"Μάρθα Μάρθα, μεριμνάς καί τυρβάζη περί πολλά"

[Νίκος]

"Μάρθα Μάρθα, μεριμνάς καί τυρβάζη περί πολλά"

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος γιορτάστηκε με ιδιαίτερη ευλάβεια σ΄ όλη την Ελλάδα η Κοίμηση της Θεοτόκου. Όμως μέσ' το πανηγύρι και τη λαοπλημμύρα πόσοι πρόσεξαν το Ευαγγέλιο της Θείας Λειτουργίας:

"38 Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ πορεύεσθαι αὐτοὺς καὶ αὐτὸς εἰσῆλθεν εἰς κώμην τινά. γυνὴ δέ τις ὀνόματι Μάρθα ὑπεδέξατο αὐτὸν εἰς τὸν οἴκον αὐτῆς. 39 καὶ τῇδε ἦν ἀδελφὴ καλουμένη Μαρία, ἣ καὶ παρακαθίσασα παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ ἤκουε τὸν λόγον αὐτοῦ. 40 ἡ δὲ Μάρθα περιεσπᾶτο περὶ πολλὴν διακονίαν· ἐπιστᾶσα δὲ εἶπε· Κύριε, οὐ μέλει σοι ὅτι ἡ ἀδελφή μου μόνην με κατέλιπε διακονεῖν; εἰπὲ οὖν αὐτῇ ἵνα μοι συναντιλάβηται. 41 ἀποκριθεὶς δὲ εἶπεν αὐτῇ ὁ Ἰησοῦς· Μάρθα Μάρθα, μεριμνᾷς καὶ τυρβάζῃ περὶ πολλά· 42 ἑνὸς δέ ἐστι χρεία· Μαρία δὲ τὴν ἀγαθὴν μερίδα ἐξελέξατο, ἥτις οὐκ ἀφαιρεθήσεται ἀπ' αὐτῆς. ........." (Λουκ. Κεφ. 10ο, 38-42)




Και σε μετάφραση:

"38 Kάποτε, πάλι, ενώ βρίσκονταν σε πορεία, μπήκε ο Iησούς σε κάποιο χωριό, όπου μια γυναίκα, που λεγόταν Mάρθα, τον υποδέχτηκε στο σπίτι της. 39 Aυτή είχε και μια αδελφή που την έλεγαν Mαρία, η οποία κάθισε κοντά στα πόδια του Iησού κι άκουγε τη διδαχή του. 40 H Mάρθα, απεναντίας, πνιγόταν στη δουλειά για να τους περιποιηθεί. Έτσι, πλησίασε τον Iησού και του είπε: Kύριε, δε σε νοιάζει που η αδελφή μου μ' άφησε να προσπαθώ μόνη μου να σας εξυπηρετήσω; Πες της, λοιπόν, να με βοηθήσει. 41 Aποκρίθηκε τότε ο Iησούς και της είπε: Mάρθα, Mάρθα! Φροντίζεις κι ασχολείσαι με πολλά! 42 Ένα πράγμα, όμως, είναι αναγκαίο. H Mαρία, όμως, διάλεξε την αγαθή μερίδα, που δε θα της αφαιρεθεί. ........."

Όταν το άκουσα συνειδητοποίησα, ότι αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα του σημερινού ανθρώπου. Όχι μόνο αυτού που βρίσκεται μακριά απ' το Θεό, αλλά και πολλών πιστών Χριστιανών, που θέλουν ειλικρινά να ζουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού.

Γιατί, μπορεί κανείς να κατηγορήσει τη Μάρθα, που ήταν απασχολημένη, προσπαθώντας να υπηρετήσει τον Κύριο και τους Μαθητές Του;

Και, τι θα γινόταν αν κι αυτή επέλεγε τηνμ αγαθή μερίδα και καθόταν όπως η Μαρία στα πόδια του Ιησού, ποιός θα έκανε τις δουλειές;

Ας το συζητήσουμε λοιπόν αν συμφωνεί και η παρέα.

[stratis]

Καλό το θέμα Νίκο και θα μοιραστώ μια πρώτη σκέψη μου.

Μάρθα Μάρθα, μεριμνᾷς καὶ τυρβάζῃ περὶ πολλά·

Τυρβάζεις περί πολλά λέει. Δε λέει ότι τυρβάζεις για τα αναγκαία. ’λλο τα αναγκαία και άλλο τα πολλά.

