του Μιχαήλ του Η' Παλαιολόγου, πρωτοστράτωρ Μιχαήλ Ταρχανιώτης, προσθέτει στο Καθολικό της Μονής ένα βόρειο κλίτος μαζί με Νάρθηκα. Το 1315 μ.Χ. η Μαρία, σύζυγος του Ταρχανιώτη, η οποία έγινε μοναχή με το όνομα Μάρθα, χτίζει ένα παρεκκλήσιο δίπλα στον Ναό, με σκοπό την ταφή του συζύγου της. Η τελευταία προσθήκη που έγινε στον Ναό, ήταν επί Αυτοκράτορος Ανδρονίκου του Γ' του Παλαιολόγου (1326 - 1341 μ.Χ.), όπου χτίζει ένα ακόμα Νάρθηκα. Εδώ εναποτέθηκαν τα οστά του Αυτοκράτορος Αλεξίου του Α' του Κομνηνού και αργότερα της κόρης του Άννης.

Η Μονή της Παμμακαρίστου ιδρύθηκε ως αντρική. Το 1400 μ.Χ. μετατρέπεται σε γυναίκεια. Με αυτήν την μορφή την βρίσκει η Άλωση της Πόλεως το 1453 μ.Χ. Στην Μονή της Παμμακαρίστου θα μεταφερθεί η έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου από τον Πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο, μετά τον Ναό των Αγίων Αποστόλων, ενώ οι Μοναχές μεταφέρθηκαν στο Μοναστήρι του Τρούλλου.

Το Καθολικό της Μονής ήταν πλούσιο σε διάκοσμο κυρίως σε ψηφιδωτά. Σήμερα σώζονται ελάχιστα και αυτά είναι στο Παρεκκλήσι, όπως του Παντοκράτορος μαζί με προφήτες ορθίους, η Δέηση, η Βάπτιση, ένα τμήμα της προσκυνήσεως των Μάγων και αρκετοί άγιοι με το όνομα Γρηγόριος.

Ο Ιστορικός της Αλώσεως Μιχαήλ Κριτόβουλος, μας διασώσει στο χρονικό του, την συνάντηση του Πατριάρχου Γενναδίου με τον Σουλτάνο Μωάμεθ τον Β' τον Πορθητή στην Παμμακάριστο. Γράφει πως ο Σουλτάνος Μωάμεθ ο Β' το 1455 μ.Χ., έφιππος περνώντας από την Παμμακάριστο, ρώτησε να μάθει τι είναι εδώ. Όταν του είπαν ότι είναι το Πατριαρχείο, ξεπέζεψε και προχώρησε προς την Εκκλησία. Εκεί μαθαίνοντας ο Πατριάρχης για την επίσκεψη του Σουλτάνου, συναντήθηκαν και οι δύο στο παρεκκλήσι «όπου ηρώτησε πολλά δι' ερμηνέως τον Πατριάρχην περί πίστεως πάντα τα των χριστιανών, και έδωκεν αυτώ άδειαν και όρκον και θάρρος λέγειν και διαλέγεσθαι φόβου χωρίς. [Μετά την συνομιλία ο Κριτόβουλος καταλήγει]. Και άλλα μυστήρια της πίστεως είπε και διεσαφήνισεν αυτώ όθεν ου μόνον απεδέξατο ευλαβώς, αλλ' έκτοτε ηγάπα αυτόν τε τον Πατριάρχην πολλά και σεβάσμιον είχε και έπαυσε και της κακίας ήν είχε κατά το Γένος των Γραικών, και ηγάπα έκτοτε ως εν πολλοίς εφάνει. Έχαιρε δε ως είπε προς πολλούς μεθ' ών συνελάλει ότι σπουδαίον και σοφόν Πατριάρχην εποίησαν έτοιμον αποκρίνεσθαι». (Κριτοβούλου Ιστορία Πολιτική Κωνσταντινουπόλεως από ατσα' έως του αφοη' έτους Χριστού. Βόννη 1859 μ.Χ.).

Η Μονή της Παμμακαρίστου θα μπορούσε να παραμείνει η έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Εν τούτοις όμως αυτό δεν έγινε. Ο λόγος ήταν ότι το 1587 μ.Χ. επί Σουλτάνου Μουράτ του Γ' (1595 - 1603 μ.Χ.) η Μονή μετατράπηκε σε Τζαμί, όταν ο Μουράτ ο Γ' γύρισε νικητής ύστερα από ένα πόλεμο στο Αζερμπαϊτζάν. Και όπως διασώζεται «ο Σουλτάνος αποστείλας εν τω δυστυχεί Πατριαρχείω εκείνω, εξέβαλε τους εν αυτώ όντας κληρικούς τε και μοναχούς....». Ο Αρχιδιάκονος του Πατριαρχείου Νικηφόρος, εγκατέστησε το Πατριαρχείο στο Ναό της Παναγίας της Παραμαυθίας, ενώ Πατριαρχικός Οίκος έγιναν τα «οσπίτια των Βλάχων» των Ηγεμόνων δηλαδή της Μολδαβίας και Βλαχίας. Για την μεταφορά του Πατριαρχείου, ο Αθανάσιος Κομνηνός Υψηλάντης γράφει: «Ούτως ούν οι Ρωμαίοι έχασαν και την Παμμακάριστον τελευταίον και έχασαν τοσαύτα εν Κωνσταντινουπόλει ιερά κειμήλεια. Εγλύτωσε ούν ο Νικηφόρος βιβλία, εικόνας, λείψανα και άλλα όσα ήσαν μέσα».