Βλέπουμε στο Κατά Ματθαίον

Στ 25 Διά τούτο λέγω υμίν, μη μεριμνάτε τή ψυχή υμών τι φάγητε και τι πίητε, μηδέ τώ σώματι υμών τι ενδύσησθε· ουχί η ψυχή πλείόν εστιν της τροφής και το σώμα τού ενδύματος; 26 εμβλέψατε εις τα πετεινά τού ουρανού, ότι ου σπείρουσιν ουδέ θερίζουσιν ουδέ συνάγουσιν εις αποθήκας, και ο πατήρ υμών ο ουράνιος τρέφει αυτά· ουχ υμείς μάλλον διαφέρετε αυτών;

Έχω την αίσθηση ότι και στις 2 αυτές περιπτώσεις ο Κύριος μας λέει να μην το παρακάνουμε. Ξέρει λέει ο Πατήρ ότι έχουμε ανάγκη π.χ. για φαγητό και θα μας το δώσει. Δε χρειάζεται να τρελαινόμαστε για να το θέσω πολύ απλά. Ας κάνουμε τα δέοντα δίχως υπερβολές και έχει ο Θεός.

Το ουσιαστικό μήνυμα είναι ένα, να μη μας απορροφούν οι μέριμνες του κόσμου τούτου γιατί δεν είμαστε πλασμένοι για αυτόν τον κόσμο. Γιατί όπως λέει το τροπάριο την Κυριακή των Βαΐων:

Βλέπε ουν ψυχή μου μη τω ύπνω κατενεχθείς ίνα μη τω θανάτω παραδοθής και της βασιλείας έξω κλεισθής

Οι καθημερινές ασχολίες και φροντίδες ορισμένες φορές μας απασχολούν υπερβολικά και βάζουμε στην άκρη το Θεό αν συμβαίνει κιόλας να ασχολούμαστε μαζί Του.

[Νίκος]

Τυρβάζεις περί πολλά λέει. Δε λέει ότι τυρβάζεις για τα αναγκαία. Άλλο τα αναγκαία και άλλο τα πολλά.

Πότε όμως είναι μόνο τ' αναγκαία και πότε είναι πολλά;

Τ' αναγκαία είναι μόνο όσα χρειάζεται ένας ερημίτης στο Άγιο Όρος για να διατηρηθεί στη ζωή, ή όσα χρειάζεται ένας μέσος οικογενειάρχεις για να ζήσει σύμφωνα με τα δεδομένα της σύγχρονης κοινωνίας (δηλ. σπίτι, αυτοκίνητο, σπουδές παιδιών, διακοπές κλπ.);

Έχω την αίσθηση ότι και στις 2 αυτές περιπτώσεις ο Κύριος μας λέει να μην το παρακάνουμε. Ξέρει λέει ο Πατήρ ότι έχουμε ανάγκη π.χ. για φαγητό και θα μας το δώσει. Δε χρειάζεται να τρελαινόμαστε για να το θέσω πολύ απλά. Ας κάνουμε τα δέοντα δίχως υπερβολές και έχει ο Θεός.

Κι εδώ το ερώτημα που μπαίνει είναι περίπου το ίδιο. Πότε το παρακάνουμε; Πως μπορεί να ξέρει ένας Χριστιανός πότε η προσπάθεια του να φροντίσει την οικογένειά του είναι δικαιολογημένη και πότε "τρελαίνεται";

[stratis]

Η κάθε περίπτωση κατά την ταπεινή μου άποψη κρίνεται διαφορετικά φίλε Νίκο. Π.χ. άλλες στοιχειώδεις ανάγκες έχει ένα άτομο που ζει μόνο και δεν έχει μέριμνες από έναν οικογενειάρχη με 3 παιδιά που πρέπει να ταΐσει, να ντύσει και να μορφώσει. ’λλες ανάγκες έχει ο ερημίτης ασκητής και άλλες ένας άνθρωπος τετραπληγικός που δεν έχει κανένα να τον φροντίζει.

Θεωρώ ότι όταν ο κάθε άνθρωπος προσπαθεί να είναι και είναι ενεργό μέλος της Εκκλησίας του Χριστού, δεν παρασύρεται από τις αντιλήψεις του κόσμου τούτου, μελετά, εξομολογείται, κοινωνά, κοιτάζει την ψυχή του και προσεύχεται στο Θεό, μπαίνει τότε σιγά σιγά κι αθόρυβα στο δρόμο Του και δεν αναλώνεται σε περιττές μέριμνες. Χώρια ότι αναπτύσσει το αισθητήριο αυτό -γνωστό και ως συνείδηση και κατά τους Πατέρες η φωνή του Θεού μέσα μας- ώστε όταν παρεκτρέπεται "τυρβάζοντας περί πολλά" να επανέρχεται.

[Psilos]

Το να προσδιορίσει ο σημερνός, σύγχρονος χοϊκός άνθρωπος τα «αναγκαία» είναι μια ολόκληρη διαδικασία που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες.

Ό άνθρωπος που προσπαθεί να είναι κοντά στο Χριστό μας, αυτός που καθημερινά προσπαθεί να βιώνει το Λόγο, δεν πρέπει να αντιμετωπίζει και πολλές δυσκολίες στον προσδιορισμό των «αναγκαίων» για τη δική του προσωπική ζωή, αλλά και αυτή της οικογένειάς του (είτε άγαμος, είτε έγγαμος).

Όσοι όμως, απομακρυνόμαστε από την καθημερινή κοινωνία με το θεό (όπως την περιέγραψε και ο Στρατής στη δεύτερη παράγραφο του μηνύματός του), δημιουργούμε χώρο έτσι ώστε ο διά-βολος να εισέλθει μέσα μας και να σπείρει την αμφιβολία και τον τρόμο.

Φταίει σίγουρα και η γενικότερη κατάσταση, η πραγματικότητα της σύγχρονης κοινωνίας μας που προωθεί το πρόσκαιρο και το εφήμερο, σε όλους τους τομείς της κοινωνικής μας ζωής, έτσι ώστε να γινόμαστε ευάλωτοι και ευκολότερα κατευθυνόμενοι από αυτούς που έχουν συμφέρον για κάτι τέτοιο.
Και εδώ όμως, πιστεύω πως τον πρώτο λόγο τον έχουμε εμείς και, ό,τι αλλαγή επιθυμούμε για τον εαυτό μας και για τον κόσμο μας, θα πρέπει να ξεκινήσει πρώτα από εμάς.

Θεωρώ πως ένας «καλός» πνευματικός θα μπορούσε να μας βοηθήσει στο να ανακαλύψουμε, πρωτίστως, «τα καλά και συμφέροντα ταις ψυχαίς ημών»

[Νίκος]

Φίλε Psile χαίρομαι που μπήκε ένα ακόμη μέλος στη συζήτησή μας.

Να το κάνω λοιπόν λίγο πιο συγκεκριμένο:

Αν ένας Χριστιανός πηγαίνει κάθε Κυριακή και τις μεγάλες γιορτές στην εκκλησία, προσεύχεται κάθε βράδυ, διαβάζει πνευματικά βιβλία που και που, εξομολογείται κάθε δυο μήνες, ας πούμε, και κοινωνά όποτε του επιτρέπει ο Πνευματικός του είναι εντάξυ με "τα αναγκαία" και μπορεί τον υπόλοιπο χρόνο του να τον κάνει ότι θέλει;

Αν ένας Χριστιανός συνεισφέρει που και που στο φιλόπτωχο ταμείο, δίνει και καμμιά ελεημοσύνη στους ζητιάνους έξω απ' την Εκκλησία, είναι εντάξει με "τα αναγκαία" και μπορεί να κάνει τα υπόλοιπα χρήματά του ότι θέλει;

[stratis]

Νικόλα μου νομίζω ότι όπως περιγράφεις τα 2 παραπάνω καθήκοντα αφήνεις να εννοηθεί ότι τόσο ο πρώτος όσο και ο δεύτερος κάνουν ότι κάνουν απλά και μόνο από καθήκον, όχι γιατί το επιθυμούν. Εάν το πράττουν από καθήκον δίχως την ταυτόχρονη επιθυμία τότε με πάσα επιφύλαξη απαντώ στο ερώτημά σου όχι.