Τα ιερά κειμήλια της Παμμακαρίστου, ακολούθησαν την πορεία της Μεγάλης Εκκλησίας στην Κωνσταντινούπολη. Σήμερα οι ψηφιδωτές Εικόνες της Παναγίας της Παμμακαρίστου και του Τιμίου Προδρόμου, μαζί με τα Ιερά Λείψανα βρίσκονται και διαφυλάσσονται στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου.

Σχετικά με την εικόνα της Παναγίας της Παμμακαρίστου

Ο περίφημος Βυζαντινός Ναός Παναγίας της Παμμακαρίστου είχε το μεγάλο προνόμιο να κατέχει μία από τις σπουδαιότερες ψηφιδωτές φορητές εικόνες, την πασίγνωστη Παναγία την Παμμακάριστο. Αναφορά της εικόνας γίνεται από τον Στέφανο Gerlach, ο οποίος το 1578 μ.Χ. επισκέφθηκε το Πατριαρχείο, το οποίο στεγαζόταν τότε στον ναό της Παμμακαρίστου και άφησε περιγραφή του στην Τurcograecia του Μαρτίνου Κρουσίου, καθώς επίσης και από τον Μανουὴλ Μαλαξό, ο οποίος στην ιστορική έκδοση «Πατριαρχικὴν ἱστορίαν μέχρι τὸ 1581» γράφει: «...καὶ ἐν τῷ δεξιῷ μέρει (τοῦ τέμπλου) ἡ εἰκόνα τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Παμμακαρίστου, ὡραιοτάτη καὶ λαμπρή». Όταν ο ναός της Παμμακαρίστου μετετράπηκε σε τέμενος - το Φετχιγιέ τζαμί - μαζί με τα κειμήλια που μετεφέρθηκαν στις περιπλανήσεις του Πατριαρχείου προς αναζήτηση στέγης - «τὰ θησαυρίσματα τοῦ Πατριαρχείου ἀπὸ Ναοῦ εἰς Ναὸν μεταφερόμενα» κατά Γεδεών - ήταν και η ιστορικὴ εικόνα.

Με την τελική εγκατάσταση του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Φανάρι η εικόνα της Παμμακαρίστου τοποθετήθηκε σε περίοπτη θέση του τέμπλου του Πανσέπτου Πατριαρχικού Ναού στο νότιο κλίτος. Πολύ αργότερα (το 1798 μ.Χ.) ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε' μετέτρεψε το νότιο αυτό κλίτος σε παρεκκλήσιο προς τιμή της Θεοτόκου για χάρη της εικόνας της Παμμακαρίστου, που εξακολουθεί μέχρι σήμερα να κοσμεί τον Πατριαρχικό Ναό στο σημείο αυτό.

Επί Πατριαρχείας του λόγιου και φιλόκαλου Φωτίου Β' (1929 - 36 μ.Χ.) και κατά το έτος 1933 μ.Χ., έφθασε στην Πόλη ο μέγας καθηγητής της Χριστιανικής και Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διευθυντής του Βυζαντινού Μουσείου Γεώργιος Σωτηρίου, ο οποίος κατόπιν εντολής του Πατριάρχη κατέγραψε «ἑκατὸν τριάκοντα πέντε παλαιὰς φορητὰς εἰκόνας ναῶν καὶ μονῶν Κωνσταντινουπόλεως, περιχώρων καὶ τῶν νήσων, ὧν πολλαὶ ἀξιολογώτατοι διά τε τὴν ἀρχαιότητα καὶ τὴν τέχνην των, ἐλάχισται ἀτυχῶς μετεφέρθησαν εἰς τὰ Πατριαρχεῖα...». Η εικόνα της Παμμακαρίστου, μαζί με την ψηφιδωτή εικόνα του Τιμίου Προδρόμου, στερεώθηκε, καθαρίσθηκε και συμπληρώθηκε ύστερα από τολμηρές και καθοριστικές επεμβάσεις του καλλιτέχνη Κ. Βασματζίδη καθώς ανακοίνωσε στην Ακαδημία Αθηνών ο Γ. Σωτηρίου το 1933 μ.Χ. Η Παναγία ιστορείται κατά τον τύπο της Οδηγήτριας. Φέρει σκούρο ερυθρόμαυρο μαφόριο με χρυσές παρυφές και άστρα στην κεφαλή και τον ώμο. Θυμίζει μεταεικονομαχική περίοδο και μάλιστα Μακεδονική Σχολή. Με την δεξιά της χείρα η Θεοτόκος «δεικνύει» τον υιό της, κρατούσα Αυτόν εξ' ευωνύμων. Ο δε Κύριος φέρει κλειστό ειλητάριο ευλογών Αυτήν με την Δεξιάν Του.