Τα αναγκαία δεν είναι μόνο αυτά που γράφεις πιο πάνω. Είναι και άλλα. Π.χ. επιδιώκει πνευματικές συζητήσεις αντί για αργολογία; Σε κάποια περίσταση θα βρει την ευκαιρία να πει κάτι στον κύκλο πνευματικά οφέλιμο; Πάει κάθε 2 μήνες να εξομολογηθεί από πρόγραμμα έχει δεν έχει κάτι να πει; Διότι μπορεί να έρθει έτσι ώστε να βρεθείς και συνεχόμενες ημέρες στον πνευματικό; Πάει κάθε Κυριακή γιατί έτσι έμαθε ή γιατί θέλει να βιώνει τη βασιλεία του Θεού και να δει τη ζωή του Ιησού όπως πολύ σωστά λέει ο πατήρ Ματθαίος Χάλαρης μέσα στη Λειτουργία από την εμφάνισή Του στον Κόσμο με τη μικρή είσοδο μέχρι την Πεντηκοστή με το είδομεν το φως το αληθινόν;

Εν τέλει βρε Νίκο, το βλέπεις κι εσύ, ένας που ασχολείται με το Θεό όλο με Αυτόν θέλει να καταπιάνεται. Τον ερωτεύεται. Δε διαβάζει που και που αλλά συνέχεια, διαρκώς ψάχνει, να βρει, να διαβάσει, να μάθει, να πλησιάσει, να προσεγγίσει τον Κύριο. ’λλωστε κι εμείς γιατί είμαστε εδώ; Γιατί διαθέτουμε τόσες ώρες στο φόρουμ αυτό που βέβαια έχει σπάσει τα στενά αυτά όρια; Η αγάπη του Κυρίου δε μας έχει εδώ; Για να γράψουμε ένα θέμα, ένα ποστ, πολλές φορές διαβάζουμε 1,2 ώρες, ανοίγουμε βιβλία κι όμως κανείς δε δυσφορεί, πολλώ δε μάλλον με χαρά το πράττει.

[Νίκος]

Στρατή το κάνω λίγο ακόμη πιο συγκεκριμένο, γιατί πολύ μου κάνουν αυτή την ερώτηση:

Είναι κακό να βλέπει κανείς τηλεόραση;
Να πηγαίνει στον κινηματογράφο;
Να ασχολείται με το ποδόσφαιρο (ή το μπάσκετ ή ότι άλλο);
Είναι κακό να διαβάζει μυθιστορήματα ή άλλα βιβλία που δεν έχουν σχέση με την πνευματική του κατάρτιση;
Είναι κακό ν' ασχολείται ο Χριστιανός με την πολιτική;
Μπορεί ο Χριστιανός να πάει διακοπές;
Μπορεί να παίζει χαρτιά (όχι με λεφτά);
Μπορεί να ντύνεται μοντέρνα;
Μπορεί να ακούει μουσική που δεν μιλά για το Θεό;
Και πολλά άλλα παρόμοια.

[stratis]

Νομίζω Νίκο ότι εδώ χρειάζεται διάκριση. Συγκεκριμένα από τη δική μου πείρα θα απαντήσω σε 1-2 από τα παραδείγματα που έθεσες και τουλάχιστον θα σου δείξω πως προσωπικά το αντιλαμβάνομαι. Πάμε λοιπόν.

Είναι κακό να βλέπει κανείς τηλεόραση;
Να πηγαίνει στον κινηματογράφο;

Εξαρτάται τι βλέπει. Δηλαδή αν είναι δεις εκπομπή τύπου κλειδαρότρυπα ή σίριαλ με σχέσεις ομοφυλοφίλων ή που βρίζουν διαρκώς ή που η ουσία της σειράς/ταινίας δεν είναι μια σοβαρή υπόθεση αλλά το πόσες φορές θα βρει ο σεναριογράφος την ευκαιρία να γδύσει τους πρωταγωνιστές, τότε εκθέτεις τον εαυτό σου σε θεάματα που αντί να σου προσφέρουν, σταδιακά και μεθοδικά οδηγούν το επίπεδό σου σε υποτίμηση. Αλήθεια πόσα κακά έγιναν χάρη στην είσοδο της τηλεόρασης;

Μπορεί να ακούει μουσική που δεν μιλά για το Θεό;

Υπάρχει η κλασσική μουσική, τα 80s, η disco κτλ και υπάρχουν οι black Sabbath, o Alice Cooper, οι διαβόητοι Lordi και λοιπές αντιχριστιανικές δυνάμεις. Νομίζω ότι δεν καίγεσαι να ακούσεις τους δεύτερους.

Να ασχολείται με το ποδόσφαιρο (ή το μπάσκετ ή ότι άλλο);

Χμμμ. Ξέρεις πόσο γήπεδο πήγαινα παλιά; Και δη στα ευρωπαϊκά παιχνίδια; Και με τα μυαλά τα τότε δε φαντάζεσαι τι βρίσιμο έριχνα μαζί με 60.000-70.000 ακόμη; Όταν όμως άρχισα να σοβαρεύω και να μετανοώ, θυμήθηκα το ρητό της Γραφής ότι αμαρτάνουμε ακόμη και με τα αυτιά. Και αναρωτήθηκα "τι δουλειά έχεις εσύ πλέον με 60.000 που βρίζουν επί 90 λεπτά;". Όταν ξέρεις από πριν ότι θα εκθέσεις τον εαυτό σου σε κάτι μη σωστό, αναλαμβάνεις και την ευθύνη. Για μένα, ναι είναι αμαρτία να πάω πια στο γήπεδο όπως έχει καταντήσει, να βρίζουμε μάνες, αδερφές κτλ. Τι μου έφταιγαν εμένα τόσα χρόνια οι οικογένειες των άλλων;

Το να ασχολούμαι όμως με τον αθλητισμό, να βλέπω αγώνες, δε είναι κακό.

Μπορεί να παίζει χαρτιά (όχι με λεφτά);

Εσύ θα έπαιζες ένα παιχνίδι με το οποίο ο διάβολος οδήγησε στην οικονομική καταστροφή και αυτοκτονία τόσους ανθρώπους και κατά συνέπεια ξερίζωσε ολόκληρες οικογένειες;

Επίσης τι δουλειά έχει ο χριστιανός με τα τυχερά παιχνίδια; Υπάρχει τύχη; Θεός υπάρχει, όχι τύχη. Ο χριστιανός δεν πιστεύει στην τύχη. Υπάρχουν και άλλα παιχνίδια και μάλιστα περισσότερο διασκεδαστικά αντί για την τράπουλα με τόσα σατανικά σύμβολα επάνω της. Τα είχα διαβάσει αυτά κάποτε και δε θυμάμαι που αυτή τη στιγμή. Μάλιστα είχα δει σε πολλές περιπτώσεις ότι στο στέμμα του βαλέ υπάρχουν πεντάλφες και είχα το τραπουλόχαρτο φωτογραφία.

Τα χαρτιά είναι ένα πάθος και ότι αντί να οδηγεί στο καλό καταλήγει στο αντίθετο είναι εκ του πονηρού. Στο Πηγή Ζωής υπάρχει μια ομιλία του πατρός Σπυρίδωνος Λογοθέτη για τον διάβολο, άκουσε την και εκεί λέει και για τα χαρτιά είτε με λεφτά είτε χωρίς.

Σου θυμίζω τι είπε για την πορνεία ο Κύριος, ότι και με τα μάτια να επιθυμήσεις κάποιον/α και να φαντάζεσαι διάφορα ήδη επόρνευσες, έτσι και με τα αναίμακτα χαρτιά.

[Γεώργιος]

Νομίζω όμως ότι δεν υπάρχει όριο στο πόσο αγαπούμε τον Κύριο. Δυστυχώς καταλήγουμε να συμβιβαζόμαστε με τη κοσμική ζωή, πιστεύοντας ότι το πολύ είναι κακό και το λίγο δεν πειράζει. Ό,τι μας κρατά μακριά Του έστω και ένα λεπτό δε μπορεί να θεωρείται ευλογημένο.

Αυτά τα ερωτήματα όπως, «μπορούμε να ακούμε μουσική που δε μιλά για Χριστό», έχουν προφανείς απαντήσεις. Εγώ θα έλεγα ότι ο χρόνος μας δε φτάνει να κάνουμε κάτι διαφορετικό πέρα από προσευχή, ειδικά στις μέρες που ζούμε. Ναι, ακούω μουσική και όχι μόνο Βυζαντινή. Ξέρω όμως ότι το ζήτημα βρίσκεται στο πόσο αγαπάς τον Κύριο σου. Από εκεί παίρνεις τις απαντήσεις και όχι από το πρέπει λίγο ή πολύ των ανθρώπων.
Όσο περισσότερο πλησιάζεις το Κύριο, τόσο απεκδύεσαι τον παλαιό άνθρωπο. Γνώμη μου λοιπόν είναι, όχι ψυχαναγκαστικά πρέπει, αλλά προσευχή στο Θεό ώστε να επιθυμούμε μόνον Αυτόν. Πράγματα που δε μας ευχαριστούσαν αποκτούν νόημα, και ζητήματα που μας κούραζαν, άρχισαν να μας δροσίζουν πνευματική δροσιά.
Εγώ αυτό έχω καταλάβει από τη μέχρι τώρα πορεία μου. Το να σπάσεις τη τηλεόραση και όλη σου τη δισκοθήκη, ναι θέλει θάρρος. Αλλά έστω και το μετανιώνεις έπειτα, χάνεις το πνευματικό μισθό σου, αν πήρες ποτέ.

Συμπερασματικά λοιπόν, πρέπει να φτάσουμε με τη χάρη του Ιησού να πετάξουμε τον παλαιό άνθρωπο, όχι γιατί μας το είπε η μαμά ή διάφορα πρέπει αλλά γιατί η καρδιά μας καίει από θείο πόθο. Άλλωστε αυτό έχει νόημα.
Προσοχή δηλαδή που βάζουμε τον πήχη επιθυμίας για τον Κύριο. Μη πούμε ποτέ «εντάξει, δε σπάζω το κεφάλι μου στο γήπεδο και κατάφερα να πωρώνομαι στην τηλεόραση όποτε έχει match.» Σίγουρα είναι πρόοδος, αλλά ποτέ δε σταματάμε εδώ. Αυτό εννοώ ως όριο στην αγάπη Του. Συνεχίζουμε, μέχρι να μη μας ενδιαφέρει πλέον καθόλου, σε όλα τα θέματα.
Υπάρχει ένα κενό προφανώς, το οποίο γεμίζει με κάτι. Το κάτι είναι ένα παιχνίδι με χαρτιά, ένα τραγούδι κ.α. Αυτό εδώ, πρέπει σιγά σιγά να γεμίζει Χριστό. Και όταν γίνει αυτό, δε θα θέλουμε τίποτα άλλο. Δε πρέπει να μας τρομάζει, αρκεί να παλεύουμε πάντα με οδηγό τον Κύριο μας.
Μπορούν εδώ να υπάρξουν άπειρα παραδείγματα της καθημερινής ζωής.
--------
16 Πάντοτε χαίρετε,
17 αδιαλείπτως προσεύχεσθε,
18 εν παντί ευχαριστείτε· τούτο γάρ θέλημα Θεού εν Χριστώ Ιησού εις υμάς.

Και

16 διότι γέγραπται· άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιός ειμι.

Πώς λέτε δηλαδή να επιτυγχάνονται τα παραπάνω, τα οποία είναι θελήματα του Θεού; Όχι σίγουρα με οριοθετήσεις στην άπειρη Αγάπη Του. Το φορτίο του Ιησού είναι ελαφρύ, εμείς το βλέπουμε βαρύ. Κάποτε ίσως μείνουμε μόνοι και δακτυλοδεικτούμενοι, ακόμη και από τους οικείους μας σε αυτόν τον αγώνα.

Ματ. κεφ. Ι'
34 Μή νομίσητε ότι ήλθον βαλείν ειρήνην επί την γήν· ουκ ήλθον βαλείν ειρήνην αλλά μάχαιραν. 35 ήλθον γάρ διχάσαι άνθρωπον κατά τού πατρός αυτού και θυγατέρα κατά της μητρός αυτής και νύμφην κατά της πενθεράς αυτής· 36 και εχθροί τού ανθρώπου οι οικιακοί αυτού. 37 Ο φιλών πατέρα ή μητέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος· και ο φιλών υιόν ή θυγατέρα υπέρ εμέ ουκ έστι μου άξιος· 38 και ός ου λαμβάνει τον σταυρόν αυτού και ακολουθεί οπίσω μου, ουκ έστι μου άξιος. 39 ο ευρών την ψυχήν αυτού απολέσει αυτήν, και ο απολέσας την ψυχήν αυτού ένεκεν εμού ευρήσει αυτήν.

Αλλά δείτε και τι άλλο μας λέει που μας δίνει θάρρος:

Ματ. κεφ. Ι'
31 μη ούν φοβηθήτε· πολλών στρουθίων διαφέρετε υμείς.

και

Ιω. κεφ. Ιστ'
33 ταύτα λελάληκα υμίν ίνα εν εμοί ειρήνην έχητε. εν τώ κόσμω θλίψιν έξετε· αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον.

Αμήν Δικαιοκρίτη!